BÀI 22. XÃ HỘI VIỆT NAM TRONG CUỘC KHAI THÁC LẦN THỨ NHẤT CỦA THỰC DÂN PHÁP
1. Những chuyển biến về kinh tế
a. Chính sách khai thác thuộc địa lần thứ nhất của thực dân Pháp
- Năm 1897, sau khi cơ bản bình định được Việt Nam bằng quân sự, thực dân Pháp tiến hành cuộc khai thác thuộc địa lần thứ nhất ở Việt Nam.
- Thời gian: 1897 – 1914.
- Chính sách khai thác:
* Kinh tế:
+ Nông nghiệp: cướp đoạt ruộng đất để lập đồn điền.
+ Công nghiệp: tập trung vào việc khai mỏ; mở mang một số ngành công nghiệp.
+ Độc chiếm thị trường Việt Nam.
+ Phát triển giao thông vận tải nhằm phục vụ cho cuộc khai thác và mục đích quân sự.
* Chính trị: chia Việt Nam thành ba kì với ba chế độ cai trị khác nhau.
* Văn hóa: thực hiện chính sách văn hóa nô dịch, cổ súy cho các hủ tục, tệ nạn xã hội.
b. Chuyển biến về kinh tế - Tác động tiêu cực:
+ Tài nguyên vơi cạn.
+ Nông nghiệp dẫm chân tại chỗ, không có sự phát triển.
+ Công nghiệp phát triển nhỏ giọt, thiếu hẳn công nghiệp nặng.
+ Việt Nam trở thành thị trường độc chiếm của Pháp.
- Tác động tích cực: phương thức sản xuất tư bản chủ nghĩa bước đầu được du nhập vào Việt Nam, đưa tới sự chuyển biến cơ bản về bộ mặt kinh tế tại một số khu vực.
2. Những chuyển biến về xã hội
- Đời sống nhân dân lao động ngày càng đói khổ, cùng cực.
- Các giai cấp cũ bị phân hóa:
+ Địa chủ phong kiến phân hóa thành 2 bộ phận: đại địa chủ và Trung – tiểu địa chủ.
+ Nông dân bị bóc lột nặng nề.
- Xuất hiện các giai cấp, tầng lớp mới:
+ Giai cấp Công nhân.
+ Tầng lớp Tư sản.
+ Tầng lớp tiểu tư sản thành thị.
