BÀI 28: ĐẶC ĐIỂM ĐỊA HÌNH VIỆT NAM
Câu hỏi trang 101 SGK Địa Lí 8: Hãy tìm trên hình 28.1 đỉnh Phan-xi-păng và đỉnh Ngọc Linh (2598 m).
Trả lời:
Câu hỏi trang 101 SGK Địa Lí 8: Em hãy tìm trên hình 28.1, một số nhánh núi, khối núi lớn ngăn cách và phá vỡ tính liên tục của dải đồng bằng ven biển nước ta.
Trả lời:
Một số nhánh núi, khối núi lớn ngăn cách và phá vỡ tính liên tục của dải đồng bằng ven biển nước ta: Hoành Sơn (đèo Ngang), Bạch Mã, một số nhánh núi từ dãy Trường Sơn Nam đâm ra biển, nơi có đèo Cù Mông, đèo Cả...
Câu hỏi trang 102 SGK Địa Lí 8: Em hãy tìm trên hình 28.1, các vùng núi cao, các cao nguyên badan, các đồng bằng trẻ, phạm vi thềm lục địa. Nhận xét về sự phân bố và hướng nghiêng của chúng.
Trả lời:
- Vùng núi cao: vùng núi Hoàng Liên Sơn có địa hình cao đồ sộ nhất cả nước với đỉnh Phan-xi-păng cao 3143m .
- Cao nguyên ba dan: Đắc Lắc, Plây ku, Kon Tum, Lâm Viên, Mơ Nông, Di Linh.
- Các đồng bằng: đồng bằng chaua thổ sông Hồng, đồng bằng châu thổ sông Cửu Long, Đồng bằng duyên hải miền Trung.
- Phạm vi thềm lục địa: Mở rộng ở Bắc Bộ và Nam Bộ, thu hẹp ở miền Trung.
- Nhận xét: Địa hình có hai hướng chủ yếu là Tây Bắc – Đông Nam và vòng cung, núi cao phân bố chủ yếu ở phía tây lãnh thổ, đồng bằng ở phía đông lãnh thổ nước ta.
Câu hỏi trang 102 SGK Địa Lí 8: Em hãy cho biết tên một số hang động nổi tiếng ở nước ta.
Trả lời:
Một số hang động nổi tiếng ở nước ta: Phong Nha-Kẻ Bàng, hang Sơn Đoòng, Động Thiên Đường (Quảng Bình), Tam Thanh (Lạng Sơn), Tam Cốc - Bích Động (Ninh Bình) hang Sửng Sốt (Vịnh Hạ Long thuộc Quảng Ninh), động Hương Tích (Hà Nội),...
Hang Sơn Đoòng
Câu hỏi trang 102 SGK Địa Lí 8: Em hãy cho biết khi rừng bị con người chặt phá thì mưa lũ sẽ gây ra hiện tượng gì? Bảo vệ rừng có những lợi ích gì?
Trả lời:
Khi rừng bị con người chặt phá thì mưa lũ sẽ gây ra hiện tượng: xói mòn đất, sạt lở đất, đất trượt đá lở, núi lở, lũ lụt, lũ đá, lũ ống, lũ quét…
- Lợi ích của việc bảo vệ rừng:
+ Hạn chế xói mòn rửa trôi bề mặt đất, bảo vệ đất.
+ Chống trượt lở đất đá.
+ Điều hòa dòng chảy nước góp phần hạn chế lũ lụt.
+ Bảo vệ nguồn nước ngầm.
+ Bảo vệ đa dạng sinh vật, các nguồn gen qúy.
+ Rừng là lá phổi xanh có tác dụng điều hòa khí quyển, cân bằng hệ sinh thái.
Rừng bị chặt phá nghiêm trọng
Câu 1 trang 103SGK Địa Lí 8: Nêu đặc điểm địa hình của nước ta.
Trả lời:
Đặc điểm của địa hình nước ta:
- Đồi núi là bộ phận quan trọng nhất của cấu trúc địa hình Việt Nam
+ Trên đất liền, đồi núi chiếm ¾ diện tích lãnh thổ nhưng chủ yếu là đồi núi thấp.
Địa hình thấp dưới 1000 m chiếm tới 85%, núi cao trên 2000m chiếm 1%.
+Địa hình đồng bằng chỉ chiếm ¼ lãnh thổ đất liền.
-Địa hình nước ta được Tân kiến tạo nâng lên và tạo thành nhiều bậc kế tiếp nhau +Sau giai đoạn Cổ kiến tạo, lãnh thổ nước ta được tạo lập vững chắc và bị ngoại lực bao mòn, phá hủy tạo nên những bề mặt cổ, thấp và thoải.
