Dựa vào kiến thức đã học về dấu hai chấm, văn kể chuyện, em hãy điền tiếp vào chỗ chấm sao cho phù hợp:
2. Kể lại hành động của nhân vật cần chọn kể những...
3. Hành động, đặc điểm ngoại hình của nhân vật góp phần nói lên…...
4. Kết hợp tả đặc điểm ngoại hình của nhân vật khi kể chuyện làm cho...
1. Khi báo hiệu bộ phận câu đứng sau là ………..…...
……,.dấu hai chấm được dùng phối hợp với dấu ... hay …………
lời nói nhân vật
ngoặc kép dấu gạch đầu dòng.
hành động tiêu biểu
tính cách của nhân vật
câu chuyện thêm sinh động.
YÊU CẦU CẦN ĐẠT
1. Hiểu được tác dụng của việc dùng lời nói và ý nghĩ của nhân vật để khắc họa tính cách nhân vật, nói lên ý nghĩa câu chuyện.
2. Biết kể lại lời nói, ý nghĩ của nhân vật theo hai cách:
trực tiếp và gián tiếp.
I. Nhận xét
Bài 1. Tìm những câu ghi lại lời nói và ý nghĩ của cậu bé trong truyện Người ăn xin.
Lúc ấy, tôi đang đi trên phố. Một người ăn xin già lọm khọm đứng ngay trước mặt tôi.
Đôi mắt ông lão đỏ đọc và giàn giụa nước mắt. Đôi môi tái nhợt, áo quần tả tơi thảm hại... Chao ôi! Cảnh nghèo đói đã gặm nát con người đau khổ kia thành xấu xí biết nhường nào!
Ông già chìa trước mặt tôi bàn tay sưng húp, bẩn thỉu. Ông rên rỉ cầu xin cứu giúp.
Tôi lục tìm hết túi nọ túi kia, không có tiền, không có đồng hồ, không có cả một chiếc khăn tay. Trên người tôi chẳng có tài sản gì.
Người ăn xin vẫn đợi tôi. Tay vẫn chìa ra, run lẩy bẩy.
Tôi chẳng biết làm cách nào. Tôi nắm chặt lấy bàn tay run rẩy kia:
- Ông đừng giận cháu, cháu không có gì để cho ông cả.
Người ăn xin nhìn tôi chằm chằm bằng đôi mắt ướt đẫm. Đôi môi tái nhợt nở nụ cười và tay ông cũng xiết lấy tay tôi:
- Cháu ơi, cảm ơn cháu! Như vậy là cháu đã cho lão rồi. - Ông lão nói bằng giọng khản đặc.
Khi ấy, tôi chợt hiểu rằng: cả tôi nữa, tôi cũng vừa nhận được chút gì của ông lão.
Theo Tuốc-ghê-nhép
Người ăn xin
Chao ôi! Cảnh nghèo đói đã gặm nát con người đau khổ kia thành xấu xí biết nhường nào!
Ông đừng giận cháu, cháu không có gì để cho ông cả.
cả tôi nữa, tôi cũng vừa nhận được chút gì của ông lão.
I. Nhận xét
Bài 2. Lời nói và ý nghĩ của cậu bé nói lên điều gì về cậu?
Những câu ghi lại lời nói, ý nghĩ của cậu bé
Tác dụng L i nói ờ
Ý nghĩ
Lời nói và ý nghĩ của cậu bé nói lên điều gì về cậu?
- Ông đ ng gi n cháu, cháu ừ ậ không có gì đ cho ông c . ể ả - Chao ôi! C nh nghèo đói ả đã g m nát con ng ặ ườ i đau kh kia thành xấ u xí biế t ổ nh ườ ng nào!
- C tôi n a, tôi cũng v a ả ữ ừ nh n đ ậ ượ c chút gì c a ông ủ lão.
cho thấ y c u ậ là m t ng ộ ườ i nhấn h u, giàu ậ lòng trắ c ẩ n, th ươ ng ng ườ i.
