Bài 35: Cấu tạo phân tử hợp chất hữu cơ Học theo Sách giáo khoa
I. ĐẶC ĐIỂM CẤU TẠO PHÂN TỬ HỢP CHẤT HỮU CƠ 1. Hóa trị và liên kết giữa các nguyên tử
Trong các hợp chất hữu cơ, cacbon luôn có hóa trị IV, hiđro có hóa trị I, oxi có hóa trị II.
Các nguyên tử liên kết với nhau theo đúng hóa trị của chúng. Mỗi liên kết được biểu diễn bằng một nét gạch nối giữa hai nguyên tử.
2. Mạch cacbon
Những nguyên tử cacbon trong phân tử hợp chất hữu cơ có thể liên kết trực tiếp với nhau tạo thành mạch cacbon.
Có 3 loại mạch cacbon: mạch không phân nhánh (mạch thẳng), mạch nhánh và mạch vòng.
3. Trật tự liên kết giữa các nguyên tử trong phân tử
Mỗi hợp chất hữu cơ có một trật tự liên kết giữa các nguyên tử trong phân tử.
II. CÔNG THỨC CẤU TẠO
Công thức biểu diễn đầy đủ liên kết giữa các nguyên tử trong phân tử gọi là công thức cấu tạo
Công thức cấu tạo cho biết thành phần của phân tử và trật tự liên kết giữa các nguyên tử trong phân tử.
Bài tập
Bài 1 trang 102 VBT Hóa học 9: Hãy chỉ ra những chỗ sai trong các công thức sau và viết lại cho đúng:
Lời giải:
Công thức cấu tạo đúng của các chất là:
Bài 2 trang 102 VBT Hóa học 9: Hãy viết công thức cấu tạo của các chất có công thức phân tử sau: CH3Br, CH4O, CH4, C2H6, C2H5Br.
Biết rằng brom có hoá trị I.
Lời giải:
Công thức cấu tạo của:
Bài 3 trang 103 VBT Hóa học 9: Hãy viết công thức cấu tạo dạng mạch vòng ứng với các công thức phân tử sau: C3H6, C4H8, C5H10.
Lời giải:
Công thức cấu tạo mạch vòng của:
Bài 4 trang 103 VBT Hóa học 9: Những công thức cấu tạo nào sau đây biểu diễn cùng một chất ?
Lời giải:
Những công thức a), c), d) biểu diễn cùng một chất (C2H5OH).
Những công thức b), e) biểu diễn cùng một chất (CH3OCH3).
Bài 5 trang 103 VBT Hóa học 9: Phân tử hợp chất hữu cơ A có hai nguyên tố. Khi đốt cháy 3 gam chất A thu được 5,4 gam H2O. Hãy xác định công thức phân tử của A, biết khối lượng mol của A là 30 gam.
Lời giải:
A là hợp chất hữu cơ nên trong A có nguyên tố cacbon Đốt cháy A thu được H2O nên trong A có nguyên tố hiđro Gọi công thức phân tử của A là: CxHy.
Ta có:
A H O2
3 5, 4
n 0,1 mol;n 0,3 mol
30 18
Phương trình hóa học của phản ứng cháy:
tox y 2 2 2
4C H 4x y O 4x CO 2y H O
4 4x y 4x 2y mol
0,1 0,3 mol
Từ phương trình, ta có tỉ lệ: 4 2y
0,1 0,3⇒ y = 6.
Mặt khác: MA = 12x + y = 30 Thay y = 6 vào ta có x = 2.
Vậy công thức của A là C2H6. Bài tập bổ sung
Bài 1 trang 103 VBT Hóa học 9: Trong hóa hữu cơ, ứng với mỗi công thức phân tử
A. Chỉ có một công thức cấu tạo
B. Có nhiều công thức cấu tạo
C. Có một hoặc nhiều công thức cấu tạo D. Có hai công thức cấu tạo
Lời giải:
Câu đúng là C
Ứng với mỗi công thức phân tử sẽ có một hay nhiều công thức cấu tạo vì thay đổi trật liên kết giữa các nguyên tử trong phân tử thì sẽ được chất mới.
Bài 2 trang 103 VBT Hóa học 9: Ứng với công thức phân tử C3H8O có:
A. Một công thức cấu tạo B. Hai công thức cấu tạo C. Ba công thức cấu tạo D. Năm công thức cấu tạo Lời giải:
Câu đúng là C
