Bài 9. Hiện tượng ngày dài, đêm ngắn theo mùa

(1)

SỰ VẬN ĐỘNG CỦA TRÁI ĐẤT QUANH MẶT TRỜI VÀ CÁC MÙA Ở BẮC BÁN CẦU

(2)

Tiết 11 - Bài 9:

(3)

TIẾT 11 – BÀI 9

HIỆN TƯỢNG NGÀY, ĐÊM DÀI NGẮN THEO MÙA

1. Hiện tượng ngày, đêm dài ngắn ở các vĩ độ khác nhau trên Trái Đất

(4)

VỊ TRÍ CỦA TRÁI ĐẤT TRÊN QUỸ ĐẠO QUANH MẶT TRỜI VÀO CÁC NGÀY HẠ CHÍ VÀ ĐÔNG CHÍ

Tại sao đường biểu diễn trục Trái Đất và đường phân chia sáng tối không trùng nhau ?

TIẾT 11 – BÀI 9

(5)

TIẾT 11 – BÀI 9

HIỆN TƯỢNG NGÀY, ĐÊM DÀI NGẮN THEO MÙA

1. Hiện tượng ngày, đêm dài ngắn ở các vĩ độ khác nhau trên Trái Đất

- Do trục Trái Đất luôn nghiêng với mặt phẳng quỹ đạo một

góc 66

⁰

33’ nên không trùng với đường phân chia sáng

tối.

(6)

Ngày Nửa cầu

Diện tích được chiếu

sáng

Diện tích không được chiếu

sáng

Mùa

Kết luận về độ dài của ngày và

đêm

22/6

Bắc Nam

22/12

Bắc Nam

So sánh diện tích được chiếu sáng và diên tích không được chiếu sáng ở nửa cầu Bắc và nửa cầu Nam vào ngày 22/6 và 22/12

rồi điền vào bảng sau:

Ngày dài hơn đêm

Ngày ngắn hơn đêm Ngày ngắn hơn đêm

Nhiều

Nhiều Nhiều Nhiều

Ít

Ít Ít

Ít

Nóng

Nóng Lạnh Lạnh

TIẾT 11 – BÀI 9 :

(7)

TIẾT 11 – BÀI 9

:

HIỆN TƯỢNG NGÀY , ĐÊM DÀI NGẮN THEO MÙA

1. Hiện tượng ngày, đêm dài ngắn ở các vĩ độ khác nhau trên Trái Đất:

- Do trục Trái Đất luôn nghiêng so với mặt phẳng quỹ đạo một góc 66

⁰

33’ nên không trùng với đường sáng tối .

Sinh ra hiện tượng ngày đêm dài ngắn khác nhau theo mùa ở hai nửa cầu:

+ Mùa nóng ngày dài đêm ngắn.

+ Mùa lạnh ngày ngắn đêm dài.

(8)

TIẾT 11 – BÀI 9 :

HIỆN TƯỢNG NGÀY , ĐÊM DÀI NGẮN Ở CÁC ĐỊA ĐIỂM CÓ VĨ ĐỘ KHÁC NHAU

(9)

Dựa vào hình 25: :hãy

so sánh độ dài ngày, đêm ở các điểm A,B,C,D,D’,B’,A’ vào ngày 22/6 ?

Nửa cầu

Điểm Vĩ độ

Thời gian ngày, đêm Mùa Kết luận

Bắc

D 66º33’B

B 40ºB

A 20ºB

C 0º

Nam

A’ 20ºN

B’ 40ºN D’ 66º33’N

Ngày dài 24h Ngày dài khoảng 15h

Ngày dài khoảng13h

Ngày dài bằng đêm

Đêm dài khoảng 13h Đêm dài khoảng 15h

Đêm dài 24h

Nóng

Lạnh

Càng lên vĩ độ cao ngày càng dài ra,

đêm càng ngắn lại

Quanh năm ngày dài bằngđêm

Càng lên vĩ độ cao đêm

càng dài ra ngày càng

ngắn lại

TIẾT 11 – BÀI 9 :

HIỆN TƯỢNG NGÀY, ĐÊM DÀI NGẮN THEO MÙA

Xích đạo

(10)

TIẾT 11 – BÀI 9

1 Hiện tượng ngày, đêm dài ngắn ở các vĩ độ khác nhau trên Trái Đất:

- Do trục Trái Đất luôn nghiêng so với mặt phẳng quỹ đạo một góc 66°33’ nên không trùng với

đường sáng tối .

Sinh ra hiện tượng ngày đêm dài ngắn khác nhau theo mùa ở hai nửa cầu.

+ Mùa nóng ngày dài đêm ngắn.

