N¡NG SUÊT SINH S¶N, SINH TR¦ëNG, TH¢N THÞT Vμ CHÊT L¦îNG THÞT CñA C¸C Tæ HîP LAI GI÷A LîN N¸I F
1(LANDRACE x YORKSHIRE) VíI §ùC GIèNG LANDRACE,
DUROC Vμ (PIÐTRAIN x DUROC)
Reproductive Performance, Growth Rate, Carcass and Meat Quality of Crossbreds between F1(Landrace x Yorkshire) Sows and Landrace, Duroc
and F1(Piétrain x Duroc) Boars Nguyễn Văn Thắng, Vũ Đình Tôn
Khoa Chăn nuôi và Nuôi trồng thủy sản, Trường Đại học Nông nghiệp Hà Nội Địa chỉ email tác giả liên lạc: nvthang@hua.edu.vn
TÓM TẮT
Nghiên cứu năng suất sinh sản, sinh trưởng, năng suất và chất lượng thịt của 3 tổ hợp lai giữa lợn nái F1(Landrace x Yorkshire) với đực Landrace, Duroc và (Piétrain x Duroc) tại 3 trang trại ở Hải Dương và Hưng Yên từ năm 2008 đến 2009. Kết quả nghiên cứu cho thấy cả 3 tổ hợp lai đều có năng suất sinh sản cao (số con đẻ ra và số con cai sữa/ổ tương ứng là 11,17 và 10,06; 11,25 và 10,05; 11,45 và 10,15); tốc độ tăng trọng đạt cao và tiêu tốn thức ăn thấp (728,09 g và 2,57 kg, 723,47 g và 2,52 kg, 735, 33 g và 2,48 kg). tỷ lệ thịt móc hàm và tỷ lệ thịt nạc của tổ hợp lai (Piétrain x Duroc) x F1(Landrace x Yorkshire) cao hơn so với Landrace x F1(Landrace x Yorkshire) and Duroc x F1(Landrace x Yorkshire). Thịt của cả 3 tổ hợp lai ở các chỉ tiêu tỷ lệ mất nước, pH45, pH24 và màu sắc đều bình thường. Nghiên cứu cho thấy, sử dụng lợn đực lai (Piétrain x Duroc) phối giống với nái F1(Landrace x Yorkshire) đạt năng suất cao.
Từ khóa: Chất lượng thịt, Duroc, Landrace, năng suất sinh sản, năng suất thân thịt, Piétrain, tốc độ sinh trưởng, tổ hợp lai, Yorkshire.
SUMMARY
A study was carried out at 3 pig farms in Hai Dương and Hưng Yên from 2008 to 2009 to evaluate reproductive performance, growth rate, carcass and meat quality of crossbred pigs resulted from F1 (Landrace x Yorkshire) sows bred with Landrace, Duroc or F1 (Piétrain x Duroc) boars. Results showed that reproductive performances of the three crossbreds were high (11.17, 11.25, and 11.45 borns/litter and 10.06, 10.05, and 10.15 weaned piglets/litter, respectively). These crossbreds had high growth rates and low feed conversion ratio (FCR) (728.09, 723.47, and 735.33 g/day, and 2.58, 2.52, and 2.48 kg feed/kg weight gain, respectively). Dressing and lean meat percentages of pigs resulted from F1 (Landrace x Yorkshire) mated with F1 (Piétrain x Duroc) were higher than those from F1 (Landrace x Yorkshire) mated with Landrace and Duroc boars. Drip loss, pH45, pH24 and colour of meat of the 3 crossbreds were normal. It was therefore suggested to use crossbed boars F1 (Piétrain x Duroc) to mate with F1 (Landrace x Yorkshire) sows to obtain high performances of the crossbreds.
Key words: Carcass, crossbreds, Duroc, growth rate, Landrace, meat quality, Piétrain, reproductive performance, Yorkshire.
1. ®Æt vÊn ®Ò
Ch¨n nu«i trang tr¹i tËp trung trong ch¨n nu«i nãi chung vμ ch¨n nu«i lîn nãi riªng ®· h×nh thμnh vμ cã xu h−íng ngμy cμng ph¸t triÓn. §©y lμ xu thÕ phæ biÕn trªn toμn thÕ giíi vμ lμ h−íng chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ quan träng trong s¶n xuÊt ch¨n nu«i lîn ë n−íc ta. Ch¨n nu«i lîn t¹i c¸c trang tr¹i chñ yÕu lμ ch¨n nu«i lîn ngo¹i nh»m n©ng cao n¨ng suÊt vμ chÊt l−îng thÞt. Sè l−îng lîn n¸i n¨m 2009 cña n−íc ta kho¶ng 4,09 triÖu con, trong ®ã lîn n¸i ngo¹i chØ chiÕm 13,10 %, phÊn ®Êu ®Õn n¨m 2010 ®¹t 14,20 % (Côc Ch¨n nu«i, 2009).
