• Không có kết quả nào được tìm thấy

Phần mềm Tạp chí mở

N/A
N/A
Nguyễn Gia Hào

Academic year: 2023

Chia sẻ "Phần mềm Tạp chí mở"

Copied!
11
0
0

Loading.... (view fulltext now)

Văn bản

(1)

trình phoûng vaán.

2.3. Thieát keá nghieân cöùu: Moâ taû caét ngang 2.4. Côõ maãu vaø caùch choïn maãu

2.4.1. Côõ maãu

Söû duïng coâng thöùc tính côõ maãu cho moät tyû leä ñeå xaùc ñònh soá hoä gia ñình coù baø meï coù con döôùi 5 tuoåi:

Vôùi Z = 1,96 (öùng vôùi = 0,05), p = 0,37 [3], = 0,14 tính ñöôïc N = 334. Döï phoøng khoaûng 20% ñoái töôïng töø choái traû lôøi, cuoái cuøng côõ maãu laø 409 hoä gia ñình coù con döôùi 5 tuoåi.

2.4.2. Caùch choïn maãu:

Choïn maãu nhieàu giai ñoaïn

Giai ñoaïn 1: moãi mieàn choïn ngaãu nhieân 1 tænh:

Hoøa Bình-mieàn Baéc, Haø Tónh – Mieàn Trung vaø Kieân Giang- Mieàm Nam;

Giai ñoaïn 2: moãi tænh choïn ngaãu nhieân 3 xaõ bao goàm xaõ noâng thoân, thaønh thò (thò traán/phöôøng) vaø khoù khaên (mieàn nuùi/haûi ñaûo): toång 9 xaõ;

Giai ñoaïn 3: moãi xaõ choïn 46 hoä gia ñình coù con döôùi 5 tuoåi, choïn ngaãu nhieân hoä gia ñình ñaàu tieâu, sau ñoù löïa choïn caùc hoä gia ñình tieáp theo, theo phöông phaùp laø “coång lieàn coång”.

2.5. Phöông phaùp, kyõ thuaät thu thaäp soá lieäu Boä coâng cuï: Phieáu phoûng vaán ñöôïc xaây döïng vaø chænh söûa sau khi coù thöû nghieäm taïi Thaïch Thaát, Haø Noäi.

Phöông phaùp thu thaäp soá lieäu: Ñieàu tra vieân phoûng vaán tröïc tieáp caùc baø meï coù con döôùi 5 tuoåi.

Sai soá vaø khoáng cheá sai soá: Sai soá do ngöôøi cung caáp thoâng tin boû soùt hoaëc coá tình sai thöïc teá, ñeå haïn cheá sai soá, ñieàu tra vieân ñöôïc taäp huaán kyõ, coù kinh nghieäm trong giao tieáp. Sau khi keát thuùc phoûng vaán, ñieàu tra vieân kieåm tra laïi phieáu ngay ñeå khoâng boû soùt thoâng tin. Giaùm saùt vieân kieåm tra phieáu khi keát thuùc ñeå kòp thôøi phaùt hieän sai soá vaø boå sung kòp thôøi.

2.6. Xöû lyù vaø phaân tích soá lieäu: Soá lieäu ñònh löôïng sau khi thu thaäp ñöôïc kieåm tra, laøm saïch, maõ hoaù vaø nhaäp baèng phaàn meàm Epidata 3.1, xöû lyù thoáng keâ baèng phaàn meàm Stata 11, thoáng keâ moâ taû vôùi tyû leä

%, thoáng keâ suy luaän vôùi kieåm ñònh 2.

2.7. Ñaïo ñöùc nghieân cöùu: Nghieân cöùu ñöôïc tieán haønh döôùi söï chaáp thuaän cuûa chính quyeàn ñòa phöông, laõnh ñaïo cô quan y teá treân ñòa baøn nghieân cöùu vaø ñoái töôïng nghieân cöùu. Thoâng tin ñöôïc hoaøn toaøn baûo maät vaø keát quaû chæ ñöôïc söû duïng cho muïc ñích nghieân cöùu.

3. Keát quaû

3.1. Kieán thöùc cuûa baø meï veà caùch cho treû aên/

buù ñuùng khi bò tieâu chaûy

Hình 1. Kieán thöùc cuûa baø meï veà caùch cho treû aên/

buù ñuùng khi bò tieâu chaûy phaân theo ñòa dö (n=409)

Nhaän xeùt: Gaàn 80% baø meï coù kieán thöùc ñuùng veà caùch cho treû aên/buù khi bò tieâu chaûy, tyû leä baø meï ôû mieàn nuùi coù kieán thöùc ñuùng veà caùch cho treû buù/aên khi bò tieâu chaûy chieám tyû leä cao nhaát vôùi 83,9%, sau ñoù ñeán mieàn nuùi vaø thaáp nhaát laø ôû noâng thoân vôùi 74,3%.

Baûng 1. Lyù do khoâng cho treû aên buù bình thöôøng khi bò tieâu chaûy (n=409)

Noäi dung

Thaønh thò Noâng

thoân Mieàn nuùi Toång

n % n % n % n % p

Ngöôøi khaùc khuyeân 1 0,7 6 4,3 0 0 6 1,7 0,006 Sôï treû beänh naëng

theâm 5 3,6 17 12,1 11 8,5 33 8,1

Nhaän xeùt: Veà lyù do khoâng cho treû aên buù bình thöôøng khi bò tieâu chaûy, gaàn 10% ngöôøi ñöôïc phoûng vaán cho raèng treû bò naëng theâm neáu tieáp tuïc cho aên/buù bình thöôøng, trong ñoù, ngöôøi daân ôû noâng thoân chieám tyû leä cao nhaát vôùi 12,1%, gaáp gaàn 4 laàn so vôùi thaønh thò. Coù 1,7% ngöôøi khoâng cho treû aên/buù bình thöôøng do ngöôøi khaùc khuyeân. Söï khaùc bieät naøy coù yù nghóa

2 1 2

2

1

p P

N x

Z

px

Nhu cầu và sự sẵn sàng chi trả cho dịch vụ tư vấn dinh dưỡng của người bệnh tại bệnh viện Đại học Y Hà Nội năm 2018 - 2019

Phạm Thị Thắm¹, Đoàn Ngọc Thủy Tiên¹, Lê Thị Hương¹, Đặng Công Sơn¹, Ngô Thị Thanh Vân¹, Lê Minh Đạt2

Tóm tắt

Thông tin chung: Dinh dưỡng trị liệu là một phần quan trọng và không thể thiếu trong quá trình điều trị bệnh. Nghiên cứu này nhằm mô tả nhu cầu và sự sẵn sàng chi trả cho dịch vụ tư vấn dinh dưỡng của người bệnh tại bệnh viện Đại học Y Hà Nội.

Phương pháp: Mô tả cắt ngang trên 222 bệnh nhân nội trú đang điều trị tại 4 khoa lâm sàng là Khoa Nội, Khoa Tim mạch, Khoa Ngoại tổng hợp và Khoa Ung bướu và chăm sóc giảm nhẹ, tại Bệnh viện Đại học Y Hà Nội.

Kết quả: Tỷ lệ bệnh nhân mong muốn sử dụng dịch vụ tư vấn dinh dưỡng là 66,22%. Số tiền trung bình họ sẵn sàng trả là 169,370 đồng cho mỗi lần sử dụng (95% CI: 31,950-38,240 đồng).

Kết luận: Tỷ lệ bệnh nhân mong muốn sử dụng dịch vụ tư vấn dinh dưỡng ở mức cao. Cần tăng cường trao đổi trao đổi với lãnh đạo, bác sĩ, điều dưỡng, bệnh nhân và người nhà để hiểu đúng vai trò của tư vấn dinh dưỡng để tăng tỷ lệ bệnh nhân sử dụng bữa ăn điều trị trên 70% theo tiêu chuẩn của Bộ Y tế.

Từ khóa: tư vấn dinh dưỡng, nhu cầu tư vấn, sẵn sàng chi trả, dịch vụ tư vấn, dinh dưỡng người bệnh.

Preference and willingness to pay for nutritional counseling services at Hanoi Medical University hospital 2018 - 2019

Pham Thi Tham¹, Đoan Ngoc Thuy Tien¹, Le Thi Huong¹, Dang Cong Son¹, Ngo Thi Thanh Van¹, Le Minh Dat2

Abstract

Background: Nutrition therapy is an important and indispensable part of the treatment process.

The research was conducted to identify the preference and willingness to pay for nutritional

(2)

1. Ñaët vaán ñeà

Tieâu chaûy vaø nhieãm khuaån hoâ haáp caáp ôû treû em laø hai beänh coù tyû leä maéc vaø töû vong cao nhaát ôû nhöõng nöôùc ñang phaùt trieån. ÔÛ nöôùc ta, 80% töû vong do tieâu chaûy xaûy ra ôû treû em döôùi 2 tuoåi, bình quaân 1 treû döôùi 5 tuoåi moãi naêm maéc töø 0,8-2,2 ñôït tieâu chaûy, öôùc tính haøng naêm coù 1100 tröôøng hôïp töû vong [6], [5].

