Chaêm soùc, hoã trôï vaø ñieàu trò cho ngöôøi nhieãm HIV/AIDS taïi huyeän Tieân Du, tænh Baéc Ninh
Phaïm Thò Caàm Giang (*) vaø Ñoã Mai Hoa (***)
Chaêm soùc, hoã trôï vaø ñieàu trò cho ngöôøi nhieãm HIV/AIDS ñoùng vai troø quan troïng trong vieäc naâng cao chaát löôïng cuoäc soáng cuûa ngöôøi nhieãm HIV vaø goùp phaàn giaûm haäu quaû do HIV/AIDS gaây ra. Ñeå tìm hieåu thöïc traïng coâng taùc chaêm soùc, hoã trôï vaø ñieàu trò cho ngöôøi nhieãm HIV/AIDS taïi Tieân Du, Baéc Ninh, nghieân cöùu ñaõ söû duïng soá lieäu hoài cöùu vaø phöông phaùp nghieân cöùu ñònh tính vôùi caùc caùn boä y teá tham gia coâng taùc phoøng choáng HIV/AIDS vaø ngöôøi nhieãm HIV. Keát quaû cho thaáy, vôùi nguoàn löïc haïn cheá, Tieân Du ñaõ cung caáp caùc dòch vuï chaêm soùc, hoã trôï caáp thieát cho ngöôøi nhieãm HIV/AIDS, chuû yeáu thoâng qua y teá tuyeán xaõ. Tuy nhieân caùc dòch vuï naøy vaãn coøn nhieàu baát caäp, toàn taïi nhö: cô cheá phoái hôïp chuyeån göûi giöõa caùc dòch vuï coù lieân quan chöa chaët cheõ; Khoâng coù söï keát noái vôùi Phoøng khaùm ngoaïi truù tænh - nôi duy nhaát thöïc hieän ñieàu trò thuoác khaùng virut (ARV) taïi Baéc Ninh; Chaát löôïng hoaït ñoäng taïi tuyeán xaõ chöa ñoàng ñeàu vaø chöa ñi vaøo chieàu saâu; Dòch vuï chaêm soùc, hoã trôï cho ngöôøi nhieãm chöa taän duïng nguoàn löïc töø coäng ñoàng vaø ngöôøi nhieãm HIV; Coâng taùc chaêm soùc, hoã trôï, ñieàu trò cho ngöôøi nhieãm HIV/AIDS chöa ñöôïc chính quyeàn vaø caùc ban ngaønh quan taâm. Keát quaû treân cho thaáy Tieân Du caàn xaây döïng keá hoaïch cuï theå cho chöông trình chaêm soùc vaø ñieàu trò HIV/AIDS trong thôøi gian tôùi nhaèm huy ñoäng theâm caùc nguoàn löïc cho vieäc chaêm soùc hoã trôï cho ngöôøi nhieãm.
Vieäc thieát laäp maïng löôùi chaêm soùc cuûa nhöõng ngöôøi coù H+ laø vieäc neân sôùm ñöôïc thöïc hieän. Söï gaén keát giöõa caùc dòch vuï khoâng chæ trong phaïm vi huyeän maø vôùi caû nhöõng huyeän laân caän vaø tuyeán tænh seõ taïo thuaän lôïi cho ngöôøi nhieãm HIV tieáp caän vôùi nhöõng dòch vuï chaêm soùc, hoã trôï vaø ñieàu trò HIV/AIDS phuø hôïp vaø caàn thieát.
Töø khoùa: HIV/AIDS, Tieân Du, chaêm soùc, hoã trôï, ñieàu trò
Care, support and treatment for people living with HIV/AIDS in Tien Du district,
Bac Ninh province
Pham Thi Cam Giang (*); Do Mai Hoa (**)
Care, support and treatment for people living with HIV/AIDS (PLHA) play a very important role in improving PLHA quality of life and reducing HIV/AIDS consequences. In order to assess the HIV/AIDS care, support and treatment program in Tien Du, Bac Ninh, retrospective data and qualitative techniques were used in this study with HIV/AIDS health care providers and PLHA. Findings show
1. Ñaët vaán ñeà
Tieân Du laø moät huyeän ñoàng baèng naèm ôû phía Taây Nam cuûa tænh Baéc Ninh, ñöôïc meänh danh laø vöông quoác leã hoäi vôùi nhieàu leã hoäi truyeàn thoáng ñöôïc toå chöùc haøng naêm. Ngaønh ngheà cuûa ngöôøi daân nôi ñaây chuû yeáu laø noâng nghieäp, cô caáu noâng nghieäp ñan xen vôùi caùc khu coâng nghieäp laøng ngheà. Hieän nay, huyeän ñaõ hình thaønh moät soá khu, cuïm coâng nghieäp, taïo vieäc laøm cho ngöôøi daân.
Keå töø tröôøng hôïp phaùt hieän nhieãm HIV ñaàu tieân taïi huyeän naêm 1996, tính ñeán cuoái naêm 2009 huyeän Tieân Du ñaõ coù 178 ngöôøi nhieãm HIV, trong ñoù 79 tröôøng hôïp chuyeån sang giai ñoaïn AIDS vaø 69 tröôøng hôïp töû vong do AIDS. 12/14 xaõ, thò traán ñaõ baùo caùo coù ngöôøi nhieãm HIV [1,2]. Tình hình dòch taïi huyeän moãi naêm taêng leân ñi cuøng vôùi söï phöùc taïp cuûa tình hình teä naïn ma tuùy, maïi daâm. HIV mang laïi nhieàu taùc ñoäng tieâu cöïc ñoái vôùi baûn thaân ngöôøi nhieãm HIV vaø gia ñình, tôùi neàn kinh teá xaõ hoäi vaø ñaëc bieät ñoái vôùi heä thoáng y teá cuûa moãi quoác gia. Do HIV/AIDS laø tình traïng beänh maõn tính khoâng theå chöõa khoûi haún vaø ñoàng thôøi laø moät vaán ñeà xaõ hoäi neân ngoaøi vieäc phaûi chòu ñöïng nhöõng ñau ñôùn, beänh taät
veà maët theå xaùc, ngöôøi nhieãm HIV/AIDS vaø gia ñình cuûa hoï coøn phaûi chòu söï kyø thò vaø phaân bieät ñoái xöû cuûa coäng ñoàng. Do ñoù, ñeå ñaûm baûo chaát löôïng cuoäc soáng, giaûm nguy cô laây nhieãm cho coäng ñoàng vaø coù khaû naêng ñoùng goùp cho xaõ hoäi, hoï caàn ñöôïc chaêm soùc, hoã trôï caû veà maët theå chaát vaø tinh thaàn [4,6,7].
Vôùi söï gia taêng soá tröôøng hôïp nhieãm HIV haøng naêm, nhu caàu ñöôïc chaêm soùc, hoã trôï vaø ñieàu trò cho ngöôøi nhieãm HIV taïi Tieân Du ngaøy caøng cao. Do ñoù, vieäc ñaùnh giaù, tìm hieåu hieän traïng chaêm soùc, hoã trôï vaø ñieàu trò cho ngöôøi nhieãm HIV/AIDS laø vieäc caàn thieát ñeå coù nhöõng ñònh höôùng phuø hôïp cho chöông trình trong thôøi gian saép tôùi.
