Bài giảng; Giáo án - Trường TH&THCS Việt Dân #navigation_collapse{display:none}#navigation{display:block}#navigation_sub_menu{display:block}#banner{height:150px}@media(min-width:1050px){#wrapper,#banner{width:1050px}.miniNav{width:1

(1)

Ngày soạn: 23/4/2021 Ngày dạy:

Tuần 33

Tiết 65: HÌNH CẦU DIỆN TÍCH MẶT CẦU VÀ THỂ TÍCH HÌNH CẦU I. MỤC TIÊU

1. Kiến thức: Nhớ lại và nắm chắc các khái niệm của hình cầu: Tâm, bán kính, đường kính, đường tròn lớn, mặt cầu.

2. Kỹ năng: Vận dụng thành thạo công thức tính diện tính mặt cầu và công thức tính thể tích hình cầu.

3. Thái độ: Thấy được các ứng dụng của các công thức trên trong đời sống thực tế.

4. Năng lực, phẩm chất : 4.1. Năng lực

- Năng lực chung: năng lực giao tiếp, năng lực hợp tác, chủ động sáng tạo

- Năng lực chuyên biệt: HS được rèn năng lực tính toán, năng lực sử dụng ngôn ngữ toán học, năng lực vận dụng

4.2. Phẩm chất: Tự tin, tự chủ, tự lập.

Giúp các em cảm nhận được niềm vui, hạnh phúc từ những việc nhỏ nhất

II. CHUẨN BỊ:

1. GV: Bảng phụ, thước thẳng.

2. HS: Ôn các trường hợp đồng dạng của 2 tam giác vuông. Định lý Pitago, hình chiếu của đoạn thẳng, điểm lên một đường thẳng.

- Thước thẳng, êke.

III. PHƯƠNG PHÁP VÀ KĨ THUẬT DẠY HỌC:

* Phương pháp: Vấn đáp, luyện tập và thực hành, hoạt động nhóm, nêu và giải quyết vấn đề.

* Kĩ thuật dạy học: Kĩ thuật thảo luận nhóm, kĩ thuật đặt câu hỏi, hỏi đáp, động não, IV. TỔ CHỨC CÁC HOẠT ĐỘNG HỌC TẬP:

1.Hoạt động khởi động: 5p

- Mục tiêu: Tạo tâm thế và định hướng chú ý của HS - Phương pháp: Thuyết trình, nêu vấn đề...

- Kĩ thuật: Động não, phát hiện vấn đề , hỏi và trình bày a. Ổn định:

b. KT bài cũ: : Giải bài tập số 29.

* Tổ chức trò chơi truyền hộp quà. Cả lớp cùng hát và truyền hộp quà kết thúc bài hát bạn nào cầm hộp quà bạn đó trả lời: Nêu công thức tính diện tích, thể tích hình nón, hình nón cụt ?

2. Hoạt động hình thành kiến thức mới 30p

- Mục tiêu: trang bị cho học sinh những kiến thức mới về hình cầu diện tích mặt cầu

- Phương pháp vấn đáp , thực hành , nêu và giải quyết vấn đề hoạt động nhóm

- Kĩ thuật: Kĩ thuật hỏi và trả lời,, chia nhóm, giao nhiệm vụ chia nhóm giao nhiệm vụ - Phương tiện: Máy chiếu, phiếu học tập

(2)

HOẠT ĐỘNG CỦA GV-HS NỘI DUNG CẦN ĐẠT

* Phương pháp: Vấn đáp, luyện tập và thực hành, nêu và giải quyết vấn đề.

* Kĩ thuật dạy học: Kĩ thuật đặt câu hỏi, hỏi đáp, động não,

* Năng lực: HS được rèn năng lực tính toán, năng lực giao tiếp, năng lực hợp tác , chủ động sáng tạo - GV: dùng thiết bị dạy học là một trục quay trên có gắn nửa hình tròn.