Veà NKHH, trung bình moãi naêm moät ñöùa treû maéc 4-9 laàn, tyû leä töû vong do NKHH chieám 1/3 (30-35%) so vôùi töû vong chung [1], [4]. Tyû leä maéc vaø töû vong cuûa hai beänh naøy raát cao nhöng hoaøn toaøn coù theå haïn cheá baèng caùch chuû ñoäng phoøng traùnh taùc nhaân gaây beänh vaø xöû lí kòp thôøi khi bò beänh. Ñeå phoøng choáng beänh, ngöôøi daân noùi chung vaø ngöôøi chaêm soùc treû noùi rieâng phaûi coù kieán thöùc ñaày ñuû veà phoøng beänh vaø caùch xöû lyù khi treû bò maéc beänh ñeå giaûm tyû leä maéc vaø töû vong.

Chính vì lyù do ñoù, chuùng toâi thöïc hieän nghieân cöùu:

“Kieán thöùc cuûa caùc baø meï coù con döôùi 5 tuoåi veà phoøng choáng tieâu chaûy vaø nhieãm khuaån hoâ haáp caáp tính ôû treû em taïi moät soá vuøng/mieàn Vieät Nam”, vôùi muïc tieâu moâ taû kieán thöùc cuûa caùc baø meï coù con döôùi 5 tuoåi veà phoøng choáng tieâu chaûy vaø nhieãm khuaån hoâ haáp ôû treû em taïi moät soá vuøng/mieàn Vieät Nam

naêm 2014. Töø ñoù coù theå ñöa ra moät soá khuyeán nghò phuø hôïp vaøo coâng taùc truyeàn thoâng phoøng choáng caùc beänh nhieãm khuaån cho treû em trong giai ñoaïn hieän nay.

2. Phöông phaùp nghieân cöùu

2.1. Ñòa ñieåm vaø thôøi gian nghieân cöùu

Nghieân cöùu ñöôïc thöïc hieän vaøo naêm 2014 taïi 3 tænh: Hoøa Bình, Haø Tónh vaø Kieân Giang, ñaïi dieän cho 3 mieàn Baéc, Trung, Nam cuûa Vieät Nam.

2.2. Ñoái töôïng nghieân cöùu Caùc baø meï coù con döôùi 5 tuoåi.

Tieâu chuaån löïa choïn: Laø caùc baø meï coù con döôùi 5 tuoåi, coù tinh thaàn minh maãn, töï nguyeän, hôïp taùc traû lôøi phoûng vaán.

Tieâu chuaån loaïi tröø: Tinh thaàn khoâng minh maãn hoaëc khoâng coù maët taïi hoä gia ñình trong thôøi gian nghieân cöùu hoaëc khoâng töï nguyeän, hôïp taùc trong quaù mothers being able to detect some severe signs of diarrhea and ARI was low. Only 6.6% of mothers recognized wrinkled skin signs (14.4 % in urban and 2.1% in rural region, respectively); 11 % of mothers recognized signs of dyspnea (25.9 % in urban and 1.5% in mountainous region). Mothers’

knowledge about prevention of diarrhea and ARI in urban was better than that of mothers in rural and mountain regions.

Keywords: Diarrhea, acute respiratory infections, knowledge, under 5-year-old child.

Taùc giaû:

1. Vieän ñaøo taïo Y hoïc döï phoøng vaø Y teá coâng coäng, tröôøng Ñaïi hoïc Y Haø Noäi Email: thangtcyt@gmail.com

2. Cuïc phoøng choáng HIV/AIDS – Boä Y teá Email: longmoh@yahoo.com

3. CNYTCC4 naêm hoïc 2015-2016, Vieän ñaøo taïo Y hoïc döï phoøng vaø Y teá coâng coäng, tröôøng Ñaïi hoïc Y Haø Noäi Email: vietanhmsg1@gmail.com, dinhminhnb01@gmail.com

4. Boä Y teá

Email: dducthien@yahoo.com, trantuananh2000@yahoo.com

counseling services at Hanoi Medical University hospital.

Methodology: A cross-sectional study was carried out among 220 inpatients being treated in 4 clinical departments, namely Department of Internal Medicine, Department of Cardiology, Department of General Surgery and Department of Oncology and palliative care, in Hanoi Medical University Hospital.

Result: The proportion of patients desired to use nutritional counseling serivices was 66,22%. The mean amount they were willing to pay was 169,370 VND per episode (95% CI, 31,950-38,240 VND)

Conclusion: The proportion of patients who wanted to use nutrition counseling was high.Need to increase communication between leaders, doctors, nurses, patients and family members to understand the role of nutrition counseling to raise the proportion of patients using treatment meals over than 70% Ministry of Health standards.

Keyword: nutritional counseling, counseling needs, willingness to pay, counseling services, nutrition patients

Tác giả:

n tạ Y h c ph ng Y tế Cộng Cộng, t ng ạ h c Y ộ 2 ộ Y tế công cộng t

1. Đặt vấn đề

nh ng t ng c ng ng t n t ng t ng ng, t th nh ột ph n hông th th ế t ng á t nh t

át nh Chế ộ n ống nh ng ph h p g p nh nh n t ng h t tế, g tá phát, ng n ng t ến t n nh, t ng n th g n t g ch phí tế C ột ố n n ạnh g t nh t ạng nh ng hông ph h p c t nh ng t nh t ạng c h c nh nh n t ng á t nh t c h n ến ột ố h ngh t ng, g t ng t ến ch ng, nh t ng nh n, t h c g hố ng c , th g n n n, t ng t t ng, ết , nh nh n g nh c h ph ch gánh n ng ng c ng c c

ch phí t , c ng c p ch t n nh ng ch nh nh n c c ột ph n n t ng c á t nh th c h nh nh ng c các nh n các n c phát t n, nh ng c công nh n ph ng pháp h c th n t nh t ạng c h c nh nh n

5

, c t h c các c n th p nh ng t ng t các nh t ạch, th c n h c ph các nh

hông nh

.

t , t n nh ng c n

t ột ố nh n nh ng công c n ạ

hông ph ch n g t ng nh c nh

ng th c h n Th ngh n c c g n

Th Th th c h n tạ ộ 20 t n 252

nh nh n nh n n T ng ng 0

(3)

trình phoûng vaán.

2.3. Thieát keá nghieân cöùu: Moâ taû caét ngang 2.4. Côõ maãu vaø caùch choïn maãu

2.4.1. Côõ maãu

Söû duïng coâng thöùc tính côõ maãu cho moät tyû leä ñeå xaùc ñònh soá hoä gia ñình coù baø meï coù con döôùi 5 tuoåi:

Vôùi Z = 1,96 (öùng vôùi = 0,05), p = 0,37 [3], = 0,14 tính ñöôïc N = 334. Döï phoøng khoaûng 20% ñoái töôïng töø choái traû lôøi, cuoái cuøng côõ maãu laø 409 hoä gia ñình coù con döôùi 5 tuoåi.

2.4.2. Caùch choïn maãu:

Choïn maãu nhieàu giai ñoaïn

Giai ñoaïn 1: moãi mieàn choïn ngaãu nhieân 1 tænh:

Hoøa Bình-mieàn Baéc, Haø Tónh – Mieàn Trung vaø Kieân Giang- Mieàm Nam;

Giai ñoaïn 2: moãi tænh choïn ngaãu nhieân 3 xaõ bao goàm xaõ noâng thoân, thaønh thò (thò traán/phöôøng) vaø khoù khaên (mieàn nuùi/haûi ñaûo): toång 9 xaõ;

Giai ñoaïn 3: moãi xaõ choïn 46 hoä gia ñình coù con döôùi 5 tuoåi, choïn ngaãu nhieân hoä gia ñình ñaàu tieâu, sau ñoù löïa choïn caùc hoä gia ñình tieáp theo, theo phöông phaùp laø “coång lieàn coång”.

2.5. Phöông phaùp, kyõ thuaät thu thaäp soá lieäu Boä coâng cuï: Phieáu phoûng vaán ñöôïc xaây döïng vaø chænh söûa sau khi coù thöû nghieäm taïi Thaïch Thaát, Haø Noäi.

Phöông phaùp thu thaäp soá lieäu: Ñieàu tra vieân phoûng vaán tröïc tieáp caùc baø meï coù con döôùi 5 tuoåi.

Sai soá vaø khoáng cheá sai soá: Sai soá do ngöôøi cung caáp thoâng tin boû soùt hoaëc coá tình sai thöïc teá, ñeå haïn cheá sai soá, ñieàu tra vieân ñöôïc taäp huaán kyõ, coù kinh nghieäm trong giao tieáp. Sau khi keát thuùc phoûng vaán, ñieàu tra vieân kieåm tra laïi phieáu ngay ñeå khoâng boû soùt thoâng tin. Giaùm saùt vieân kieåm tra phieáu khi keát thuùc ñeå kòp thôøi phaùt hieän sai soá vaø boå sung kòp thôøi.

2.6. Xöû lyù vaø phaân tích soá lieäu: Soá lieäu ñònh löôïng sau khi thu thaäp ñöôïc kieåm tra, laøm saïch, maõ hoaù vaø nhaäp baèng phaàn meàm Epidata 3.1, xöû lyù thoáng keâ baèng phaàn meàm Stata 11, thoáng keâ moâ taû vôùi tyû leä

%, thoáng keâ suy luaän vôùi kieåm ñònh 2.

2.7. Ñaïo ñöùc nghieân cöùu: Nghieân cöùu ñöôïc tieán haønh döôùi söï chaáp thuaän cuûa chính quyeàn ñòa phöông, laõnh ñaïo cô quan y teá treân ñòa baøn nghieân cöùu vaø ñoái töôïng nghieân cöùu. Thoâng tin ñöôïc hoaøn toaøn baûo maät vaø keát quaû chæ ñöôïc söû duïng cho muïc ñích nghieân cöùu.