2. Phöông phaùp nghieân cöùu
Ñeå tìm hieåu hieän traïng coâng taùc chaêm soùc, hoã trôï vaø ñieàu trò cho ngöôøi nhieãm HIV/AIDS bao goàm:
moâ taû hieän traïng caùc dòch vuï chaêm soùc, hoã trôï vaø ñieàu trò HIV/AIDS; ñaùnh giaù söï tieáp caän vaø söû duïng dòch vuï cuûa ngöôøi nhieãm HIV; tìm hieåu nhu caàu vaø moái quan taâm cuûa ngöôøi nhieãm veà chaêm soùc, hoã trôï vaø ñieàu trò, nhoùm nghieân cöùu söû duïng phöông phaùp nghieân cöùu ñònh tính keát hôïp hoài cöùu soá lieäu.
that most of HIV/AIDS care, support and treatment services in Tien Du were offered through commune health facilities with limited resources. There still remain many difficulties and gaps such as the loose referral service coordination and mechanism among related facilities, no linkages with the provincial Outpatient Clinic (OPC) - the unique OPC offering antiretroviral therapy (ARV) in Bac Ninh; poor operational activity quality at commune level, no mobilization of resources from the community and PLHA, little concern shown by the local authorities and relevant sectors to care, support and treatment of PLHA. This study recommends that Tien Du needs to develop a more concrete plan for care and treatment of PLHA in the coming time to mobilize resources for HIV/AIDS care and treatment. A network of PLHA should be established in Tien Du as soon as possible. HIV/AIDS care and treatment services connected to other services should be established not only within the district but also with the adjacent districts and at the provincial level which will greatly facilitate the PLHA in Tien Du to access to the needed and appropriate care, support and treatment services.
Key words: HIV/AIDS, Tien Du, care, support, treatment.
Taùc giaû:
(*) Ths. Phaïm Thò Caàm Giang - caùn boä Khoa tö vaán chaêm soùc vaø ñieàu trò - Trung taâm Phoøng, choáng HIV/AIDS thaønh phoá Caàn Thô. Ñòa chæ: Soá 04 Chaâu Vaên Lieâm, P. An Laïc, Q. Ninh Kieàu, TP. Caàn Thô; Ñieän thoaïi:
0710. 3820683; Email: camgiangct@gmail.com
(**) TS. Ñoã Mai Hoa - Tröôûng Boä moân Quaûn lyù heä thoáng y teá - Tröôøng Ñaïi hoïc Y teá coâng coäng.
Ñòa chæ: 138 Giaûng Voõ - Ba Ñình - Haø Noäi. Ñieän thoaïi: 04 62662349. E.mail: dmh@hsph.edu.vn.
Nghieân cöùu ñònh tính bao goàm 1 cuoäc thaûo luaän nhoùm vôùi caùn boä phuï traùch chöông trình AIDS tuyeán xaõ, 4 cuoäc phoûng vaán saâu caùn boä tuyeán huyeän vaø tænh, 10 cuoäc phoûng vaán saâu ngöôøi nhieãm HIV thuoäc 3 nhoùm: 04 ngöôøi nhieãm ñang ôû giai ñoaïn ñaàu, 04 ngöôøi nhieãm ñang ôû giai ñoaïn sau, ñang ñöôïc ñieàu trò nhieãm truøng cô hoäi (NTCH) (trong ñoù coù 02 ngöôøi ñang ñieàu trò ARV) vaø 02 ngöôøi nhieãm HIV giai ñoaïn cuoái.
Hoài cöùu soá lieäu bao goàm vieäc raø soaùt vaø toång hôïp thoâng tin töø caùc soå saùch vaø baùo caùo veà tình hình chaêm soùc, hoã trôï vaø ñieàu trò HIV/AIDS.
Quy trình thu thaäp soá lieäu: nhoùm nghieân cöùu phoái hôïp cuøng Trung taâm y teá (TTYT) huyeän Tieân Du tieán haønh saép xeáp caùc buoåi phoûng vaán saâu caùn boä y teá taïi huyeän vaø tænh taïi nôi laøm vieäc, toå chöùc thaûo luaän nhoùm vôùi 06 caùn boä phuï traùch chöông trình AIDS tuyeán xaõ taïi TTYT vaø phoûng vaán saâu ngöôøi nhieãm HIV taïi hoä gia ñình. Taát caû caùc cuoäc thaûo luaän nhoùm vaø phoûng vaán saâu ñeàu ñöôïc ghi aâm, gôõ baêng, vaø phaân tích theo nhoùm chuû ñeà. Caùc kyõ thuaät toång hôïp, so saùnh vaø ñoái chieáu soá lieäu töø caùc ñoái töôïng nghieân cöùu khaùc nhau cuõng ñöôïc aùp duïng nhaèm taêng cöôøng chaát löôïng vaø söï phong phuù cuûa caùc thoâng tin thu thaäp ñöôïc.
3. Keát quaû nghieân cöùu
3.1. Tình hình dòch HIV/AIDS taïi huyeän Tieân Du
Theo baùo caùo keát quaû hoaït ñoäng phoøng, choáng AIDS cuûa Ban chæ ñaïo Phoøng, choáng AIDS vaø phoøng choáng teä naïn ma tuùy, maïi daâm huyeän Tieân Du, tính ñeán 31/12/2009:
Tích luõy soá ngöôøi nhieãm HIV: 178 Tích luõy soá tröôøng hôïp
chuyeån thaønh AIDS: 79
Tích luõy tröôøng hôïp töû vong do AIDS: 69 Soá tröôøng hôïp coøn soáng vaø ñöôïc quaûn lyù: 51
Huyeän Tieân Du coù 13 xaõ vaø 1 thò traán, 12/14 xaõ thò traán ñaõ baùo caùo veà caùc tröôøng hôïp nhieãm HIV, trong ñoù soá tröôøng hôïp nhieãm HIV taäp trung cao ôû 3 xaõ: Laïc Veä, Lieân Baõo vaø Taân Chi.
Trong soá caùc ca nhieãm ñöôïc baùo caùo, nam giôùi chieám 69% (120 ngöôøi) (Bieåu ñoà 1) vaø 79,2% (142 ngöôøi) ôû ñoä tuoåi töø 20 -39 tuoåi (Bieåu ñoà 2). Trong nhöõng naêm gaàn ñaây, soá ngöôøi treû nhieãm HIV coù xu höôùng gia taêng vaø söï laây truyeàn qua ñöôøng tình duïc khaùc giôùi cuõng baét ñaàu xuaát hieän nhieàu hôn.
