Tiết 112. Luyện tâp đưa yếu tố biểu cảm vào văn nghị luận

(1)

(2)

Tr¶ lêi

Trong bài văn nghị luận, yếu tố biểu Trong bài văn nghị luận, yếu tố biểu cảm có vai trò gì? Làm thế nào để bài cảm có vai trò gì? Làm thế nào để bài

văn có sức biểu cảm cao?

- Văn nghị luận rất cần yếu tố biểu cảm.

- Yếu tố biểu cảm giúp cho văn nghị luận có hiệu quả thuyết phục lớn hơn, vì nó tác động mạnh mẽ tới tình cảm của người đọc (người nghe).

- Người làm văn phải thật sự có cảm xúc trước những điều mình viết (nói)

- Phải biết diễn tả cảm xúc đó bằng những từ ngữ, những câu văn có sức truyền cảm.

- Cảm xúc cần phải chân thực và không được phá vỡ mạch lạc nghị luận của bài văn.

(3)

Tieát :112

(4)

4

Đề bài

Đề bài : : Sự bổ ớch của những chuyến tham Sự bổ ớch của những chuyến tham quan, du lịch đối với học sinh.

quan, du lịch đối với học sinh.

1.1.

Tìm hiểu đề và tìm Tìm hiểu đề và tìm ý. ý.

2.2.

Lập dàn Lập dàn ý. ý.

3.3.

Viết bài. Viết bài.

4.4.

Sửa bài. Sửa bài.

? Để viết đ ợc bài văn nghị luận hay, chặt chẽ, logíc, chúng ta cần trải qua những b ớc nào?

1. Tìm hiờ̉u đề:

I. Tìm hiờ̉u đề, tìm ý:

(5)

5

I. Đề bài

I. Đề bài : : Sự bổ ớch của những chuyến tham Sự bổ ớch của những chuyến tham quan, du lịch đối với học sinh.

quan, du lịch đối với học sinh.

- Thể loại: Nghị luận chứng minh.

- Vấn đề: Sự bổ ích của những chuyến - Vấn đề: Sự bổ ích của những chuyến

tham quan, … tham quan, …

- Phạm vi dẫn chứng: thực tế.

? Theo em, đề bài ở trên cần làm sáng tỏ vấn đề

gì? Cho ai? Cần làm theo kiểu lập luận nào?

(6)

6

 ((aa) Những chuyến tham quan, du lịch giỳp ta hiểu biết nhiều ) Những chuyến tham quan, du lịch giỳp ta hiểu biết nhiều hơn và yờu mến hơn vẻ đẹp của thiờn nhiờn, của quờ hương hơn và yờu mến hơn vẻ đẹp của thiờn nhiờn, của quờ hương

đất nước.

 ((bb) Những chuyến tham quan, du lịch mang lại cho ta nhiều ) Những chuyến tham quan, du lịch mang lại cho ta nhiều bài học cú thể chưa cú trong sỏch vở.

bài học cú thể chưa cú trong sỏch vở.

 ((cc) Những chuyến tham quan, du lịch khiến ta hiểu cụ thể ) Những chuyến tham quan, du lịch khiến ta hiểu cụ thể hơn, sõu hơn những điều được học trong nhà trường.

hơn, sõu hơn những điều được học trong nhà trường.

 ((dd) Những chuyến tham quan, du lịch đem đến cho ta thật ) Những chuyến tham quan, du lịch đem đến cho ta thật nhiều niềm vui.

nhiều niềm vui.

 ((ee) Những chuyến tham quan, du lịch giỳp ta tăng cường sức ) Những chuyến tham quan, du lịch giỳp ta tăng cường sức khoẻ.

khoẻ.

? Để làm sáng tỏ vấn đề trên, cách sắp xếp các luận

điểm theo trình tự d ới đây đã hợp lí ch a? Vì sao?

? H y sắp xếp lại hệ thống luận điểm trên cho ã hợp lí?

c c   b b   a a   d d   e e

2. Tìm ý:

(7)

7

Nêu lợi ích của việc đi tham quan.

? Dựa vào phần tìm ý, hãy lập dàn bài cho đề bài trên.

1. Mở bài:

II. Lập dàn bài:

2. Thân bài:

 * Về thể chất: những chuyến tham quan, du lịch giúp chúng ta * Về thể chất: những chuyến tham quan, du lịch giúp chúng ta thêm khoẻ mạnh.

thêm khoẻ mạnh.

