Bài 1 trang 10 SGK Đạo đức 5: Những trường hợp nào dưới đây là biểu hiện của người có ý chí?
a) Nguyễn Ngọc Ký bị liệt cả hai tay, phải dùng chân để viết mà vẫn học giỏi.
b) Dù phải trèo đèo, lội suối, vượt đường xa để đến trường nhưng Mai vẫn đi học đều.
c) Vụ lúa này nhà bạn Phương mất mùa nên có khó khăn, Phương liền bỏ học.
d) Chữ bạn Hiếu rất xấu nhưng hai năm kiên trì rèn luyện, nay Hiếu viết vừa đẹp, vừa nhanh.
Trả lời
- Những trường hợp biểu hiện người có ý chí: a, b, d.
- Trường hợp c) Mai có thể liên hệ với nhà trường nêu lên tình hình khó khăn của gia đình mình và mong muốn tạo điều kiện để có thể tiếp tục đi học.
Bài 2 trang 11 SGK Đạo đức 5: Em có nhận xét gì về những ý kiến dưới đây?
a) Những người khuyết tật dù cố gắng học hành cũng chẳng để làm gì.
b) “Có công mài sắt, có ngày nên kim”. (Tục ngữ)
c) Chỉ có con nhà nghèo mới cần có chí vượt khó, còn con nhà giàu thì không cần.
d) Con trai mới cần có chí.
đ) Kiên trì sữa chữa bằng được một khuyết điểm của bản thân (như nói ngọng, nói lắp, …) cũng là người có chí.
Trả lời
a) Hoàn toàn sai. Dù khuyết tật nhưng họ vẫn có thể lao động được những công việc đặc thù khác nhau. Cuộc đời không sinh ra ai là vô dụng, mỗi người đều có một vai trò riêng của mình và chưa được khám phá ra mà thôi. Ví dụ tiêu biểu nhất là thầy Nguyễn Ngọc Ký dù bị liệt cả hai tay những thầy vẫn có thể làm giáo viên.
b) Đúng. Có công sức kiên trì làm một việc gì đó thì sẽ gặt hái được thành công của mình.
c) Không sai hoàn toàn. Con nhà giàu cần vượt “sướng” và vươn lên để vượt giàu hơn nữa.
Nói chung có ý chí là điều cần thiết của mỗi con người, không phân biệt nhà nghèo hay giàu.
d) Sai. Dù là con trai hay con gái cũng đều cần có ý chí trong cuộc sống.
đ) Đúng. Phải có ý chí nghị lực và kiên nhẫn thì mới có thể sữa chữa được những khuyết điểm đó.
Bài 3 trang 11 SGK Đạo đức 5: Hãy kể lại cho các bạn trong nhóm cùng nghe về một tấm gương “Có chí thì nên” mà em biết.
Trả lời
Không sinh ra trong một gia đình giàu có, Harland Sander mồ côi cha năm 6 tuổi. Năm 1896, thân phụ của ông Harland qua đời nên người mẹ phải lao động để trang trải cho gia đình. Vào cái tuổi lên 6, cậu bé Harland đã phải lo lắng việc chăm sóc cho các em nhỏ của mình và làm rất nhiều công việc bếp núc. Một năm sau đó cậu đã thành thạo một vài món ăn địa phương. Trong suốt 30 năm sau, Sanders đã trải qua rất nhiều công việc khác nhau, từ người điều khiển giao thông đến nhân viên đại lý bảo hiểm, nhưng trong suốt thời gian này, trình độ nấu ăn của ông vẫn không hề thay đổi.
Vào thập niên 30, Sanders khởi đầu sự nghiệp bằng việc chế biến gà rán phục vụ cho hành khách dừng chân ở trạm xăng nơi ông đang làm việc tại Corbin, bang Kentucky. Tuy nhiên, đến năm 1950, một dự án về đường cao tốc liên bang và sự xuống dốc của nền kinh tế buộc Sanders phải bán lại cơ nghiệp ở Corbin, tiểu bang Kentucky, với số tiền chỉ vừa đủ để đóng thuế. Tự tin vào hương vị món ăn của mình nên tuy đã vào tuổi 60, với 105 USD tiền trợ cấp xã hội nhận được, ông vẫn lên đường bán những gói gia vị và cách chế biến gà rán đồng nhất cho những chủ nhà hàng nằm độc lập trên toàn nước Mỹ.
