Bài 12: Sự biến đổi chất Học theo Sách giáo khoa
I - Hiện tượng vật lí Quan sát hiện tượng
Nhận xét: Nước vẫn giữ nguyên là chất ban đầu. Sự biến đổi như thế của chất thuộc loại hiện tượng vật lí
II - Hiện tượng hóa học Thí nghiệm 1
Phần một Phần hai
- Đưa nam châm lại gần hỗn hợp bột lưu huỳnh và bột sắt
- Sắt bị nam châm hút - Sắt và lưu huỳnh vẫn giữ nguyên trong hỗn hợp
- Đổ hỗn hợp sắt và lưu huỳnh vào ống nghiệm - Đun nóng mạnh đáy ống một lát rồi ngừng. Hỗn hợp tự nóng sáng lên và chuyển dần thành màu xám - Chất rắn này không còn tính chất của lưu huỳnh và của sắt. Vậy khi được đun nong, lưu huỳnh tác dụng với sắt, biến đổi thành chất mới
Thí nghiệm 2
Lấy đường vào 2 ống nghiệm (1) và (2)
Đun nóng đáy ống nghiệm (2). Đường trắng chuyển dần thành chất màu đen là than đồng thời có những giọt nước ngưng trên thành ống.
Nhận xét: Trong các quá trình trên, lưu huỳnh, sắt, và đường đã biến đổi thành chất khác. Sự biến đổi như thế của chất thuộc loại hiện tượng hóa học.
Kết luận:
1. Hiện tượng vật lí: là hiện tượng biến đổi mà vẫn giữ nguyên là chất ban đầu 2. Hiện tượng hóa học: là hiện tượng chất biến đổi có tạo ra chất khác
Bài tập
Bài 1. Trang 41 VBT Hóa học 8: Dấu hiệu nào là chính để phân biệt hiện tượng hóa học với hiện tượng vật lí?
Lời giải
Dấu hiệu chính để phân biệt hiện tượng hóa học với hiện tượng vật lí là sự xuất hiện chất mới.
Bài 2. Trang 41 VBT Hóa học 8: Trong số những quá trình kể dưới đây, cho biết đâu là hiện tượng hóa học, đâu là hiện tượng vật lí. Giải thích.
a) Lưu huỳnh cháy trong không khí tạo ra chất khí mùi hắc (khí lưu huỳnh đioxit).
b) Thủy tinh nóng chảy được đổi thành bình cầu.
c) Trong là nung vôi, canxi cacbonat chuyển dần thành vôi sống (canxi oxit) và khí cacbon đioxit thoát ra ngoài.
d) Cồn để trong lọ không kín bị bay hơi.
Lời giải
a) Lưu huỳnh cháy trong không khí tạo ra chất khí mùi hắc (khí lưu huỳnh đioxit) là hiện tượng hóa học vì lưu huỳnh được biến đổi thành lưu huỳnh đioxit.
b) Thủy tinh nóng chảy được đổi thành bình cầu là hiện tượng vật lí vì khi thủy tinh nóng chảy bị biến dạng (do tác dụng của nhiệt) nhưng thủy tinh vẫn không đổi về chất.
c) Trong là nung vôi, canxi cacbonat chuyển dần thành vôi sống (canxi oxit) và khí cacbon đioxit thoát ra ngoài là hiện tượng hóa học vì từ canxi cacbonat dưới tác dụng của nhiệt độ biến đổi thành canxi oxit và khí cacbon đioxit.
d) Cồn để trong lọ không kín bị bay hơi là hiện tượng vật lí vì cồn bị bốc hơi ra khỏi lọ do tính chất vật lí chứ không tác dụng với một chất nào khác.
Bài 3. Trang 41 VBT Hóa học 8: Khi đốt nến (làm bằng parafin), nến chảy lỏng thấm vào bấc. Sau đó nến lỏng chuyển thành hơi. Hơi nến cháy trong không khí tạo ra khí cacbon đioxit và hơi nước.
Hãy phân tích và chỉ ra ở giai đoạn nào diễn ra hiện tượng vật lí, giai đoạn nào diễn ra hiện tượng hóa học. Cho biết: Trong không khí có khí oxi và nến cháy là do có chất này tham gia.
Lời giải
Các ngọn nến đang cháy
Hiện tượng vật lí Hiện tượng hóa học
"Khi đốt nến (làm bằng parafin), nến chảy lỏng thấm vào bấc. Sau đó, nến lỏng chuyển thành hơi."
Đây chỉ là quá trình nóng chảy và bay hơi của nến, không có sự biến đổi tạo thành chất mới.
"Hơi nến cháy trong không khí tạo ra khí cacbon đioxit và hơi nước."
Đây là quá trình có tạo thành chất mới là khí cacbon đioxit và hơi nước.
Bài tập trong sách bài tập
Bài 12.1. Trang 42 VBT Hóa học 8: Điền từ/ cụm từ thích hợp (chọn trong khung):
Chất, phân tử, hóa học, vật lý,
trạng thái
"Với các ... có thể xảy ra những biến đổi thuộc hai loại hiện tượng. Khi ...
biến đổi mà vẫn giữ nguyên là ... ban đầu, sự biến đổi thuộc loại hiện tượng ... Còn khi ... biến đổi thành ... khác, sự biến đổi thuộc loại hiện tượng ... "
Lời giải
"Với các chất có thể xảy ra những biến đổi thuộc hai loại hiện tượng. Khi chất biến đổi mà vẫn giữ nguyên là chất ban đầu, sự biến đổi thuộc loại hiện tượng vật lí.
Còn khi chất biến đổi thành chất khác, sự biến đổi thuộc loại hiện tượng hoá học".
Bài 12.2. Trang 42 VBT Hóa học 8: Trong số những quá trình kể dưới đây, hãy cho biết đâu là hiện tượng hoá học, đâu là hiện tượng vật lí. Giải thích.
Lời giải
a) Dây sắt được cắt nhỏ từng đoạn và tán thành đinh là hiện tượng vật lí vì sắt chỉ biến đổi về hình dạng.
b) Hoà tan axit axetic vào nước được dung dịch axit axetic loãng, dùng làm giấm ăn là hiện tượng vật lí vì axit axetic chỉ hoà tan vào nước, không biến đổi thành chất khác.
c) Vành xe đạp bằng sắt bị phủ một lớp gỉ là chất màu nâu đỏ là hiện tượng hoá học vì sắt biến đổi thành chất màu nâu đỏ.
d) Để rượu nhạt (rượu có tỉ lệ nhỏ chất rượu etylic tan trong nước) lâu ngày ngoài không khí, rượu nhạt lên men và chuyển thành giấm chua là hiện tượng hoá học vì rượu etylic biến đổi thành axit axetic.
Bài 12.4. Trang 42 VBT Hóa học 8: Hãy phân tích cho biết trường hợp nào xảy ra hiện tượng hoá học, trường hợp nào xảy ra hiện tượng vật lí.
Lời giải
a) Khi mở nút chai nước giải khát loại có ga thấy bọt sủi lên, đây là hiện tượng vật lý vì do khí CO2 bị nén trong đó thoát ra
b) Hoà vôi sống vào nước được vôi tôi (vôi tôi là chất canxi hiđroxit, nước vôi trong là dung dịch chất này), đây là hiện tượng hóa học, vì vôi sống đã biến đổi thành vôi tôi là một chất khác
