Bài 29: Vùng Tây Nguyên (tiếp theo) Câu hỏi giữa bài (các câu hỏi trong bài học)
Câu hỏi trang 106 sgk Địa lí lớp 9:
- Dựa vào hình 29.1, hãy nhận xét tỉ lệ diện tích và sản lượng cà phê của Tây Nguyên so với cả nước. Vì sao cây cà phê được trồng nhiều nhất ở vùng này?
- Dựa vào hình 29.2, xác định các vùng trồng cà phê, cao su, chè ở Tây Nguyên.
Lời giải:
* Nhận xét
Trong suốt giai đoạn 1995 - 2001, Tây Nguyên luôn có diện tích và sản lượng cà phê chiếm tỉ trọng cao trong cả nước.
- Diện tích: chiếm 85,1% năm 2001.
- Sản lượng: chiếm 90,6% năm 2001.
-> Tây Nguyên là vùng trồng cà phê lớn nhất nước ta.
* Điều kiện thuận lợi để phát triển cây cà phê ở Tây Nguyên
- Địa hình là các cao nguyên xếp tầng rộng lớn, đất badan với tầng phong hóa sâu, giàu chất dinh dưỡng là điều kiện để hình thành các vùng chuyên canh cà phê với quy mô rộng lớn.
- Khí hậu mang tính chất cận xích đạo, lượng nhiệt lớn, có 1 mùa mưa và khô sâu sắc tạo điều kiện để gieo trồng, thu hoạch, bảo quản và phơi sấy sản phẩm.
- Hệ thống sông như Đồng Nai, Xê Xan, Xrê Pôk,... cung cấp nước cho các vùng chuyên canh.
- Người dân có nhiều kinh nghiệm trong sản xuất canh tác cà phê.
- Thị trường tiêu thụ ngày càng được mở rộng.
Tây Nguyên là vùng có diện tích cà phê lớn nhất nước ta hiện nay
* Các vùng trồng cà phê, cao su, chè ở Tây Nguyên
- Cà phê được trồng khắp các tỉnh Tây Nguyên nhưng tập trung nhiều nhất ở Đắk Lắk, kế đó là Gia Lai.
- Cao su được trồng trên các cao nguyên thấp, trồng nhiều ở phía bắc (Kon Tum) và nam Tây Nguyên (Đắk Nông, Lâm Đồng).
- Chè được trồng trên các cao nguyên cao (trên 600 m), trồng nhiều ở Lâm Đồng và Gia Lai.
Cao su là cây trồng có diện tích lớn thứ 2 ở vùng Tây Nguyên
Câu hỏi trang 108 sgk Địa lí lớp 9: Dựa vào bảng 29.1, hãy nhận xét tình hình phát triển nông nghiệp ở Tây Nguyên.
- Tại sao hai tỉnh Đắk Lắk và Lâm Đồng dẫn đầu vùng về giá trị sản xuất nông nghiệp.
Lời giải:
* Tình hình phát triển nông nghiệp ở Tây Nguyên
- Giai đoạn 1995 - 2002, giá trị sản xuất nông nghiệp toàn vùng tăng lên nhanh, gấp 2,8 lần (từ 4,7 nghìn tỉ đồng lên 13,1 nghìn tỉ đồng).
- Trong các tỉnh giá trị sản xuất nông nghiệp đều tăng nhanh
+ Đắk Lắk có giá trị sản xuất nông nghiệp lớn nhất vùng và tăng khá nhanh, gấp 2,8 lần (từ 2,5 lên 7 nghìn tỉ đồng).
+ Đứng thứ hai về giá sản xuất nông nghiệp của vùng là Lâm Đồng, tăng gấp 2,7 lần (từ 1,1 lên 3 nghìn tỉ đồng).
+ Gia Lai đứng có giá trị sản xuất nông nghiệp đứng thứ 3 của vùng, nhưng có sự tăng trưởng nhanh nhất, gấp 3,2 lần (từ 0,8 lên 2,5 nghìn tỉ đồng).
+ Kon Tum có giá trị sản xuất nông nghiệp tăng gấp 2 lần với 0,6 nghìn tỉ đồng.
Cà phê ở Đắk Lắk, Tây Nguyên
* Đắk Lắk và Lâm Đồng dẫn đầu vùng về giá trị sản xuất nông nghiệp
- Hai tỉnh này có cơ cấu nông nghiệp phát triển theo hướng thâm canh, sản xuất hàng hóa với những thế mạnh về tự nhiên, đem lại nguồn nông sản có giá trị xuất khẩu lớn.
+ Đắk Lắk phát triển cây cà phê với sản lượng cà phê dẫn đầu cả nước, sản phẩm xuất khẩu chủ đạo với giá trị lớn. Ngoài ra Đắk Lắk còn trồng cao su, hồ tiêu, bông.
+ Lâm Đồng là vùng chuyên canh chè lớn nhất cả nước, xây dựng được thương hiệu chè nổi tiếng, mang lại nguồn hàng xuất khẩu có giá trị cao. Ngoài ra, thành phố Đà Lạt (Lâm Đồng) còn nổi tiếng về trồng hoa, rau quả ôn đới đem lại nguồn thu lớn.