Bieåu ñoà 3 cho thaáy tieâm chích ma tuùy laø con ñöôøng laây nhieãm chính taïi huyeän vôùi 47% (84 ngöôøi). Theo caùn boä phuï traùch chöông trình AIDS huyeän, soá tröôøng hôïp nhieãm laø nhöõng ngöôøi tieâm chích ma tuùy ñöôïc döï baùo laø seõ tieáp tuïc coù aûnh höôûng ñeán söï gia taêng dòch HIV do tình hình ma tuùy treân ñòa baøn huyeän ñang dieãn ra phöùc taïp. Beân caïnh ñoù, laây nhieãm HIV trong quaàn theå nam giôùi vaø nam mua daâm seõ coù chieàu höôùng gia taêng do söï phaùt trieån cuûa caùc khu coâng nghieäp môùi taïi huyeän. Maëc duø soá löôïng ngöôøi baùn daâm nhieãm HIV taïi huyeän khoâng cao, nhöng söï laây lan töø nhoùm naøy sang khaùch laøng chôi seõ thuùc ñaåy söï laây truyeàn HIV töø choàng sang vôï.
3.2. Nguoàn löïc cho coâng taùc chaêm soùc, hoã trôï vaø ñieàu trò HIV/AIDS taïi huyeän Tính ñeán thaùng 12/2009, 100% caùn boä tham gia coâng taùc phoøng choáng HIV/AIDS töø huyeän ñeán xaõ Bieåu ñoà 1. Tình hình nhieãm HIV theo giôùi.
Bieåu ñoà 2. Tình hình nhieãm HIV theo nhoùm tuoåi
Bieåu ñoà 3. Tình hình nhieãm HIV theo nhoùm ñoái töôïng xeùt nghieäm
ñeàu laø kieâm nhieäm, ñaëc bieät caùn boä phuï traùch chöông trình taïi xaõ laø caùc Tröôûng traïm y teá. Haàu heát caùc hoaït ñoäng tö vaán, chaêm soùc vaø hoã trôï cho taát caû ngöôøi nhieãm HIV trong moät xaõ ñeàu do Traïm tröôûng traïm y teá xaõ ñaûm nhieäm. Vôùi nhöõng xaõ coù löôïng ngöôøi nhieãm taäp trung cao (nhö xaõ Taân Chi, Laïc Veä) thì ñaây laø moät khoù khaên lôùn.
Soá löôïng coäng taùc vieân tuyeán xaõ trung bình 2 ngöôøi/xaõ goùp phaàn hoã trôï coâng taùc tieáp caän, truyeàn thoâng tuyeán cô sôû. Tuy nhieân, nhieäm vuï chính cuûa coäng taùc vieân chæ laø truyeàn thoâng vaø hoã trôï khi caàn, kyõ naêng chaêm soùc y teá khoâng cao do ñoù, coâng taùc chaêm soùc, hoã trôï, chuyeån tuyeán vaãn do caùn boä phuï traùch taïi xaõ ñaûm nhieäm chính.
Söï tham gia cuûa caùc ban ngaønh ñoaøn theå vaøo coâng taùc phoøng, choáng HIV/AIDS taïi huyeän trong nhöõng naêm gaàn ñaây ñöôïc quan taâm ñaùng keå. Moät soá ban ngaønh ñaõ chuû ñoäng lieân laïc vaø phoái hôïp toå chöùc caùc cuoäc truyeàn thoâng nhö Ñoaøn thanh nieân, Hoäi phuï nöõ, coâng an huyeän,… Tuy nhieân, ban ngaønh vaãn ñang döøng laïi ôû coâng taùc thoâng tin, truyeàn thoâng vaø giaùo duïc söùc khoûe, chöa tham gia vaøo vieäc chaêm soùc, hoã trôï cho ngöôøi nhieãm HIV, ñaëc bieät laø chöa coù hoã trôï ngheà nghieäp, hoã trôï voán.
Kinh phí hoaït ñoäng cuûa Chöông trình phoøng, choáng HIV/AIDS huyeän Tieân Du ñöôïc hoã trôï chính töø Chöông trình muïc tieâu quoác gia. Beân caïnh ñoù, huyeän ñöôïc söï hoã trôï cuûa döï aùn Life-Gap ñeå thaønh laäp Phoøng tö vaán xeùt nghieäm töï nguyeän Lao-HIV.
Theo Giaùm ñoác Trung taâm y teá huyeän Tieân Du, nguoàn kinh phí cho chöông trình hieän nay quaù thaáp gaây nhieàu khoù khaên trong vieäc thuùc ñaåy caùc hoaït ñoäng, ñaëc bieät laø kinh phí hoã trôï caùn boä y teá vaø kinh phí hoã trôï chaêm soùc ngöôøi nhieãm HIV.
3.3. Hieän traïng caùc dòch vuï chaêm soùc, hoã trôï vaø ñieàu trò HIV/AIDS taïi huyeän (phía cung caáp dòch vuï)
Vôùi nguoàn löïc haïn heïp, nhöõng naêm gaàn ñaây Trung taâm y teá huyeän Tieân Du ñaõ noã löïc ñöa caùc dòch vuï y teá caàn thieát ñeán vôùi ngöôøi nhieãm HIV treân ñòa baøn. Tuy nhieân, theo baùo caùo toång keát chöông trình phoøng, choáng AIDS naêm 2009 cuûa huyeän, tæ leä ngöôøi nhieãm HIV ñöôïc tieáp caän vaø söû duïng dòch vuï chaêm soùc, hoã trôï vaø ñieàu trò taïi huyeän Tieân Du vaãn chöa cao, vôùi toång soá 109 ngöôøi nhieãm HIV taïi ñòa phöông, huyeän chæ quaûn lyù ñöôïc 60 ngöôøi vaø laäp soå theo doõi söùc khoûe cho 51 ngöôøi.
Cuï theå, caùc dòch vuï ñaõ ñöôïc cung caáp nhö sau:
- Tö vaán xeùt nghieäm töï nguyeän (VCT): phoøng VCT ñöôïc ñaët taïi Trung taâm Y teá huyeän. Vôùi söï taøi trôï cuûa döï aùn Life Gap taát caû beänh nhaân lao ñeàu ñöôïc taàm soaùt HIV. Ñoái vôùi caùc ñoái töôïng nguy cô (maø khoâng phaûi laø beänh nhaân lao) thì ñöôïc tö vaán vaø xeùt nghieäm theo kinh phí cuûa chöông trình muïc tieâu quoác gia (CTMTQG).
- Döï phoøng laây truyeàn HIV: Huyeän chöa coù caùc nhoùm ñoàng ñaúng vieân. Nguoàn BKT, BCS ñöôïc phaân boå töø Trung taâm Phoøng, choáng HIV/AIDS, huyeän caáp veà Traïm y teá xaõ ñeå caáp phaùt ñeán caùc ñoái töôïng coù nguy cô. Tuy nhieân soá löôïng raát haïn cheá.
- Döï phoøng laây truyeàn HIV töø meï sang con: Baø meï mang thai ñöôïc tö vaán, laáy maãu maùu taïi TTYT huyeän. Ñieàu trò döï phoøng laây truyeàn töø meï sang con ñöôïc thöïc hieän taïi tuyeán tænh.
