DẠNG 1: BÀI TẬP VIẾT CÔNG THỨC CẤU TẠO CỦA HỢP CHẤT HỮU CƠ
A. Lý thuyết trọng tâm
Để viết đúng công thức cấu tạo của hợp chất hữu cơ, học sinh cần nắm chắc các kiến thức sau:
1. Hóa trị và liên kết giữa các nguyên tử
- Hóa trị: Trong hợp chất hữu cơ cacbon có hóa trị IV, hiđro có hóa trị I, oxi có hóa trị II.
- Liên kết: Trong phân tử hợp chất hữu cơ các nguyên tử liên kết với nhau theo đúng hóa trị.
2. Mạch cacbon
- Cacbon liên kết với nhau tạo thành mạch cacbon:
+ Mạch cacbon không phân nhánh + Mạch cacbon phân nhánh
+ Mạch vòng
3. Công thức cấu tạo của hợp chất hữu cơ
- Công thức cấu tạo là công thức biểu diễn trật tự liên kết giữa các nguyên tử trong phân tử.
- Dựa vào công thức cấu tạo xác định thành phần nguyên tử trong phân tử.
Ví dụ:
Công thức cấu tạo của etan: − − − H H
I I H C C H
I I H H
viết gọn CH3 – CH3
B. Ví dụ minh họa
Ví dụ 1: Viết công thức cấu tạo của CH3Br, CH4O, C2H5Br.
Hướng dẫn giải:
3 − − HI CH Br : H C Br
HI
4
HI
CH OH : H C O H HI
− − −
− − −
2 5
H H I I C H Br : H C C Br
I I H H
Ví dụ 2: Viết các công thức cấu tạo ứng với hợp chất có công thức phân tử C5H12.
Hướng dẫn giải:
3 2 2 2 3
CH −CH −CH −CH −CH
3 2 3
3
CH CH CH CH CHI
− − −
3
3 3
3
CHI CH C CH
CHI
− −
Ví dụ 3: Viết các công thức cấu tạo mạch hở của hợp chất có công thức phân tử C4H8.
Hướng dẫn giải:
2 2 3
CH =CH CH− −CH
3 3
CH −CH= CH−CH
3 2
3
CH C CH CHI
− =
C. Bài tập tự luyện
Câu 1: Hợp chất hữu cơ chỉ gồm liên kết đơn?
A. C3H8, C2H2. B. C3H8, C4H10. C. C4H10, C2H2. D. C4H10, C6H6.
Câu 2: Số liên kết đơn trong phân tử C4H10 là A. 10.
B. 13.
C. 14.
D. 12.
Câu 3: Số công thức cấu tạo của C4H10 là A. 3
B. 5.
C. 2.
D. 4.
Câu 4: Số công thức cấu tạo của rượu có công thức phân tử C4H10O là A. 4
B. 5 C. 3
D. 2
Câu 5: Số lượng đồng phân ứng với công thức phân tử C6H14 là
A. 6 B. 7 C. 4 D. 5
Câu 6: Trong các hợp chất hữu cơ, cacbon luôn có hóa trị là A. I
B. IV C. III D. II
Câu 7: Số công thức cấu tạo ứng với công thức C3H7Cl là A. 4
B. 3 C. 1 D. 2
Câu 8: Số lượng đồng phân ứng với công thức phân tử C4H9Cl là A. 3
B. 4 C. 5 D. 6
Câu 9: Số công thức cấu tạo của rượu C3H7OH là A. 4
B. 5.
C. 3.
D. 2.
Câu 10: Hợp chất C3H8O có tổng số đồng phân là A. 4
B. 3 C. 6 D. 5
ĐÁP ÁN
Câu 1 Câu 2 Câu 3 Câu 4 Câu 5 Câu 6 Câu 7 Câu 8 Câu 9 Câu 10
B B C A D B D B D B
