Bài 16: Virus và vi khuẩn A/ Câu hỏi đầu bài
Phần hình thành kiến thức, kĩ năng
Câu hỏi trang 92 sgk Khoa học tự nhiên 6:
Vì sao chúng ta cần tiêm phòng bệnh?
Đáp án:
- Chúng ta cần tiêm phòng bệnh vì:
+ Đây là biện pháp phòng bệnh hiệu quả nhất để làm giảm tỷ lệ mắc bệnh và tỷ lệ tử vong do bệnh truyền nhiễm của nhân loại.
+ Khoảng 85% – 95% người được tiêm chủng sẽ sinh ra miễn dịch đặc hiệu bảo vệ cơ thể không bị mắc bệnh
B/ Câu hỏi giữa bài I.VIRUS
1. Hình dạng và cấu tạo đơn giản của virus Phần hình thành kiến thức, kĩ năng
Câu hỏi trang 92 sgk Khoa học tự nhiên 6:
Quan sát hình 16.1 và cho biết hình dạng của các virus (theo bảng 16.1)
Đáp án:
Tên hình Hình que Hình cầu Hình đa diện
Hình a
Hình b
Hình c
2. Một số bệnh do virus gây nên ở người và động vật Phần hình thành kiến thức, kĩ năng
Câu hỏi trang 94 sgk Khoa học tự nhiên 6:
Kể tên những bệnh do virus gây ra ở người, động vật và thực vật.
Đáp án:
Các bệnh do virus gây ra là:
- Ở người: bệnh cúm, bệnh đậu mùa, quai bị, viêm gan B, sởi, HIV/AIDS,…
- Ở động vật: bệnh cúm gia cầm, cúm lợn, bệnh dại…
- Ở thực vật: virus gây khảm lá thuốc lá…
II. VI KHUẨN
1. Hình dạng, cấu tạo của vi khuẩn Phần hình thành kiến thức, kĩ năng
Câu hỏi trang 94 sgk Khoa học tự nhiên 6:
Quan sát hình 16.8 và nêu các thành phần cấu tạo của một vi khuẩn.
Đáp án:
Vi khuẩn được cấu tạo bởi các thành phần sau:
- Thành tế bào - Màng tế bào - Tế bào chất - Vùng nhân
Phần hình thành kiến thức, kĩ năng
Câu hỏi trang 94 sgk Khoa học tự nhiên 6:
Quan sát hình 16.9 và nêu các hình dạng khác nhau của vi khuẩn.
Đáp án:
Vi khuẩn có nhiều hình dạng khác nhau như: Hình cầu, hình que, hình xoắn, hình dấu phẩy (phẩy khuẩn), hình sợi...
Phần luyện tập
Câu hỏi trang 95 sgk Khoa học tự nhiên 6:
So sánh sự khác nhau về cấu tạo của virus và vi khuẩn theo gợi ý trong bảng 16.2.
Đáp án:
Đặc điểm Virus Vi khuẩn
Thành tế bào
Màng tế bào
Tế bào chất
Vùng nhân
Phần thực hành
Câu hỏi trang 95 sgk Khoa học tự nhiên 6:
Xem hình ảnh hoặc video về các vi khuẩn và vẽ hình dạng của vi khuẩn đó.
Đáp án:
- Vi khuẩn lactic:
- Vi khuẩn HP:
- Tụ cầu khuẩn vàng:
2. Vai trò của vi khuẩn 3. Tác hại của vi khuẩn Phần vận dụng
Câu hỏi trang 96 sgk Khoa học tự nhiên 6:
Kể tên một số cách bảo quản thức ăn tránh bị hư hỏng do vi khuẩn gây ra ở gia đình em.
Đáp án:
- Để thức ăn vào tủ lạnh - Muối dưa, muối cà - Sấy khô một số loại quả - Làm mứt quả
Phần luyện tập
Câu hỏi trang 96 sgk Khoa học tự nhiên 6:
Lấy ví dụ về vai trò và tác hại của vi khuẩn đối với người, sinh vật Đáp án:
- Vai trò:
+ Vi khuẩn lên men tạo thực phẩm cho con người (sữa chua, dưa muối, cà muối, rượu,…)
+ Vi khuẩn được ứng dụng làm phân bón vi sinh - Tác hại:
+ Vi khuẩn làm hỏng thức ăn
+ Vi khuẩn gây bệnh cho con người và các sinh vật khác Phần vận dụng
Câu hỏi trang 96 sgk Khoa học tự nhiên 6:
Lấy ví dụ về những vi khuẩn có ích và vi khuẩn gây hại cho sinh vật và con người.