 * Về tình cảm: những chuyến tham quan du lịch giúp chúng * Về tình cảm: những chuyến tham quan du lịch giúp chúng ta: ta:

 - Tìm thêm đ ợc thật nhiều niềm vui mới cho bản thân.- Tìm thêm đ ợc thật nhiều niềm vui mới cho bản thân.

 - Có thêm tình yêu đối với thiên nhiên, với quê h ơng đất n ớc.- Có thêm tình yêu đối với thiên nhiên, với quê h ơng đất n ớc.

 * Về kiến thức: những chuyến tham quan du lịch giúp chúng * Về kiến thức: những chuyến tham quan du lịch giúp chúng ta:ta:

 - Hiểu sâu hơn, cụ thể hơn những điều đ ợc học trong tr ờng - Hiểu sâu hơn, cụ thể hơn những điều đ ợc học trong tr ờng lớp qua những điều mắt thấy, tai nghe.

lớp qua những điều mắt thấy, tai nghe.

 - Đem lại nhiều bài học còn ch a có trong sách vở của nhà tr - Đem lại nhiều bài học còn ch a có trong sách vở của nhà tr ờng.ờng.

(8)

8

1. Mở bài:

II. Lập dàn bài:

2. Thân bài:

 * Về thể chất: * Về thể chất:

 * Về tình cảm: * Về tình cảm:

 * Về kiến thức:* Về kiến thức:

3. Kết bài:

Khẳng định tác dụng của hoạt động Khẳng định tác dụng của hoạt động

tham quan (Tham quan du lịch qủa thật tham quan (Tham quan du lịch qủa thật

là hoạt động bổ ích, mọi ng ời cần tích là hoạt động bổ ích, mọi ng ời cần tích

cực tham gia).

Nêu lợi ích của việc đi tham quan.

(9)

(10)

Học sinh viết đoạn văn nghị luận kết hợp yếu tố biểu cảm trình bày các luận điểm trên?

Yªu cÇu:

- Hs Tổ 1 viết luận điểm a - Hs Tổ 2 viết luận điểm b - Hs Tổ 3 viết luận điểm c - Hs Tổ 4 viết luận điểm d

0 1 2 3 4 5 6 7 8 10 9 20 30 40 50 60 70 80 90 100 110 120 130 140 150 160 170 180

III. Luyện tập đưa yếu tố biểu cảm III. Luyện tập đưa yếu tố biểu cảm

vào bài văn nghị luận.

(11)

Đoạn văn tham khảoĐoạn văn tham khảo

Những chuyến tham quan du lịch giúp chúng ta hiểu Những chuyến tham quan du lịch giúp chúng ta hiểu biết nhiều hơn và yêu mến hơn vẻ đẹp của thiên nhiên, biết nhiều hơn và yêu mến hơn vẻ đẹp của thiên nhiên,

quê hương, đất nước. Có thể nói trên đất nước ta có quê hương, đất nước. Có thể nói trên đất nước ta có

nhiều phong cảnh đẹp, nhiều nơi là điểm du lịch hấp dẫn nhiều phong cảnh đẹp, nhiều nơi là điểm du lịch hấp dẫn đối với khách thăm quan trong và ngoài nước như Vũng đối với khách thăm quan trong và ngoài nước như Vũng

Tàu, Đà Lạt, vịnh Hạ Long…

Tàu, Đà Lạt, vịnh Hạ Long…Có tiếc và buồn một chút Có tiếc và buồn một chút khi khi chúng em chưa một lần được đến những nơi ấy, chúng em chưa một lần được đến những nơi ấy,

nhưng mỗi lần được đi thăm quan ở Đền Đô (Đình nhưng mỗi lần được đi thăm quan ở Đền Đô (Đình

Bảng), chùa Dâu, chùa Bút Tháp(Thuận Thành)…hay ở Bảng), chùa Dâu, chùa Bút Tháp(Thuận Thành)…hay ở

nhiều nơi khác nữa chúng em vẫn

nhiều nơi khác nữa chúng em vẫn thấy vui sướng,tự hào thấy vui sướng,tự hào và tự nhủ với nhau rằng: Đất nước mình ở đâu cũng đẹp.

và tự nhủ với nhau rằng: Đất nước mình ở đâu cũng đẹp.

