TRƯỜNG THPT KIM LIÊN – HÀ NỘI
ĐỀ THI LẦN 1
ĐỀ THI THỬ THPT QUỐC GIA NĂM 2019 Môn thi: NGỮ VĂN
Thời gian làm bài: 120 phút, không kể thời gian phát đề
Họ, tên thí sinh:...
Số báo danh:...
Mục tiêu:
Kiến thức: Kiểm tra mức độ đạt chuẩn kiến thức của học sinh cụ thể như sau:
- Kiến thức làm văn, tiếng Việt
- Kiến thức văn học: Tác giả, tác phẩm.
- Kiến thức đời sống.
Kĩ năng:
- Kĩ năng đọc hiểu văn bản.
- Kĩ năng tạo lập văn bản (viết đoạn văn nghị luận xã hội, viết bài văn nghị luận văn học).
I.PHẦN ĐỌC HIỂU (3,0 điểm):
Đọc đoạn trích sau và thực hiện các yêu cầu từ câu 1 đến câu 4:
Anh viết thâu đêm, đánh vật với từng trang Rồi thao thức không sao ngủ được
Kim đồng hồ tích tắc, tích tắc Hai tiếng động nhỏ bé kia Hơn mọi ầm ào gầm thét
Là tiếng động khủng khiếp nhất đối với con người Đó là thời gian
Nó báo hiệu mỗi giây phút qua đi không trở lại Nhắc nhở cái gì đang đợi ta ở cuối
Nhưng anh, anh chẳng sợ nó đâu
Thời gian – đó là chiều dài những ngày ta sống bên nhau Thời gian – đó là chiều dày những trang ta viết
Bây giờ anh mới hiểu hết câu nói trong kịch Shakespeare:
Tồn tại hay không tồn tại
Không có nghĩa là sống hay không sống Mà là hành động hay không hành động
Nhận thức hay không nhận thức, tác động vào cuộc đời hay quay lưng lại với nó?
Anh không băn khoăn mình có tài hay kém tài, thành công hay thất bại Chỉ day dứt một điều: làm sao với những sự vật bình thường
Những ngày tháng bình thường
Như chiếc hộp con, như tờ lịch trên tường (*) Ta biến thành con tàu, thành tấm vé
Những ban mai lên đường.
(Lưu Quang Vũ, Cho Quỳnh những ngày xa, dẫn theo thivien.net) Câu 1. Nhận biết
Xác định phong cách ngôn ngữ của đoạn trích. (0,5 điểm) Câu 2. Nhận biết
Theo tác giả, vì sao tiếng kim đồng hồ lại là tiếng động khủng khiếp nhất đối với con người? (0,5 điểm) Câu 3. Thông hiểu
Hình ảnh tấm vé và con tàu trong câu thơ: Ta biến thành con tàu, thành tấm vé tượng trưng cho điều gì?
(1,0 điểm)
Câu 4.Thông hiểu
Anh/chị hãy nêu lên 02 thông điệp được rút ra từ đoạn trích. (1,0 điểm) II.PHẦN LÀM VĂN (7,0 điểm)
Câu 1 (2,0 điểm) Vận dụng cao
Hãy viết 01 đoạn văn (khoảng 200 chữ) trình bày về những nhận thức và hành động của bản thân để sự sống trở nên có ý nghĩa.
Câu 2: (5,0 điểm) Vận dụng cao
…Nhớ gì như nhớ người yêu Trăng lên đầu núi, nắng chiều lưng nương
Nhớ từng bản khói cùng sương Sớm khuya bếp lửa người thương đi về.
Nhớ từng rừng nứa bờ tre Ngòi Thia, sông Đáy, suối Lê vơi đầy.
Ta đi ta nhớ những ngày Mình đây ta đó, đắng cay ngọt bùi…
Thương nhau, chia củ sắn lùi Bát cơm sẻ nửa, chăn sui đắp cùng.