Đáp án:
- Vi khuẩn có ích:
+ Vi khuẩn cố định nito trong rễ cây họ đậu + Vi khuẩn lên men lactic
+ Vi khuẩn lên men etylic - Vi khuẩn có hại:
+ Vi khuẩn gây bệnh viêm da ở người + Vi khuẩn gây bệnh bạc lá ở lúa + Vi khuẩn gây bệnh lao ở người Phần tìm hiểu thêm
Câu hỏi trang 96 sgk Khoa học tự nhiên 6:
Hãy cho biết vì sao người ta hay trồng xen cây họ Đậu với các cây trồngkhác?
Đáp án:
Vì rễ các cây họ đậu có vi khuẩn cộng sinh cố định nito thành phân đạm tự nhiên nên người ta trồng xen cây họ đậu với các cây khác để tăng năng suất và giảm lượng phân bón.
III. PHÒNG BỆNH CHO VIRUS VÀ VI KHUẨN GÂY NÊN 1. Phòng bệnh
Phần hình thành kiến thức, kĩ năng
Câu hỏi trang 97 sgk Khoa học tự nhiên 6:
Kể tên một số biện pháp phòng tránh bệnh do virus và vi khuẩn gây nên.
Đáp án:
Một số biện pháp phòng tránh bệnh do virus và vi khuẩn gây nên:
- Giữ vệ sinh môi trường sống - Tập thể dục rèn luyện sức khỏe - Ăn uống đủ chất dinh dưỡng
- Thường xuyên rửa tay bằng xà phòng - Đeo khẩu trang khi ra ngoài
Phần vận dụng
Câu hỏi trang 97 sgk Khoa học tự nhiên 6:
Tìm hiểu, trao đổi với các bạn về những biện pháp mà gia đình và địa phương em đã thực hiện để phòng chống các bệnh lây nhiễm do virus, vi khuẩn gây nên đối với con người, cây trồng và vật nuôi.
Đáp án:
- Đối với con người và vật nuôi:
+ Vệ sinh chỗ ở và môi trường xung quanh + Tiêm phòng bệnh
- Đối với thực vật:
+ Phun thuốc phòng bệnh cho cây trồng + Tạo giống cây sạch bệnh
2. Sử dụng vaccine ngăn ngừa các bệnh do virus và vi khuẩn gây nên Phần hình thành kiến thức, kĩ năng
Câu hỏi trang 98 sgk Khoa học tự nhiên 6:
1. Em cần làm gì để tránh bị bệnh cúm, bệnh quai bị?
2. Em có biết mình đã được tiêm vaccine phòng bệnh gì và khi nào không?
Đáp án:
1. Có thể tiêm vaccine để phòng tránh bị bệnh cúm, bệnh quai bị.
2. Đa số trẻ em Việt Nam đã được tiêm phòng các loại vaccine như: vaccine viêm não Nhật Bản, vaccine viêm gan B, vaccine bại liệt, ho gà, uốn ván… vào giai đoạn từ sơ sinh đến 6 tuổi.
Phần tìm hiểu thêm
Câu hỏi trang 98 sgk Khoa học tự nhiên 6:
Em hãy tìm hiểu và kể tên các bệnh phổ biến cần tiêm chủng cho trẻ em nước ta hiện nay.
Đáp án:
Các bệnh phổ biến cần tiêm chủng cho trẻ em nước ta hiện nay là: viêm não Nhật Bản, sởi, rubella, uốn ván, ho gà, bại liệt, cúm, viêm phổi, bạch hầu, viêm màng não, viêm gan A,…
3. Sử dụng thuốc kháng sinh chống lại vi khuẩn gây bệnh Phần vận dụng
Câu hỏi trang 98 sgk Khoa học tự nhiên 6:
Khi sử dụng thuốc kháng sinh để điều trị các bệnh ở người, chúng ta cần lưu ý điều gì?
Đáp án:
- Khi dùng kháng sinh cần tuân thủ theo hướng dẫn của bác sĩ, không tự ý dùng thuốc, dùng đúng liều lượng và đúng quy trình.