- Ñieàu trò thuoác khaùng virus (ARV) vaø nhieãm truøng cô hoäi: dòch vuï naøy ñöôïc cung caáp mieãn phí taïi PKNT tænh vôùi söï taøi trôï cuûa CDC/Life Gap.
Vieäc hoã trôï tuaân thuû ñieàu trò do caùn boä tö vaán taïi PKNT thöïc hieän, khoâng coù söï hoã trôï cuûa caùc nhoùm coäng ñoàng khaùc. Taïi huyeän, ngöôøi nhieãm bò caùc beänh NTCH chæ ñöôïc khaùm vaø ñieàu trò mieãn phí khi coù theû baûo hieåm.
- Chaêm soùc, tö vaán, hoã trôï taïi nhaø vaø coäng ñoàng:
dòch vuï naøy do caùn boä phuï traùch xaõ cung caáp. Hoaït ñoäng ñöôïc loàng gheùp caùc buoåi thaêm hoûi taïi nhaø ñeå tö vaán, höôùng daãn theâm cho ngöôøi thaân trong gia ñình caùch chaêm soùc ngöôøi nhieãm HIV, tö vaán veà dinh döôõng.
- Caùc bieän phaùp chaêm soùc y teá boå sung vaø thay theá (nhoùm hoã trôï ngöôøi nhieãm, hoã trôï xaõ hoäi,….): moät vaøi ngöôøi nhieãm HIV taïi Tieân Du ñang tham gia nhoùm Vì ngaøy mai töôi saùng cuûa tænh Baéc Ninh tuy nhieân hoaït ñoäng hoã trôï nhoùm vaãn chöa ñöôïc hình thaønh taïi huyeän. Caùc hoã trôï xaõ hoäi khaùc nhö: hoã trôï phaùt trieån sinh keá, dinh döôõng, hoã trôï mai taùng,…
cuõng chöa ñöôïc trieån khai maïnh meõ.
Vôùi nguoàn löïc haïn cheá, huyeän ñaõ coá gaéng cung caáp nhieàu dòch vuï caàn thieát ñeán vôùi ngöôøi nhieãm HIV, tuy nhieân hoaït ñoäng cuûa caùc dòch vuï vaãn coøn nhieàu haïn cheá vaø nhieàu vaán ñeà toàn taïi:
Nhö ñaõ ñeà caäp ôû treân, caùc hoaït ñoäng chaêm soùc, hoã trôï vaø ñieàu trò nhöõng ngöôøi nhieãm HIV/AIDS chuû yeáu do traïm tröôûng caùc traïm y teá xaõ ñaûm nhieäm neân hoï ít coù thôøi gian ñeå tö vaán, chaêm soùc cuõng nhö theo doõi tình traïng beänh cuûa ngöôøi nhieãm. Caùc buoåi tö vaán, hoã trôï chöa ñi vaøo chieàu saâu vaø thöôøng chæ
taäp trung nhieàu cho nhöõng ngöôøi môùi phaùt hieän bò nhieãm HIV/AIDS.
"Ñoái vôùi nhöõng ñoái töôïng môùi, chuùng toâi tieáp caän, tö vaán nhieàu laàn, giôùi thieäu ñeán VCT, PKNT.
Nhöõng ñoái töôïng cuõ, ñaõ quen neân thöôøng khi hoï coù vaán ñeà gì seõ lieân laïc vôùi chuùng toâi."(caùn boä y teá xaõ)
Vôùi tình traïng treân, vieäc tö vaán, chaêm soùc hoã trôï taïi xaõ cho nhöõng ngöôøi ñaõ ñöôïc phaùt hieän nhieãm HIV/AIDS laâu thöôøng bò boû ngoû. Beân caïnh ñoù, caùn boä y teá tuyeán huyeän vaø xaõ chöa ñöôïc taäp huaán veà thuoác ARV vaø kyõ naêng tö vaán tuaân thuû ñieàu trò taïi coäng ñoàng, do ñoù vaãn coøn gaëp nhieàu khoù khaên khi caàn tö vaán, hoã trôï cho nhöõng ngöôøi nhieãm ñang ñieàu trò ARV.
"Khi bieát beänh nhaân ñang ñieàu trò ARV, caùn boä chuyeân traùch xaõ ñoâi khi muoán hoã trôï tuaân thuû ñieàu trò cuõng gaëp khoù khaên vì hoï chöa ñöôïc taäp huaán veà thuoác vaø caùch tö vaán nhö theá naøo" (Caùn boä phuï traùch chöông trình AIDS huyeän).
Nguoàn thuoác NTCH mieãn phí taïi huyeän chöa coù, ngöôøi nhieãm khi coù vaán ñeà veà söùc khoûe thöôøng ñeán Traïm y teá xaõ gaëp caùn boä phuï traùch ñeå ñöôïc khaùm vaø keâ ñôn, sau ñoù phaûi töï ñi mua thuoác neáu khoâng coù theû baûo hieåm.
"Taïi xaõ khoâng coù thuoác NTCH mieãn phí, thöôøng thì chò khaùm vaø keâ toa mieãn phí, neáu ngöôøi beänh coù theû baûo hieåm thì môùi ñöôïc laáy thuoác khoâng traû tieàn, khoâng thì vaãn phaûi mua thuoác"(Caùn boä phuï traùch chöông trình AIDS taïi xaõ)
May maén laø taïi moät soá xaõ ñaõ keát hôïp vôùi caùc chöông trình khaùc caáp theû baûo hieåm cho ngöôøi ngheøo ñaõ choïn moät soá ngöôøi nhieãm coù gia caûnh khoù khaên ñeå caáp theû.
"Khi coù ñôït caáp theû baûo hieåm cho ngöôøi ngheøo, toâi cuõng ñeå yù öu tieân cho moät soá ngöôøi nhieãm ngheøo taïi xaõ, nhöng taát nhieân khoâng phaûi ai cuõng ñöôïc, soá löôïng cuõng haïn cheá laém"(caùn boä phuï traùch chöông trình AIDS taïi xaõ)
Caùc dòch vuï coù lieân quan taïi huyeän cuõng nhö tænh ñang hoaït ñoäng khaù ñoäc laäp, chöa coù söï keát noái chaët cheõ ñeå hoã trôï cho nhau. Vai troø ñieàu phoái trong coâng taùc chuyeån göûi, chuyeån tuyeán chöa ñöôïc quan taâm daãn ñeán hoaït ñoäng cuûa caùc dòch vuï rôøi raïc, chaát löôïng chöa cao.
Phoøng tö vaán xeùt nghieäm töï nguyeän (VCT) ñaët taïi TTYT huyeän Tieân Du vôùi soá löôïng khaùch haøng 4-5ngöôøi/thaùng, quaù thaáp so vôùi chæ tieâu 40 khaùch haøng/thaùng. Nguoàn khaùch haøng chuû yeáu do coäng taùc
vieân (CTV) vaø caùn boä phuï traùch tuyeán xaõ giôùi thieäu ñeán, tuy nhieân vieäc chuyeån göûi naøy thöïc hieän khaù hình thöùc, söï phoái hôïp giöõa beân chuyeån vaø beân nhaän chöa nhòp nhaøng vaø ñoàng nhaát do chöa coù cô cheá phoái hôïp roõ raøng.