Nhớ người mẹ nắng cháy lưng Địu con lên rẫy, bẻ từng bắp ngô…
(Trích Việt Bắc, Tố Hữu, Ngữ văn 12 – Nâng cao, Tập một, NXB Giáo dục Việt Nam, 2017, tr 84) Cảm nhận của anh/chị về đoạn thơ trên. Từ đó, liên hệ với tâm trạng của người thanh niên khi được giác ngộ lí tưởng cộng sản trong bài thơ Từ ấy (Tố Hữu) để nhận xét về khuynh hướng trữ tình – chính trị trong thơ Tố Hữu.
HƯỚNG DẪN LÀM BÀI
Câu Nội dung
Đọc hiểu 1.
Phương pháp: căn cứ các phong cách ngôn ngữ đã học Cách giải:
- Phong cách ngôn ngữ: Nghệ thuật 2.
Phương pháp: căn cứ nội dung văn bản Cách giải:
Vì:
- Nó báo hiệu mỗi giây phút đi qua không trở lại - Nhắc nhở cái gì đang đợi ta ở cuối.
3.
Phương pháp: phân tích, tổng hợp Cách giải:
Tượng trưng cho hành động lên đường, tiến lên phía trước.
4. Phương pháp: phân tích, tổng hợp Cách giải:
Gợi ý:
- Biết quý trọng thời gian - Không ngừng hành động
- Trân trọng những hạnh phúc bình dị, nhỏ bé xung quanh mình - …
Làm văn
1 Phương pháp: phân tích, tổng hợp Cách giải:
Yêu cầu:
- Học sinh biết viết thành một đoạn văn nghị luận bàn về ý kiến: Nhận thức và hành động để bản thân trở nên có ý nghĩa.
- Có ý thức liên hệ với gợi ý của đoạn trích ở phần đọc hiểu, kết hợp với những suy nghĩ xuất phất từ thực tế cuộc sống.
- Lập luận rõ ràng, hợp lí, có sức thuyết phục.
- Chấp nhận những cách triển khai khác nhau miễn sao hợp lí. Sau đây là một gợi ý:
Nội dung:
- Nhận thức và hành động là hai trạng thái để con người vươn đến thành công, có một cuộc sống có ý nghĩa.
- Bàn luận
+ Hành động đem lại thành quả có ích cho cuộc sống, tạo ra của cải, vật chất, tinh thần, làm cho cuộc sống con người phát triển, thúc đẩy xã hội tiến bộ. Thông qua hành động, con người thể hiện được khát vọng cống hiến sức lực, tài năng cho cuộc đời; rút ra được những kinh nghiệm, những
bài học cho mình, mở mang nhận thức, rèn luyện nhân cách, hoàn thiện bản thân.
+ Để có hành động đúng đắn còn người cần có nhận thức đúng đắn, tích cực. Hướng đến xây dựng cuộc sống lành mạnh cho bản thân và cho sự phát triển chung của xã hội
- Mở rộng vấn đề: Phê phán những kẻ ngại hành động, không dám hành động hoặc hành động tùy tiện, bốc đồng, thiếu suy nghĩ, vi phạm pháp luật, vi phạm những chuẩn mực chung của xã hội. Hành động đúng đắn phải xuất phát từ nhận thức đúng đắn, vì thế hành động phải có sự dẫn dắt của lí trí, đồng thời hành động cũng là một biểu hiện của phẩm chất, đức hạnh.
- Bài học: Con người sống là phải hành động; hãy bắt đầu từ những hành động nhỏ vì nhiều hành động nhỏ tạo nên hành động lớn. Phải học hỏi để nâng cao nhận thức, hiểu biết; trau dồi phẩm chất đạo đức để có những hành động đẹp.
2 Phương pháp: phân tích, tổng hợp Cách giải:
• Giới thiệu tác giả, tác phẩm
- Tố Hữu là lá cờ đầu của thơ ca Cách mạng Việt Nam. Đường Cách mạng, đường thơ Tố Hữu gắn liền với các chặng đường của cách mạng Việt Nam.
- Tập thơ Việt Bắc là một trong những thành tựu xuất sắc của văn học những năm kháng chiến chống thực dân Pháp (1946 – 1954). Tập thơ là tiếng ca hùng tráng, thiết tha về cuộc kháng chiến chống Pháp xâm lược, phản ánh những chặng đường gian lao, anh dũng và thắng lợi của dân tộc.