Trong ch¨n nu«i lîn n¸i ngo¹i t¹i c¸c trang tr¹i ë miÒn B¾c hiÖn nay, viÖc sö dông lîn n¸i lai F1(Landrace x Yorkshire) phèi víi
®ùc gièng kh¸c nhau ®· trë lªn kh¸ phæ biÕn nh»m n©ng cao n¨ng suÊt vμ hiÖu qu¶ ch¨n nu«i.
Môc ®Ých nghiªn cøu nμy nh»m ®¸nh gi¸
n¨ng suÊt sinh s¶n, sinh tr−ëng, n¨ng suÊt vμ chÊt l−îng thÞt cña c¸c tæ hîp lai gi÷a lîn n¸i F1(Landrace x Yorkshire) víi ®ùc gièng Landrace, Duroc vμ (PiÐtrain x Duroc).
2. VËT LIÖU Vμ PH¦¥NG PH¸P NGHI£N CøU
2.1. VËt liÖu nghiªn cøu
Nghiªn cøu ®−îc tiÕn hμnh t¹i 3 trang tr¹i ch¨n nu«i lîn ngo¹i: 2 tr¹i ë H−ng Yªn vμ 1 tr¹i ë H¶i D−¬ng. Lîn n¸i F1(Landrace x Yorkshire) ®−îc phèi víi ®ùc gièng Landrace, Duroc vμ (PiÐtrain x Duroc).
Sè l−îng n¸i nghiªn cøu lμ 90 con, víi tæng sè 169 løa ®Î, tõ løa ®Î thø nhÊt ®Õn løa ®Î thø 8, ®¶m b¶o c¬ cÊu løa ®Î ®ång ®Òu ë c¸c tæ hîp lai. Kh¶o s¸t n¨ng suÊt sinh tr−ëng, tiªu tèn thøc ¨n cña 275 con lîn thÞt,
®¶m b¶o tû lÖ ®ùc/c¸i t−¬ng tù nhau ë tõng thÝ nghiÖm. KÕt thóc nu«i thÞt, 24 con lîn thÞt víi tû lÖ ®ùc/c¸i nh− nhau ®−îc mæ kh¶o s¸t.
2.2. Ph−¬ng ph¸p nghiªn cøu
ThÝ nghiÖm ®−îc tiÕn hμnh theo ph−¬ng ph¸p ph©n l« so s¸nh. Lîn n¸i ph¶i ®¶m b¶o
®ång ®Òu vÒ c¸c yÕu tè: nu«i d−ìng, ch¨m sãc, khèi l−îng c¬ thÓ, løa ®Î, sè lÇn phèi gièng… C¸c chØ tiªu n¨ng suÊt sinh s¶n ®−îc tÝnh to¸n vμ ph©n tÝch theo m« h×nh thèng kª nh− sau:
Y ijklm = μ+ Di +Tj + Nk +Ml + Lm + € ijklm Trong ®ã:
Y ijklm: gi¸ trÞ cña chØ tiªu theo dâi μ: gi¸ trÞ trung b×nh
Di: chªnh lÖch do ¶nh h−ëng cña gièng ®ùc
Tj: chªnh lÖch do ¶nh h−ëng cña tr¹i Nk: chªnh lÖch do ¶nh h−ëng cña n¨m
Ml: chªnh lÖch do ¶nh h−ëng cña mïa vô
Lm: chªnh lÖch do ¶nh h−ëng cña løa ®Î
€ ijklm: sai sè ngÉu nhiªn
C¸c thÝ nghiÖm nu«i thÞt ®−îc tiÕn hμnh theo ph−¬ng ph¸p ph©n l«, mçi l« kho¶ng 10 con, thÝ nghiÖm ®−îc lÆp l¹i tõ 3 ®Õn 4 lÇn.
Lîn thÞt ®¶m b¶o ®ång ®Òu vÒ khèi l−îng b¾t
®Çu nu«i, chÕ ®é nu«i d−ìng, ch¨m sãc, thêi gian b¾t ®Çu vμ kÕt thóc nu«i thÞt.