3. Keát quaû

3.1. Kieán thöùc cuûa baø meï veà caùch cho treû aên/

buù ñuùng khi bò tieâu chaûy

Hình 1. Kieán thöùc cuûa baø meï veà caùch cho treû aên/

buù ñuùng khi bò tieâu chaûy phaân theo ñòa dö (n=409)

Nhaän xeùt: Gaàn 80% baø meï coù kieán thöùc ñuùng veà caùch cho treû aên/buù khi bò tieâu chaûy, tyû leä baø meï ôû mieàn nuùi coù kieán thöùc ñuùng veà caùch cho treû buù/aên khi bò tieâu chaûy chieám tyû leä cao nhaát vôùi 83,9%, sau ñoù ñeán mieàn nuùi vaø thaáp nhaát laø ôû noâng thoân vôùi 74,3%.

Baûng 1. Lyù do khoâng cho treû aên buù bình thöôøng khi bò tieâu chaûy (n=409)

Noäi dung

Thaønh thò Noâng

thoân Mieàn nuùi Toång

n % n % n % n % p

Ngöôøi khaùc khuyeân 1 0,7 6 4,3 0 0 6 1,7 0,006 Sôï treû beänh naëng

theâm 5 3,6 17 12,1 11 8,5 33 8,1

Nhaän xeùt: Veà lyù do khoâng cho treû aên buù bình thöôøng khi bò tieâu chaûy, gaàn 10% ngöôøi ñöôïc phoûng vaán cho raèng treû bò naëng theâm neáu tieáp tuïc cho aên/buù bình thöôøng, trong ñoù, ngöôøi daân ôû noâng thoân chieám tyû leä cao nhaát vôùi 12,1%, gaáp gaàn 4 laàn so vôùi thaønh thò. Coù 1,7% ngöôøi khoâng cho treû aên/buù bình thöôøng do ngöôøi khaùc khuyeân. Söï khaùc bieät naøy coù yù nghóa

2 1 2

2

1

p P

N x

Z

px

ch ng ch 3 ,5 t ng ố h c t n nh ng h ng n chế ộ n ống h ng t ng ố nh ng ng nh n c t n nh ng, 95, nh n c h n nh ng t các ác h , hông ph t ch n g nh ng

.

h ng nh ng n ng th ộc nh n ạ h c Y ộ c th nh p c ích th c h n các h ạt ộng t t n nh ng c ng nh c ng c p các n ch các nh nh n ng t t ng nh n T nh n, ch ến n ch c ngh n c n ánh g á nh c n ng ch t ch ch t n nh ng tạ nh n n , ch ng tô t ến h nh ngh n c Nhu cầu và sự sẵn sàng chi trả cho các dịch vụ tư vấn dinh dưỡng tại Bệnh viện học Y Hà Nội năm 2018-2019” c t ô t nh c c t n nh ng n ng ch t c các nh nh n nộ t tạ nh n ạ h c Y ộ n 20 20 9

2. Phương pháp nghiên cứu:

2.1 Đối tượng nghiên cứu:

nh nh n nộ t ng t tạ h ng h ộ , h T ạch, h g ạ t ng h p h ng ch c g nh , tạ nh n ạ h c Y ộ

Tiêu chí lựa chọn

nh nh n ng t nộ t ạ nh n ít nh t tạ nh n ạ h c Y ộ t ng th g n ngh n c

nh nh n t ng n ng th g c ộc ph ng n, c th g t ếp h t nh t ạng c h c nh

2.2 Thời gian và địa điểm:

gh n c n c th c h n tạ h tạ nh n ạ h c Y ộ

gh n c c th c h n t tháng 0 n 20 ến tháng 5 n 20 9

Th g n th th p t tháng 2 n 20 ến tháng 3 n 20 9

2.3 Thiết kế nghiên cứu: Thiết kế nghiên cứu mô tả cắt ngang

2.4 Cỡ mẫu:

p ng công th c tính c

T ng

n C tố th c n th ết

Z /2

ố t n c c 95 , t ng ng 9 p 0 t ng n tạ th nh th c nh c c t n nh ng th ngh n c c g n ết

S ố ng ốn g n th , ch n 0

C t nh c 222

2.5 Công cụ và phương pháp thu thập:

gh n c n áp ng ph ng pháp th n t n nh nh n ph h p t chí ch n c th g ngh n c

Các c h c ng t ng ngh n c n c ch nh phát t n t n ngh n c c g n ết , h c n ng ch t ch các ch t n nh

ng th nh th ộ , n 20

.

h ng pháp th th p ố n ng ch t

(4)

1. Ñaët vaán ñeà

Tieâu chaûy vaø nhieãm khuaån hoâ haáp caáp ôû treû em laø hai beänh coù tyû leä maéc vaø töû vong cao nhaát ôû nhöõng nöôùc ñang phaùt trieån. ÔÛ nöôùc ta, 80% töû vong do tieâu chaûy xaûy ra ôû treû em döôùi 2 tuoåi, bình quaân 1 treû döôùi 5 tuoåi moãi naêm maéc töø 0,8-2,2 ñôït tieâu chaûy, öôùc tính haøng naêm coù 1100 tröôøng hôïp töû vong [6], [5].

Veà NKHH, trung bình moãi naêm moät ñöùa treû maéc 4-9 laàn, tyû leä töû vong do NKHH chieám 1/3 (30-35%) so vôùi töû vong chung [1], [4]. Tyû leä maéc vaø töû vong cuûa hai beänh naøy raát cao nhöng hoaøn toaøn coù theå haïn cheá baèng caùch chuû ñoäng phoøng traùnh taùc nhaân gaây beänh vaø xöû lí kòp thôøi khi bò beänh. Ñeå phoøng choáng beänh, ngöôøi daân noùi chung vaø ngöôøi chaêm soùc treû noùi rieâng phaûi coù kieán thöùc ñaày ñuû veà phoøng beänh vaø caùch xöû lyù khi treû bò maéc beänh ñeå giaûm tyû leä maéc vaø töû vong.

Chính vì lyù do ñoù, chuùng toâi thöïc hieän nghieân cöùu:

“Kieán thöùc cuûa caùc baø meï coù con döôùi 5 tuoåi veà phoøng choáng tieâu chaûy vaø nhieãm khuaån hoâ haáp caáp tính ôû treû em taïi moät soá vuøng/mieàn Vieät Nam”, vôùi muïc tieâu moâ taû kieán thöùc cuûa caùc baø meï coù con döôùi 5 tuoåi veà phoøng choáng tieâu chaûy vaø nhieãm khuaån hoâ haáp ôû treû em taïi moät soá vuøng/mieàn Vieät Nam

naêm 2014. Töø ñoù coù theå ñöa ra moät soá khuyeán nghò phuø hôïp vaøo coâng taùc truyeàn thoâng phoøng choáng caùc beänh nhieãm khuaån cho treû em trong giai ñoaïn hieän nay.

2. Phöông phaùp nghieân cöùu

2.1. Ñòa ñieåm vaø thôøi gian nghieân cöùu

Nghieân cöùu ñöôïc thöïc hieän vaøo naêm 2014 taïi 3 tænh: Hoøa Bình, Haø Tónh vaø Kieân Giang, ñaïi dieän cho 3 mieàn Baéc, Trung, Nam cuûa Vieät Nam.

2.2. Ñoái töôïng nghieân cöùu Caùc baø meï coù con döôùi 5 tuoåi.

Tieâu chuaån löïa choïn: Laø caùc baø meï coù con döôùi 5 tuoåi, coù tinh thaàn minh maãn, töï nguyeän, hôïp taùc traû lôøi phoûng vaán.

Tieâu chuaån loaïi tröø: Tinh thaàn khoâng minh maãn hoaëc khoâng coù maët taïi hoä gia ñình trong thôøi gian nghieân cöùu hoaëc khoâng töï nguyeän, hôïp taùc trong quaù mothers being able to detect some severe signs of diarrhea and ARI was low. Only 6.6% of mothers recognized wrinkled skin signs (14.4 % in urban and 2.1% in rural region, respectively); 11 % of mothers recognized signs of dyspnea (25.9 % in urban and 1.5% in mountainous region). Mothers’

knowledge about prevention of diarrhea and ARI in urban was better than that of mothers in rural and mountain regions.

Keywords: Diarrhea, acute respiratory infections, knowledge, under 5-year-old child.

Taùc giaû:

1. Vieän ñaøo taïo Y hoïc döï phoøng vaø Y teá coâng coäng, tröôøng Ñaïi hoïc Y Haø Noäi Email: thangtcyt@gmail.com

2. Cuïc phoøng choáng HIV/AIDS – Boä Y teá Email: longmoh@yahoo.com

3. CNYTCC4 naêm hoïc 2015-2016, Vieän ñaøo taïo Y hoïc döï phoøng vaø Y teá coâng coäng, tröôøng Ñaïi hoïc Y Haø Noäi Email: vietanhmsg1@gmail.com, dinhminhnb01@gmail.com

4. Boä Y teá

Email: dducthien@yahoo.com, trantuananh2000@yahoo.com

T ch th p ạ

n t n c g th h

ngh n c n ng ch t ch c g t í ng t g các g á t ng cách h ng t c nh h c n ng t ột ố t n c th n ng n T th ộc c ng t n c h c hông ố t n n , n n t ếp c nh n ô h c g ột n ch ến h ng c h t c g á t n n ng ch t tố ch c th n n

9 .

