TIẾT 43
TIẾT 43
I. Đặc điểm của câu ghép
1. VÝ dô: SGK/111
a)
Tôi quên thế nào được những cảm giác trong sáng ấy nảy nở trong lòng tôi như mấy cành hoa tươi mỉm cười giữa bầu trời quang đãng.b) Buổi mai hôm ấy, một buổi mai đầy sương thu và gió lạnh, mẹ tôi âu yếm nắm tay tôi dẫn đi trên con đường làng dài và hẹp.
c) Cảnh vật chung quanh tôi đều thay đổi, vì chính lòng tôi đang có sự thay đổi lớn: hôm nay tôi đi học.
TIẾT 43
I. Đặc điểm của câu ghép 1. VÝ dô: SGK/111
a) Tôi quên thế nào được những cảm giác trong sáng ấy nảy nở trong lòng tôi như mấy cành hoa tươi mỉm cười giữa bầu trời quang đãng.
b) Buổi mai hôm ấy, một buổi mai đầy sương thu và gió lạnh, mẹ tôi âu yếm nắm tay tôi dẫn đi trên con đường làng dài và hẹp.
c) Cảnh vật chung quanh tôi đều thay đổi, vì chính lòng tôi đang có sự thay đổi lớn: hôm nay tôi đi học.
C V C1
V1 C2 V2
C V
C1 V1 C2
V2 C3 V3
- Câu (a) cụm C-V nòng cốt là cụm lớn; 2 cụm C1-V1 và C2-V2 là các cụm nhỏ nằm trong cụm lớn.
- Câu (b) chỉ có một cụm C - V làm nòng cốt
- Câu (c) có ba cụm C - V không bao chứa nhau.
Kiểu cấu tạo câu Câu cụ thể
Câu có một cụm C-V
Câu có hai hoặc nhiều cụm
C-V
Cụm C-V nhỏ nằm trong cụm
C-V lớn.
Các cụm C-V không bao chứa
nhau.
TIẾT 43
I. Đặc điểm của câu ghép
1. VÝ dô: SGK/111 2. NhËn xÐt:
* Ghi nhí: SGK/112
-Do hai hoặc nhiều cụm
C - V không bao chứa nhau tạo thành.
- Mỗi cụm C - V này là một vế câu.
(b)
(a)
(c)
Câu ghép
Câu đơn
Câu mở rộng
TIẾT 43
II. Cách nối các vế câu ghép:
1. VÝ dô: - Nối bằng:
Dấu phẩy; Quan hệ từ “vì”; Dấu hai chấm (:)
- Nối bằng quan hệ từ “và”
c) Cảnh vật chung quanh tôi đều thay đổi, vì chính lòng tôi đang có sự thay đổi lớn: hôm nay tôi đi học.
( 1) Hằng năm cứ vào cuối thu, lá ngoài đường rụng nhiều và trên không có những đám mây bàng bạc, lòng tôi lại nao nức những kỉ niệm mơn man của buổi tựu trường.
(3) Những ý tưởng ấy tôi chưa lần nào ghi lên giấy, vì hồi ấy tôi không biết ghi và ngày nay tôi không nhớ hết.
C1 V1
C2 V2
C1 V1
C2 V2 C3 V3
- Nối băng dấu phẩy; Quan hệ từ “vì”, “và”
I. Đặc điểm của câu ghép:
TIẾT 43
I. Đặc điểm của câu ghép:
1. VÝ dô:
2. NhËn xÐt:
* Ghi nhí: SGK/112
c) Cảnh vật chung quanh tôi đều thay đổi, vì chính lòng tôi đang có sự thay đổi lớn: hôm nay tôi đi học.
- Có 2 cách nối:
+ Dùng từ nối
+ Không dùng từ nối
II. Cách nối các vế câu ghép:
( 1) Hằng năm cứ vào cuối thu, lá ngoài đường rụng nhiều và trên không có những đám mây bàng bạc, lòng tôi lại nao nức những kỉ niệm mơn man của buổi tựu trường.
(3) Những ý tưởng ấy tôi chưa lần nào ghi lên giấy, vì hồi ấy tôi không biết ghi và ngày nay tôi không nhớ hết.
Cách nối các vế câu.
Đặc điểm
CÂU GHÉP
Do hai hoặc nhiều cụm C-V
không bao chứa
nhau tạo thành
Mỗi cụm C-V là một vế
câu.