Đồi Chè Cầu Đất - Đà Lạt, Lâm Đồng
Câu hỏi trang 109 sgk Địa lí lớp 9: Dựa vào bảng 29.2, tính tốc độ phát triển công nghiệp của Tây Nguyên và cả nước (lấy năm 1995 =100%). Nhận xét tình hình phát triển công nghiệp ở Tây Nguyên.
Lời giải:
* Tính tốc độ tăng trưởng
- Tốc độ tăng trưởng = Giá trị sản xuất năm sau / Giá trị sản xuất năm đầu tiên x 100.
- Áp dụng công thức, ta tính được bảng sau:
Tốc độ phát triển công nghiệp của Tây Nguyên và cả nước (Đơn vị: %)
* Nhận xét
- Giá trị sản xuất công nghiệp của Tây Nguyên chiếm tỉ trọng rất nhỏ trong cơ cấu công nghiệp cả nước (năm 2002 chỉ chiếm 0,9% so với cả nước).
- Trong giai đoạn 1995 - 2002 công nghiệp của Tây Nguyên có tốc độ phát triển khá nhanh, năm 2002 tăng 91,7% so với năm năm 1995.
Mùa hoa cà phê nở ở Lâm Đồng, Tây Nguyên
Câu hỏi trang 109 sgk Địa lí lớp 9: Xác định trên hình 29.2, vị trí của nhà máy thủy điện Y-a-ly trên sông Xê Xan. Nêu ý nghĩa của việc phát triển thủy điện ở Tây Nguyên.
Lời giải:
* Xác định vị trí của các nhà máy thủy điện dựa vào kí hiệu và kênh chữ trên lược đồ.
* Ý nghĩa của việc phát triển thủy điện ở Tây Nguyên - Khai thác hiệu quả tiềm năng thủy điện của vùng.
- Cung cấp nguồn điện cho Tây Nguyên, một phần cho các vùng xung quanh qua đường dây tải điện 500 KW nhằm phục vụ nhu cầu phát triển kinh tế.
- Giá trị thủy lợi: hồ chứa nước có vai trò điều tiết nguồn nước vào mùa lũ - cạn giúp hạn chế thiên tai và cung cấp nước tưới cho sản xuất, sinh hoạt.
- Phát triển du lịch, đánh bắt và nuôi trồng thủy sản nước ngọt.
- Tạo ra việc làm và thu nhập cho người dân.
Một góc thủy điện Yaly, Tây Nguyên
Câu hỏi trang 111 sgk Địa lí lớp 9: Dựa vào các hình 29.2, 14.1 hãy xác định:
- Vị trí của các thành phố nói trên.
- Những quốc lộ nối các thành phố này với TP. Hồ Chí Minh và các cảng biển của vùng Duyên hải Nam Trung Bộ.
Lời giải:
- Các thành phố: Plây Ku thuộc tỉnh Gia Lai, Buôn Ma Thuật thuộc tỉnh Đắk Lắk, Đà Lạt thuộc tỉnh Lâm Đồng.
- Các quốc lộ:
+ Quốc lộ 19: Plây Ku - Quy Nhơn; đường Hồ Chí Minh: Plây Ku - TP. Hồ Chí Minh.
+ Quốc lộ 26: Buôn Ma Thuật - Nha Trang; đường Hồ Chí Minh: Buôn Ma Thuật - TP. Hồ Chí Minh.
+ Quốc lộ 20: TP. Hồ Chí Minh - Đà Lạt - Cam Ranh.
Thành phố Plây Ku, Gia Lai, Tây Nguyên
Bài tập cuối bài
Bài 1 trang 111 sgk Địa lí lớp 9: Tây Nguyên có những điều kiện thuận lợi và khó khăn gì trong phát triển sản xuất nông - lâm nghiệp?
Lời giải:
* Thuận lợi
- Điều kiện tự nhiên và tài nguyên thiên nhiên
+ Đất: Diện tích badan lớn (1,36 triệu ha), phân bố tập trung thành vùng lớn trên bề mặt các cao nguyên thuận lợi để hình thành các vùng chuyên canh cây công nghiệp có quy mô lớn.
+ Khí hậu: Mang tính chất cận xích đạo, nóng quanh năm, có một mùa mưa và khô sâu sắc và có sự phân hóa theo độ cao giúp cho Tây Nguyên phát triển được cơ cấu cây trồng, vật nuôi đa dạng.
+ Nguồn nước: Các hệ thống sông như Đồng Nai, Xê Xan, Xrê Pôk và nguồn nước ngầm là nguồn cung cấp nước dồi dào cho các hoạt động nông nghiệp.
+ Đồng cỏ rộng lớn trên các cao nguyên có thể chăn thả gia súc lớn (trâu, bò).
+ Rừng: diện tích rừng lớn nhất nước với nhiều loại gỗ quý, chim và thú quý.
Một góc thành phố Đà Lạt, Lâm Đồng - Điều kiện kinh tế - xã hội
+ Người dân có nhiều kinh nghiệm trồng cây công nghiệp lâu năm, trồng rừng.