2.6 Tiêu chí đánh giá:

Dịch vụ tư vấn dinh dưỡng

c g á h 20 000 ng ch ch

t n nh ng ột n g á n ết tạ ph ng há nh ng c n Y h c ph ng Y tế Công cộng, ạ h c Y ộ , ng th g c các ch n hác nh c h n t c

T th ộc c t c h á t ng g p ô nế ng th g t C h c g ột n nế h t hông T nh n / ch c ác nh t n t t c t ng ngh n c c g n ết

.

h ng ng th g c h ch ến h g á ạt n h c ng / g á h ch ch t n nh ng ột n S , h c h c g á tố h n ng t ch ch n

Biểu đồ 1: Quy trình thay đổi mức giá phỏng vấn về sự sẵn sàng chi trả cho dịch vụ tư vấn dinh dưỡng (đơn vị: nghìn đồng)

2.7 Phân tích số liệu:

Số c nh p n ng ph n p t S ạch c ng ph n St t 0 g á t p 0,05 c c

c ngh thống

Thống ô t ph ng , ộ ch ch n, C 95 c ng ô t thông t n ch ng, nh c c n ng ch t ch các

ch t n nh ng

2.8 Đạo đức nghiên cứu:

gh n c c ộ ng ạ c t ng ạ h c Y ộ ph t th ết nh ố

2 3/ Y

(5)

trình phoûng vaán.

2.3. Thieát keá nghieân cöùu: Moâ taû caét ngang 2.4. Côõ maãu vaø caùch choïn maãu

2.4.1. Côõ maãu

Söû duïng coâng thöùc tính côõ maãu cho moät tyû leä ñeå xaùc ñònh soá hoä gia ñình coù baø meï coù con döôùi 5 tuoåi:

Vôùi Z = 1,96 (öùng vôùi = 0,05), p = 0,37 [3], = 0,14 tính ñöôïc N = 334. Döï phoøng khoaûng 20% ñoái töôïng töø choái traû lôøi, cuoái cuøng côõ maãu laø 409 hoä gia ñình coù con döôùi 5 tuoåi.

2.4.2. Caùch choïn maãu:

Choïn maãu nhieàu giai ñoaïn

Giai ñoaïn 1: moãi mieàn choïn ngaãu nhieân 1 tænh:

Hoøa Bình-mieàn Baéc, Haø Tónh – Mieàn Trung vaø Kieân Giang- Mieàm Nam;

Giai ñoaïn 2: moãi tænh choïn ngaãu nhieân 3 xaõ bao goàm xaõ noâng thoân, thaønh thò (thò traán/phöôøng) vaø khoù khaên (mieàn nuùi/haûi ñaûo): toång 9 xaõ;

Giai ñoaïn 3: moãi xaõ choïn 46 hoä gia ñình coù con döôùi 5 tuoåi, choïn ngaãu nhieân hoä gia ñình ñaàu tieâu, sau ñoù löïa choïn caùc hoä gia ñình tieáp theo, theo phöông phaùp laø “coång lieàn coång”.

2.5. Phöông phaùp, kyõ thuaät thu thaäp soá lieäu Boä coâng cuï: Phieáu phoûng vaán ñöôïc xaây döïng vaø chænh söûa sau khi coù thöû nghieäm taïi Thaïch Thaát, Haø Noäi.

Phöông phaùp thu thaäp soá lieäu: Ñieàu tra vieân phoûng vaán tröïc tieáp caùc baø meï coù con döôùi 5 tuoåi.

Sai soá vaø khoáng cheá sai soá: Sai soá do ngöôøi cung caáp thoâng tin boû soùt hoaëc coá tình sai thöïc teá, ñeå haïn cheá sai soá, ñieàu tra vieân ñöôïc taäp huaán kyõ, coù kinh nghieäm trong giao tieáp. Sau khi keát thuùc phoûng vaán, ñieàu tra vieân kieåm tra laïi phieáu ngay ñeå khoâng boû soùt thoâng tin. Giaùm saùt vieân kieåm tra phieáu khi keát thuùc ñeå kòp thôøi phaùt hieän sai soá vaø boå sung kòp thôøi.

2.6. Xöû lyù vaø phaân tích soá lieäu: Soá lieäu ñònh löôïng sau khi thu thaäp ñöôïc kieåm tra, laøm saïch, maõ hoaù vaø nhaäp baèng phaàn meàm Epidata 3.1, xöû lyù thoáng keâ baèng phaàn meàm Stata 11, thoáng keâ moâ taû vôùi tyû leä

%, thoáng keâ suy luaän vôùi kieåm ñònh 2.

2.7. Ñaïo ñöùc nghieân cöùu: Nghieân cöùu ñöôïc tieán haønh döôùi söï chaáp thuaän cuûa chính quyeàn ñòa phöông, laõnh ñaïo cô quan y teá treân ñòa baøn nghieân cöùu vaø ñoái töôïng nghieân cöùu. Thoâng tin ñöôïc hoaøn toaøn baûo maät vaø keát quaû chæ ñöôïc söû duïng cho muïc ñích nghieân cöùu.

3. Keát quaû

3.1. Kieán thöùc cuûa baø meï veà caùch cho treû aên/

buù ñuùng khi bò tieâu chaûy

Hình 1. Kieán thöùc cuûa baø meï veà caùch cho treû aên/

buù ñuùng khi bò tieâu chaûy phaân theo ñòa dö (n=409)

Nhaän xeùt: Gaàn 80% baø meï coù kieán thöùc ñuùng veà caùch cho treû aên/buù khi bò tieâu chaûy, tyû leä baø meï ôû mieàn nuùi coù kieán thöùc ñuùng veà caùch cho treû buù/aên khi bò tieâu chaûy chieám tyû leä cao nhaát vôùi 83,9%, sau ñoù ñeán mieàn nuùi vaø thaáp nhaát laø ôû noâng thoân vôùi 74,3%.

Baûng 1. Lyù do khoâng cho treû aên buù bình thöôøng khi bò tieâu chaûy (n=409)

Noäi dung

Thaønh thò Noâng

thoân Mieàn nuùi Toång

n % n % n % n % p

Ngöôøi khaùc khuyeân 1 0,7 6 4,3 0 0 6 1,7 0,006 Sôï treû beänh naëng

theâm 5 3,6 17 12,1 11 8,5 33 8,1

Nhaän xeùt: Veà lyù do khoâng cho treû aên buù bình thöôøng khi bò tieâu chaûy, gaàn 10% ngöôøi ñöôïc phoûng vaán cho raèng treû bò naëng theâm neáu tieáp tuïc cho aên/buù bình thöôøng, trong ñoù, ngöôøi daân ôû noâng thoân chieám tyû leä cao nhaát vôùi 12,1%, gaáp gaàn 4 laàn so vôùi thaønh thò. Coù 1,7% ngöôøi khoâng cho treû aên/buù bình thöôøng do ngöôøi khaùc khuyeân. Söï khaùc bieät naøy coù yù nghóa

2 1 2

2

1

p P

N x

Z

px 3. Kết quả nghiên cứu

3.1 Thông tin chung về đối tượng nghiên cứu

Bảng 3.1 Thông tin chung về đối tượng nghiên cứu(N=222)

Đặc điểm Nam Nữ Tổng số

n % n % n %

Dân tộc

nh 3 , 9 35, 222 00

hác 0 0 0 0 0 0

Trình độ học vấn

T ng h c ph thông 0 , 2 3 ,5 52 ,

T ng h c ph thông 39 55, 3 ,29 0 3 ,53

Tình trạng hôn nhân

ộc th n/ / g , 33,33 2 0,

Sống / ch ng 2 , 35, 9 9, 9

Nghề nghiệp

ông n 39 2,9 23 3 , 2 2 ,93

Công nh n 2 , 33,33 , 2

h n n h nh chính 33,33 2 , , 2

c nh , 2 33,33 2,

nh nh 3,33 2 , 5 ,

Cán ộ h t í 50 9, 2 20,32 2 2 , 3

hác 22 55, 9 ,3 ,

T ng nh

ộ ch ch n

T ng nh

ộ ch ch n

T ng nh

ộ ch ch n

Tuổi 55,95 13,57 51,55 15,2 54,39 14,29

ng 3 ô t thông t n ch ng ố t ng ngh n c , c 222 ng th g ngh n c

t t c h ng nh g , n 35, n ộ t t ng nh c nh ố t ng ngh n c 5 ,39 t C th , ộ t

t ng nh c n g 55,95 3,5 t c h n ột ch t n g 5 ,55 5,2 t T nh ộ h c n c ng th g

ố t ng h c ph thông, ch ế ,

n 90 ố ng c ph ng n h n ng

(6)

1. Ñaët vaán ñeà

Tieâu chaûy vaø nhieãm khuaån hoâ haáp caáp ôû treû em laø hai beänh coù tyû leä maéc vaø töû vong cao nhaát ôû nhöõng nöôùc ñang phaùt trieån. ÔÛ nöôùc ta, 80% töû vong do tieâu chaûy xaûy ra ôû treû em döôùi 2 tuoåi, bình quaân 1 treû döôùi 5 tuoåi moãi naêm maéc töø 0,8-2,2 ñôït tieâu chaûy, öôùc tính haøng naêm coù 1100 tröôøng hôïp töû vong [6], [5].

