TIẾT 54: BÀI 24:
KHỞI NGHĨA NÔNG DÂN ĐÀNG NGOÀI
THẾ KỈ XVIII
TIẾT 54: BÀI 24: KHỞI NGHĨA NÔNG DÂN ĐÀNG NGOÀI
THẾ KỈ XVIII
1. Tình hình chính trị
Theo sử cũ, chúa Trịnh Giang cho xây nhiều chùa lớn.
Năm 1730, hàng vạn dân ở Hải Dương phải đi đào sông , kéo gỗ và đắp đường, chở gạch đá để tu sửa hai chùa Quỳnh Lâm và Sùng Nghiêm.
Chúa Trịnh Sâm càng lún sâu hơn vào “vũng bùn” ăn chơi hưởng lạc. Vào dịp Tết Trung Thu, “chúa phát gấm làm hàng trăm, hàng ngàn cái đèn lồng tinh xảo tuyệt vời mỗi cái trị giá đến mấy chục lạng vàng”.
Trong phủ chúa có đến bốn, năm trăm hoạn quan,
“ngạo mạn, hách dịch…;cả nước căm gét, ghê tởm, kinh sợ chúng”.
Quan lại xét xử “đục nước béo cò”, “để cho kẻ giảo hoạt lọt lưới pháp luật, kẻ điêu toa được mua mép, kẻ lí ngay đành phải chịu thua”.
(Thông sức của Ngự sử đài năm 1719)
TIẾT 54; BÀI 24: KHỞI NGHĨA NÔNG DÂN ĐÀNG NGOÀI THẾ KỈ XVIII
Nạn đói khủng khiếp năm 1740 – 1741 ở Đàng Ngoài, “Dân lưu vong bồng bế, dắt díu nhau đi kiếm ăn đầy đường… Dân phần nhiều sống nhờ rau cỏ, ăn cả chuột,
rắn. Người chết đói ngổn ngang, người sống sót không còn một phần mười. Làng nào có tiếng trù mật cũng chỉ còn
năm, ba hộ mà thôi”.
(Khâm định việt sử thông giám cương mục)
1. Tình hình chính trị.
- Giữa thế kỷ XVIII, chính quyền phong kiến suy sụp: chúa Trịnh lộng hành, vua Lê bù nhìn, quan lại hoành hành, đục khoét nhân dân.
* Hậu quả:
- Sản xuất nông nghiệp đình đốn.
- Đê điều vỡ liên tục, mất mùa, lụt lội thường xuyên xảy ra.
- Nhà nước đánh thuế nặng, công thương nghiệp sa sút.
Đời sống nhân dân cực khổ, thường xuyên xảy ra nạn
đói.
Phủ Chúa Trịnh
Chúa Trịnh Sâm và Đặng Thị HuệCUỘC SỐNG KHÓ KHĂN CỦA NHÂN DÂN
Lược đồ nơi diễn ra các cuộc khởi nghĩa nông dân Đàng Ngoài thế kỷ XVIII
K/n Nguyễn Danh Phương
K/n Nguyễn Hữu Cầu K/n Hoàng Công
Chất
K/n Nguyễn Dương Hưng
K/n Lê Duy Mật
a. Khởi nghĩa Nguyễn Hữu Cầu(1741 – 1751)
- Cuộc khởi nghĩa xuất phát từ Đồ Sơn (Hải
Phòng), di chuyển lên Kinh Bắc (Bắc Giang, Bắc Ninh), uy hiếp Thăng Long rồi
xuống Sơn Nam, vào Thanh Hóa, Nghệ An.
Trong các cuộc khởi nghĩa nêu trên thì cuộc khởi nghĩa Nguyễn Hữu Cầu (1741 – 1751) và khởi nghĩa Hoàng Công Chất (1739 – 1769) là hai cuộc khởi nghĩa tiêu
biểu nhất vì: Đây là hai cuộc khởi nghĩa có quy mô rộng lớn, với sự
tham gia của đông đảo nông dân và diễn ra trong một thời gian dài.
2. Những cuộc khởi nghĩa lớn
- Khẩu hiệu: “lấy của nhà
Giàu chia cho nhà nghèo”.
Đền thờ Nguyễn Hữu Cầu (Hải Phòng)
b. Khởi nghĩa Hoàng Công Chất(1739 – 1769)
- Cuộc khởi nghĩa xuất
phát từ vùng Sơn Nam, sau chuyển lên Tây Bắc. Căn cứ chính của nghĩa quân là vùng Điện Biên. được nhân dân Tây Bắc tôn là Chúa Mường Thanh
“Chúa thật lòng yêu dân Chúa xây dựng bản Mường
Mọi người đều yên ổn”
2. Những cuộc khởi
nghĩa lớn
Đền thờ Hoàng Công Chất (Điện Biên Phủ)
Khởi nghĩa nông dân Đàng Ngoài thế kỉ XVIII
Nguyễn Dương
Hưng
Nguyễn Danh Phương
Nguyễn Hữu
Cầu
Thời gian:
1741–
1751
Địa bàn:
Đồ Sơn, Kinh Bắc, Sơn Nam, Thanh Hoá,
Nghệ An Thời
gian:
1740–
1751
Địa bàn:
Sơn Tây, Tuyên Quang Thời
gian:
1737
Địa bàn:
Sơn Tây
Hoàng Công Chất
Thời gian:
1739–
1769
Địa bàn:
Sơn Nam Tây Bắc
Lê Duy
Mật
Thời gian 1738
- 1770
Đ a bàn ị Thanh
Hoá, Ngh ệ
An