Đấy chính là tính cách của cậu bé
Trong bài văn kể chuyện, nhiều khi ta phải kể lại lời nói và ý nghĩ của nhân
vật, vì sao phải như vậy?
Lời nói và ý nghĩ cũng nói lên tính cách nhân vật và ý nghĩa câu chuyện.
1. Trong bài văn kể chuyện, nhiều khi ta phải kể lại lời nói và ý nghĩ của nhân vật. Lời nói và ý nghĩ cũng nói lên tính cách nhân vật và ý nghĩa câu chuyện.
Bài 3. Lời nói và ý nghĩ của ông lão ăn xin trong hai cách kể sau đây có gì khác nhau ?
a) - Cháu ơi, cảm ơn cháu! Như vậy là cháu đã cho lão rồi. – Ông lão nói bằng giọng khản đặc.
b) Bằng giọng khản đặc, ông lão cảm ơn tôi và nói rằng như vậy là tôi đã cho ông rồi.
Cả hai câu a và b có nội dung gì?
Cả hai câu a, b có cùng nội dung nói về sự biết ơn của ông lão ăn xin đối với cậu bé.
Về từ xưng hô, câu a khác câu b như thế nào?
Câu a Câu b
Về từ xưng hô Về sử dụng
dấu câu
lão – cháu
Có dấu gạch ngang ở đầu câu nói
tôi, ông
không có dấu gạch ngang đầu dòng
Dấu câu sử dụng trong hai câu a và b có gì khác nhau?
dùng trong đối thoại trực tiếp
thuật lại lời nói người khác
Bài 3. Lời nói và ý nghĩ của ông lão ăn xin trong hai cách kể sau đây có gì khác nhau ?
a) - Cháu ơi, cảm ơn cháu! Như vậy là cháu đã cho lão rồi. – Ông lão nói bằng giọng khản đặc.
b) Bằng giọng khản đặc, ông lão cảm ơn tôi và nói rằng như vậy là tôi đã cho ông rồi.
Tác giả kể lại lời nói của ông lão bằng lời
của mình.
Tác giả kể lại nguyên văn lời nói của ông
lão với cậu bé.
Tác giả dẫn
trực tiếp. Tác giả thuật
lại gián tiếp.
Có mấy cách kể lại lời nói và ý nghĩ của nhân vật?
2. Có hai cách kể lại lời nói và ý nghĩ của nhân vật:
C1: Kể nguyên văn (lời dẫn trực tiếp).
C2: Kể bằng lời của người kể chuyện (lời dẫn gián tiếp).
1. Trong bài văn kể chuyện, nhiều khi ta phải kể lại lời nói và ý nghĩ của nhân vật. Lời nói và ý nghĩ cũng nói lên tính cách nhân vật và ý nghĩa câu chuyện.
2. Có hai cách kể lại lời nói và ý nghĩ của nhân vật:
- Kể nguyên văn (lời dẫn trực tiếp).
- Kể bằng lời của người kể chuyện (lời dẫn gián tiếp).
Ghi nhớ
II. Ghi nhớ:
YÊU CẦU CẦN ĐẠT
1. Hiểu được tác dụng của việc dùng lời nói và ý nghĩ của nhân vật để khắc họa tính cách nhân vật, nói lên ý nghĩa câu chuyện.
2. Biết kể lại lời nói, ý nghĩ của nhân vật theo hai cách:
trực tiếp và gián tiếp.
Ba cậu bé rủ nhau vào rừng. Vì mải chơi nên các cậu về khá muộn. Ba cậu bàn nhau xem nên nói thế nào để bố mẹ khỏi mắng. Cậu bé thứ nhất định nói dối là bị chó sói đuổi.
Cậu thứ hai bảo:
- Còn tớ, tớ sẽ nói là đang đi thì gặp ông ngoại.
- Theo tớ, tốt nhất là chúng mình nhận lỗi với bố mẹ. – Cậu thứ ba bàn.
Bài 1. Tìm lời dẫn trực tiếp và lời dẫn gián tiếp trong đoạn văn sau:
- Nêu dấu hiệu hình thức để nhận biết lời dẫn trực tiếp?
