CHµO MõNG QUý
THÇY C¤ Vµ C¸C EM
Tiết 85
Sự giàu đẹp của tiếng việt
Trích - Đặng Thai Mai
Kiểm tra bài cũ
? Nêu luận điểm chính của văn bản Tinh thần yêu n “ ớc của nhân dân ta của Hồ Chí Minh ? ”
? Để chứng minh cho luận điểm ấy tác giả đã đ a ra những dẫn chứng nào?
? Nhận xét về cách đ a ra dẫn chứng của tác giả?
Đáp án:
Luận điểm: Dân ta có một lòng nồng nàn yêu n ớc. Đó là truyền thống quý báu của dân tộc ta.
Dẫn chứng: Truyền thống yêu n ớc trong lịch sử và thời đại ngày nay.
-> D/c cụ thể, rõ ràng, chọn lọc...
Tiết 85
Sự giàu đẹp của Tiếng Việt
(Trích- Đặng Thai Mai)
1. Tác giả : Đặng Thai Mai (1902 - 1984)
- Người làng Lương Điền (nay là Thanh Xuân), huyện Thanh Chương, tỉnh Nghệ An, sinh ra trong một gia đình nho học.
- Trước 1945: Dạy học, hoạt động cách mạng, sáng tác và nghiên cứu văn học.
- Sau 1945: Giữ nhiều trọng trách trong bộ máy chính quyền và các cơ quan văn nghệ, viết một số công trình nghiên cứu văn học có giá trị lớn.
- Năm 1996: Được Nhà nước phong tặng Giải thưởng Hồ Chí Minh về Văn hóa – Nghệ thuật.
I. §äc – giíi thiÖu chung
2. Tỏc phẩm:
Văn học khỏi luận (1944)
Lỗ Tấn (1944)
Tạp văn trong văn học Trung Quốc ngày nay (1945)
Chủ nghĩa nhõn văn thời kỡ văn húa Phục Hưng (1949)
Giảng văn Chinh Phụ Ngõm (1950)
Lược sử văn học hiện đại Trung Quốc (1958)
Văn thơ Phan Bội Chõu (1958)
Văn thơ cỏch mạng Việt Nam đầu thế kỉ XX (1961)
Trờn đường học tập và nghiờn cứu, tập 1 (1959), tập 2 (1969), tập 3 (1070)
Đặng Thai Mai – tỏc phẩm, tập 1 (1978), tập 2 (1984)
Hồi kớ (1985)
Ph ơng thức: Nghị luận chứng minh
Mục đích: Khẳng định sự giàu đẹp của Tiếng Việt
3. Bố cục : 2 phần
+ P1: Từ đầu đến lịch sử “ ”
Nhận định chung về phẩm chất giàu đẹp của Tiếng Việt + P2: Còn lại
Làm rõ phẩm chất giàu
đẹp của Tiếng Việt
1- Nhận định chung về phẩm
chất giàu đẹp của Tiếng Việt "Tiếng Việt cú những đặc sắc của một thứ tiếng đẹp, một thứ tiếng hay".
Nói thế nghĩa là nói rằng...
- Nhịp điệu: Hài hoà về âm h ởng, thanh điệu
- Cú pháp : tế nhị, uyển chuyển - Đủ khả năng diễn đạt từ ngữ ..
- Thoả mãn cho yêu cầu …
=> Cỏch lập luận :
=> Cỏch lập luận :
Ngắn gọn, rành mạch, đi Ngắn gọn, rành mạch, đi từ ý khỏi quỏt đến ý cụ thể.
từ ý khỏi quỏt đến ý cụ thể.
=> Tỏc dụng :
=> Tỏc dụng : Làm rõ luận Làm rõ luận
điểm Tiếng Việt là thứ tếng “
điểm Tiếng Việt là thứ tếng “
đẹp, một thứ tiếng hay”
đẹp, một thứ tiếng hay”
II. Đọc, hiểu văn bản
Tiếng Việt cú những đặc sắc của một thứ tiếng
đẹp, một thứ tiếng hay.