"…CTV hay caùn boä traïm y teá coù giôùi thieäu ñoái töôïng coù nguy cô ñeán phoøng VCT cuûa chuùng toâi, nhöng soá löôïng ít laém… nhieàu khi gaàn cuoái thaùng chuùng toâi phaûi goïi xuoáng traïm ñeå nhôø hoï daãn ngöôøi leân vì ít ngöôøi ñeán phoøng VCT quaù…"(Caùn boä phuï traùch phoøng VCT)
Phoøng khaùm ngoaïi truù (PKNT) tænh Baéc Ninh laø nôi duy nhaát treân ñòa baøn tænh Baéc Ninh thöïc hieän ñieàu trò ARV cho toaøn tænh. Phoøng khaùm laøm vieäc khaù ñoäc laäp vaø khoâng coù söï lieân keát vôùi phoøng VCT, caùn boä phuï traùch chöông trình AIDS taïi tuyeán huyeän/xaõ vaø caùc cô sôû khaùc. Taát caû caùc thoâng tin lieân quan ñeán beänh nhaân ñeàu ñöôïc baûo maät keå caû soá lieäu thoáng keâ.
"Khoâng caàn bieát beänh nhaân töø ñaâu ñeán, cöù nhieãm HIV laø chuùng toâi tieáp nhaän. Chuùng toâi khoâng quan taâm beänh nhaân ñöôïc ai giôùi thieäu ñeán. Beänh nhaân ñeán ñaây ñöôïc baûo maät thoâng tin hoaøn toaøn, chuùng toâi khoâng cung caáp hay trao ñoåi thoâng tin vôùi baát cöù ñôn vò naøo khaùc ngoaøi Ban quaûn lyù döï aùn"(Baùc só phuï traùch PKNT)
Theo caùn boä phuï traùch PKNT, moãi beänh nhaân khi ñeán ñaây ñeàu ñöôïc kyù vaøo baûn cam keát baûo maät thoâng tin, döïa vaøo baûn cam keát naøy, phoøng khaùm coù chuû tröông hoaït ñoäng hoaøn toaøn ñoäc laäp, khoâng coù söï lieân keát, phoái hôïp, trao ñoåi thoâng tin naøo giöõa PKNT vôùi caùc tuyeán quaän/huyeän hoaëc caùc ñôn vò coù lieân quan. Söï cöùng nhaéc trong vieäc phoái hôïp daãn ñeán söï khoù khaên trong coâng taùc hoã trôï tuaân thuû ñieàu trò taïi phoøng khaùm cuõng nhö coâng taùc chaêm soùc hoã trôï taïi coäng ñoàng.
"Chuùng toâi khoâng trao ñoåi hay phoái hôïp gì vôùi caùc nhoùm hay caùn boä ngoaøi PKNT vì nhö theá laø vi phaïm cam keát baûo maät thoâng tin vôùi beänh nhaân. Beänh nhaân ra khoûi PKNT muoán thoâng baùo cho ai nöõa thì ñoù laø quyeàn caù nhaân cuûa hoï, chuùng toâi khoâng can thieäp vaøo" (Baùc só phuï traùch PKNT)
Hieän nay, vaán ñeà tuaân thuû ñieàu trò cuûa beänh nhaân taïi PKNT ñang laø moät toàn taïi lôùn, tæ leä khoâng tuaân thuû ñieàu trò taïi PKNT hôn 40%, taäp trung cao ôû ñoái töôïng tieâm chích ma tuùy. Tö vaán tuaân thuû ñieàu trò taïi PKNT döôøng nhö chöa ñuû veà chaát laãn veà löôïng ñeå hoã trôï beänh nhaân tuaân thuû ñieàu trò.
"Ngöôøi nhieãm HIV coù tieâm chích ma tuùy thöôøng khoâng tuaân thuû ñieàu trò, chuùng toâi ôû ñaây cuõng tö vaán nhieàu laàn, nhaéc ñi nhaéc laïi nhöng hoï vaãn theá, laâu laâu laïi heát thuoác khoâng ñuùng ngaøy. Chuùng toâi cuõng ñaønh chòu, khoâng theå khoâng phaùt thuoác tieáp cho hoï" (Baùc só phuï traùch PKNT)
Vôùi hoaït ñoäng kheùp kín nhö vaäy, tuyeán huyeän haàu nhö khoâng naém baét ñöôïc soá löôïng beänh nhaân cuûa huyeän mình ñang ñieàu trò ARV taïi PKNT tænh laø bao nhieâu.
"Huyeän khoâng naém roõ chính xaùc soá ngöôøi nhieãm ñang ñöôïc ñieàu trò ARV vì huyeän khoâng tröïc tieáp ñieàu trò, PKNT hoï môùi bieát nhöng chöa coù söï trao ñoåi thoâng tin, soá lieäu vôùi hoï ñöôïc" (Caùn boä phuï traùch chöông trình AIDS huyeän)
Ngöôøi nhieãm HIV khi coù caùc daáu hieäu chuyeån giai ñoaïn (theo quan saùt cuûa caùn boä chuyeân traùch xaõ) caùn boä phuï traùch môùi chuyeån göûi leân PKNT ñeå ñöôïc chaån ñoaùn ñieàu trò ARV. Khi ñaõ chuyeån beänh nhaân ñeán PKNT, tuyeán huyeän cuõng nhö xaõ khoâng naém baét ñöôïc quaù trình ñieàu trò tieáp sau ñoù cuûa beänh nhaân, ñieàu naøy daãn ñeán vieäc hoã trôï tuaân thuû ñieàu trò, chaêm soùc bò haïn cheá.
"Beänh nhaân khi ñaõ ñöôïc chuyeån leân PKNT, chuùng toâi khoâng naém ñöôïc tình hình ñieàu trò cuûa beänh nhaân treân ñoù nöõa, chæ khi gaëp beänh nhaân, hoï noùi thì mình môùi bieát thoâi"(Caùn boä chuyeân traùch xaõ)
Coâng taùc chaêm soùc, hoã trôï cuoái ñôøi cho beänh nhaân AIDS chöa ñöôïc quan taâm, chuù troïng. Huyeän chöa tìm ñöôïc caùc nguoàn hoã trôï cho beänh nhaân AIDS cuõng nhö gia ñình nhö mai taùng, hoã trôï taâm linh,…khi beänh nhaân töû vong.
"Tröôùc ñaây chöông trình muïc tieâu quoác gia cuõng coù moät chuùt chi phí hoã trôï mai taùng cho beänh nhaân AIDS, nhöng naêm nay thì khoâng coøn. Chuùng toâi cuõng gaëp khoù khaên trong vieäc huy ñoäng caùc ban ngaønh goùp phaàn hoã trôï cho gia ñình beänh nhaân…" (Laõnh ñaïo TTYT huyeän)
Nhìn chung, trong nhöõng naêm gaàn ñaây, coâng taùc chaêm soùc, hoã trôï vaø ñieàu trò cho ngöôøi nhieãm HIV ñaõ ñöôïc ngaønh y teá huyeän quan taâm hôn. Tuy nhieân vôùi nguoàn löïc haïn cheá, moïi hoaït ñoäng haàu heát do ngaønh y teá thöïc hieän, ñaëc bieät laø caùn boä tuyeán xaõ.
