Bài 11: Bài luyện tập 2 Học theo Sách giáo khoa
I - Kiến thức cần nhớ
1. Chất được biểu diễn bằng công thức hóa học
a) Đơn chất được cấu tạo từ một nguyên tố bao gồm kim loại hoặc phi kim.
Ví dụ: S, Fe, Cu, C, …
b) Hợp chất cấu tạo từ hai nguyên tố hóa học trở lên.
Ví dụ: H2O, Fe2O3…
Mỗi công thức hóa học chỉ một phân tử của chất (trừ đơn chất A) và cho biết - Nguyên tố tạo ra chất
- Sô nguyên tử mỗi nguyên tố có trong 1 phân tử của chất - Phân tử khối của chất
2. Hóa trị: là con số biểu thị khả năng liên kết của nguyên tử cũng như nhóm nguyên tử. Hóa trị của một nguyên tố ( hay nguyên tử) được xác định trên cơ sở lấy hóa trị của H làm đơn vị và của O làm hai đơn vị.
Qui tắc hóa trị a.x = b.y Vận dụng:
a) Tính hóa trị chưa biết
III b
Al F → b = 3 1.III 3 = I
a II
2 4 3
Fe (SO ) → a = 3.II 2 = III b) Lập công thức hóa học Thí dụ:
II II
x y
Cu O → x II
y II → x = 1, y = 1 →CTHH: CuO
III I
x 3 y
Fe (NO ) → x I
y III → x = 1, y = 3 → CTHH: Fe(NO3)3
III II
x 4 y
Al (SO ) →x II
y III x = 2, y = 3 → CTHH: Al2(SO4)3
Bài tập
Bài 1. Trang 36 VBT Hóa học 8: Hãy tính hóa trị của đồng Cu, photpho P, silic Si và sắt Fe trong các công thức hóa học sau: Cu(OH)2, PCl5, SiO2, Fe(NO3)3.
Lời giải
Cu(OH)2 PCl5 SiO2 Fe(NO3)3
Cu hóa trị II P hóa trị V Si hóa trị IV Fe hóa trị III
Bài 2. Trang 36 VBT Hóa học 8: Cho biết nhóm công thức hóa học hợp chất của nguyên tố X với O và hợp chất của nguyên tố Y với H như sau (X, Y là những nguyên tố nào đó) : XO, YH3.
Hãy chọn công thức hóa học nào là đúng cho hợp chất của X với Y trong số các công thức cho sau đây :
A. XY3, B. X3Y, C. X2Y3, D. X3Y2, E.
XY Lời giải
Hóa trị của X: a = II.1 II
1 ; Hóa trị của Y: b = 3.I
1 = III
Công thức dạng chung của hợp chất: XxYy. Theo quy tắc hóa trị: x.II = y.III
→ x III
y II → x = 3, y = 2; Công thức hóa học đúng: X3Y2
Bài 3. Trang 36 VBT Hóa học 8 : Theo hóa trị của sắt trong hợp chất có công thức hóa học là Fe2O3, hãy chọn công thức hóa học đúng trong số các công thức hợp chất có phân tử gồm Fe liên kết với (SO4) sau :
A. FeSO4, B. Fe2SO4, C. Fe2(SO4)2, D. Fe2(SO4)3, E. Fe3(SO4)2
Lời giải
Hóa trị của Fe: a = 3.II III 2
Công thức dạng chung của hợp chất: Fex(SO4)y
Theo quy tắc hóa trị: x.II = y.III
→ x II
y III → x = 2, y = 3; Công thức hóa học đúng: Fe2(SO4)3
Bài 4. Trang 36 VBT Hóa học 8: Lập công thức hóa học và tính phân tử khối của hợp chất có phân tử gồm kali K, bari Ba, nhôm Al lần lượt liên kết với:
a) Cl.
b) Nhóm (SO4).
Lời giải
a) Với Cl Công thức dạng chung
Theo quy tắc hóa trị
x y CTHH Phân tử khối (đvC)
K KxCly x I
y I 1 1 KCl 39.1 + 35,5.1 = 74,5
Ba BaxCly x I
y II 1 2 BaCl2 137.1 + 35,5.2 = 208
Al AlxCly x I
y III 1 3 AlCl3 27.1 + 35,5.3 = 133,5
b) Với nhóm SO4
Công thức dạng chung
Theo quy tắc hóa trị
x y CTHH Phân tử khối (đvC)
K Kx(SO4)y x II
y I 2 1 K2SO4 39.2 + 32.1 + 16.4 = 174 Ba Bax(SO4)y x II
y II 1 1 BaSO4 137.1 + 32.1 + 16.4 = 233 Al Alx(SO4)y x II
y III 2 3 Al2(SO4)3 27.2 + (32.1 + 16.4).3 = 342
Bài tập trong sách bài tập
Bài 11.2. Trang 37 VBT Hóa học 8: Cho biết công thức hoá học hợp chất của nguyên tố X với nhóm (SO4) và hợp chất của nhóm nguyên tử Y với H như sau :X2(SO4)3 ; H3Y.
Hãy chọn công thức hoá học nào là đúng cho hợp chất của X và Y trong số các công thức cho sau đây :
a) XY2, b) Y2X, c) XY, d) X2Y2, e)
X3Y2. Lời giải
Hóa trị của X: a = 3.II III
2 ; Hóa trị của Y: b = 3.I
1 = III Công thức dạng chung của hợp chất: XxYy
Theo quy tắc hóa trị: x.III = y.III
→ x III
y III → x =1, y = 1; CTHH đúng: XY
Bài 11.3. Trang 37 VBT Hóa học 8: Lập công thức hoá học và tính phân tử khối của các hợp chất có phân tử gồm Na, Cu(II) và Al lần lượt liên kết với:
a) Brom Br(I).
b) Lưu huỳnh S(II).
Lời giải a) Br(I)
Công thức dạng chung
Theo quy tắc hóa trị
x y CTHH Phân tử khối (đvC)
Na NaxBry x I
y I 1 1 NaBr 23 + 80 = 103
Cu(II) CuxBry x I
y II 1 2 CuBr2 64 + 2.80 = 224
Al AlxBry x I
y III 1 3 AlBr3 27 + 3.80 = 267
a) S(II) Công thức dạng chung
Theo quy tắc hóa trị
x y CTHH Phân tử khối
Na NaxSy x II
y I 2 1 Na2S 2.23 + 32 = 78
Cu(II) CuxSy x II
y II 1 1 CuS 64 + 32 = 96
Al AlxSy x II
y III 2 3 Al2S3 2.27 + 3.32 = 150
Bài 11.5. Trang 37 VBT Hóa học 8: Công thức hoá học một số hợp chất của nhôm viết như sau:
AlCl4; AlNO3; Al2O3; AlS; Al3(SO4)2; Al(OH)2; Al2(PO4)3.
Biết rằng trong số này chỉ có một công thức đúng và S có hoá trị II, hãy sửa lại những công thức sai.
Lời giải
Al có hóa trị III nên Al2O3 là CTHH đúng Sửa lại công thức sai:
AlCl4 Cl hóa trị I nên CTHH đúng là AlCl3
AlNO3 nhóm NO3 hóa trị I nên CTHH đúng là Al(NO3)3
AlS S hóa trị II nên CTHH đúng là Al2S3
Al3(SO4)2 nhóm SO4 hóa trị II nên CTHH đúng là Al2(SO4)3
Al(OH)2 nhómOH hóa trị I nên CTHH đúng là Al(OH)3
Al2(PO4)3 nhóm PO4 hóa trị I nên CTHH đúng là AlPO4