• Phân tích đoạn thơ trên
Đoạn thơ là hình ảnh Việt Bắc trong hồi tưởng của tác giả - Nhớ cảnh Việt Bắc thanh bình:
Nhớ gì như nhớ người yêu
Trăng lên đầu núi, nắng chiều lưng nương Nhớ từng bản khói cùng sương Sớm khuya bếp lửa người thương đi về.
Nhớ từng rừng nứa bờ tre Ngòi Thia, sông Đáy, suối Lê vơi đầy.
+ Hình ảnh so sánh “như nhớ người yêu” thể hiện sự gắn bó tha thiết trong tình cảm.
+ Những hình ảnh gợi cảm đầy thi vị: trăng lên đầu núi, nắng chiều lưng nương, bản khói cùng sương, bếp lửa, rừng nứa, bờ tre... gợi nhớ những vẻ đẹp nên thơ rất riêng của miền rừng núi
+ Những địa danh ngòi Thia, sông Đáy, suối Lê không chỉ trải dài trên bản đồ địa lí của Việt Bắc; không chỉ được khắc ghi trong lịch sử Cách mạng- là nơi đã diễn ra nhiều chiến công oanh liệt; mà còn ghi dấu bao kỉ niê ̣m của người ra đi.
- Nhớ những ngày khó khăn gian khổ nhưng đậm đà tình nghĩa:
Ta đi ta nhớ những ngày Mình đây ta đó, đắng cay ngọt bùi…
Thương nhau chia củ sắn lùi Bát cơm sẻ nửa, chăn sui đắp cùng
Bốn câu thơ là lời khẳng định, khi chia xa người ra đi sẽ không bao giờ quên đi những tháng ngày gắn bó, ta với mình đã đồng cam cộng khổ, cùng chia sẻ đắng cay và cùng chung hưởng ngọt bùi. Tác giả đã cu ̣ thể hóa sư ̣ đồng cam cộng khổ ấy bằng hình ảnh “chia củ sắn lùi/ Bát cơm sẻ nửa, chăn sui đắp cùng”.
- Nhớ người mẹ Việt Bắc:
Nhớ người me ̣ nắng cháy lưng Địu con lên rẫy, bẻ từng bắp ngô
Hình ảnh người mẹ hiện ra trong bối cảnh nắng cháy lưng, vẫ nđị ucon lên rẫ ylàm việ c, cần mẫ nchăm chỉ bẻ từng bắ p ngô... đa ̃ gợi ra sự tần tảo chắt chiu, cần cù lao động của những bà me ̣ trong kháng chiến đã đùm bọc, cưu mang chiến sĩ, cán bộ cách mạng.
• Liên hệ với tác phẩm Từ ấy
*Giới thiệu về bài thơ “Từ ấy”:
-Bài thơ Từ ấy thuộc phần Máu lửa của tập Từ ấy, tập thơ đầu tay của Tố Hữu gồm 3 phần
“Máu lửa”, “Xiềng xích”, “Giải phóng” ghi lại ba chặng đường trưởng thành của Tố Hữu trong đấu tranh cách mạng. Tập thơ là tiếng hát hân hoan nồng nhiệt của một thanh niên trí thức khát khao lẽ sống, say mê lí tưởng, hăng hái đấu tranh cách mạng.
-Bài thơ được viết vào thời điểm đặc biệt trong cuộc đời Tố Hữu: được đứng trong hàng ngũ của Đảng Cộng sản tháng 7 – 1938.
*Phân tích tâm trạng của người thanh niên:
-Vui sướng khi được giác ngộ lí tưởng cộng sản -Nhận thức mới về lẽ sống
-Chuyển biến sâu sắc trong tình cảm giai cấp của người cộng sản trẻ tuổi
• Nhận xét về khuynh hướng thơ trữ tình – chính trị của Tố Hữu
-Chủ đề thường đề cập đến những vấn đề có ý nghĩa lịch sử, niềm vui lớn, lẽ sống lớn -Được chuyển tải bằng một giọng điệu ngọt ngào, chân thành