Veà NKHH, trung bình moãi naêm moät ñöùa treû maéc 4-9 laàn, tyû leä töû vong do NKHH chieám 1/3 (30-35%) so vôùi töû vong chung [1], [4]. Tyû leä maéc vaø töû vong cuûa hai beänh naøy raát cao nhöng hoaøn toaøn coù theå haïn cheá baèng caùch chuû ñoäng phoøng traùnh taùc nhaân gaây beänh vaø xöû lí kòp thôøi khi bò beänh. Ñeå phoøng choáng beänh, ngöôøi daân noùi chung vaø ngöôøi chaêm soùc treû noùi rieâng phaûi coù kieán thöùc ñaày ñuû veà phoøng beänh vaø caùch xöû lyù khi treû bò maéc beänh ñeå giaûm tyû leä maéc vaø töû vong.

Chính vì lyù do ñoù, chuùng toâi thöïc hieän nghieân cöùu:

“Kieán thöùc cuûa caùc baø meï coù con döôùi 5 tuoåi veà phoøng choáng tieâu chaûy vaø nhieãm khuaån hoâ haáp caáp tính ôû treû em taïi moät soá vuøng/mieàn Vieät Nam”, vôùi muïc tieâu moâ taû kieán thöùc cuûa caùc baø meï coù con döôùi 5 tuoåi veà phoøng choáng tieâu chaûy vaø nhieãm khuaån hoâ haáp ôû treû em taïi moät soá vuøng/mieàn Vieät Nam

naêm 2014. Töø ñoù coù theå ñöa ra moät soá khuyeán nghò phuø hôïp vaøo coâng taùc truyeàn thoâng phoøng choáng caùc beänh nhieãm khuaån cho treû em trong giai ñoaïn hieän nay.

2. Phöông phaùp nghieân cöùu

2.1. Ñòa ñieåm vaø thôøi gian nghieân cöùu

Nghieân cöùu ñöôïc thöïc hieän vaøo naêm 2014 taïi 3 tænh: Hoøa Bình, Haø Tónh vaø Kieân Giang, ñaïi dieän cho 3 mieàn Baéc, Trung, Nam cuûa Vieät Nam.

2.2. Ñoái töôïng nghieân cöùu Caùc baø meï coù con döôùi 5 tuoåi.

Tieâu chuaån löïa choïn: Laø caùc baø meï coù con döôùi 5 tuoåi, coù tinh thaàn minh maãn, töï nguyeän, hôïp taùc traû lôøi phoûng vaán.

Tieâu chuaån loaïi tröø: Tinh thaàn khoâng minh maãn hoaëc khoâng coù maët taïi hoä gia ñình trong thôøi gian nghieân cöùu hoaëc khoâng töï nguyeän, hôïp taùc trong quaù mothers being able to detect some severe signs of diarrhea and ARI was low. Only 6.6% of mothers recognized wrinkled skin signs (14.4 % in urban and 2.1% in rural region, respectively); 11 % of mothers recognized signs of dyspnea (25.9 % in urban and 1.5% in mountainous region). Mothers’

knowledge about prevention of diarrhea and ARI in urban was better than that of mothers in rural and mountain regions.

Keywords: Diarrhea, acute respiratory infections, knowledge, under 5-year-old child.

Taùc giaû:

1. Vieän ñaøo taïo Y hoïc döï phoøng vaø Y teá coâng coäng, tröôøng Ñaïi hoïc Y Haø Noäi Email: thangtcyt@gmail.com

2. Cuïc phoøng choáng HIV/AIDS – Boä Y teá Email: longmoh@yahoo.com

3. CNYTCC4 naêm hoïc 2015-2016, Vieän ñaøo taïo Y hoïc döï phoøng vaø Y teá coâng coäng, tröôøng Ñaïi hoïc Y Haø Noäi Email: vietanhmsg1@gmail.com, dinhminhnb01@gmail.com

4. Boä Y teá

Email: dducthien@yahoo.com, trantuananh2000@yahoo.com

nh ống h c ch ng c h ngh ngh p, ố ố t ng ngh n c ng

ngh h 2 , 3 , t ếp th nông n 2 ,93 h ng ng c h nh n n h nh chính, nh nh nh n n

t ch ế t , 2 2, h ng ng

c n ạ , nh ng ng c t , nộ t th t ngh p

3.2 Nhu cầu và sự sẵn sàng chi trả cho dịch vụ tư vấn dinh dưỡng của người bệnh

3.2.1 Nhu cầu sử dụng dịch vụ tư vấn dinh dưỡng của người bệnh

Bảng 3.2 Nhu cầu đối với các dịch vụ tư vấn dinh dưỡng

Đặc điểm Nam Nữ Tổng

n % n % n %

Phương thức cung cấp dịch vụ

Tạ g ng n 59, 50 0,32 2 ,35

h nh ng 0,0 9 0,0 5 0,2

T n n th ạ

3

00 0 0

3

2,0

T n nt n t 2 00 0 0 2 ,3

hác 0 0

3

00

3

2,0

Nhu cầu cần được tư vấn bởi

ác h 29 5 , 2 2 ,29 53 3 ,05

ác nh ng 3 2,0 22 3 ,93 5 39,

C nh n ng 2 3, 3 , 9 2,93

Y tá 2 00 0 0 2 ,3

hác 9 0 0 5 0,2

T ng ố 222 ố t ng th g ngh n c , c ố t ng ng ốn nh n c ch t n nh ng T ng , c ,35 nh ng ng ốn nh n t n tạ g ng nh c h , 0,2 t ng ố h ốn nh n ch t

n tạ ph ng nh ng n ng g , các nh nh n hác ốn nh n t n

n th ạ t n nt n t các ph ng th c hác ch n t 2,0 , ,3

2,0 nh c ch n ch n g t n

nh ng, ph n n nh nh n ng ốn

nh n c h n nh ng t các ác

nh ng ác h , n t ch ế

39, 3 ,05 C h ng 3 nh nh n

ốn nh n ch t n t c nh n nh

ng ,3 nh ng ng ốn tá c ng

c p ch h h n nh ng

(7)

trình phoûng vaán.

2.3. Thieát keá nghieân cöùu: Moâ taû caét ngang 2.4. Côõ maãu vaø caùch choïn maãu

2.4.1. Côõ maãu

Söû duïng coâng thöùc tính côõ maãu cho moät tyû leä ñeå xaùc ñònh soá hoä gia ñình coù baø meï coù con döôùi 5 tuoåi:

Vôùi Z = 1,96 (öùng vôùi = 0,05), p = 0,37 [3], = 0,14 tính ñöôïc N = 334. Döï phoøng khoaûng 20% ñoái töôïng töø choái traû lôøi, cuoái cuøng côõ maãu laø 409 hoä gia ñình coù con döôùi 5 tuoåi.

2.4.2. Caùch choïn maãu:

Choïn maãu nhieàu giai ñoaïn

Giai ñoaïn 1: moãi mieàn choïn ngaãu nhieân 1 tænh:

Hoøa Bình-mieàn Baéc, Haø Tónh – Mieàn Trung vaø Kieân Giang- Mieàm Nam;

Giai ñoaïn 2: moãi tænh choïn ngaãu nhieân 3 xaõ bao goàm xaõ noâng thoân, thaønh thò (thò traán/phöôøng) vaø khoù khaên (mieàn nuùi/haûi ñaûo): toång 9 xaõ;

Giai ñoaïn 3: moãi xaõ choïn 46 hoä gia ñình coù con döôùi 5 tuoåi, choïn ngaãu nhieân hoä gia ñình ñaàu tieâu, sau ñoù löïa choïn caùc hoä gia ñình tieáp theo, theo phöông phaùp laø “coång lieàn coång”.

2.5. Phöông phaùp, kyõ thuaät thu thaäp soá lieäu Boä coâng cuï: Phieáu phoûng vaán ñöôïc xaây döïng vaø chænh söûa sau khi coù thöû nghieäm taïi Thaïch Thaát, Haø Noäi.

Phöông phaùp thu thaäp soá lieäu: Ñieàu tra vieân phoûng vaán tröïc tieáp caùc baø meï coù con döôùi 5 tuoåi.

Sai soá vaø khoáng cheá sai soá: Sai soá do ngöôøi cung caáp thoâng tin boû soùt hoaëc coá tình sai thöïc teá, ñeå haïn cheá sai soá, ñieàu tra vieân ñöôïc taäp huaán kyõ, coù kinh nghieäm trong giao tieáp. Sau khi keát thuùc phoûng vaán, ñieàu tra vieân kieåm tra laïi phieáu ngay ñeå khoâng boû soùt thoâng tin. Giaùm saùt vieân kieåm tra phieáu khi keát thuùc ñeå kòp thôøi phaùt hieän sai soá vaø boå sung kòp thôøi.

2.6. Xöû lyù vaø phaân tích soá lieäu: Soá lieäu ñònh löôïng sau khi thu thaäp ñöôïc kieåm tra, laøm saïch, maõ hoaù vaø nhaäp baèng phaàn meàm Epidata 3.1, xöû lyù thoáng keâ baèng phaàn meàm Stata 11, thoáng keâ moâ taû vôùi tyû leä

%, thoáng keâ suy luaän vôùi kieåm ñònh 2.