Tiếng Việt đẹp
Tiếng Việt hay
Hài hũa về mặt õm hưởng,
thanh điệu
Cú pháp tế nhị, uyển
chuyển
Đủ khả năng diễn đạt từ
ngữ
Thỏa món … đời sống văn húa nước nhà.
Sơ đồ 1
2- Phẩm chất giàu đẹp của Tiếng Việt a- Tiếng Việt đẹp
? Để chứng minh vẽ đẹp của TV, tác giả dựa trên những đặc sắc nào trong cấu tạo của nó ?
- Giàu chất nhạc
- Uyển chuyển, cân đối, nhịp nhàng về cú pháp
- Từ vựng dồi dào
- Ngữ âm, phát âm phong phú, giàu thanh điệu
? Tính uyển chuyển của TV đ ợc tác giả xác
nhận trên chứng cứ đời sống nào ?
* Tính uyển chuyển: Rành mạch trong lời nói
? Nhận xét về cách nghị luận của tác giả về vẻ
đẹp của TV?
- Kết hợp chứng cứ khoa học và đời sống làm cho lý lẽ, từ ngữ trở nên sâu sắc. Song còn thiếu
những dẫn chứng cụ thể trong VH nên lập luận có phần khô cứng, khó hiểu.
Ví dụ:
1. Long lanh đáy nước in trời
Thành xây khói biếc non phơi bóng vàng
(Nguyễn Du) 2. Cùng trông lại mà cùng chẳng thấy
Thấy xanh xanh những mấy ngàn dâu 3. Đoái trông theo đã cách ngăn
Tuôn màu mây biếc trải ngàn núi xanh
(Trích Chinh phụ ngâm khúc) 4. Lom khom dướI núi tiều vài chú
Lác đác bên sông chợ mấy nhà
(Bà Huyện Thanh Quan
)
Sơ đồ 2:
Tiếng Việt […] có những đặc sắc của một thứ tiếng khá
đẹp.
Thứ tiếng giàu chất nhạc. Rành mạch trong lối nói, uyển chuyển trong câu kéo.
Hệ thống nguyên âm, phụ
âm phong phú. Giàu về thanh điệu.
2- Phẩm chất giàu đẹp của Tiếng Việt b- Tiếng Việt hay
? Tác giả quan niệm ntn là một thứ tiếng hay?
- Dồi dào về cấu tạo từ ngữ, về hình t ợng diễn đạt
- Từ vựng … tăng lên mỗi ngày
- Ngữ pháp ... uyển chuyển, chính xác
- Lý lẽ, chứng cứ KH,
thuyết phục bạn đọc ở sự chính xác, KH song còn thiếu dẫn chứng cụ thể, sinh động.
? Trong những phong cách của TV mà tác giả và
phân tích, phong cách nào thuộc về HT, phong cách nào thuộc về nội dung?
- Tiếng Việt đẹp HT
-Tiếng Việt hay Nội dung -=> Quan hệ gắn bó với nhau.
(Cỏi đẹp gắn với cỏi hay, chớnh (Cỏi đẹp gắn với cỏi hay, chớnh cỏi hay tạo ra cỏi đẹp).
cỏi hay tạo ra cỏi đẹp).
Sơ đồ 3:
Tiếng Việt hay.
Thỏa mãn nhu cầu trao đổi tình cảm.
Thỏa mãn yêu cầu của đời sống văn hóa.
Cấu tạo từ ngữ, từ vựng
tăng. Hình thức diễn đạt.
III. Tæng kÕt
1. NghÖ thuËt :
- LËp luËn chÆt chÏ, chøng cí toµn diÖn, phong phó - KÕt hîp gi÷a gi¶i thÝch, chøng minh, b×nh luË … 2- Néi dung :
Lµm s¸ng tá hai phong c¸ch cña TiÕng ViÖt.
IV.Luyện tập:
1- Hãy tóm tắt bài văn một cách ngắn, gọn, rõ (5 câu)
2- Em có nhận xét gì về thanh điệu của các tiếng trong câu thơ
sau:
Bến Tầm D ơng canh khuya đ a khách
T B B B B B T
3- Em có suy nghĩ gì khi một số ng ời hiện nay hay dùng các từ ngữ hơi bị đẹp, hơi bị hay, hơi bị tức c ời... trong giao tiếp