Dùng từ nối (quan hệ từ, cặp
quan hệ từ, cặp từ
hô ứng)
Không dùng từ nối (dấu phẩy, dấu
chẩm phẩy, dấu
hai chấm)
1) Bài tập 1: (T.113)
a) (1)Dần buông chị ra, đi con!(2)Dần ngoan lắm nhỉ!(3)U van Dần, u lạy Dần!(4)Dần hãy để cho chị đi với u, đừng giữ chị nữa.(5)Chị con có đi, u mới có tiền nộp sưu, thầy Dần mới được về với Dần chứ!(6)Sáng ngày người ta đánh trói thầy Dần như thế, Dần có thương không.(7)Nếu Dần không buông chị ra, chốc nữa ông lí vào đây, ông ấy trói nốt cả u, trói nốt cả Dần nữa đấy. (Ngô Tất Tố, Tắt đèn)
TIẾT 43
II. Cách nối các vế câu ghép:
I. Đặc điểm của câu ghép:
III. Luyện tập:
C1 V1 C2 V2
C1
V1 C2 V2
C1 V1 C2 V2 C3
V3
C2 V2 C3
C1 V1
V3
b) Cô tôi chưa dứt câu, cổ họng tôi đã nghẹn ứ khóc không ra tiếng. Giá những cổ tục đã đày đoạ mẹ tôi là một vật như hòn đá hay cục thuỷ tinh, đầu mẩu gỗ, tôi quyết vồ ngay lấy mà căn, mà nhai, mà nghiến cho kì nát vụn mới thôi.
c) Rồi hai con mắt long lạnh của cô tôi chằm chặp đưa nhìn tôi. Tôi lại im lặng cúi đầu xuống đất: lòng tôi càng thắt lại, khoé mắt tôi đã cay cay.
d)
Một hôm, tôi phàn nàn việc ấy với Binh Tư. Binh Tư là một người láng giềng khác của tôi. Hắn làm nghề ăn trộm nên vốn không ưa lão Hạc bởi vì lão lương thiện quá. Hắn bĩu môi và bảo:
- Lão làm bộ đấy!
(Lão Hạc, Nam Cao)
(Những ngày thơ ấu, Nguyên Hồng) (Những ngày thơ ấu, Nguyên Hồng)
C1 V1 C2 V2
C1
V1 C2
V2
C1 V1 C2
V2
C1
V1 C2 V2
Với mỗi cặp quan hệ từ dưới đây, hãy đặt một câu ghép.
a) Vì... nên……...
b) Nếu ... thì...
c) Tuy... nhưng ...
d) Không những ... mà...
2) Bài tập 2: (T.113)
nhà tôi ở xa
tôi đi học bằng xe đạp
trời mưa chúng ta không đi đá bóng nữa.
nhà An nghèo bạn ấy vẫn học giỏi.
3) Bài tập 3: (T.113)
Chuyển các câu ghép ở bài tập 2 thành những câu ghép mới bằng một trong hai cách sau:
a) Bỏ bớt một quan hệ từ.
b) Đảo lại trật tự các vế câu.
Mẫu Chúng ta không đi đá bóng nữa nếu trời mưa.
Vân học giỏi bạn ấy còn hát rất hay.
a) ….. vừa...đã……...
b) …… đâu...đấy. ...
c) ……càng...càng...
4. Bài tập 4 (SKG/114)
Đặt câu ghép với mỗi cặp từ hô ứng dưới đây:
Tôi đến, đi.
Bạn đi , tớ theo
Gió cây cối nghiêng ngả.
TIẾT 43
nó
to,
Bài tập 5 (SKG/114)
Viết một đoạn văn ngắn về một trong các đề tài sau: (trong đoạn văn có sử dụng ít nhất một câu ghép).
a.Thay đổi thói quen sử dụng bao bì nilông.
b.Tác dụng của việc lập dàn ý trước khi viết
bài Tập làm văn.
* Học bài:
- Nắm kĩ đặc điểm cấu tạo và các cách nối vế câu trong câu ghép.
- Làm đầy đủ bài tập vào vở bài tập.
- Tìm một số đoạn văn trong các văn bản mà em đã học có câu ghép và phân tích cấu tạo ngữ pháp của câu ghép tìm được.
* Chuẩn bị bài mới: “Tìm hiểu chung về văn bản Thuyết Minh”:
- Tìm hiểu vai trò của văn bản thuyết minh trong đời sống con người?
- Tìm hiểu đặc điểm chung của văn bản thuyết minh về:
+ Nội dung?
+ Phương thức biểu đạt?
+ Nhiệm vụ của văn bản?
+ Tính chất.