2.7. Ñaïo ñöùc nghieân cöùu: Nghieân cöùu ñöôïc tieán haønh döôùi söï chaáp thuaän cuûa chính quyeàn ñòa phöông, laõnh ñaïo cô quan y teá treân ñòa baøn nghieân cöùu vaø ñoái töôïng nghieân cöùu. Thoâng tin ñöôïc hoaøn toaøn baûo maät vaø keát quaû chæ ñöôïc söû duïng cho muïc ñích nghieân cöùu.

3. Keát quaû

3.1. Kieán thöùc cuûa baø meï veà caùch cho treû aên/

buù ñuùng khi bò tieâu chaûy

Hình 1. Kieán thöùc cuûa baø meï veà caùch cho treû aên/

buù ñuùng khi bò tieâu chaûy phaân theo ñòa dö (n=409)

Nhaän xeùt: Gaàn 80% baø meï coù kieán thöùc ñuùng veà caùch cho treû aên/buù khi bò tieâu chaûy, tyû leä baø meï ôû mieàn nuùi coù kieán thöùc ñuùng veà caùch cho treû buù/aên khi bò tieâu chaûy chieám tyû leä cao nhaát vôùi 83,9%, sau ñoù ñeán mieàn nuùi vaø thaáp nhaát laø ôû noâng thoân vôùi 74,3%.

Baûng 1. Lyù do khoâng cho treû aên buù bình thöôøng khi bò tieâu chaûy (n=409)

Noäi dung

Thaønh thò Noâng

thoân Mieàn nuùi Toång

n % n % n % n % p

Ngöôøi khaùc khuyeân 1 0,7 6 4,3 0 0 6 1,7 0,006 Sôï treû beänh naëng

theâm 5 3,6 17 12,1 11 8,5 33 8,1

Nhaän xeùt: Veà lyù do khoâng cho treû aên buù bình thöôøng khi bò tieâu chaûy, gaàn 10% ngöôøi ñöôïc phoûng vaán cho raèng treû bò naëng theâm neáu tieáp tuïc cho aên/buù bình thöôøng, trong ñoù, ngöôøi daân ôû noâng thoân chieám tyû leä cao nhaát vôùi 12,1%, gaáp gaàn 4 laàn so vôùi thaønh thò. Coù 1,7% ngöôøi khoâng cho treû aên/buù bình thöôøng do ngöôøi khaùc khuyeân. Söï khaùc bieät naøy coù yù nghóa

2 1 2

2

1

p P

N x

Z

px

3.2.2 Sẵn sàng chi trả cho các dịch vụ tư vấn dinh dưỡng

Bảng 3.3 Sự sẵn sàng chi trả cho một dịch vụ tư vấn dinh dưỡng một lần

Đặc điểm

Sẵn sàng chi trả Số tiền sẵn sàng trả

n % Giá trị

p

Trung bình

nghìn (VNĐ) 95%CI

T ng 20 53, 9,3 , 90,

Giới 5 , 5

0, ,09 , 20 ,59

5 ,23 5 ,95 32,95 0,9

Tuổi

T ến 0 5 9, 2

0,02 9 ,0 59, 222,

0 t n 55 , 3, 2 , ,

Trình độ học vấn t ng h c ph thông 9 5 ,9

0,02

5 , 9 2 , 5 5,9 T ng h c ph thông t

n 5 ,59 203,05 ,3 2 , 3

Tình trạng hôn nhân

ộc th n/ / g 0 0,00

0, , 5 2 3,55

Sống c ng / ch ng 0 55, ,95 ,32 90,59

Nơi sống hiện tại

Th nh phố 52 53,0

0,09 5,29 5 , 9 2 9,39

ông thôn 5 , 5 ,2 3 ,0 3,35

Tình trạng việc làm

ông n 35 5 , 5

0,00

33, 0 , 0 ,

Công nh n , 2 , 5 3, 3, 5

h n n h nh chính 9 50,0 2 , 2, 9 395,0

c nh 2 33,33 5 50 200

nh nh 0 , 2 5 , 39 ,55

ngh h 3 ,29 5 ,3 2 , 0 0,9

hác 3,9 , 03, 239,05

Thu nhập hộ gia đình trung bình

5 t 0,

0,0

9, 2 ,2 ,0

5 t 30 t 35 2,22 ,9 9, 2 ,95

30 t 5 00 3 0 5 , 9 52 ,30

(8)

1. Ñaët vaán ñeà

Tieâu chaûy vaø nhieãm khuaån hoâ haáp caáp ôû treû em laø hai beänh coù tyû leä maéc vaø töû vong cao nhaát ôû nhöõng nöôùc ñang phaùt trieån. ÔÛ nöôùc ta, 80% töû vong do tieâu chaûy xaûy ra ôû treû em döôùi 2 tuoåi, bình quaân 1 treû döôùi 5 tuoåi moãi naêm maéc töø 0,8-2,2 ñôït tieâu chaûy, öôùc tính haøng naêm coù 1100 tröôøng hôïp töû vong [6], [5].

Veà NKHH, trung bình moãi naêm moät ñöùa treû maéc 4-9 laàn, tyû leä töû vong do NKHH chieám 1/3 (30-35%) so vôùi töû vong chung [1], [4]. Tyû leä maéc vaø töû vong cuûa hai beänh naøy raát cao nhöng hoaøn toaøn coù theå haïn cheá baèng caùch chuû ñoäng phoøng traùnh taùc nhaân gaây beänh vaø xöû lí kòp thôøi khi bò beänh. Ñeå phoøng choáng beänh, ngöôøi daân noùi chung vaø ngöôøi chaêm soùc treû noùi rieâng phaûi coù kieán thöùc ñaày ñuû veà phoøng beänh vaø caùch xöû lyù khi treû bò maéc beänh ñeå giaûm tyû leä maéc vaø töû vong.

Chính vì lyù do ñoù, chuùng toâi thöïc hieän nghieân cöùu:

“Kieán thöùc cuûa caùc baø meï coù con döôùi 5 tuoåi veà phoøng choáng tieâu chaûy vaø nhieãm khuaån hoâ haáp caáp tính ôû treû em taïi moät soá vuøng/mieàn Vieät Nam”, vôùi muïc tieâu moâ taû kieán thöùc cuûa caùc baø meï coù con döôùi 5 tuoåi veà phoøng choáng tieâu chaûy vaø nhieãm khuaån hoâ haáp ôû treû em taïi moät soá vuøng/mieàn Vieät Nam

naêm 2014. Töø ñoù coù theå ñöa ra moät soá khuyeán nghò phuø hôïp vaøo coâng taùc truyeàn thoâng phoøng choáng caùc beänh nhieãm khuaån cho treû em trong giai ñoaïn hieän nay.

2. Phöông phaùp nghieân cöùu

2.1. Ñòa ñieåm vaø thôøi gian nghieân cöùu

Nghieân cöùu ñöôïc thöïc hieän vaøo naêm 2014 taïi 3 tænh: Hoøa Bình, Haø Tónh vaø Kieân Giang, ñaïi dieän cho 3 mieàn Baéc, Trung, Nam cuûa Vieät Nam.

2.2. Ñoái töôïng nghieân cöùu Caùc baø meï coù con döôùi 5 tuoåi.

Tieâu chuaån löïa choïn: Laø caùc baø meï coù con döôùi 5 tuoåi, coù tinh thaàn minh maãn, töï nguyeän, hôïp taùc traû lôøi phoûng vaán.

Tieâu chuaån loaïi tröø: Tinh thaàn khoâng minh maãn hoaëc khoâng coù maët taïi hoä gia ñình trong thôøi gian nghieân cöùu hoaëc khoâng töï nguyeän, hôïp taùc trong quaù mothers being able to detect some severe signs of diarrhea and ARI was low. Only 6.6% of mothers recognized wrinkled skin signs (14.4 % in urban and 2.1% in rural region, respectively); 11 % of mothers recognized signs of dyspnea (25.9 % in urban and 1.5% in mountainous region). Mothers’

knowledge about prevention of diarrhea and ARI in urban was better than that of mothers in rural and mountain regions.

Keywords: Diarrhea, acute respiratory infections, knowledge, under 5-year-old child.

Taùc giaû:

1. Vieän ñaøo taïo Y hoïc döï phoøng vaø Y teá coâng coäng, tröôøng Ñaïi hoïc Y Haø Noäi Email: thangtcyt@gmail.com

2. Cuïc phoøng choáng HIV/AIDS – Boä Y teá Email: longmoh@yahoo.com

3. CNYTCC4 naêm hoïc 2015-2016, Vieän ñaøo taïo Y hoïc döï phoøng vaø Y teá coâng coäng, tröôøng Ñaïi hoïc Y Haø Noäi Email: vietanhmsg1@gmail.com, dinhminhnb01@gmail.com

4. Boä Y teá

Email: dducthien@yahoo.com, trantuananh2000@yahoo.com

c ,22 ố ố t ng ngh n c ng ốn ng các ch t n nh ng, nh ng ch c 53, t ng ố h n ng ch t ch các ch n Số t n t ng nh h n ng t 9,3 0 ng ch n ng 95 C , 3 ,950 3 ,2 0 ng , hác nh g các nhô T n g n ng ch t ch các ch t n nh ng c h n n g n t ,09 ,9 Số t n t ng nh n g n ng t c ng c h n n g ,090 ng 5 ,950 ng T ng t ộ t t ến 0 t nh n ng ch t ch các ch t n th p h n nh ng ng 0 t t n nh 2 n t ,3 5,9 T nh n, ố t n t ng nh nh 9 ,0 0 ng n ng t t ng ố c h n nh 2 3, 20 ng c hác t áng t thống c ộ

n ng ch t c h nh t p 0,05 t nh ộ h c n, ột hác t áng g nh ng ố t ng c p t ng h c ph thông t n nh ng ng c p t ng h c ph thông c n át p 0,05 h ng ng ạt c t n t ng h c c ng nh t nh ộ h c n c nh t c h n ng ch t ố t n c h n 203,050 ng S ng t ống h c nông thôn, c ít ng c h ống các h c th nh phố n ng ch t ch các ch t n , 9 nh ng ố t n t ng nh h c ng c p t ch n ng ạ c h n