Caùc dòch vuï ñöôïc trieån khai moät caùch rieâng leû, chöa coù söï phoái hôïp, söï tham gia cuûa caùc ban ngaønh ñoaøn theå coøn haïn cheá neân chöa taïo ñöôïc moät maïng löôùi bao phuû treân ñòa baøn huyeän.
3.4 . Nhu caàu, moái quan taâm vaø söï tieáp caän dòch vuï chaêm soùc, hoã trôï vaø ñieàu trò cuûa ngöôøi nhieãm HIV
Nhu caàu veà hoã trôï tinh thaàn: nhu caàu ñöôïc chia seõ, ñoàng caûm töø nhöõng ngöôøi cuøng caûnh ngoä ñöôïc ngöôøi nhieãm quan taâm. Moät soá ngöôøi nhieãm ñaõ vaø ñang sinh hoaït taïi caùc caâu laïc boä/nhoùm baïn giuùp baïn ñeàu cho raèng ñaây laø hình thöùc phuø hôïp, mang laïi söï thoaûi maùi veà tinh thaàn cho ngöôøi nhieãm.
"Mình thaáy nhöõng ngöôøi cuøng caûnh ngoä seõ deã thoâng caûm vôùi nhau hôn, mình khoâng sinh hoaït trong nhoùm naøo nhöng mình cuõng ñaõ ñeán ñoäng vieân, an uûi 1 vaøi ngöôøi gioáng mình, hoï gaëp mình laø khoùc vaø keå raát nhieàu chuyeän, nhöõng chuyeän ñoù mình ñaõ töøng traûi qua neân raát ñoàng caûm"(Ngöôøi nhieãm xaõ Hoaøng Sôn)
"Em coù sinh hoaït trong nhoùm Vì ngaøy mai töôi saùng ôû Baéc Ninh, thaáy caùc anh chò trong nhoùm raát nhanh nheïn, em cuõng vaøi laàn ñi ñeán nhöõng ngöôøi gioáng mình ñeå ñoäng vieân roài nhôø chò tröôûng nhoùm hoã trôï, giôùi thieäu ñeán nhöõng choã khaùc. Em thaáy sinh hoaït vaäy raát boå ích" (Ngöôøi nhieãm xaõ Caûnh Höng)
Hieän taïi, ngöôøi nhieãm ôû giai ñoaïn môùi phaùt hieän thöôøng ñöôïc caùn boä chuyeân traùch xaõ ñeán tö vaán, hoã trôï ñeå vöôït qua khuûng hoaûng ban ñaàu, giôùi thieäu ñeán VCT huyeän. Ñoái vôùi ngöôøi nhieãm thì caùn boä y teá xaõ ñaõ trôû thaønh moät ñieåm töïa cho hoï.
"Cuõng nhôø maáy anh ñeán khuyeân giaûi, ñoäng vieân nhieàu laàn toâi môùi daàn daàn vöôït qua ñöôïc cuù soác naøy.
Baây giôø soáng chæ nghó ñeán con thoâi, ñoù laø nieàm vui soáng cuûa toâi" (Ngöôøi nhieãm HIV xaõ Minh Ñaïo)
Tö vaán veà dinh döôõng, caùch chaêm soùc baûn thaân vaø döï phoøng laây nhieãm HIV ñöôïc caùn boä y teá vaø coäng taùc vieân tuyeán xaõ loàng gheùp vaø caùc buoåi ñeán thaêm hoä gia ñình ñeå höôùng daãn veà caùch aên uoáng, sinh hoaït trong gia ñình ñeå traùnh laây nhieãm cho ngöôøi thaân. Ngöôøi nhieãm cuõng ñöôïc phaùt moät cuoán soå höôùng daãn caùch chaêm soùc cho ngöôøi nhieãm HIV taïi gia ñình vaø coäng ñoàng.
Nhìn chung, trong nhöõng naêm gaàn ñaây, ngöôøi nhieãm HIV taïi huyeän Tieân Du ñaõ ñöôïc söï quan taâm cuûa ngaønh y teá huyeän. Tuy nhieân, vaãn coøn nhieàu baát caäp trong coâng taùc chaêm soùc, tö vaán gaây neân nhöõng hoang mang trong cuoäc soáng cuûa ngöôøi nhieãm. Tö vaán chöa ñi vaøo chieàu saâu, tìm hieåu taâm tö, nguyeän voïng cuûa ngöôøi nhieãm ñeå cung caáp dòch vuï ñuùng nhu caàu.
"Toâi muoán cho con ñi xeùt nghieäm xem chaùu coù bò nhieãm khoâng, maáy chò cuõng daãn chaùu ñi xeùt nghieäm nhöng khoâng thaáy cho hay keát quaû, toâi hoûi nhieàu laàn
laém thì maáy chò môùi cho bieát laø chaùu khoâng nhieãm, toâi lo maáy chò sôï toâi bò soác neân noùi cho toâi yeân taâm.
Theá laø toâi nhôø ngöôøi quen daãn chaùu leân Haø Noäi xeùt nghieäm laïi, may quaù keát quaû aâm tính" (Ngöôøi nhieãm xaõ Taân Chi)
Treû em nhieãm HIV vaø chòu aûnh höôûng bôûi HIV chöa ñöôïc söï quan taâm cuûa chính quyeàn ñòa phöông, ña phaàn caùc em gaëp nhieàu khoù khaên trong vieäc ñeán tröôøng vaø dinh döôõng.
"Chaùu noù hoïc lôùp 4 roài, maáy naêm tröôùc naêm naøo cuõng ñöôïc hoïc sinh gioûi, naêm nay söùc khoûe chaùu yeáu hôn, nhaø cuõng khoù khaên khoâng ñuû ñieàu kieän dinh döôõng theâm cho chaùu neân chaùu beänh lieân tuïc, keát quaû hoïc haønh cuõng giaûm suùt" (Ngöôøi nhieãm xaõ Taân Chi).
Do huyeän chöa coù nguoàn thuoác ñieàu trò NTCH mieãn phí neân ngöôøi nhieãm HIV/AIDS taïi Tieân Du vaãn phaûi töï chi traû chi phí ñieàu trò caùc beänh NTCH neáu hoï khoâng coù theû baûo hieåm, hoaëc chöa ñöôïc ñieàu trò ARV taïi PKNT tænh. Phaàn lôùn ngöôøi nhieãm HIV taïi huyeän coù hoaøn caûnh khoù khaên, khoâng coù baûo hieåm y teá, do ñoù hoï raát mong nhaän ñöôïc söï hoã trôï, chaêm soùc söùc khoûe vaø ñieàu trò mieãn phí. Beänh nhaân giai ñoaïn cuoái thöôøng gaëp khoù khaên trong sinh hoaït, ñoâi khi cuoäc soáng cuûa hoï phaûi hoaøn toaøn döïa vaøo söï chaêm soùc cuûa ngöôøi khaùc.
