Bài 31: ĐẶC ĐIỂM KHÍ HẬU VIỆT NAM
Câu hỏi trang 111 SGK Địa lí 8: Dựa vào bảng 31.1, cho biết những tháng nào có nhiệt độ không khí giảm dần từ nam ra bắc và giải thích tại sao?
Trả lời:
Các tháng có nhiệt độ không khí giảm dần từ nam ra bắc là: 10, 11, 12, 1,2,3,4.
- Nguyên nhân: đây là thời kì gió mùa Đông Bắc hoạt động mạnh mẽ ở miền Bắc với tính chất lạnh, khô vào nửa đầu mùa đông và lạnh ẩm vào nửa cuối mùa đông đã làm hạ thấp nền nhiệt độ khu vực miền Bắc; còn phía Nam do chịu ảnh hưởng của gió Tín phong Bắc Bán cầu có tính chất khô và ổn định => tạo nên sự thay đổi nhiệt độ rõ nét từ Nam ra Bắc (nhiệt độ giảm dần từ Nam ra Bắc).
Câu hỏi trang 111 SGK Địa lí 8: Vì sao hai loại gió mùa trên lại có đặc tính trái ngược nhau như vậy?
Trả lời:
Hai loại gió mùa có nguồn gốc xuất phát và hướng thổi khác nhau nên có đặc tính trái ngược nhau:
- Gió mùa đông bắc thổi từ cao áp Xi-bia, đi qua vùng nội địa rộng lớn ở Trung Quốc với đặc tính lạnh, khô.
- Gió mùa tây nam xuất phát từ khối khí chí tuyến vịnh Bengan, đi qua vùng biển vào nên có tính ẩm, gây mưa lớn.
Câu hỏi trang 111 SGK Địa lí 8: Vì sao các địa điểm trên lại thường có mưa lớn?
Trả lời:
Ở nước ta, một số nơi lượng mưa hàng năm tăng lên rất cao như Bắc Quang (Hà Giang) 4802 mm, Hoàng Liên Sơn (Lào Cai) 3552 mm, Huế 2867 mm và Hòn Ba (Quảng Nam) 3752 mm.
=> Giải thích: Các địa điểm này đều là những khu vực núi cao trên 2000m, đón gió thổi ẩm đến gây mưa lớn.
Câu hỏi trang 111 SGK Địa lí 8: Những nhân tố chủ yếu nào đã làm cho thời tiết, khí hậu nước ta đa dạng và thất thường?
Trả lời:
Những nhân tố chủ yếu làm cho thời tiết, khí hậu nước ta đa dạng và thất thường:
- Vị trí địa lí và hình dạng lãnh thổ:
+ làm cho khí hậu nước ta phân hóa Bắc - Nam rõ rệt,
+ nằm trong vùng hoạt động của nhiều thiên tai như bão nhiệt đới nên khí hậu thất thường
- Hoàn lưu gió mùa: Nằm trong khu vực hoạt động gió mùa châu Á.
- Địa hình:
+ Địa hình tạo nên sự phân hóa khí hậu theo độ cao.
+ Địa hình kết hợp với hướng gió làm cho khí hậu nước ta phân hóa Bắc nam, Đông Tây (Đông Bắc và Tây Bắc ranh giới là dãy Hoàng Liên Sơn; phân hóa giữa sườn Đông và sườn Tây Trường Sơn; mùa mưa-khô đối lập nhau giữa khu vực Nam Bộ, Tây Nguyên và ven biển Trung Bộ....)
- Những năm gần đây các nhiễu loạn khí tượng toàn cầu như En Nino, En Nina đã làm tăngtính đa dạng và thất thường của khí hậu, thời tiết Việt Nam.
Tuyết phủ ở đỉnh Mẫu Sơn (Lạng Sơn)
Câu hỏi trang 112 SGK Địa Lí 8: Sự thất thường trong chế độ nhiệt chủ yếu diễn ra ở miền nào? Vì sao?
Trả lời:
Sự thất thường trong chế độ nhiệt độ chủ yếu ở miền Bắc, do nhịp độ và cường độ gió mùa tạo ra.