- Để nhận biết lời dẫn gián tiếp dựa vào dấu hiệu nào?
Lời dẫn trực tiếp xuất hiện sau dấu hai chấm và dấu gạch đầu dòng. (Đây là kiến thức về dấu hai chấm đã được học.)
Để nhận ra lời dẫn gián tiếp ta dựa vào từ xưng hô, dấu chấm ở cuối câu, không có dấu gạch đầu dòng. Lời dẫn gián tiếp đôi khi được nối với lời kể bằng từ là, rằng,...
III. Luyện tập
Bài 2. Chuyển lời dẫn gián tiếp trong đoạn văn sau thành lời dẫn trực tiếp:
Vua nhìn thấy những miếng trầu têm rất khéo bèn hỏi bà hàng nước xem trầu đó ai têm. Bà lão bảo chính tay bà têm.
Vua gặng hỏi mãi, bà lão đành nói thật là con gái bà têm.
- Đoạn văn này gồm mấy câu? Đó là những câu nào?
Lời dẫn gián tiếp
Vua nhìn thấy những miếng trầu têm rất khéo bèn hỏi bà hàng nước xem trầu đó ai têm.
Bà lão bảo chính tay bà têm.
Vua gặng hỏi mãi, bà lão đành nói thật là con gái bà têm.
Vua nhìn thấy những miếng trầu têm rất khéo bèn hỏi bà hàng nước:
- Xin cụ cho biết ai đã têm trầu này?
Bà lão bảo:
- Tâu Bệ hạ, trầu do chính tay già têm đấy ạ!
Nhà vua không tin gặng hỏi mãi, bà lão đành nói thật:
- Thưa, đó là trầu do con gái già têm.
- Kể trực tiếp lời nói, ý nghĩ của nhân vật cần chú ý gì về trình bày?
- Viết lời nói của nhân vật cần hai chấm gạch đầu dòng hoặc hai chấm mở ngoặc kép. Viết ý nghĩ của nhân vật phải hai chấm mở ngoặc kép hoặc hai chấm rồi viết.
Bác thợ hỏi Hòe:
- Cháu có thích làm thợ xây không?
Hòe đáp:
- Cháu thích lắm !
* Đoạn văn này có mấy lời dẫn trực tiếp? Đó là lời của những nhân vật nào?
Bài 3. Chuyển lời dẫn trực tiếp trong đoạn văn sau thành lời dẫn gián tiếp:
3.Lời dẫn trực tiếp trong đoạn văn :
Bác thợ hỏi Hòe:
- Cháu có thích làm thợ xây không?
Hòe đáp:
- Cháu thích lắm !
3.Lời dẫn gián tiếp trong đoạn văn
Bác thợ hỏi Hòe là cậu có thích làm thợ xây không.
Hòe nói rằng Hòe thích lắm.
Khi dẫn gián tiếp lời nói, ý nghĩ của nhân vật cần lưu ý gì?
Nối liền lời nói, ý nghĩ của nhân vật với lời kể (có thể dùng từ nối: là, rằng, bảo rằng, ...)
YÊU CẦU CẦN ĐẠT
1. Hiểu được tác dụng của việc dùng lời nói và ý nghĩ của nhân vật để khắc họa tính cách nhân vật, nói lên ý nghĩa câu chuyện.
2. Biết kể lại lời nói, ý nghĩ của nhân vật theo hai cách:
trực tiếp và gián tiếp.
- Trong kể chuyện, kể lại lời nói, ý nghĩ của nhân vật có tác dụng gì?
- Có mấy cách kể lại lời nói và ý nghĩ của nhân vật?
- Chuẩn bị bài sau: Viết thư:
+ Đọc lại bài Thư thăm bạn và trả lời 3 câu hỏi mục nhận xét sách TV trang 34
+ Viết thư cho 1 bạn ở TPHCM để thăm hỏi về tình hình gia đình bạn trong đại dịch covid 19 và kể cho bạn nghe về tình hình đại dịch covid 19 ở nơi em sinh sống cũng như tình hình học tập của em hiện nay.