"Luùc choàng toâi beänh naëng, khoâng ñi laïi ñöôïc nöõa, chæ moãi mình toâi chaêm soùc anh aáy, nhaø ñôn chieác quaù. Giôø choàng maát, 2 meï con nöông töïa nhau soáng, toâi chæ lo sau naøy toâi maø trôû beänh thì khoâng bieát phaûi laøm sao vì con coøn nhoû quaù"(Ngöôøi nhieãm xaõ Taân Chi)
Theâm vaøo ñoù, gia ñình vaø ngöôøi thaân luoân laø choã döïa cuûa nhöõng ngöôøi nhieãm HIV, do ñoù, ngoaøi vieäc tö vaán cho ngöôøi nhieãm thì vieäc truyeàn thoâng, tö vaán vaø chia seû vôùi gia ñình ngöôøi nhieãm ñeå taïo moät neàn taûng tinh thaàn vaãn chaéc cho ngöôøi nhieãm taïi gia ñình laø vieäc laøm caàn thieát:
"…neáu ba meï choàng maø khoâng thoâng caûm, thöông yeâu em thì chaéc em cheát laâu roài… em thaáy mình cuõng caàn truyeàn thoâng cho gia ñình, ngöôøi thaân cuûa beänh nhaân ñeå hoï thoâng caûm, chia seû vôùi beänh nhaân vì soáng chung moät nhaø maø khoâng thöông yeâu nhau thì sao soáng noåi…"(Ngöôøi nhieãm xaõ Taân Chi).
Nhu caàu hoã trôï veà vaät chaát: hoã trôï veà voán cuõng nhö hoã trôï ñònh höôùng ngheà nghieäp thaät söï caàn thieát cho ngöôøi nhieãm hieän nay taïi huyeän.
"Maáy laàn gaëp maáy chò ôû traïm y teá em ñeàu xin khi naøo coù nguoàn naøo thì cho em vay ít voán ñeå em nuoâi
gaø taïi nhaø kieám theâm thu nhaäp"(Ngöôøi nhieãm xaõ Taân Chi).
"Töø ngaøy bieát mình bò nhieãm HIV, söùc khoûe cuõng khoâng nhö tröôùc neân mình khoâng ñi laøm thôï hoà ñöôïc nöõa, 2 vôï choàng cuõng mong ñöôïc vay ít voán ñeå môû caùi taïp hoùa nhoû ôû nhaø ñeå nuoâi con"(Ngöôøi nhieãm xaõ Minh Ñaïo).
Ngoaøi ra, nhu caàu ñöôïc naém baét caùc thoâng tin lieân quan ñeán dòch vuï cuõng ñöôïc söï quan taâm cuûa ngöôøi nhieãm, giuùp hoï chuû ñoäng hôn trong vieäc tieáp caän vaø söû duïng dòch vuï.
"Thôøi gian môùi phaùt hieän mình bò beänh, chò hoang mang laém, töï mình ñi leân Haø Noäi tìm hieåu maáy choã ñieàu trò beänh, vaát vaû laém. Baây giôø thì ñöôïc maáy chò ôû traïm giuùp ñôõ, nhöng neáu coù maáy tôø rôi hay ñòa chæ nhöõng nôi chaêm soùc cho ngöôøi nhieãm ôû ñòa phöông thì seõ tieän hôn, vôùi laïi khi mình muoán giôùi thieäu cho nhöõng ngöôøi gioáng mình thì cuõng bieát nôi ñeå chæ"(Ngöôøi nhieãm xaõ Taân Chi).
4. Baøn luaän
Nhìn chung, hoaït ñoäng chaêm soùc, hoã trôï vaø ñieàu trò taïi nhaø cho ngöôøi nhieãm HIV taïi huyeän Tieân Du môùi ñaùp öùng ñöôïc moät phaàn nhu caàu chaêm soùc caáp thieát cuûa ngöôøi nhieãm HIV/AIDS treân ñòa baøn. Tæ leä ngöôøi nhieãm HIV ñöôïc tieáp caän vaø söû duïng dòch vuï chaêm soùc, hoã trôï vaø ñieàu trò taïi huyeän Tieân Du vaãn chöa cao, vôùi toång soá 109 ngöôøi nhieãm HIV taïi ñòa phöông, huyeän chæ quaûn lyù ñöôïc 60 ngöôøi vaø laäp soå theo doõi söùc khoûe cho 51 ngöôøi. Nhieàu baát caäp vaø toàn taïi trong coâng taùc tö vaán, chaêm soùc, hoã trôï ngöôøi nhieãm daãn ñeán vieäc haïn cheá söï tieáp caän caùc dòch vuï.
Söï ñieàu phoái, gaén keát caùc dòch vuï treân ñòa baøn huyeän vaø tænh chöa hieäu quaû, töøng dòch vuï ñang hoaït ñoäng rôøi raïc, khoâng coù söï lieân keát hoaëc coù nhöng chöa chaët cheõ. VCT, PKNT vaø caû y teá tuyeán xaõ khoâng coù thoâng tin phaûn hoài cho nhau khi thöïc hieän caùc hoaït ñoäng chuyeån göûi, ñaëc bieät laø PKNT tuyeán tænh - nôi duy nhaát taïi tænh Baéc Ninh thöïc hieän ñieàu trò ARV. HIV/AIDS luoân caàn söï phoái hôïp thöïc hieän ña ngaønh, töø phoøng khaùm ñeán coäng ñoàng. Tuy nhieân, söï cöùng nhaéc trong quaûn lyù vaø ñieàu phoái cuûa PKNT daãn ñeán vieäc thieáu phaûn hoài vôùi caùc caùn boä tuyeán cô sôû, töø ñoù haïn cheá vieäc tieáp caän vaø söû duïng dòch vuï ñieàu trò cuûa ngöôøi nhieãm HIV. Hoã trôï taïi coäng ñoàng laø hoaït ñoäng caàn thieát cho ngöôøi nhieãm, ñaëc bieät laø nhöõng beänh nhaân ñieàu trò ARV, tuy nhieân neáu khoâng naém ñöôïc tình hình ñieàu trò thì tuyeán cô sôû khoù maø hoã trôï ñöôïc cho beänh nhaân. Vì vaäy, moät
hoäi thaûo chuyeån tuyeán laø ñieàu caàn thieát thöïc hieän ñeå tìm tieáng noùi chung giöõa caùc dòch vuï lieân quan, ñoàng thôøi cuõng caàn naâng cao vai troø ñieàu phoái cuûa caùn boä phuï traùch chöông trình AIDS taïi huyeän thoâng qua caùc buoåi hoïp giao ban vôùi caùc dòch vuï coù lieân quan taïi huyeän. Maïng löôùi dòch vuï chaêm soùc hoã trôï vaø ñieàu trò cho ngöôøi nhieãm caàn ñöôïc lieân keát chaët cheõ vaø roäng khaép seõ giuùp taêng soá löôïng ngöôøi nhieãm ñöôïc tieáp caän caùc dich vuï naøy taïi ñòa phöông.