5,290 ng ,

ngh ngh p, ng h ch ế t c nh t t ng ố nh ng ng n ng ch t ch các ch t n ,3 T nh n, ố t n

t ng nh nh n n h nh chính n ng t ch ch ột n ạ c nh t 2 , 0 ng h ng ng c h c th nh p hộ g nh h n 30 t ng tháng n ng ch t ố t n há c 3 0,000 ng C hác t c ngh thống c ộ n ng ch t c nh th th p n p 0,05

4. Bàn luận

4.1 Nhu cầu sử dụng các dịch vụ tư vấn dinh dưỡng

Các ngh n c nh c ng ch t n nh ng n c n hạn chế, ng ch ng c c ng c p ngh n c n hông ch c ng c p thông t n ch các ngh n c t ng t ng c n g p ch các nh n th c h n các ch t n nh ng tốt h n ết

ngh n c n ch th ,22 ố ng c h ốn ng các ch t n nh ng t ng á t nh t , t ng t nh ết ngh n c c Th n 20

0

ch th h n ột n ố nh nh n nộ t ng ốn ng ch t n nh ng S t ng ng n ch ng t ng nh nh n c nh h n ng nh n th c c t n t ng c nh ng ố c h t nh t ạng ph c h c h g , các ngh n c n n tạ các nh n t ến t ng ng, n t n nh ng c n t t h nh nh n t t

T nh nh n ng ốn c ác h

ác nh ng h n h t ng ngh n

c n t ng t nh h n 3 , nh ng ch

c 2,93 nh nh n ốn nh n c t n

t c nh n nh ng n ch th nh

nh n hông th c ph n t t c ác

(9)

trình phoûng vaán.

2.3. Thieát keá nghieân cöùu: Moâ taû caét ngang 2.4. Côõ maãu vaø caùch choïn maãu

2.4.1. Côõ maãu

Söû duïng coâng thöùc tính côõ maãu cho moät tyû leä ñeå xaùc ñònh soá hoä gia ñình coù baø meï coù con döôùi 5 tuoåi:

Vôùi Z = 1,96 (öùng vôùi = 0,05), p = 0,37 [3], = 0,14 tính ñöôïc N = 334. Döï phoøng khoaûng 20% ñoái töôïng töø choái traû lôøi, cuoái cuøng côõ maãu laø 409 hoä gia ñình coù con döôùi 5 tuoåi.

2.4.2. Caùch choïn maãu:

Choïn maãu nhieàu giai ñoaïn

Giai ñoaïn 1: moãi mieàn choïn ngaãu nhieân 1 tænh:

Hoøa Bình-mieàn Baéc, Haø Tónh – Mieàn Trung vaø Kieân Giang- Mieàm Nam;

Giai ñoaïn 2: moãi tænh choïn ngaãu nhieân 3 xaõ bao goàm xaõ noâng thoân, thaønh thò (thò traán/phöôøng) vaø khoù khaên (mieàn nuùi/haûi ñaûo): toång 9 xaõ;

Giai ñoaïn 3: moãi xaõ choïn 46 hoä gia ñình coù con döôùi 5 tuoåi, choïn ngaãu nhieân hoä gia ñình ñaàu tieâu, sau ñoù löïa choïn caùc hoä gia ñình tieáp theo, theo phöông phaùp laø “coång lieàn coång”.

2.5. Phöông phaùp, kyõ thuaät thu thaäp soá lieäu Boä coâng cuï: Phieáu phoûng vaán ñöôïc xaây döïng vaø chænh söûa sau khi coù thöû nghieäm taïi Thaïch Thaát, Haø Noäi.

Phöông phaùp thu thaäp soá lieäu: Ñieàu tra vieân phoûng vaán tröïc tieáp caùc baø meï coù con döôùi 5 tuoåi.

Sai soá vaø khoáng cheá sai soá: Sai soá do ngöôøi cung caáp thoâng tin boû soùt hoaëc coá tình sai thöïc teá, ñeå haïn cheá sai soá, ñieàu tra vieân ñöôïc taäp huaán kyõ, coù kinh nghieäm trong giao tieáp. Sau khi keát thuùc phoûng vaán, ñieàu tra vieân kieåm tra laïi phieáu ngay ñeå khoâng boû soùt thoâng tin. Giaùm saùt vieân kieåm tra phieáu khi keát thuùc ñeå kòp thôøi phaùt hieän sai soá vaø boå sung kòp thôøi.

2.6. Xöû lyù vaø phaân tích soá lieäu: Soá lieäu ñònh löôïng sau khi thu thaäp ñöôïc kieåm tra, laøm saïch, maõ hoaù vaø nhaäp baèng phaàn meàm Epidata 3.1, xöû lyù thoáng keâ baèng phaàn meàm Stata 11, thoáng keâ moâ taû vôùi tyû leä

%, thoáng keâ suy luaän vôùi kieåm ñònh 2.

2.7. Ñaïo ñöùc nghieân cöùu: Nghieân cöùu ñöôïc tieán haønh döôùi söï chaáp thuaän cuûa chính quyeàn ñòa phöông, laõnh ñaïo cô quan y teá treân ñòa baøn nghieân cöùu vaø ñoái töôïng nghieân cöùu. Thoâng tin ñöôïc hoaøn toaøn baûo maät vaø keát quaû chæ ñöôïc söû duïng cho muïc ñích nghieân cöùu.

3. Keát quaû

3.1. Kieán thöùc cuûa baø meï veà caùch cho treû aên/

buù ñuùng khi bò tieâu chaûy

Hình 1. Kieán thöùc cuûa baø meï veà caùch cho treû aên/

buù ñuùng khi bò tieâu chaûy phaân theo ñòa dö (n=409)

Nhaän xeùt: Gaàn 80% baø meï coù kieán thöùc ñuùng veà caùch cho treû aên/buù khi bò tieâu chaûy, tyû leä baø meï ôû mieàn nuùi coù kieán thöùc ñuùng veà caùch cho treû buù/aên khi bò tieâu chaûy chieám tyû leä cao nhaát vôùi 83,9%, sau ñoù ñeán mieàn nuùi vaø thaáp nhaát laø ôû noâng thoân vôùi 74,3%.

Baûng 1. Lyù do khoâng cho treû aên buù bình thöôøng khi bò tieâu chaûy (n=409)

Noäi dung

Thaønh thò Noâng

thoân Mieàn nuùi Toång

n % n % n % n % p

Ngöôøi khaùc khuyeân 1 0,7 6 4,3 0 0 6 1,7 0,006 Sôï treû beänh naëng

theâm 5 3,6 17 12,1 11 8,5 33 8,1

Nhaän xeùt: Veà lyù do khoâng cho treû aên buù bình thöôøng khi bò tieâu chaûy, gaàn 10% ngöôøi ñöôïc phoûng vaán cho raèng treû bò naëng theâm neáu tieáp tuïc cho aên/buù bình thöôøng, trong ñoù, ngöôøi daân ôû noâng thoân chieám tyû leä cao nhaát vôùi 12,1%, gaáp gaàn 4 laàn so vôùi thaønh thò. Coù 1,7% ngöôøi khoâng cho treû aên/buù bình thöôøng do ngöôøi khaùc khuyeân. Söï khaùc bieät naøy coù yù nghóa

2 1 2

2

1

p P

N x

Z

px

g nh, ch n g nh ng t ng t nh n n t ng ạ h c Y ộ

t ng ạ h c Y tế Cộng cộng ng tạ ng nh C nh n nh ng, các ạn c nh n h tốt ngh p c ến th c n ng để ng t nh ch c nh ng t n nh ng ch ng nh tạ nh n th c h n t n thông, g á c nh ng, h ng n ng nh ch n th c ph , ng chế ộ n ph h p, n t n ph ng ng nh t t c ng n h n t n c th th g c t n

nh ng t ng nh n.

ph ng pháp c ng c p ch , h n 0 nh nh n ốn c t n tạ g ng nh, g thích ng h hết nh nh n t ng h hông ốn ch n ết th ng n c n , t h c nh t t hông ch ph p ch nh ột ố nh nh n ốn nh n c t n tạ h ng nh ng n ng, h ng ng c các th ết h t t ng á t nh há t n c th g thích ố nh nh n n t ng th ng nh nh n n ng, t các nh n tính, n n c ạ ô h g p h h n

ốn c t n t c t ếp tạ g ng nh 4.2 Sẵn sàng chi trả cho dịch vụ tư vấn dinh dưỡng

T ng ố 222 ng c ph ng n, c nh nh n ốn nh n c h n nh

ng, nh ng ch c 20 ng n ng t t n ch ch t n ột n c 9,3 0 ng C ch nh ch c ộ n ng ch t g h nh t , t ng h nh t

