BÀI 26: CƠ CẤU NGÀNH CÔNG NGHIỆP
I. Cơ cấu công nghiệp theo ngành:
thể hiện ở tỉ trọng giá trị sản xuất của từng ngành trong toàn bộ hệ thống các ngành công nghiệp phù hợp với các điều kiện cụ thể trong và ngoài nước ở mỗi giai đoạn nhất định.- Cơ cấu công nghiệp theo ngànhở nước ta kháđa dạngvà đầy đủ các ngành quan trọng gồm 3 nhóm với 29 ngành: nhóm công nghiệp khai thác (4 ngành); nhóm công nghiệp chế biến(23 ngành) vànhóm sản xuất, phân phối điện, khí đốt và nước(2 ngành).
- Trong cơ cấu CN nổi lên một số ngành trọng điểm ( là ngành cóthế mạnh lâu dài, đem lại hiệu quả kinh tế caovà tác động mạnh mẽ đến các ngành kinh tế khác).
-Các ngành công nghiệp trọng điểm ( Atlat trang 22): năng lượng, chế biến lương thực – thực phẩm, dệt - may, hóa chất - phân bón -cao su, vật liệu xây dựng, cơ khí - điện tử…
- Cơ cấu ngành CN ở nước ta đã có sự chuyển dịch theo hướng: tăng tỉ trọng nhóm ngành CN chế biến, giảm tỉ trọng nhóm ngành CN khai thác và CN sản xuất phân phối điện, khí đốt và nước.
Chuyển dịch nhằm thích nghi với tình hình mới để hội nhập vào khu vực và thế giới.
* Có 3 hướng hoàn thiện cơ cấu ngành công nghiệp ở nước ta:
- Xây dựng cơ cấu CN tương đối linh hoạt, thích nghi với cơ chế thị trường và tình hình thực tiễn đất nước, khu vực và thế giới.
- Đẩy mạnh các ngành CN trọng điểm, mũi nhọn, các ngành khác điều chỉnh theo nhu cầu thị trường.
- Đầu tư theo chiều sâu, đổi mới trang thiết bị, công nghệ nhằm nâng cao chất lượng và hạ giá thành sản phẩm.
II. Cơ cấu công nghiệp theo lãnh thổ ( Atlat trang 21) 1.Hoạt động công nghiệp tập trung ở một số khu vực
* Đồng bằng sông Hồng và vùng phụ cận: có mức độ tập trung công nghiệp cao nhất nước.
- Từ Hà Nội hoạt động CN với hướng chuyên môn hóa khác nhau tỏa đi các hướng theo trục giao thông huyết mạch:
+ Hà Nội - Hải Phòng - Hạ Long - Cẩm Phả: than, cơ khí, VLXD + Hà Nội - Bắc Giang: phân hóa học, VLXD
+ Hà Nội - Thái Nguyên: luyện kim, cơ khí.
+ Hà Nội - Việt Trì - Phú Thọ: hóa chất, giấy.
+ Hà Nội - Hòa Bình - Sơn La: thủy điện.
+ Hà Nội - Nam Định – Ninh Bình – Thanh Hóa: dệt - may, điện, VLXD.
*Ở Nam Bộ:Hình thành một dải công nghiệptrong đó nổi lên các trung tâm công nghiệp hàng đầu cả nước như TP. Hồ Chí Minh, Biên Hòa, Vũng Tàu, Thủ Dầu Một => hướng chuyên môn hoá đa dạng, có một số ngành CN trẻ phát triển nhanh như: dầu khí, sản xuất điện, phân đạm từ khí…
*Dọc duyên hải miền Trung: tập trung công nghiệp ở mức trung bình với các TTCN:
Đà Nẵng (quan trọng nhất),Vinh, Quy Nhơn, Nha Trang...
*Những vùng còn lại nhất là vùng núicông nghiệpphát triển chậm,phân bố rời rạc.
2. Sự phân hóa lãnh thổ công nghiệp là kết quả tác động của nhiều nhân tố:
tài nguyên thiên nhiên , lao động có tay nghề, thị trường, kết cấu hạ tầng, nguồn vốn, vị trí địa lý thuận lợi, đường lối chính sách .- Ngược lại, công nghiệpmiền núi, trung ducó nhiều hạn chế do thiếu đồng bộ các nhân tốtrên, nhất là giao thông vận tải.
- Những vùng có tỉ trọng công nghiệp lớn: Đông Nam Bộ là vùng dẫn đầu với tỉ trọng công nghiệpchiếm khoảng½ giá trị sản xuấtcông nghiệp cả nước, tiếp đến làđồng bằng
sông Hồng và đồng bằng sông Cửu Long => 3 vùng này chiếm 80% giá trị sản xuất công nghiệp nước ta.