Chaát löôïng cuûa töøng dòch vuï chöa ñoàng ñeàu ôû moãi nôi. Taïi moät soá xaõ, coâng taùc tö vaán, chaêm soùc cho ngöôøi nhieãm ñöôïc thöïc hieän khaù chu ñaùo, caùn boä traïm y teá trôû thaønh ñieåm töïa cuûa nhieàu ngöôøi nhieãm HIV. Tuy nhieân, vaãn coù moät soá xaõ chöa coù söï quan taâm ñeán coâng taùc naøy, vieäc tö vaán, hoã trôï thöôøng chæ ñöôïc thöïc hieän ôû giai ñoaïn tieáp caän tröôøng hôïp môùi, sau ñoù thöôøng khi ngöôøi nhieãm coù vaán ñeà gì veà söùc khoûe seõ töï tìm ñeán caùn boä traïm.
Vieäc tö vaán, höôùng daãn cho ngöôøi nhieãm HIV vaø gia ñình cuõng chöa ñi vaøo chieàu saâu, ñaùp öùng theo nhu caàu daãn ñeán söï hoang mang, lo laéng cho ngöôøi nhieãm HIV. Söï quan taâm, giaùm saùt hoã trôï cuûa tuyeán huyeän cho tuyeán xaõ ñeå coù söï hoã trôï kòp thôøi veà maët chuyeân moân nhö taäp huaán boå sung, cung caáp taøi lieäu,… seõ giuùp coâng taùc chaêm soùc, hoã trôï HIV/AIDS taïi tuyeán cô sôû coù chaát löôïng toát hôn.
Nguoàn tieáp caän, chaêm soùc vaø hoã trôï ngöôøi nhieãm HIV taïi Tieân Du chöa ña daïng. Hieän nay nguoàn tieáp caän chuû yeáu döïa vaøo caùn boä y teá xaõ nhöng vôùi söï kieâm nhieäm cuûa caùc Tröôûng traïm y teá
thì vieäc ñaûm baûo 100% ngöôøi nhieãm taïi xaõ seõ laø moät thaùch thöùc ñoái vôùi nhöõng xaõ coù soá ngöôøi nhieãm cao nhö Taân Chi, Hoaøng Sôn,… Beân caïnh ñoù, ngöôøi nhieãm coøn coù taâm lyù e ngaïi tieáp xuùc vôùi caùn boä y teá.
Phoûng vaán caùn boä y teá vaø ngöôøi nhieãm HIV ñeàu cho raèng neáu coù nhoùm baïn giuùp baïn cuûa nhöõng ngöôøi cuõng hoaøn caûnh thì vieäc tieáp caän cuõng nhö chaêm soùc, hoã trôï seõ deã daøng hôn vì nhöõng ngöôøi nhieãm vôùi nhau seõ deã chia seû, thoâng caûm vaø taïo ñöôïc söï tin töôûng cho nhau. Hieän nay taïi Tieân Du môùi chæ coù moät vaøi ngöôøi nhieãm HIV ñang laø hoäi vieân cuûa Caâu laïc boä (CLB) Vì ngaøy mai töôi saùng Baéc Ninh, ñaây seõ laø nguoàn löïc chuû choát ñeå Tieân Du böôùc ñaàu coù theå thaønh laäp nhoùm baïn giuùp baïn taïi huyeän vaø seõ laø caàu noái ñaéc löïc cho caùc hoaït ñoäng chaêm soùc, hoã trôï tuyeán xaõ, huyeän cuõng nhö keát noái vôùi CLB tænh, töø ñoù caùc dòch vuï cuõng seõ ñöôïc cung caáp vôùi ñoä bao phuû cao.
Hoaït ñoäng phoøng, choáng HIV/AIDS cuûa caùc ban ngaønh taïi huyeän vaãn ñang döøng ôû möùc ñoä truyeàn thoâng trong khi ñoù coâng taùc hoã trôï ngöôøi nhieãm nhö:
baûo hieåm y teá, treû ñeán tröôøng, vay voán, hoã trôï mai taùng,… raát caàn söï phoái hôïp cuûa ban ngaønh ñoaøn theå coù lieân quan. Hoäi thaûo chuyeån tuyeán vôùi söï tham gia cuûa ñaïi dieän ban ngaønh ñoàng thôøi thaønh laäp Ban ñieàu phoái chuyeån tuyeán caáp huyeän vôùi söï tham gia ñaïi dieän cuûa caùc dòch vuï, ban ngaønh cuõng seõ giuùp ban ngaønh ñoaøn theå hieåu roõ hôn veà coâng taùc chaêm soùc, hoã trôï ngöôøi nhieãm vaø ñöa ra caùc phöông höôùng phoái hôïp cuï theå.
Taøi lieäu tham khaûo Tieáng Vieät
1. BCÑ.PC AIDS vaø PC TNMT-MD huyeän Tieân Du (2009), Baùo caùo keát quaû hoaït ñoäng Phoøng, choáng AIDS 6 thaùng ñaàu naêm 2009 vaø phöông höôùng hoaït ñoäng 6 thaùng cuoái naêm.
2. Ban chæ ñaïo phoøng choáng AIDS vaø PC TNMT-MD huyeän Tieân Du (2009), Baùo caùo keát quaû hoaït ñoäng Phoøng, choáng AIDS naêm 2009 vaø phöông höôùng hoaït naêm 2010.
3. Boä Y teá (2006), Luaät phoøng, choáng nhieãm vi ruùt gaây ra hoäi chöùng suy giaûm mieãn dòch maéc phaûi ôû ngöôøi (HIV/AIDS), Haø Noäi.
4. Boä Y teá (2008), Chöông trình phoøng choáng HIV/AIDS taïi Vieät Nam, NXB Y hoïc.
5. Cuïc phoøng choáng HIV/AIDS (2010), Tình hình nhieãm HIV trong toaøn quoác quí III/2009, http://www.vaac.gov.vn,
Thôøi gian truy caäp: ngaøy 05 thaùng 02 naêm 2010
6. Ñoã Mai Hoa vaø coäng söï (2009), Moâ hình chaêm soùc vaø hoã trôï cho nhöõng ngöôøi coù H taïi quaân Haûi Chaâu, thaønh phoá Ñaø Naüng, Taïp chí y teá coâng coäng, 13(1), (Trang 32-37) 7. Nguyeãn Phöông Thuyø (2009), Toång quan taøi lieäu: Ñaùnh giaù toång quan veà thöïc traïng chaêm soùc lieân tuïc toaøn dieän cho ngöôøi nhieãm HIV/AIDS taïi Vieät Nam vaø caùc nöôùc ñang phaùt trieån. Haø Noäi.
Tieáng Anh
1. Thomas Rehle, Stephen Mills, Robert Magnani (2006), Evaluating Programs for HIV/AIDS Prevention and Care in Developing Countries Family International Health 2. Ian J Hodgson Andrew S Furber, Alice Desclaux, David S Mukasa (2004), Barriers to better care for people with AIDS in developing countries. BMJ, 329: p. 1281-1283.