Hs: theo dõi, ghi bài

- GV: Cho HS quan sát mô hình để nhận ra mặt cắt với hình cầu là một mặt tròn (chú ý mặt cắt đối với hình cầu không cần điều kiện) Hs: theo dõi, trả lời

* Phương pháp: Vấn đáp, luyện tập và thực hành, nêu và giải quyết vấn đề.

* Kĩ thuật dạy học: Kĩ thuật thảo luận nhóm, kĩ thuật đặt câu hỏi, hỏi đáp, động não,

* Năng lực: HS được rèn năng lực tính toán, năng lực giao tiếp, năng lực hợp tác , chủ động sáng tạo, quan sát

1. Hình cầu:

- Khi quay nửa hình tròn tâm O bán kính R một vòng quanh đường kính AB cố định thì được một hình cầu

- Nửa đường tròn trong phép quay tạo nên mặt cầu - Điểm O được gọi là tâm, R là bán kính của hình cầu.

2. Cắt hình cầu bởi một mặt phẳng:

Khi cắt hình cầu bởi một mặt phẳng thì phần mặt phẳng nằm trong hình đó là một hình tròn

Thực hiện ?1:

* Khi cắt hình cầu bán kính R bởi một mặt phẳng ta được một hình tròn

* Khi cắt mặt cầu bán kính R bởi một mặt phẳng ta được một đường tròn

- Đường tròn đó có bán kính R nếu mặt phẳng đi

(3)

qua tâm ( gọi là đường tròn lớn )

- Đường tròn đó có bán kính bé hơn R nếu mặt phẳng không đi qua tâm.

ví dụ: Trái đất được xem như một hình cầu, xích đạo là một đường tròn lớn.

* Năng lực: HS được rèn năng lực tính toán, năng lực giao tiếp, năng lực hợp tác , chủ động sáng tạo - Yêu cầu hs thảo luận cặp đôi cử đại diện lên giải

- Cho HS giải....

3. Diện tích mặt cầu:

Ta đã biết công thức tính diện tích mặt cầu:

S = 4_R²_{hay S =}_d²

( R là bán kính, d là đường kính của mặt cầu ) Ví dụ:

Diện tích mặt cầu là 36cm². Tính đường kính mặt cầu thứ hai có diện tích gấp 3 lần diện tích mặt cầu này

Giải: Gọi d là đường kính mặt cầu thứ hai, ta có:

_d² = 3 . 36 = 108 suy ra d² = ¹⁰⁸_ ^³⁴^,³⁹ Vậy d ^⁵^,⁸⁶^cm

3.Hoạt động luyện tập: 5p

- Mục tiêu: hoàn thiện kiến thức vừa chiếm lĩnh được; rèn luyện kĩ năng áp dụng kiến thức mới để giải bài tập

- Yêu cầu thảo luận cặp đôi BT12/SGK 4.Hoạt động vận dụng 3p

- Mục tiêu: Giúp HS vận dụng được các KT-KN đã học vào các bài tập -Nhắc lại các khái niệm của hình cầu....

- Cho HS vẽ mô hình của hình cầu

- Tìm vật có dạng hình cầu trong thực tế.

5. Hoạt động tìm tòi mở rộng 2p

- Mục tiêu: Giúp HS vận dụng được các KT-KN đã học vào các bài tập - Làm BT trong SGK.

(4)

- Đọc trước phần tính thể tích hình cầu.

Ngày soạn: 23/4/ 2021 Ngày dạy:

Tuần 33

Tiết 66

DIỆN TÍCH MẶT CẦU VÀ THỂ TÍCH HÌNH CẦU( tt) I. MỤC TIÊU

1. Kiến thức: Nhớ lại và nắm chắc các khái niệm của hình cầu: Tâm, bán kính, đường kính, đường tròn lớn, mặt cầu.

2. Kỹ năng: Vận dụng thành thạo công thức tính diện tính mặt cầu và công thức tính thể tích hình cầu.

3. Thái độ: Thấy được các ứng dụng của các công thức trên trong đời sống thực tế.

4. Năng lực, phẩm chất : 4.1. Năng lực

- Năng lực chung: năng lực giao tiếp, năng lực hợp tác, chủ động sáng tạo

- Năng lực chuyên biệt: HS được rèn năng lực tính toán, năng lực sử dụng ngôn ngữ toán học, năng lực vận dụng