ộng c c n ng ch t t ng ố c h n ch ch t n nh ng ột n g n

200,000 ng , nh t t n 0 ch n ng t h n 0,000 ng n c th g nh t t ến 0 t c th c ng n th nh p c h n, t ng h ph n n nh ng ng t n 0 t th ngh h ph th ộc g nh n n c n ng ch t th p h n

ngh ngh p, các nh ộng t í th c ng nh nh n ng t c t ng ố c h n 2 0,000 ng , nh nông n công nh n ch h n 20,000 ng ch ch ột n S ch nh ch c ộ n ng ch t g các nh các nh nh n t th c c h n ng ế c c th nh p c h n c th c nh h n ột ng n th nh p g , ph n n các t th c nh nh n c t nh ộ h c n c h n n n nh n th c t n t ng c ch t n nh

ng nh ng c c ng c h n các nh hác , h n ng ch t nh t n nh n c t n nh ng t nh n n tế S ánh ết t ng ngh n c t

g n ết , nh ng ng c h n ng t h ng 00,000 ng ch ch t n nh ng ột n S n ng ch t c ng ph th ộc th nh p c hộ g nh, các g nh c th nh p t n 30 t ng n ng t g p ô nh ng ng hác, các cá nh n c c ống c , h c nh c ch c c h c h n n t nh h n ến nh ng h n, h n t ến ch t

ng nh ng c n, hông ch ố ng th c n c c ng c p t ng n

5. Kết luận và Khuyến nghị

Số ng t ng ng các ch t n

(10)

1. Ñaët vaán ñeà

Tieâu chaûy vaø nhieãm khuaån hoâ haáp caáp ôû treû em laø hai beänh coù tyû leä maéc vaø töû vong cao nhaát ôû nhöõng nöôùc ñang phaùt trieån. ÔÛ nöôùc ta, 80% töû vong do tieâu chaûy xaûy ra ôû treû em döôùi 2 tuoåi, bình quaân 1 treû döôùi 5 tuoåi moãi naêm maéc töø 0,8-2,2 ñôït tieâu chaûy, öôùc tính haøng naêm coù 1100 tröôøng hôïp töû vong [6], [5].

Veà NKHH, trung bình moãi naêm moät ñöùa treû maéc 4-9 laàn, tyû leä töû vong do NKHH chieám 1/3 (30-35%) so vôùi töû vong chung [1], [4]. Tyû leä maéc vaø töû vong cuûa hai beänh naøy raát cao nhöng hoaøn toaøn coù theå haïn cheá baèng caùch chuû ñoäng phoøng traùnh taùc nhaân gaây beänh vaø xöû lí kòp thôøi khi bò beänh. Ñeå phoøng choáng beänh, ngöôøi daân noùi chung vaø ngöôøi chaêm soùc treû noùi rieâng phaûi coù kieán thöùc ñaày ñuû veà phoøng beänh vaø caùch xöû lyù khi treû bò maéc beänh ñeå giaûm tyû leä maéc vaø töû vong.

Chính vì lyù do ñoù, chuùng toâi thöïc hieän nghieân cöùu:

“Kieán thöùc cuûa caùc baø meï coù con döôùi 5 tuoåi veà phoøng choáng tieâu chaûy vaø nhieãm khuaån hoâ haáp caáp tính ôû treû em taïi moät soá vuøng/mieàn Vieät Nam”, vôùi muïc tieâu moâ taû kieán thöùc cuûa caùc baø meï coù con döôùi 5 tuoåi veà phoøng choáng tieâu chaûy vaø nhieãm khuaån hoâ haáp ôû treû em taïi moät soá vuøng/mieàn Vieät Nam

naêm 2014. Töø ñoù coù theå ñöa ra moät soá khuyeán nghò phuø hôïp vaøo coâng taùc truyeàn thoâng phoøng choáng caùc beänh nhieãm khuaån cho treû em trong giai ñoaïn hieän nay.

2. Phöông phaùp nghieân cöùu

2.1. Ñòa ñieåm vaø thôøi gian nghieân cöùu

Nghieân cöùu ñöôïc thöïc hieän vaøo naêm 2014 taïi 3 tænh: Hoøa Bình, Haø Tónh vaø Kieân Giang, ñaïi dieän cho 3 mieàn Baéc, Trung, Nam cuûa Vieät Nam.

2.2. Ñoái töôïng nghieân cöùu Caùc baø meï coù con döôùi 5 tuoåi.

Tieâu chuaån löïa choïn: Laø caùc baø meï coù con döôùi 5 tuoåi, coù tinh thaàn minh maãn, töï nguyeän, hôïp taùc traû lôøi phoûng vaán.

Tieâu chuaån loaïi tröø: Tinh thaàn khoâng minh maãn hoaëc khoâng coù maët taïi hoä gia ñình trong thôøi gian nghieân cöùu hoaëc khoâng töï nguyeän, hôïp taùc trong quaù mothers being able to detect some severe signs of diarrhea and ARI was low. Only 6.6% of mothers recognized wrinkled skin signs (14.4 % in urban and 2.1% in rural region, respectively); 11 % of mothers recognized signs of dyspnea (25.9 % in urban and 1.5% in mountainous region). Mothers’

knowledge about prevention of diarrhea and ARI in urban was better than that of mothers in rural and mountain regions.

Keywords: Diarrhea, acute respiratory infections, knowledge, under 5-year-old child.

Taùc giaû:

1. Vieän ñaøo taïo Y hoïc döï phoøng vaø Y teá coâng coäng, tröôøng Ñaïi hoïc Y Haø Noäi Email: thangtcyt@gmail.com

2. Cuïc phoøng choáng HIV/AIDS – Boä Y teá Email: longmoh@yahoo.com

3. CNYTCC4 naêm hoïc 2015-2016, Vieän ñaøo taïo Y hoïc döï phoøng vaø Y teá coâng coäng, tröôøng Ñaïi hoïc Y Haø Noäi Email: vietanhmsg1@gmail.com, dinhminhnb01@gmail.com

4. Boä Y teá

Email: dducthien@yahoo.com, trantuananh2000@yahoo.com

nh ng ch ế 5 , T nh nh n ng ốn ng các ch t n nh ng ,22 C 53, nh nh n n ng ch t ch các ch t n nh ng Số t n nh nh n n ng ch t 9,3 0 ch n ng ch t n nh ng 95 C , 3 950 3 2 0

C n t ng c ng g p t, t g nh ạ , ác , ng, nh nh n ng nh h ng t c t n nh ng

chế ộ n ống t t ng t nh nh n ng n t t n 0 th t ch n c ộ Y Tế

ạn chế c ngh n c n ch c n há , c nh ch t p t ng tạ h ph ng c nh n C n t ến h nh ngh n c c n h n ộng nh nh

n hác t n t n ốc

assessment and its relationship with performance and Glasgow prognostic scores in Vietnamese patients with esophageal cancer Asia Pac J Clin Nutrv. 2017;26(1):49–

58.

4. Conrad M Tobert JMH-R, Lyse A Norian , Chermaine Hung , Nathan A Brooks , Jeff M Holzbeierlein , Tracy M Downs , Douglas P Robertson , Ruth Grossman , Kenneth G Nepple Emerging Impact of Malnutrition on Surgical Patients: Literature Review and Potential Implications for Cystectomy in Bladder Cancer.

J Urol.

2017;198(3):511–

519.

5. Sartorelli DS, Sciarra EC, Franco LJ,

Cardoso MA. Beneficial effects of short-

term nutritional counselling at the primary health-care level among Brazilian adults.

Public Health Nutr. 2005;8(7):820–825.

6. Esther A Molenaar 1 EJCvA, Yvonne Vergouwe, Diederick E Grobbee, Mattijs E Numans. Effect of nutritional counselling and nutritional plus exercise counselling in overweight adults: a randomized trial in multidisciplinary primary care practice.

Family Practice. 2010;27(2):143-150.

7. Thu NTH.

The status of nutrition counseling, providing treatment diets and the level of patient satisfaction with the use of treatment meals at the 108th Central Military Hospital in 2017: Nutrition, Hanoi Medical University;

2017.

8. Hai Viet Nguyen NBT, Huong Thi Le, Cuong Tat Nguyen, Hue Thi Mai, Tho Dinh Tran, Huong Thi Le, Quynh Hoang Le, Bach Xuan Tran, Thuc Thi Minh Vu less. Preference and

TÀI LIỆU THAM KHẢO

1. C. Mahakalkar SM, M. Yeola, M. Kaple, M. Patwardhan, P. Laddha. Malnutrition in hospitalised patients; a real concern in surgical outcomes. Int J Res Med Sci.

2014;2,250.

2. Kacie J. Hoyt SS, Laura White,Noyal Mariya Joseph,Padmini Salgame,Subitha Lakshminarayanan,Muthuraj Muthaiah,Saka Vinod Kumar,Jerrold J. Ellner,Gautam Roy,C.

Robert Horsburgh Jr,Natasha S. Hochberg Effect of malnutrition on radiographic

findings and mycobacterial burden

in pulmonary tuberculosis.

Plos One.

2019;14(3).

3. T. C. Quyen JA, T. V. Thuan. Nutrition

Tài liệu tham khảo

Tài liệu liên quan

Chính vì lyù do ñoù, chuùng toâi thöïc hieän nghieân cöùu: “Kieán thöùc cuûa caùc baø meï coù con döôùi 5 tuoåi veà phoøng choáng tieâu chaûy vaø nhieãm khuaån hoâ haáp caáp tính ôû