Phần I: (3 điểm)
Đọc đoạn trích sau và thực hiện yêu cầu bên dưới:
“Khi nghĩ về một đời người, tôi thường nhớ về rừng cây Khi nghĩ về một rừng cây, tôi thường nhớ về nhiều người Trẻ trung như cụm hoa hồng
Hồn nhiên như ngàn đốm lửa, chiều hôm khi gió về!
Ai cũng chọn việc nhẹ nhàng, gian khổ sẽ dành phần ai?
Ai cũng một thời trẻ trai, cũng từng nghĩ về đời mình Phải đâu may nhờ rủi chịu, phải đâu trong đục cũng lành Phải không em, phải không anh?
Chân lí thuộc về mọi người, không chịu sống đời nhỏ nhoi Xin hát về bạn bè tôi, những người sống vì mọi người Ngày đêm canh giữ đất trời
Rạng rỡ như rừng mai nở chiều xuân”
(Trích bài hát “Một đời người - một rừng cây” - nhạc sĩ Trần Long Ẩn) 1. Với kiến thức đã học, em hãy nêu tên một tác phẩm văn học đã học ở học kì II có cùng
quan điểm sống với đoạn trích trên. (1 điểm)
2. Chỉ ra hàm ý trong câu “ Chân lí thuộc về mọi người, không chịu sống đời nhỏ nhoi”. (1 điểm)
3. Viết một đoạn văn ngắn (3- 5 câu) trả lời cho câu hỏi: “Ai cũng chọn việc nhẹ nhàng, gian khổ sẽ dành phần ai?” (1 điểm)
Phần II: (7 điểm)
1. Em hãy viết văn bản ngắn trình bày suy nghĩ về một trong những bài học em trải nghiệm được từ những ca từ trong bài hát của nhạc sĩ Trần Long Ẩn. ( 3 điểm)
2. cảm nhận về chân lí sống ( lí tưởng sống) của con người từ các đoạn thơ sau: (4 điểm) “Người vá trời lấp bể
Kẻ đắp lũy xây thành Ta chỉ là chiếc lá Việc của mình là xanh”
(Nguyễn Sĩ Đại - Lá xanh) và
“Ta làm con chim hót Ta làm một cành hoa Ta nhập vào hoà ca Một nốt trầm xao xuyến”
(Thanh Hải - Một mùa xuân nho nhỏ)
HƯỚNG DẪN CHẤM KIỂM TRA HỌC KÌ II MÔN NGỮ VĂN 9 (Đáp án mang tính gợi ý)
Phần 1:
1. Quan điểm sống: sống tích cực (0.5)
Tác phẩm: Mùa xuân nho nhỏ ( Thanh Hải), Những ngôi sao xa xôi ( Lê Minh Khuê) (0.5) 2. Hàm ý: Học sinh nêu được hai trong các ý sau ( hoặc gần đúng) ( mỗi ý đúng 0,5)
- Con người luôn muốn được vươn lên, phát triển.
- Con người không chấp nhận cuộc sống tầm thường, họ luôn có khát vọng, hoài bão.
- Con người muốn hoàn thiện nhân cách, sống vì người khác, không sống vị kỉ.
3.- Hình thức:
- viết đúng đoạn văn, đủ yêu cầu số câu, không mắc quá 3 lỗi chính tả ( 0,25) - Lỗi diễn đạt, dùng từ ( 2 lỗi trở lên trừ 0,25)
- Nội dung:
Gợi ý: ( học sinh nêu được hai trong các ý được 0.5)
- Câu hỏi tu từ và cũng là bức thông điệp nhắn nhủ riêng cho mỗi người về cách sống hiện tại.
- Lời nhắc nhở cho những ai sống chỉ biết bản thân mình, không quan tâm, sẻ chia với người khác.
- Đưa ra chân lí sống ở đời: sống phải biết hi sinh, sống trách nhiệm, sống đẹp, sống cống hiến....
Phần 2:
Văn bản ngắn:
- Nội dung ( 2 điểm)
-Văn bản thể hiện tốt nội dung, tính liên kết mạch lạc, rõ ràng, thuyết phục.
- Học sinh chọn một trong những bài học trải nghiệm được từ bài hát( sống tích cực, sống có trách nhiệm, sống hi sinh, sống vì mọi người, sống cống hiến, lí tưởng sống...)
- Cách làm:
Sống tích cực là gì?
Tại sao phải sống tích cực?
Dẫn chứng Phê phán
Nhận thức và hành động của bản thân - Hình thức ( 1 điểm)
Đúng phương thức nghị luận ( 0.25)
Diễn đạt mạch lạc, đúng ngữ pháp, chính tả, dùng từ đúng ( 0.25) Viết đúng một văn bản ( 0.25)
Trình bày sạch sẽ, chữ rõ ràng ( 0.25) Không làm bài hoặc lạc đề ( 0 điểm) Tập làm văn:
- Về hình thức: (1 điểm)
Biết vận dụng phối hợp nhiều thao tác nghị luận, biết cách phân tích thơ ( 0,25)
Đủ bố cục 3 phần, trình tự các ý sắp xếp hợp lí, sự liên kết giữa các phần, lập luận chặt chẽ, rõ ràng ( 0.25)
Diễn đạt đúng ngữ pháp, chính tả, từ ngữ giàu hình ảnh, biểu cảm ( 0.25) Trình bày sạch đẹp, chữ viết rõ ràng ( 0.25)
Không thực hiện các tiêu chí trên ( 0 điểm) - Về nội dung: ( 3 điểm)
Giới thiệu được vấn đề nghị luận: chân lí sống ( lí tưởng sống) của con con người của nhà thơ Thanh Hải và Nguyễn Sĩ Đại.
Phân tích các đoạn thơ để thấy được chân lí sống ( lí tưởng sống).
Bài thơ Lá xanh - Nguyễn Sĩ Đại
- Hai hình ảnh đối lập giữa “ ta” và “người” đã nêu lên một chân lí sống ( lí tưởng sống) của chính tác giả: mỗi người đều có một mơ ước riêng của mình, có người mơ ước lớn lao, người thì chỉ bình dị, nhỏ bé.
- Quan điểm của tác giả trong bài thơ là ý thức về cái tôi cá nhân, dù chỉ là một cá thể nhỏ bé, không có những mơ ước phi thường nhưng cũng phải ý thức được giá trị bản thân, giá trị sự sống của mình trong cuộc đời: sự cống hiến.
Khổ thơ Mùa xuân nho nhỏ - Thanh Hải
- Khát vọng được hoá thân vào cuộc đời chung để được âm thầm cống hiến ( lưu ý sự chuyển đổi đại từ “ tôi” ( khổ 1) sang “ta” ) và các hình ảnh mang ý nghĩa tượng trưng trong khổ thơ.
- Niềm tự hào của nhà thơ vì được góp phần làm đẹp cho cuộc đời, gửi đến bạn đọc bức thông điệp đẹp về lí tưởng sống: sống đẹp, sống hết mình,....
Học sinh có thể triển khai các luận điểm trên theo nhiều cách khác nhau. Giáo viên đánh giá mức điểm dựa trên kĩ năng làm bài và nội dung toàn bài của học sinh.
- Nhận xét về những nét tương đồng và khác biệt về nội dung, tình cảm... của tác giả - Đánh giá, khái quát được những vấn đề đã bàn luận.
