23
Tập làm văn
Tiết 112
1/Các bước làm văn miêu tả:
-Xác định đối tượng cần tả
-Trình bày kết quả quan sát theo một trình tự hợp lí.
-Quan sát, lựa chọn các chi tiết, hình ảnh đặc sắc, tiêu biểu .
2/Các dạng văn miêu tả:
-Văn miêu tả cảnh
-Văn miêu tả người
Đối tượng miêu tả
Trình tự miêu tả
Kỹ năng miêu tả
Văn tả cảnh
-Tả cây cối
-Tả quang cảnh: cảnh động, cảnh tĩnh
-Thời gian -Không gian
-Thời gian+không gian -Quan sát, liên tưởng, tưởng tượng
-Sử dụng từ: Từ láy, tính từ
-Biện pháp tu từ
-Tả chân dung
-Tả người kết hợp tả hoạt động
Văn tả người
-Từ khái quát đến cụ thể.
-Ngoại hình đến hành động
-Quan sát, liên tưởng, tưởng tượng
-Sử dụng từ
-Biện pháp tu từ(So sánh)
Bố cục
Mở bài
Thân bài
Kết bài
Văn tả cảnh
-Giới thiệu sơ lược cảnh được tả(Cảnh gì?Ở đâu?) -Cảm nghĩ về cảnh em tả.
Miêu tả theo trình tự hợp lí( so sánh ví von)
-Giới thiệu sơ lược người em định tả(Tên, tuổi, mối quan hệ với em…)
-Tình cảm của em với người em tả.
Văn tả người
-Miêu tả ngoại hình -Tính cách
-Hành động -Lời nói, cử chỉ
-Tình cảm người em tả dành cho mọi người
-Nhận xét cảnh
-Nêu cảm nghĩ chung
-Nhận xét ngưởi em tả.
-Nêu cảm nghĩ chung về người em tả(Lời hứa, mong ước …)
- Dù tả cảnh hay tả người thì cũng phải lựa
chọn các chi tiết và hình ảnh đặc sắc, tiêu biểu, sau đó trình bày theo một thứ tự nhấât định.
- Muốn tả sinh động cần phải biết liên tưởng,
tưởng tượng và ví von so sánh.
Bài tập 1: Đây là một đoạn văn tả cảnh mặt trời lên trên biển rất hay và độc đáo. Theo em, điều gì đã tạo nên cái hay và độc đáo cho đoạn văn?
Sau trận bảo, chân trời, ngấn bể sạch như một tấm kính lau hết mây hết bụi. Mặt trời nhú lên dần dần, rồi lên cho kì hết.
Tròn trĩnh phúc hậu như lòng đỏ một quả trứng thiên nhiên đầy đặn. Quả trứng hồng hào thăm thẳm và đường bệ đặt lên một mâm bạc đường kính mâm rộng bằng cả một cái chân trời màu ngọc trai nước biển hửng hồng. Y như một mâm lễ phẩm tiến ra từ trong bình minh để mừng cho sự trường thọ của tất cả những người chài lưới trên muôn thuở biển Đông.
(Nguyễn Tuân)
Bài tập 1: Đây là một đoạn văn tả cảnh mặt trời lên trên biển rất hay và độc đáo. Theo em, điều gì đã tạo nên cái hay và độc đáo cho đoạn văn?
Sau trận bảo, chân trời, ngấn bể sạch như một tấm kính lau hết mây hết bụi. Mặt trời nhú lên dần dần, rồi lên cho kì hết.
Tròn trĩnh phúc hậu như lòng đỏ một quả trứng thiên nhiên đầy đặn. Quả trứng hồng hào thăm thẳm và đường bệ đặt lên một mâm bạc đường kính mâm rộng bằng cả một cái chân trời màu ngọc trai nước biển hửng hồng. Y như một mâm lễ phẩm tiến ra từ trong bình minh để mừng cho sự trường thọ của tất cả những người chài lưới trên muôn thuở biển Đông.
(Nguyễn Tuân)
Tư,tt
Bài tập 1: Đây là một đoạn văn tả cảnh mặt trời lên trên biển rất hay và độc đáo. Theo em, điều gì đã tạo nên cái hay và độc đáo cho đoạn văn?
Sau trận bảo, chân trời, ngấn bể sạch như một tấm kính lau hết mây hết bụi. Mặt trời nhú lên dần dần, rồi lên cho kì hết.
Tròn trĩnh phúc hậu như lòng đỏ một quả trứng thiên nhiên đầy đặn. Quả trứng hồng hào thăm thẳm và đường bệ đặt lên một mâm bạc đường kính mâm rộng bằng cả một cái chân trời màu ngọc trai nước biển hửng hồng. Y như một mâm lễ phẩm tiến ra từ trong bình minh để mừng cho sự trường thọ của tất cả những người chài lưới trên muôn thuở biển Đông.
(Nguyễn Tuân)
Đoạn văn hay và độc đáo :
-Lựa chọn chi tiết, hình ảnh độc đáo, đặc sắc;
-Có liên tưởng, so sánh, ẩn dụ;
-Sử dụng từ ngữ đặc tả;
-Trình tự miêu tả hợp lí;
-Thể hiện rõ tình cảm của tác giả đối với cảnh
đẹp đảo Cô Tô.
Bài tập 2: Nếu tả quang cảnh một đầm sen đang mùa
hoa nở, em sẽ lập dàn ý cho bài văn ấy như thế nào?