(12)

12

III. Luyện tập đưa yếu tố biờ̉u cảm vào bài III. Luyện tập đưa yếu tố biờ̉u cảm vào bài

văn nghị luận.

Đoạn văn a/SGK

? Xác định các yếu tố biểu cảm trong đoạn văn?

Cảm xúc ấy đ ợc biểu hiện ntn trong đoạn văn?

- Niềm vui s ớng, hạnh phúc tràn ngập vì đ ợc đi bộ.

- Cảm xúc ấy đ ợc biểu hiện ở giọng điệu, ở các từ n gữ biểu cảm, câu cảm thán.

VD: Biết bao hứng thú, thú vị, vui vẻ, ta hân hoan biết bao, ta thích thú biết bao, ta ngủ ngon giấc biết bao!

Bài tập 1

(13)

- Yếu tố biểu cảm đã đ ợc thể hiện khá rõ trong

đoạn văn qua các từ ngữ và cách x ng hô.

VD: Chắc các bạn vẫn ch a quên, không ai trong chúng ta kìm nổi một tiếng reo, tôi để ý thấy, rạng rỡ dần lên , niềm sung s ớng ấy ...

-> Tuy nhiên vẫn có thể gia tăng yếu tố

biểu cảm trong từng câu, từng đoạn thêm

phong phú.

(14)

14

Đoạn văn b/SGK

? Xác định luận điểm trong đoạn văn trên? Đoạn văn ấy nằm ở vị trí nào trong bài văn?

- Luận điểm: Những chuyến tham quan, du lịch đem

đến cho ta thật nhiều niềm vui. Đoạn văn nằm ở phần thân bài của bài văn (luận điểm 2).

? Nếu phải viết đoạn văn cho luận điểm ấy, em cần bày tỏ tình cảm gì?

- Cảm xúc tr ớc khi đi, trong khi đi, sau khi về (hồi hộp, náo nức chờ đợi, ngạc nhiên, thích thú, cảm động, hài lòng, nuối tiếc...) nh ng cảm xúc phải chân thật.

? Vậy viết đoạn văn trên đã biểu hiện đúng, đủ những tình cảm ch a? Có cần thiết tăng c ờng yếu tố biểu cảm

cho đoạn văn nữa không?

Bài tập 2

II. Luyện tập đưa yếu tố biờ̉u cảm vào bài II. Luyện tập đưa yếu tố biờ̉u cảm vào bài

văn nghị luận.

(15)

Đoạn văn tham khảo:

? Có thể thay đổi một số câu văn để đoạn

văn có thêm sức truyền cảm không? Viết lại

đoạn văn cho hợp lí hơn?

Không chỉ tăng c ờng sức mạnh tâm hồn.

Bạn còn nhớ cái lần cả lớp mình cùng đến thăm Vịnh Hạ Long không? Hôm ấy, có ai trong chúng ta lại kìm nổi một tiếng reo, khi sau một chặng đ ờng dài, … Nỗi buồn kia, diệu kì thay, đ tan đi ã hẳn nh có một phép màu. Làm sao có đ ợc niềm sung s ớng ấy khi chúng ta suốt năm chỉ quẩn

quanh trong căn nhà, nơi góc phố hay trên con đ ờng mòn quen thuộc?

Bài tập 2

(16)

16

BBài tập 2ài tập 2: : Viết đoạn văn có sử dụng yếu tố biểu cảmViết đoạn văn có sử dụng yếu tố biểu cảm..

 Đoạn văn tham khảo.Đoạn văn tham khảo.

Không chỉ tăng cường sức mạnh thể chất, những chuyến Không chỉ tăng cường sức mạnh thể chất, những chuyến

tham quan, du lịch còn đem lại cho ta niềm vui sướng tham quan, du lịch còn đem lại cho ta niềm vui sướng

trong tâm hồn (1).

trong tâm hồn (1). Chắc các bạn vẫn chưa quên lần cả lớp Chắc các bạn vẫn chưa quên lần cả lớp đến tham quan vịnh Hạ Long(