Gió mùa là nguyên nhân chủ yếu tạo ra sự thất thướng trong chế độ nhiệt ở miền Bắc
Câu 1 trang 113 SGK Địa Lí 8: Đặc điểm chung của khí hậu nước ta là gì? Nét độc đáo của khí hậu nước ta làm là gì? Nét độc đáo của khí hậu nước ta thể hiện ở những mặt nào?
Trả lời:
Khí hậu Việt Nam
*Đặc điểm chung của khí hậu nước ta là:
+ Tính chất nhiệt đới gió mùa ẩm, +Tính đa dạng và thất thường.
* Nét độc đáo của khí hậu nước ta:
- Nhiệt độ trung bình năm trên 210C, lượng mưa lớn (1500 - 2000mm/năm) và độ ẩm không khí rất cao (trên 80%).
- Khí hậu chia thành hai mùa rõ rệt, phù hợp với hai mùa gió: mùa đông lạnh với gió mùa Đông Bắc và mùa hạ nóng ẩm với gió mùa Tây Nam.
- Tính chất đa dạng và thất thường:
+ Khí hậu phân hóa mạnh theo không gian và thời gian, hình thành nên các miền và vùng khí hậu khác nhau:
Miền Bắc: có mùa đông lạnh ít mưa, mùa hạ nóng ẩm mưa nhiều; miền Nam có khí hậu cận xích đạo nóng quanh năm, phân mùa mưa-khô sâu sắc.
Sự đa dạng của địa hình, nhất là độ cao và hướng các dãy núi lớn đã góp phần quan trọng nhiều vùng khí hậu, nhiều kiểu khí hậu khác nhau. Các khu vực khí hậu: Đông Trường Sơn có mùa mưa lệch về thu đông; khí hậu biển Đông mang tính hải dương; hướng địa hình kết hợp gió mùa tạo nên sự phân hóa các khu vực Đông Bắc – Tây Bắc, khí hậu ôn đới núi cao...
+ Khí hậu nước ta rất thất thường, biến động mạnh, có năm rét sớm, năm rét muộn, năm mưa nhiều, năm khô hạn, năm ít bão, năm nhiều bão,...
Câu 2 trang 113 SGK Địa Lí 8: Nước ta có mấy miền khí hậu?Nêu đặc điểm khí hậu từng miền.
Trả lời:
Nước ta có hai miền khí hậu:
- Miền khí hậu phía Bắc, từ dãy Bạch Mã (vĩ tuyến 16°B) trở ra, có mùa đông lạnh, tương đối ít mưa và nửa cuối mùa đông rất ẩm ướt; mùa hè nóng và mưa nhiều.
- Miền khí hậu phía Nam, từ dãy Bạch Mã trở vào có khí hậu cận xích đạo, nhiệt độ quanh năm cao, với một mùa mưa và một mùa khô tương phản sâu sắc.
Ngoài ra còn có một số khu vực khí hậu như:
- Đông Trường Sơn bao gồm phần lãnh thổ Trung Bộ phía đông dãy Trường Sơn, từ Hoành Sơn (vĩ tuyến 18°B) tới Mũi Dinh (vĩ tuyến 11°B) có mùa mưa lệch hẳn về thu đông.
- Khí hậu Biển Đông Việt Nam mang tính chất gió mùa nhiệt đới hải dương.
Câu 3 trang 113 SGK Địa Lí 8: Em hãy sưu tầm năm câu ca dao, tục ngữ nói về khí hậu – thời tiết ở nước ta hoặc ở địa phương em?
Trả lời:
+ Mống đông vồng tây, chẳng mưa dây cũng bão cát.
+ Ráng mỡ gà thì gió, ráng mỡ chó thì mưa.
+ Tháng ba mưa đám, tháng tám mưa cơn.
+ Trăng quầng thì hạn, trăng tán thì mưa.
+ Đầu năm sương muối, cuối năm gió nồm.
+ Chớp đằng đông vừa trông vừa chạy.
+ Rét tháng ba, bà già chết cóng.
+ Quạ tắm thì ráo, sáo tắm thì mưa.
+ Kiến cánh vỡ tổ bay ra, bão táp mưa sa tới gần.
+ Ba ngày gió nam mùa màng mất trắng.
+ Mau sao thì nắng, váng sao thì mưa
