Bài 36: Thực hành: Quan sát cấu tạo trong của ếch đồng trên mẫu mổ Câu hỏi 1 trang 117 SGK Sinh học 7: Quan sát mẫu bộ xương ếch, đối chiếu với hình 36.1 để xác định các xương đầu, cột sống, các xương đai và xương chi trên mẫu.
Lời giải: Đối chiếu với hình ta xác định được các xương đầu, cột sống, các xương đai và xương chi trên mẫu như sau.
Câu hỏi 2 trang 117 SGK Sinh học 7:
- Quan sát da và các nội quan trên mẫu mổ, đối chiếu với hình 36.2 và 36.3 để xác định vị trí trên mẫu.
- Nghiên cứu đặc điểm cấu tạo trong của ếch ghi trong bảng dưới đây, tìm những cơ quan nào thể hiện rõ sự thích nghi với đời sống mới chuyển lên cạn.
Bảng. Đặc điểm cấu tạo trong của ếch Hệ cơ quan Đặc điểm
Tiêu hóa - Miệng có lưỡi có thể phóng ra bắt mồi
- Có dạ dày lớn, ruột ngắn, gan – mật lớn, có tuyến tụy Hô hấp - Xuất hiện phổi. Hô hấp nhờ sự nâng hạ của thềm miệng
- Da ẩm có hệ mao mạch dày đặc dưới da làm nhiệm vụ hô hấp Tuần hoàn Xuất hiện vòng tuần hoàn phổi (1) tạo thành 2 vòng tuần hoàn với
tim 3 ngăn (2 tâm nhĩ và 1 tâm thất) nên máu đi nuôi cơ thể là máu pha.
Bài tiết - Thận vẫn là thận giữa giống cá, có ống dẫn nước tiểu xuống bóng đái lớn trước khi thải ra ngoài qua lỗ huyệt.
Thần kinh - Não trước (1), thùy thị giác (2) phát triển - Tiểu não kém phát triển (3)
- Hành tủy (4) - Tủy sống (5)
Sinh dục - Ếch đực không có cơ quan giao phối - Ếch cái đẻ trứng. Thụ tinh ngoài.
Hình 36.5. Sơ đồ cấu tạo bộ não ếch
Lời giải.
- Đối chiếu hình 36.1, 36.2, ta xác định vị trí các bộ phận trên mẫu như sau:
- Những cơ quan thể hiện rõ sự thích nghi với đời sống mới chuyển lên cạn:
+ Mao mạch dưới da: Mao mạch dưới da dày đặc giúp ếch hô hấp qua da hiệu quả.
+ Phổi: Khi chuyển từ dưới nước lên cạn, nòng nọc biến mất mang, xuất hiện phổi.
Bộ phận này giúp ếch hô hấp khi lên cạn.
+ Tim 3 ngăn: Ếch xuất hiện vòng tuần hoàn phổi tạo thành hệ tuần hoàn kép, tim hình thành 3 ngăn với lực đẩy mạnh hơn, làm tăng hiệu quả cung cấp oxy và chất dinh dưỡng cho tế bào, đồng thời đẩy nhanh các chất thải ra ngoài. Máu nuôi cơ thể là máu pha.
Câu hỏi 3 trang 119 SGK Sinh học 7
- Trình bày những đặc điểm thích nghi với đời sống trên cạn thể hiện ở cấu tạo trong của ếch.
- Vẽ và ghi chú các phần cấu tạo của bộ não ếch.
- Hãy cho biết ếch có bị chết ngạt không nếu ta cho ếch vào một lọ đầy nước, đầu chúc xuống dưới? Từ kết quả thí nghiệm, em có thể rút ra kết luận gì về sự hô hấp của ếch?
Lời giải:
- Những đặc điểm cấu tạo trong của ếch thích nghi với đời sống trên cạn:
+ Mao mạch dưới da: Mao mạch dưới da dày đặc giúp ếch hô hấp qua da hiệu quả.
+ Phổi: Khi chuyển từ dưới nước lên cạn, nòng nọc biến mất mang, xuất hiện phổi.
Bộ phận này giúp ếch hô hấp khi lên cạn.
+ Tim 3 ngăn: Ếch xuất hiện vòng tuần hoàn phổi tạo thành hệ tuần hoàn kép, tim hình thành 3 ngăn với lực đẩy mạnh hơn, làm tăng hiệu quả cung cấp oxy và chất dinh dưỡng cho tế bào, đồng thời đẩy nhanh các chất thải ra ngoài. Máu nuôi cơ thể là máu pha.
- Các thành phần cấu tạo của bộ não ếch
Hình 36.6. Thí nghiệm nghiên cứu về hô hấp của ếch
- Ếch sẽ chết ngạt sau một thời gian ngắn. Do ếch ở trong lọ đầy nước, đầu chúc xuống dưới nên ếch không thể hô hấp bằng phổi cộng với khả năng hô hấp qua da ở trong nước của ếch gần như bằng không (lượng oxy trong nước chỉ từ 2-3%).
Mặt khác cần chú ý: khả năng hô hấp qua lớp da ẩm của ếch chỉ hoạt động lúc ở trên cạn.
