Giải Địa Lí lớp 10 Bài 17: Phân bố dân cư và đô thị hóa
Trả lời câu hỏi trang 62 sgk Địa Lí 10 mới: Tác động của các nhân tố tự nhiên và kinh tế - xã hội đến phân bố dân cư như thế nào? Đô thị hóa chịu tác động của các nhân tố nào và có ảnh hưởng gì đến phát triển kinh tế, xã hội, môi trường?
Trả lời:
- Các nhân tố tự nhiên có tác động quan trọng đến sự phân bố dân cư, những nơi khí hậu ôn hòa, nguồn nước dồi dào địa hình thấp và bằng phẳng đất đai màu mỡ thường có dân cư đông đúc ngược lại nơi khí hậu khắc nghiệt nguồn nước khan hiếm, địa hình dốc …dân cư thường thưa thớt.
- Các nhân tố kinh tế xã hội có tác động quyết định đến phân bố dân cư đặc biệt là trình độ phát triển của lực lượng sản xuất và tính chất nền kinh tế, khu vực có nền kinh tế phát triển cơ sở hạ tầng tốt lịch sử khai thác lâu đời…là những nơi đông đan và ngược lại
- Đô thị hóa chịu tác động của các nhân tố: điều kiện tự nhiên; kinh tế - xã hội - Tác động của quá trình đô thị hóa:
+ Đô thị hóa góp phần thúc đẩy tăng trưởng chuyển dịch cơ câu kinh tế tạo việc làm nâng cao thu nhập thay đổi cơ cấu lao động phỏ biến văn hóa lối sông đô thị, mở rrojng không gian đô thị hình thành môi trườg đô thị với chất lượng ngày càng cải thiện
+ Tuy nhiên đô thị hóa nếu vượt tầm kiểm soát không gắn liền với công nghiệp hóa sẽ gây ra nhiều hậu quả làm cơ sở hạ tầng đô thị quá tải gây sức ép với việc làm, tệ nạn, chất lượng môi trường
A/ Câu hỏi giữa bài
Trả lời câu hỏi trang 63 sgk Địa Lí 10 mới: Đọc thông tin và quan sát hình 17.1, hãy:
- Phân tích tác động của các nhân tố tự nhiên hoặc các nhân tố kinh tế - xã hội đến phân bố dân cư. Lấy ví dụ minh hoạ.
- Cho biết các khu vực thưa dân, các khu vực đông dân trên thế giới và giải thích.
Trả lời:
Yêu cầu số 1:
- Tác động của các nhân tố tự nhiên hoặc các nhân tố kinh tế - xã hội đến phân bố dân cư.
+ Những nơi khí hậu ôn hòa, nguồn nước dồi dào địa hình thấp và bằng phẳng đất đai màu mỡ thường có dân cư đông đúc
+ Nơi khí hậu khắc nghiệt nguồn nước khan hiếm, địa hình dốc …dân cư thường thưa thớt.
- Ví dụ: Đồng bằng sông Hồng là nơi có khí hậu ôn hòa đất đai màu mỡ nguồn nước dồi dào nên từ lâu dân cư sinh sống đông đúc còn ở khu vực miền núi phía bắc do địa hình cao khí hậu không thuận lợi nên dân cư thưa thớt…
Yêu cầu số 2:
- Khu vực đông dân: Đông Bắc Hoa Kì, Trung Mĩ, Đông Nam Braxin, Tây Âu, Trung Âu, Tây Mĩ, Đông Á, Đông Nam Á…
- Khu vực thưa dân : Bắc Mĩ, Bắc Á, Bắc Phi…
- Nguyên nhân do tác động của các yếu tố: tự nhiên và kinh tế - xã hội.
Trả lời câu hỏi trang 63 sgk Địa Lí 10 mới: Đọc thông tin và quan sát hình 17.2, hãy:
- Cho biết những biểu hiện của đô thị hóa. Lấy ví dụ minh hoạ.
- Phân tích một trong ba nhóm nhân tố tác động đến đô thị hóa.