+ Được Nhà nước chú trọng đầu tư, thu hút nhiều dự án trong và ngoài nước.
+ Nhiều cơ sở, nhà máy chế biến đã được hình thành, nâng cao giá trị nông sản và thúc đẩy sản xuất phát triển.
+ Nhu cầu lớn của thị trường ngày càng mở rộng.
* Khó khăn
- Mùa khô kéo dài 4-5 tháng, việc làm thủy lợi khó khăn, tốn kém. Rừng dễ bị cháy.
- Tài nguyên rừng bị suy thóai do khai thác chưa hợp lí, do mở rộng diện tích đất nông nghiệp tự phát.
- Thiếu lao động có chuyên môn kĩ thuật, cơ sở vật chất kĩ thuật của nông - lâm nghiệp chưa đáp ứng yêu cầu phát triển.
Mùa khô ở Tây Nguyên ngày càng sâu sắc, thiếu nước trầm trọng Bài 2 trang 111 sgk Địa lí lớp 9: Tại sao nói Tây Nguyên có thế mạnh du lịch?
Lời giải:
- Tây Nguyên có tài nguyên du lịch khá phong phú: gồm cả tài nguyên du lịch tự nhiên và nhân văn.
+ Tài nguyên du lịch tự nhiên: có nhiều thắng cảnh (hồ Xuân Hương, hồ Lắk, thác Yaly, thác Pren...), các vườn quốc gia (Yok Đôn, Chư Mom Rây, Chư Yang Sin), các khu vực có khí hậu tốt (Đà Lạt, Ngọc Linh...).
+ Tài nguyên du lịch nhân văn: các di tích lịch sử (nhà tù Plây Ku, Buôn Ma Thuột), các lễ hội, văn hóa dân gian (lễ hội đâm trâu, văn hóa cồng chiêng), sản phẩm thủ công của các dân tộc.
Hồ Xuân Hương ở TP. Đà Lạt, Lâm Đồng
- Vị trí địa lí của Tây Nguyên thuận lợi giao lưu với các vùng trong nước, với các nước thuộc Tiểu vùng sông Mê Công.
- Cơ sở hạ tầng của các thành phố, cũng là các trung tâm du lịch của vùng (Đà Lạt, Buôn Ma Thuột, Plây Ku) ngày càng hoàn thiện.
- Nhiều tuyến quốc lộ nối các thành phố, khu du lịch Tây Nguyên với các vùng phát triển ở Đông Nam Bộ, Duyên hải Nam Trung Bộ (quốc lộ 19, 26, 20, đường Hồ Chí Minh); các sân bay (như Buôn Ma Thuật, Plây Ku, Đà Lạt) góp phần rất lớn thúc đẩy hoạt động du lịch của vùng.
Bài 3 trang 111 sgk Địa lí lớp 9: Sưu tầm tư liệu về thành phố Đà Lạt.
Lời giải:
Học sinh sưu tầm tư liệu từ sách, báo, tạp chí, Internet,…
* Khái quát: Đà Lạt là thành phố trực thuộc tỉnh Lâm Đồng nằm trên Cao nguyên Lâm Viên thuộc vùng Tây Nguyên của nước Việt Nam. Thành Phố Đà Lạt cách Biên Hòa (Đồng Nai) 278km, Hà Nội 1.481km, Tp. Hồ Chí Minh 293km, Nha Trang (Khánh Hòa) 205km.
* Điều kiện tự nhiên
- Địa hình được phân thành hai dạng rõ rệt: địa hình núi và địa hình bình nguyên trên núi.
- Nằm trên độ cao 1500 m nên thành phố có khí hậu miền núi ôn hòa dịu mát quanh năm.
* Điều kiện kinh tế - xã hội
- Dân số thành phố tăng lên mạnh mẽ và có sự gia tăng cơ học đáng kể.
- Cơ sở hạ tầng, vật chất kĩ thuật, đặc biệt là giao thông vận tải ngày càng phát triển, các tuyến quốc lộ nối thành phố với vùng kinh tế phía Đông và phía Nam, sân bay.
* Ngành du lịch
- Du lịch chiếm 70% tổng GDP của thành phố.
- Đà Lạt hấp dẫn du khách bốn phương đầu tiên bởi vẻ đẹp của các loài hoa. Nơi đây được gọi là thành phố Hoa với hàng trăm, ngàn loại hoa, loại phong lan độc đáo, hoặc được sản sinh riêng trên mảnh đất này, hoặc lấy giống từ nhiều nơi.
- Đà Lạt nổi tiếng về hồ, về thác nước và rừng thông. Những hồ đẹp ở Đà Lạt là hồ Xuân Hương, hồ Than Thở, hồ Đa Thiện, hồ Vạn Kiếp, hồ Mê Linh.
- Các điểm du lịch nổi tiếng khác: thung lung Tình Yêu, thung lung Vàng, Thiền viện Trúc Lâm, Bảo Tàng Lâm Đồng, thác Voi, thác Prenn, núi Lang Biang, Hoa sơn Điền Trang, Dinh Bảo Đại…
Đà Lạt có hàng ngàn loài hoa khác nhau