4.2. Phẩm chất: Tự tin, tự chủ, tự lập.

Tích hợp Giúp các em cảm nhận được niềm vui, hạnh phúc từ những việc nhỏ nhất

II. CHUẨN BỊ:

1. GV: Bảng phụ, thước thẳng.

2. HS: Ôn các trường hợp đồng dạng của 2 tam giác vuông. Định lý Pitago, hình chiếu của đoạn thẳng, điểm lên một đường thẳng.

- Thước thẳng, êke.

III. PHƯƠNG PHÁP VÀ KĨ THUẬT DẠY HỌC:

* Kĩ thuật dạy học: Kĩ thuật thảo luận nhóm, kĩ thuật đặt câu hỏi, hỏi đáp, động não, IV. TỔ CHỨC CÁC HOẠT ĐỘNG HỌC TẬP:

1.Hoạt động khởi động: 5p

- Mục tiêu: Tạo tâm thế và định hướng chú ý của HS - Phương pháp: Thuyết trình, nêu vấn đề...

- Kĩ thuật: Động não, phát hiện vấn đề , hỏi và trình bày a. Ổn định:

b. KT bài cũ: Lồng vào bài

* Tổ chức trò chơi truyền hộp quà. Cả lớp cùng hát và truyền hộp quà kết thúc bài hát bạn nào cầm hộp quà bạn đó trả lời . Nếu trả lời sai quyền trả lời thuộc về bạn khác. Nêu công thức tính diện tích mặt cầu? thế nào là đường tròn lớn?

2. Hoạt động hình thành kiến thức mới 25p

- Mục tiêu: trang bị cho học sinh những kiến thức mới về diện tích mặt cầu và luyện các bài tập

- Phương pháp vấn đáp , thực hành , nêu và giải quyết vấn đề hoạt động nhóm

(5)

- Kĩ thuật: Kĩ thuật hỏi và trả lời,, chia nhóm, giao nhiệm vụ chia nhóm giao nhiệm vụ - Phương tiện: Máy chiếu, phiếu học tập

HOẠT ĐỘNG CỦA GV-HS NỘI DUNG CẦN ĐẠT

* Năng lực: HS được rèn năng lực tính toán, năng lực giao tiếp, năng lực hợp tác , chủ động sáng tạo

Giáo viên nêu công thức tính thể tích hình cầu

Cho HS làm ví dụ

hãy áp dụng công thức tính thể tích hình cầu....

Tính lượng nước cần phải có khi đã biết thể tích?

áp dụng công thức tính thể tích hình cầu - Yêu cầu cá nhân thực hiện

G:Đưa VD và hình vẽ (Sgk) lên bảng phụ.

? Hãy tóm tắt đề bài?

? Hãy nêu cách tính?

H: tính thể tích của hình cầu; rồi tính lượng nước.

? Một em lên bảng trình bày?

4. Thể tích hình cầu:

Thể tích một hình cầu có bán kính R được tính như sau:

V = ₃⁴^^R³ Ví dụ:

Cần phải có ít nhất bao nhiêu lít nước ở liễn nuôi cá cảnh (hình cầu). Lượng nước đổ vào chiếm 2/3 thể tích của hình cầu.

Giải: Thể tích hình cầu được tính theo công thức:

V = ₃⁴^^R³ hay V = ₆¹^^d³(d là đường kính) Ta có: 22cm = 2,2 dm.

Lượng nước ít nhất cần phải có:

2,2 3,71dm 3,71 lit .6

3

2  3  3 

* Ví dụ.

Hình cầu: d = 22 cm = 2,2 dm Nước chiếm ²

3Vcầu

(6)

H:NX.