Trả lời:
Yêu cầu số 1:
- Biểu hiện của đô thị hóa:
+ Phát triển mạng lưới đô thị + Dân cư tập trung đông + Lối sống đô thị rộng rãi…
- Ví dụ: Ở Hà Nội hiện nay mạng lưới đô thị và dân số phát triển mạnh năm 1999 là 5235 triệu người năm 2019 là 8053,7 triệu người, lối sống đô thị ngày càng mạnh mẽ…
Yêu cầu số 2: Phân tích tác động của nhân tố tự nhiên đến quá trình đô thị hóa + Khu vực nào có khí hậu thuận lợi, đất đai màu mỡ, tài nguyên khoáng sản giàu có… thì tất yếu khu vực đó quá trình đô thị hóa diễn ra nhanh…
+ Nơi nào khí hậu khắc nghiệt, giao thông vận tải không phát triển… thì quá trình đô thị hóa diễn ra chậm
(*) Lưu ý: Học sinh có thể lựa chọn phân tích một yếu tố khác
Trả lời câu hỏi trang 64 sgk Địa Lí 10 mới: Đọc thông tin, hãy phân tích những ảnh hưởng tích cực hoặc tiêu cực của đô thị hóa đến phát triển kinh tế, xã hội và môi trường.
Trả lời:
- Tác động tích cực:
+ Thúc đẩy tăng trưởng chuyển dịch cơ câu kinh tế
+ Tạo việc làm nâng cao thu nhập thay đổi cơ cấu lao động + Phổ biến văn hóa lối sông đô thị
+ Mở rộng không gian đô thị
+ Hình thành môi trườg đô thị với chất lượng ngày càng cải thiện
- Tác động tiêu cực: đô thị hóa nếu vượt tầm kiểm soát không gắn liền với công nghiệp hóa sẽ gây ra nhiều hậu quả làm cơ sở hạ tầng đô thị quá tải gây sức ép với việc làm, tệ nạn, chất lượng môi trường
B/ Câu hỏi cuối bài
Câu 1 trang 64 sgk Địa Lí 10 mới: Hãy vẽ sơ đồ thể hiện các nhân tố tác động đến phân bố dân cư.
Trả lời:
Câu 2 trang 64 sgk Địa Lí 10 mới: Cho bảng số liệu sau:
Bảng 17. Số dân và số dân thành thị của thế giới giai đoạn 1950 - 2020 (Đơn vị: triệu người) Năm
Dân số
1950 1970 1990 2020
Thế giới 2536 3700 5327 7795
Trong đó: Số dân thành thị 751 1354 2290 4379
a) Tính tỉ lệ dân thành thị của thế giới giai đoạn 1950 - 2020.
b) Vẽ biểu đồ kết hợp (cột và đường) thể hiện quy mô dân số thế giới và tỉ lệ dân thành thị thế giới giai đoạn 1950 - 2020.
c) Rút ra nhận xét và giải thích.
Trả lời:
Yêu cầu a) Tính tỉ lệ dân thành thị của thế giới giai đoạn 1950 - 2020.
- Công thức: tổng số dân thành thị / tổng số dân * 100%
Tỉ lệ dân thành thị của thế giới giai đoạn 1950 - 2020 (Đơn vị: %) Năm
Dân số
1950 1970 1990 2020
Thế giới 100,0 100,0 100,0 100,0
Trong đó: Số dân thành thị 29,6 36,6 43,0 56,2
b) Vẽ biểu đồ
Yêu cầu b) Vẽ biểu đồ
Yêu cầu c) Nhận xét
- Tổng số dân thế giới và tổng số dân thành thị liên tục tăng qua các năm. Cụ thể:
+ Tổng số dân thế giới giai đoạn 1950-2020 tăng 5259 triệu người tăng 3,03 lần.
+ Tổng số dân thành thị giai đoạn 1950-2020 tăng từ 29.6% lên 56.2%
- Giải thích
+ Dân số thế giới hiện nay liên tục tăng đặc biệt là các nước đang phát triển nguyên nhân là do dân số đang trong độ tuổi sinh đẻ cao,
+ Gia tăng dân số tự nhiên còn cao
+ Dân số nông thôn di cư đến các thành phố làm việc, học tập làm quá trình đô thị hóa diễn ra nhanh chóng.
Câu 3 trang 64 sgk Địa Lí 10 mới: Sưu tầm một số biện pháp nhằm hạn chế ảnh hưởng tiêu cực của đô thị hóa tới môi trường.
Trả lời:
- Một số biện pháp nhằm hạn chế ảnh hưởng tiêu cực của đô thị hóa tới môi trường.
+ Phân vùng bảo vệ môi trường
+ Các quy định về môi trường và vùng đệm cảnh quan đối với từng khu vực + Các giải pháp quản lý và giảm thiểu tác động môi trường
+ Các giải pháp phi công nghệ + Các giải pháp công nghệ, kỹ thuật
+ Các giải pháp ứng phó với biến đổi khí hậu khi triển khai quy hoạch