- Ở xích đạo quanh năm có ngày dài bằng đêm.

- Càng lên vĩ độ cao mức độ chênh lệch giữa ngày

và đêm càng lớn.

(11)

SỰ VẬN ĐỘNG CỦA TRÁI ĐẤT QUANH MẶT TRỜI VÀ CÁC MÙA Ở BẮC BÁN CẦU TIẾT 11 – BÀI 9 :

(12)

TIẾT 11 – BÀI 9

1 . Hiện tượng ngày, đêm dài ngắn ở các vĩ độ khác nhau trên Trái Đất

- Do trục Trái Đất luôn nghiêng so với mặt phẳng quỹ đạo một góc 66

⁰

33’ nên không trùng với đường sáng tối .

Sinh ra hiện tượng ngày đêm dài ngắn khác nhau theo mùa ở hai nửa cầu.

+ Mùa nóng ngày dài đêm ngắn.

- Ở xích đạo quanh năm có ngày dài bằng đêm.

- Càng lên vĩ độ cao mức độ chênh lệch giữa ngày và đêm càng lớn.

- Ngày xuân phân ( 21/3 ) và thu phân (23/ 9) là hai ngày duy nhất khắp nơi trên Trái Đất đều có ngày dài bằng

đêm.

(13)

SỰ VẬN ĐỘNG CỦA TRÁI ĐẤT QUANH MẶT TRỜI VÀ CÁC MÙA Ở BẮC BÁN CẦU TIẾT 11 – BÀI 9 :

HIỆN TƯỢNG NGÀY, ĐÊM DÀI NGẮN THEO MÙA

(14)

• TIẾT 11 – BÀI 9

1. Hiện tượng ngày , đêm dài ngắn ở các vĩ độ khác nhau trên Trái Đất

- Do trục Trái Đất luôn nghiêng so với mặt phẳng quỹ đạo một góc 66⁰

33’ nên không trùng với đường sáng tối .

Sinh ra hiện tượng ngày đêm dài ngắn khác nhau theo mùa ở hai nửa cầu.

+ Mùa nóng ngày dài đêm ngắn.

+ Mùa lạnh ngày ngắn đêm dài.

- Ở xích đạo quanh năm có ngày dài bằng đêm.

- Càng lên vĩ độ cao mức độ chênh lệch giữa ngày và đêm càng lớn . - Ngày xuân phân ( 21/3 ) và thu phân (23/ 9) là hai ngày duy nhất

khắp nơi trên Trái Đất đều có ngày dài bằng đêm.

2. Ở hai miền cực số ngày có ngày, đêm dài suốt 24 h thay đổi theo mùa

(15)

Dựa vào hình vẽ cho biết độ dài ngày và đêm tại các điểm D và D’ (ở vĩ tuyến 66⁰33’ B và N) của hai nửa cầu vào các ngày 22/6 và 22/12 và giải

thích tại sao?

HÌNH 25 –SGK - TRANG 29

HIỆN TƯỢNG NGÀY, ĐÊM DÀI NGẮN Ở CÁC ĐỊA ĐIỂM CÓ VĨ ĐỘ KHÁC NHAU TIẾT 11 – BÀI 9 :

HIỆN TƯỢNG NGÀY, ĐÊM DÀI NGẮN THEO MÙA

(16)

TIẾT 11 – BÀI 9

1. Hiện tượng ngày, đêm dài ngắn ở các vĩ độ khác nhau trên Trái Đất:

- Do trục Trái Đất luôn nghiêng so với mặt phẳng quỹ đạo một góc 66°33’ nên không trùng với đường sáng tối.

-Càng lên vĩ độ cao mức độ chênh lệch giữa ngày và đêm càng lớn -Ở xích đạo quanh năm ngày bằng đêm.

- Ngày xuân phân ( 21/3 ) và thu phân (23/ 9) là hai ngày duy nhất

khắp nơi trên Trái Đất đều có ngày dài bằng đêm .

2. Ở hai miền cực số ngày có ngày, đêm dài suốt 24 h thay đổi theo mùa

- Vào các ngày 22/6 và 22/12 các địa điểm ở vĩ tuyến 66⁰ 33’ B và N có

một ngày hoặc đêm dài suốt 24 h.

(17)

Qua bảng số liệu trên em hãy cho biết : càng tiến về cực Bắc thì số ngày có ngày dài suốt 24h thay đổi như thế nào?