Trong chuyến đi dọc đất nước, Sanders đã bị từ chối 1.009 lần. Ban đầu, chỉ một số ít ông chủ nhà hàng thấy họ có lợi nếu mua công thức mà Sanders đang bán. Dave Thomas, sau này là người lập ra Wendy - chuỗi cửa hàng đồ ăn nhanh chuyên về bánh hamburgers, là một trong những khách hàng đầu tiên của Sanders. Nhưng không phải dễ dàng mà Sanders có được mối quan hệ làm ăn đó. "Lúc đầu, tôi rất băn khoăn về việc tại sao chúng tôi lại
mất tiền cho một ông già như thế", Dave kể. Tuy nhiên, lòng đam mê và sự kiên định của Sanders đã thuyết phục được Thomas và hàng trăm cơ sở kinh doanh khác.
Khi nhu cầu và những đòi hỏi khắt khe của người tiêu dùng về thức ăn lên cao, ông đã di chuyển nhiều nơi nhằm nâng cao năng suất của mình. Trong một thập kỷ sau, ông đã thành công với công thức pha chế bí mật của 11 loại hương vị và thảo mộc cùng với kỹ thuật nấu cơ bản mà vẫn được áp dụng đến ngày hôm nay.
Năm 1955, tự tin với chất lượng món gà rán của mình, ông tự phát triển và thành lập doanh nghiệp nhượng quyền thương hiệu. Xấp xỉ 10 năm sau, Sanders đã có hơn 600 franchise ở Mỹ và ở Canada. Năm 1964 ông đã bán phần lợi nhuận 2 triệu USD của mình trong công ty Mỹ cho một nhóm các nhà đầu tư, trong đó có John Y. Brown JR, người sau này trở thành thống đốc bang Kentucky.
Dưới sự quản lý của người sở hữu mới, tập đoàn Gà rán Kentucky đã phát triển nhanh chóng. Công ty đã thực hiện cổ phần hóa ra công chúng vào năm 1966 và được liệt kê trên thị trường chứng khoán New York vào năm 1969 và được mua lại bởi PepsiCo vào năm 1986. Đến năm 1997 PepsiCo đã chuyển hệ thống nhà hàng thức ăn nhanh, bao gồm cả nhãn hiệu KFC, sang một công ty về nhà hàng độc lập, gọi là Tricon Global Restaurant.
Ngày nay, công ty nhà hàng (hiện giờ được gọi là tập đoàn Yum! Brands) là tập đoàn lớn nhất thế giới về số lượng cửa hàng với gần 35.000 cửa hàng trên khắp 110 quốc qua.
Bài 4 trang 11 SGK Đạo đức 5: Trong cuộc sống và học tập của em có những thuận lợi, khó khăn gì? Hãy lập kế hoạch để vượt qua những khó khăn đó theo mẫu sau.
Trả lời
Số thứ tự Khó khăn Những biện pháp khắc phục
1 2 3
Tiền bạc thiếu thốn Học tập khó khăn Ốm yếu
Đi làm thêm kiếm tiền.
Chăm chỉ học tập, cố gắng hơn.
Tập thể dục, rèn luyện sức khỏe.
Nội dung chính Bài 3: Có chí thì nên
Kiến thức cần nhớ
- Trong cuộc sống mỗi người đều có những khó khăn riêng và đều cần phải có ý chí để vượt qua.
- Sự cảm thông, động viên, giúp đỡ của bạn bè, tập thể là hết sức cần thiết để giúp chúng ta vượt qua khó khăn, vươn lên trong cuộc sống.
Ghi nhớ
Trong cuộc sống, ai cũng có thể gặp khó khăn, nhưng nếu có niềm tin và cố gắng vượt qua thì có thể thành công.
Không có việc gì khó Chỉ sợ lòng không bền Đào núi và lấp biển Quyết chí ắt làm nên Hồ Chí Minh
Câu hỏi 1 trang 9 SGK Đạo đức 5: Trần Bảo Đồng đã gặp những khó khăn gì trong cuộc sống và học tập?
Trả lời
- Nhà Trần Bảo Đồng nghèo, đông anh em, cha lại hay đau ốm nên càng khó khăn.
- Đồng phụ giúp mẹ bán bánh mì.
Câu hỏi 2 trang 9 SGK Đạo đức 5: Trần Bảo Đồng đã vượt qua khó khăn để vươn lên như thế nào?
Trả lời
- Đồng biết sử dụng thời gian hợp lí mà còn có phương pháp học tập tốt.
- Đồng được học sinh giỏi 12 năm liên tiếp.
- Đỗ thủ khoa Đại học Khoa học tự nhiên Thành phố Hồ Chí Minh và được học bổng Nguyễn Thái Bình.
Câu hỏi 3 trang 9 SGK Đạo đức 5: Em học tập được những gì từ tấm gương đó?
Trả lời
- Ý chí và nghị lực của Đồng là thứ để mọi người phải học tập.
- Mặc cho hoàn cảnh gia đình khó khăn và phải phụ giúp gia đình Đồng vẫn học tập rất giỏi.