? Muốn tính thể tích hình cầu theo đường kính ta tính ntn?

G: Giới thiệu công thức V = ⁴ ³

3R = 4 3

3. . 2

 ^{ }_{ }d

  =

3 3

4. .

3 8 6

d d

 

Lưu ý Hs: Nếu biết đường kính hình cầu thì sử dụng công thức này sẽ tính nhanh hơn.

- GV vấn đáp HS đứng tại chỗ nêu cách làm và cho kết quả

HS nêu đáp án Cho HS đọc đầu bài

- Yêu cầu thảo luận cặp đôi

tính diện tích xung quanh hình trụ

tính tổng diện tích hai nửa mặt cầu

Diện tích cần tính?

Đọc đầu bài Cho HS vẽ hình

Nêu cách giải

Tính số lít nước?

Giải Thể tích hình cầu là:

d = 2,2 dm =>R = 1,1 dm Vcầu = ⁴ . ³ ⁴. .1,1³

3 R  3 ^ 5,57 (dm³) Lượng nước ít nhất cần phải có là:

².5,57 3,71

3  = 3,7 (lít)

Bài tập 30 :

Sử dụng công thức tính V = ₃⁴^^R³ và giả thiết ^^ ²²₇

Đáp số chọn (B) Bài tập 31:

Cho HS điền vào bảng phụ.

Bài tập 32:

Diện tích cần tính gồm diện tích xung quanh của hình trụ( bán kính đường tròn đáy là r cm, chiều cao là 2r cm ) và diện tích hai nửa mặt cầu bán kính r cm.

- Diện tích xung quanh của hình trụ Sxq = 2^rh²^r^.²^r⁴^r²



^cm²



- Tổng diện tích hai nửa mặt cầu:

S = 4^r²



^cm²



- Diện tích cần tính là:

4r² 4r²8r²



cm²



:

3.Hoạt động luyện tập: 8p

(7)

- Mục tiêu: hoàn thiện kiến thức vừa chiếm lĩnh được; rèn luyện kĩ năng áp dụng kiến thức mới để giải bài tập

Cho HS thực hiện BT 34 Bài 34:

a) Chọn (C) b) Chọn (B) c) Chọn (B)

Bài tập 30 :

Sử dụng công thức tính V = ₃⁴^^R³ và giả thiết ^^²²₇ Đáp số chọn (B)

Bài tập 31:

Cho HS điền vào bảng phụ.

Bài 31 –Sbt/130

Thể tích của hình cầu A là: ⁴. . ³

3 x (cm³) Thể tích của hình cầu B là: ⁴^{. . 2} ³ ⁴^{. .8}

3  x 3  x (cm³) Tỉ số thể tích của hai hình cầu A và B là:

3

4. . 1

43. .8 8 3

x x



 

=> Chọn (C).

4.Hoạt động vận dụng:5p

- Mục tiêu: Giúp HS vận dụng được các KT-KN đã học vào các bài tập Nhắc lại công thức tính diện tích mặt cầu, thể tích hình cầu.

Vẽ 1 hình cầu, đo bán kính rồi tính diện tích mặt cầu thu được.

Bài tập 32:

Diện tích cần tính gồm diện tích xung quanh của hình trụ( bán kính đường tròn đáy là r cm, chiều cao là 2r cm ) và diện tích hai nửa mặt cầu bán kính r cm.

- Diện tích xung quanh của hình trụ Sxq = 2^rh ²^r^.²^r⁴^r²



^cm²



- Tổng diện tích hai nửa mặt cầu:

S = 4^r²



^cm²



- Diện tích cần tính là:

⁴^r² ⁴^r² ⁸^r²



^cm²



5. Hoạt động tìm tòi mở rộng 2p

- Mục tiêu: Giúp HS vận dụng được các KT-KN đã học vào các bài tập

(8)

-Học thuộc công thức tính thể tích hình cầu -Làm bài tập 35,37(sgk)

- Tìm hiểu trái đất và tính diện tích bề mặt trái đất.