Vĩ độ 66º33’B 70 ºB 75 ºB 80 ºB 85 ºB 90 ºB Số ngày có

ngày dài

suốt 24h 1 65 103 134 161 186

TIẾT 11 – BÀI 9 :

HIỆN TƯỢNG NGÀY, ĐÊM DÀI NGẮN THEO MÙA

(18)

• TIẾT 11 – BÀI 9

1 Hiện tượng ngày , đêm dài ngắn ở các vĩ độ khác nhau trên Trái Đất:

- Do trục Trái Đất luôn nghiêng so với mặt phẳng quỹ đạo một góc 66°33’ nên không trùng với đường sáng tối.

- Càng lên vĩ độ cao mức độ chênh lệch giữa ngày và đêm càng lớn - Ngày xuân phân ( 21/3 ) và thu phân (23/ 9) là hai ngày duy nhất

khắp nơi trên Trái Đất đều có ngày dài bằng đêm .

2 .Ở hai miềm cực số ngày có ngày , đêm dài suốt 24 h thay đổi theo mùa

- Vào các ngày 22/6 và 22/12 các dịa điểm ở vĩ tuyến 66^o 33’ B và N có

một ngày hoặc đêm dài suốt 24 h .

-Càng tiến về cực số ngày có ngày, đêm dài suốt 24 h càng nhiều và dao động theo mùa từ một ngày đến 6 tháng .

(19)

HIỆN TƯỢNG NGÀY, ĐÊM DÀI NGẮN Ở CÁC ĐỊA ĐIỂM CÓ VĨ ĐỘ KHÁC NHAU.

TIẾT 11 – BÀI 9 :

(20)

• TIẾT 11 – BÀI

1 . Hiện tượng ngày, đêm dài ngắn ở các vĩ độ khác nhau trên Trái Đất - Do trục Trái Đất luôn nghiêng so với mặt phẳng quỹ đạo một góc

66⁰ 33’ nên không trùng với đường sáng tối .

Sinh ra hiện tượng ngày đêm dài ngắn khác nhau theo m

ùa

ở hai nửa cầu.

- Càng lên vĩ độ cao mức độ chênh lệch giữa ngày và đêm càng lớn - - Ngày xuân phân ( 21/3 ) và thu phân (23/ 9) là hai ngày duy nhất

khắp nơi trên Trái Đất đều có ngày dài bằng đêm .

2 . Ở hai miềm cực số ngày có ngày, đêm dài suốt 24 h thay đổi theo mùa

- Vào các ngày 22/6 và 22/12 các dịa điểm ở vĩ tuyến 66⁰ 33’ B và N có

một ngày hoặc đêm dài suốt 24 h.

- Càng tiến về cực số ngày có ngày, đêm dài suốt 24h càng nhiều.

- Các địa điểm nằm ở cực B và cực N có ngày, đêm dài suốt 6 tháng.

3 . Các đường vĩ tuyến đặc biệt

(21)

VỊ TRÍ CỦA TRÁI ĐẤT TRÊN QUỸ ĐẠO QUANH MẶT TRỜI VÀO CÁC NGÀY HẠ CHÍ VÀ ĐÔNG CHÍ

TIẾT 11 – BÀI 9 :

HIỆN TƯỢNG NGÀY, ĐÊM DÀI NGẮN THEO MÙA

(22)

TIẾT 11 – BÀI 9

1. Hiện tượng ngày, đêm dài ngắn ở các vĩ độ khác nhau trên Trái Đất:

- Do trục Trái Đất luôn nghiêng so với mặt phẳng quỹ đạo một góc 66⁰ 33’

nên không trùng với đường sáng tối.

Sinh ra hiện tượng ngày đêm dài ngắn khác nhau theo mùa ở hai nửa cầu.

- Càng lên vĩ độ cao mức độ chênh lệch giữa ngày và đêm càng lớn .

- Ngày xuân phân (21/3) và thu phân (23/9) là hai ngày duy nhất khắp nơi trên Trái Đất đều có ngày dài bằng đêm .

2. Ở hai miền cực số ngày có ngày, đêm dài suốt 24 h thay đổi theo mùa - Vào các ngày 22/6 và 22/12 các dịa điểm ở vĩ tuyến 66⁰ 33’ B và N có một

ngày hoặc đêm dài suốt 24 h .

- Càng tiến về cực số ngày có ngày, đêm dài suốt 24 h càng nhiều.

- Các địa điểm nằm ở cực B và N có ngày, đêm dài suốt 6 tháng.

3. Các đường vĩ tuyến đặc biệt

- Vĩ tuyến 23⁰ 27’ B : Đường chí tuyến Bắc.

- Vĩ tuyến 23⁰ 27’ N : Đường chí tuyến Nam . - Vĩ tuyến 66⁰33’ B: Vòng cực Bắc.

- Vĩ tuyến 66⁰33’ N: Vòng cực Nam.