đến tham quan vịnh Hạ Long(22). Hôm ấy không ai trong ). Hôm ấy không ai trong chúng ta kìm nổi một tiếng reo, khi sau một chặng đường chúng ta kìm nổi một tiếng reo, khi sau một chặng đường dài , chợt thấy trải ra trước mắt cả một cảnh trời biển, núi dài , chợt thấy trải ra trước mắt cả một cảnh trời biển, núi

non mênh mông, kì thú(

non mênh mông, kì thú(33) Tôi nhớ hôm trước bạn Lệ ) Tôi nhớ hôm trước bạn Lệ Quyên còn đang âu sầu vì bị cô giáo phê bình(

Quyên còn đang âu sầu vì bị cô giáo phê bình(44). Tôi để ý ). Tôi để ý thấy Lệ Quyên lúc đầu vẫn lặng lẽ, nhưng nét mặt bạn cứ thấy Lệ Quyên lúc đầu vẫn lặng lẽ, nhưng nét mặt bạn cứ

rạng rỡ dần lên trước cảnh nước biếc non xanh(

rạng rỡ dần lên trước cảnh nước biếc non xanh(55). Nỗi ). Nỗi buồn kia đã tan đi hẳn, như có một phép màu(

buồn kia đã tan đi hẳn, như có một phép màu(66). Niềm ). Niềm sung sướng ấy không thể có khi chúng ta suốt năm chỉ sung sướng ấy không thể có khi chúng ta suốt năm chỉ

quanh quẩn trong căn nhà, nơi góc phố hay trên con đường quanh quẩn trong căn nhà, nơi góc phố hay trên con đường

mòn quen thuộc(

mòn quen thuộc(77). ).

(17)

17

Hướng dẫn về nhà làm Hướng dẫn về nhà làm

bài tập 3:

 Đề bài:Đề bài: Chứng minh rằng nhiều bài thơ em đã học Chứng minh rằng nhiều bài thơ em đã học như: Cảnh khuya của Hồ Chí Minh, Khi con tu hú như: Cảnh khuya của Hồ Chí Minh, Khi con tu hú của Tố Hữu, Quê hương của Tế Hanh…đều biểu của Tố Hữu, Quê hương của Tế Hanh…đều biểu hiện rõ tình cảm thiết tha của các nhà thơ đối với hiện rõ tình cảm thiết tha của các nhà thơ đối với thiên nhiên đất nước.

thiên nhiên đất nước.

 Xác định thể loại: chứng minhXác định thể loại: chứng minh

 Xác định nội dung: Tình cảm của các nhà thơ đối Xác định nội dung: Tình cảm của các nhà thơ đối với thiên nhiên, đất nước.

với thiên nhiên, đất nước.

 Giới hạn kiến thức: Bài cảnh khuya của Hồ Chí Giới hạn kiến thức: Bài cảnh khuya của Hồ Chí

Minh, Khi con tu hú của Tố Hữu, Quê hương của Tế Minh, Khi con tu hú của Tố Hữu, Quê hương của Tế Hanh…và các bài thơ khác mà mình thích.

Hanh…và các bài thơ khác mà mình thích.

 Tìm luận điểm sắp xếp hệ thống các luận điểm,luận Tìm luận điểm sắp xếp hệ thống các luận điểm,luận cứ.cứ.

 Lập dàn ý, vận dụng đưa các yếu tốLập dàn ý, vận dụng đưa các yếu tố biểu cảm vào biểu cảm vào đoạn văn mình có cảm xúc. Tránh lan man dễ sa đoạn văn mình có cảm xúc. Tránh lan man dễ sa vào kiểu bài văn biểu cảm.

vào kiểu bài văn biểu cảm.

(18)

18

1) 1) Viết lại đoạn văn (phần 2b trang 109) vào vở bài tập Viết lại đoạn văn (phần 2b trang 109) vào vở bài tập.. 2) 2) Đọc đoạn văn tham khảo (SGK, trang 108) bài đọc Đọc đoạn văn tham khảo (SGK, trang 108) bài đọc

thêm (SGK, trang 109) thêm (SGK, trang 109)..

3) 3) ViếtViết một đoạn văn có sử dụng yếu tố biểu cảm theo một đoạn văn có sử dụng yếu tố biểu cảm theo yêu cầu của bài tập 3 (tự chọn bài thơ mà mình yêu yêu cầu của bài tập 3 (tự chọn bài thơ mà mình yêu

thích) thích)..

4) 4) Ôn tập tốt để giờ sau kiểm tra một tiết môn Văn.Ôn tập tốt để giờ sau kiểm tra một tiết môn Văn.

DÆn dß

(19)