DÀN Ý KHÁI QUÁT
1/Mở bài:
-Vị trí, thời điểm quan sát đầm sen.
-Hoa nở vào mùa nào?
-Cảm nghĩ của em về loài hoa đó.
2/Thân bài:
-Hồ sen
-C nh quanh h senả ồ
-Miêu tả lá sen, hoa sen, màu hoa, cánh hoa, nhị hoa, búp sen, đài sen…
-Mùi thơm của hoa -Lợi ích của sen
3/Kết bài -Nh n xét ậ -Nêu cảm nghĩ
Bài tập 3: Nếu miêu tả một em bé ngây thơ, bụ bẫm đang tập đi, tập nói thì em sẽ lựa chọn những hình ảnh và chi tiết tiêu biểu, đặc sắc nào? Em sẽ miêu tả theo thứ tự nào ?
-Hình dáng: thân hình, mái tóc, gương mặt, nước da…
-Bé tập đi: dáng đi, chân, tay…
-Giọng nói, nụ cười…
-Sự cổ vũ, động viên của người lớn.
-Tính tình: hiếu động, vui vẻ, ngoan ngoãn…
Bài tập 4:
Đọc lại Bài học đường đời đầu tiên
của Tô Hoài và Buổi học cuối cùng của A. Đô-
đê, sau đó hãy tìm ở mỗi bài một đoạn văn
miêu tả và một đoạn văn tự sự. Căn cứ vào
đâu mà em nhận ra điều đó? Chỉ ra một vài
liên tưởng, ví von, so sánh mà em cho là độc
đáo và thú vị của hai tác giả trong hai bài
văn trên.
NỘI DUNG NHỮNG CĂN CỨ
Bỗng chị Cốc từ dưới mặt nước bay lên, đến đậu gần hang tôi, cách có mấy bước.
Chừng rớ được món nào, vừa chén xong chị ta tìm đến đứng chỗ mát rỉa lông, rỉa cánh và chùi mép.
Tính tôi hay nghịch ranh. Chẳng bận đến tôi, tôi cũng nghĩ mưu trêu chị Cốc. Tôi cất tiếng gọi Dế Choắt. Nghe tiếng thưa tôi bảo:
-Chú mình muốn cùng tớ đùa vui không?
-Đùa trò gì? Em đương lên cơn hen đây! Hừ hừ… -Thôi thôi…hừ hừ…Em xin váy cả sáu tay…
Tự sự
-Đoạn văn kể về việc gì?
-Sự việc diễn ra như thế nào ? -Kết quả ra sao?
Căn cứ vào hành động kể trả lời cho những câu hỏi:
NỘI DUNG NHỮNG CĂN
Miêu tả CỨ
Chẳng bao lâu, tôi đã trở thành một chàng Dế thanh niên cường tráng. Đôi càng tôi mẫm bóng. Những cái vuốt ở chân, ở khoeo cứ cứng dần và nhọn hoắt.
Thỉnh thoảng muốn thử sự lợi hại của những chiếc vuốt, tôi co cẳng lên, đạp phanh phách vào các ngọn cỏ. Những ngọn cỏ gãy rạp, y như có nhát dao vừa lia qua. Đôi cánh tôi trước kia ngắn hủn hoẳn, bây giờ thành cái áo dài kín xuống tận chấm đuôi. Mỗi khi tôi vũ lên, đã nghe tiếng phành phạch giòn giã. Lúc tôi đi bách bộ thì cả người tôi rung rinh một màu nâu bóng mỡ soi gương được và rất ưa nhìn. Đầu tôi to ra và nổi từng tảng, rất bướng. Hai cái răng đen nhánh lúc nào cũng nhai ngoàm ngoạp như hai lưỡi liềm
-Đoạn văn tả cái gì? Tả ai?
-Tả như thế nào?
-Có gì nổi bật, độc đáo ?
Căn cứ vào hành động tả trả lời cho
những câu hỏi:
Tự sự Miêu tả
Căn cứ vào hành động kể bằng cách trả lời các câu hỏi:Việc kể là việc gì ? Kể về ai? Sự việc được
diễn ra như thếâ nào? Kết quả ra sao?
Căn cứ vào hành động tả bằng cách trả lời các câu hỏi: Tả cái gì? Tả về ai?
Cảnh (người) đó được tả như thế nào? Có gì nổi bật, đặc sắc?
Chỉ ra một vài liên tưởng, ví von, so
sánh mà em cho là độc đáo và thú vị?
CỦNG CỐ
1/Sau khi quan sát trong văn miêu tả, công việc nào là quan trọng nhất?
a/ Thống kê số lượng các chi tiết, hình ảnh b/ Sắp xếp các chi tiết theo một trình tự c/ Phân loại cá chi tiết hình ảnh
d/ Thêm hoặc bớt các chi tiết, hình ảnh
CỦNG CỐ
2/Khi tả người cần chú ý miêu tả những gì ?
a/ Tả ngoại hình b/ Tả hành động c/Tả tính cách d/ Cả a, b, c
DẶN DỊ DẶN DỊ
-Xem lại bài –làm hoàn chỉnh các bài tập 3, bài tập 4 +Nhớ lại các bước làm văn miêu tả, dàn ý, lập dàn ý -Chuẩn bị ba bài văn bản đọc thêm
“ Lao xao, Cầu Long Biên chứng nhân lịch sử, Động Phong Nha”
+ Đọc các văn bản, tìm hiểu nội dung, nghệ thuật của các văn bản.