(23)

TIẾT 11 – BÀI 9 :

HIỆN TƯỢNG NGÀY, ĐÊM DÀI NGẮN THEO MÙA

(24)

• TIẾT 11 – BÀI 9

HIỆN TƯỢNG NGÀY , ĐÊM DÀI NGẮN THEO MÙA

1. Hiện tượng ngày , đêm dài ngắn ở các vĩ độ khác nhau trên Trái Đất:

- Do trục Trái Đất luôn nghiêng so với mặt phẳng quỹ đạo một góc 66 ⁰33’ nên không trùng với đường sáng tối.

Sinh ra hiện tượng ngày đêm dài ngắn khác nhau theo mùa ở hai nửa cầu.

- Càng lên vĩ độ cao mức độ chênh lệch giữa ngày và đêm càng lớn .

- Ngày xuân phân (21/3) và thu phân (23/ 9) là hai ngày duy nhất khắp nơi trên Trái Đất đều có ngày dài bằng đêm .

2. Ở hai miềm cực số ngày có ngày , đêm dài suốt 24 h thay đổi theo mùa

- Vào các ngày 22/6 và 22/12 các dịa điểm ở vĩ tuyến 66^o 33’ B và N có một ngày hoặc đêm dài suốt 24 h .

- Càng tiến về cực số ngày có ngày, đêm dài suốt 24 h càng nhiều - Các địa điểm nằm ở cực B và N có ngày, đêm dài suốt 6 tháng..

3. Các đường vĩ tuyến đặc biệt

- Vĩ tuyến 23⁰ 27’ B : Đường chí tuyến Bắc.

- Vĩ tuyến 23⁰ 27’ N : Đường chí tuyến Nam . - Vĩ tuyến 66⁰ 33’ B: Vòng cực Bắc.

- Vĩ tuyến 66⁰ 33’ N: Vòng cực Nam.

(25)

1). Trong ngày 22/6 ở nửa cầu Bắc diện tích được chiếu sáng...

diện tích không được chiếu sáng. Tại điểm A thuộc nửa cầu Bắc có ngày ... đêm ...

2 ) . Trong ngày 22/6 ở nửa cầu Nam diện tích được chiếu sáng... diện tích không được chiếu sáng. Tại điểm B’ thuộc nửa cầu Nam có

ngày ... đêm ...

Bài 1 : :Dựa vào hình 25-SGK trang 29 cùng kiến thức đã học điền tiếp vào chỗ (...) để hoàn chỉnh các câu dưới đây

3 ) . Trong ngày 22/12 ở nửa cầu Bắc diện tích được chiếu

sáng ... diện tích không được chiếu sáng. Tại điểm B thuộc nửa cầu Bắc có ngày...

đêm....

4). Trong ngày22/12 ở nửa cầu Nam diện tích được chiếu sáng ...

.diện tích không được chiếu sáng. Tại điểm A’

thuộc nửa cầu Nam có ngày .... đêm...

nhiều hơn

ít hơn

dài dài

dài

ngắn

ngắn ngắn

ngắn

(26)

ngày.

mùa trong năm

đêm.

mùa nóng

mùa lạnh

đêm ngắn

dài.

dài ngắn

Bài 2

^:

Nối các ô chữ dưới đây bằng các mũi tên để được

một sơ đồ đùng

(27)

Hướng dẫn về nhà :

1. Học bài và làm bài theo câu hỏi trong SGK và sách bài tập

2. Tìm hiểu hiện tượng

đêm trắng là gì ? Tại sao ở các vĩ độ cao lại có

hiện tượng đêm trắng?

3. Chuẩn bị bài 10:

“ Cấu tạo bên trong của

Trái đất”

(28)

(29)

Bài học kết thúc.

Kính mời các thầy cô giáo và các em

nghỉ !

(30)

Dựa vào hình 25 hãy so sánh độ dài ngày, đêm ở các điểm A,B,C,D,D’,B’,A’ vào ngày 22/6 ?

Ngày Nửa cầu

Điểm

Vĩ độ

Thời gian ngày, đêm

Mùa Kết luận

22/6

Bắc

D 66º33’

B B 40ºB A 20ºB

X.Đ C 0º

Nam

A’ 20ºN B’ 40ºN D’ 66º33’

N

Ngày dài 24h

Ngày dài khoảng 15h Ngày dài khoảng13h

Ngày dài bằng đêm

Đêm dài khoảng 13h Đêm dài khoảng 15h

Đêm dài 24h

Nóng

Lạnh

Càng lên vĩ độ cao ngày càng

dài ra, đêm càng ngắn lại

Quanh năm ngày dài bằngđêm

Càng lên vĩ độ cao đêm càng

dài ra ngày càng ngắn lại

TIẾT 11 – BÀI 9 :