+ Giai đoạn Tân kiến tạo, vận động tạo núi Hi-ma-lay-a đã làm địa hình nước ta nâng cao và phân thành nhiều bậc kế tiếp nhau: đồi núi, đồng bằng và thềm lục địa; địa hình thấp dần theo hướng tây bắc-đông nam.
+ Địa hình nước ta có hai hướng chính là tây bắc – đông nam và vòng cung.
- Địa hình nước ta mang tính chất nhiệt đới gió mùa và chịu tác động mạnh mẽ của con người:
+ Các hoạt động ngoại lực của khí hậu, của dòng nước là của con người là những nhân tố ảnh hưởng đến hình thành địa hiện tại của nước ta.
+ Đất đá bị phong hóa mạnh mẽ.Đặc biệt là hiện tượng nước hòa tan đá vôi tạo nên địa hình các tơ nhiệt đới độc đáo với nhiều hang động lớn.
+ Các khối núi, xâm thực, xói mòn.
+ Các dạng địa hình nhân tạo xuất hiện ngày càng nhiều (các công trình kiến trúc đô thị, hầm mỏ, giao thông, đê, đập, kênh rạch,...)
Câu 2 trang 103SGK Địa Lí 8: Địa hình nước ta hình thành và biến đổi chủ yếu do các nhân tố chủ yếu nào?
Trả lời:
Địa hình nước ta hình thành và biến đổi chủ yếu do các nhân tố:
- Hoạt đông kiến tạo.
- Ngoại lực, nhất là trong điều kiện khí hậu nhiệt đới ẩm gió mùaác dụng bào mòn hạ thấp địa hình, san lấp vùng trũng.
- Hoạt động của con người tạo ra các dạng địa hình nhân tạo.
Thung lung Bắc Sơn( Lạng Sơn) – Địa hình nước ta chịu ảnh hưởng của nhiều nhân tố.
Câu 3 trang 103SGK Địa Lí 8: Các dạng địa hình sau đây ở nước ta được hình thành như thế nào ?
- Địa hình các-xtơ.
- Địa hình cao nguyên badan - Địa hình đồng bằng phù sa mới - Địa hình đê sông, đê biển.
Trả lời:
- Địa hình cácxtơ nhiệt đới:
+ Địa hình này nước ta chiếm khoảng 50000 km2, bằng 1/6 lãnh thổ đất liền. Trong nước mưa có thành phần CO2 khi tác dụng với đá vôi gây ra phản ứng hòa tan đá :
CaCO3 + H2CO3 = Ca(HCO3)2
+ Sự hòa tan đá vôi ở vùng nhiệt đới như nước ta xảy ra rất mãnh liệt. Địa hình cácxtơ nước ta có đỉnh nhọn, sắc sảo (đá tai mèo) với nhiều hang động có những hình thù kì lạ.
Nhũ thạch trong hang Sửng Sốt
- Địa hình cao nguyên badan: hình thành vào giai đoạn tân sinh do dung nham núi lửa phun trào theo các đứt gãy. Chúng tập trung ở Tây Nguyên và rải rác ở một số nơi như Nghệ An, Quảng Trị, Đông Nam Bộ,…Tổng diện tích badan tới hơn 20000 km2
- Địa hình đồng bằng phù sa mới:
+ Ở Việt Nam, các đồng bằng này là những vùng sụt lún vào giai đoạn Tân sinh.
Sau đó được bồi đắp dần bằng vật liệu trầm tích do sông ngòi bóc mòn từ miền núi đưa tới.
+ Đồng bằng châu thổ: đồng bằng sông Hồng được bồi đắp bởi phù sa hệ thống sông Hồng, đồng bằng sông Cửu Long được bồi đắp bởi phù sa sông Tiền, sông Hậu. Ngoài ra có dải đồng bằng nhỏ hẹp ven biển được bồi đắp bởi một phần phù sa sông và phù sa biển (Thanh Hóa, Nghệ An, Hà Tĩnh..).
+ Hai đồng bằng châu thổ sông Hồng và sông Cửu Long hằng năm vẫn tiếp tục được mở rộng về phía biển.
- Địa hình đê sông, đê biển:
+ Đê sông được xây dựng chủ yếu ở đồng bằng Bắc Bộ, dọc hai bờ sông Hồng sông Thái Bình... để chống lụt. Hệ thống đê dài trên 2700km đã ngăn đồng bằng thành các vùng trũng nằm thấp hơn mực nước sông vào mùa lũ từ 3 đến 7m.
+ Đê biển được xây dựng dọc ven biển Thái Bình, Nam Định... để ngăn mặn,chống sự xâm nhập của thủy triều...
Một đoạn đê sông Hồng