C¸c chØ tiªu n¨ng suÊt nu«i thÞt ®−îc tÝnh to¸n vμ ph©n tÝch theo m« h×nh thèng kª nh− sau:
Y ijklm = μ+ Di +Tj + Nk +Ml + € ijklm Trong ®ã:
Y ijklm: gi¸ trÞ cña chØ tiªu theo dâi μ: gi¸ trÞ trung b×nh
Di: chªnh lÖch do ¶nh h−ëng cña gièng ®ùc
Tj: chªnh lÖch do ¶nh h−ëng cña tr¹i Nk: chªnh lÖch do ¶nh h−ëng cña n¨m
Ml: chªnh lÖch do ¶nh h−ëng cña mïa vô
€ ijklm: sai sè ngÉu nhiªn
X¸c ®Þnh c¸c chØ tiªu n¨ng suÊt thÞt: khi kÕt thóc nu«i thÞt, mæ kh¶o s¸t ®Ó tÝnh to¸n c¸c chØ tiªu n¨ng suÊt.
- Tû lÖ n¹c ®−îc tÝnh theo ph−¬ng ph¸p 2
®iÓm cña Branscheid vμ cs. (1987):
Tû lÖ n¹c (%) = 47,978 + (26,0429 x S/F) + 4,5154 x F) – (2,5018 x lgS) – (8,4221 x S )
Trong ®ã:
S: dμy mì ë gi÷a c¬ b¸n nguyÖt (M. glutaeus medius) (mm)
F: dμy c¬ tõ phÝa tr−íc cña c¬ b¸n nguyÖt tíi tñy sèng (mm)
- X¸c ®Þnh c¸c chØ tiªu chÊt l−îng thÞt + Gi¸ trÞ pH thÞt: X¸c ®Þnh pH c¬ th¨n (M. longissimus dorsi) ë gi÷a x−¬ng s−ên 13 -14 vμo thêi ®iÓm 45 phót vμ 24 giê sau b¶o qu¶n b»ng m¸y ®o pH (Mettler-Toledo MP- 220) theo ph−¬ng ph¸p cña Clinquart (2004).
+ Mμu s¾c thÞt: X¸c ®Þnh mμu s¾c thÞt cña c¬ th¨n ë gi÷a x−¬ng s−ên 13 - 14 t¹i thêi ®iÓm sau 24 giê b¶o qu¶n b»ng m¸y Handy Colorimeter NR-3000 cña h·ng NIPPON Denshoku - Japan.
+ Tû lÖ mÊt n−íc sau 24 giê b¶o qu¶n (%):
LÊy kho¶ng 50 g thÞt cña c¬ th¨n ë vÞ trÝ x−¬ng s−ên 13 - 14 sau khi giÕt mæ, b¶o qu¶n mÉu trong tói nhùa kÝn ë nhiÖt ®é 4oC trong 24 giê, c©n khèi l−îng mÉu tr−íc vμ sau khi b¶o qu¶n ®Ó x¸c ®Þnh tû lÖ mÊt n−íc.
§¸nh gi¸ chÊt l−îng thÞt dùa vμo gi¸ trÞ pH thÞt, mμu s¾c vμ tû lÖ mÊt n−íc sau khi b¶o qu¶n theo ph©n lo¹i cña Van Laack, Kauffman (1999) (trÝch tõ Kuo vμ cs., 2003):
thÞt b×nh th−êng gi¸ trÞ pH45 > 5,8; pH24 <
6,1; L* < 50 vμ tû lÖ mÊt n−íc 2 - 5%.
Sè liÖu ®−îc xö lý b»ng phÇn mÒm SAS 9.0 (2002) trªn m¸y vi tÝnh.
3. KÕT QU¶ Vμ TH¶O LUËN 3.1. N¨ng suÊt sinh s¶n
Trong sè c¸c yÕu tè ¶nh h−ëng ®Õn n¨ng suÊt sinh s¶n cña lîn n¸i, løa ®Î lμ mét yÕu tè ¶nh h−ëng nhiÒu vμ râ rÖt nhÊt
®Õn c¸c chØ tiªu sinh s¶n cña lîn n¸i (B¶ng 1). §Æng Vò B×nh vμ cs. (2005), NguyÔn V¨n Th¾ng vμ §Æng Vò B×nh (2006) khi ph©n tÝch c¸c yÕu tè ¶nh h−ëng ®Õn n¨ng suÊt sinh s¶n cña lîn n¸i ngo¹i còng cã nhËn xÐt t−¬ng tù. YÕu tè ®ùc gièng cã ¶nh h−ëng râ rÖt ®Õn khèi l−îng s¬ sinh vμ khèi l−îng cai s÷a/con.
B¶ng 1 Møc ®é ¶nh h−ëng cña mét sè yÕu tè tíi n¨ng suÊt sinh s¶n
Chỉ tiêu Đực giống Trại Năm Mùa vụ Lứa đẻ
Số con đẻ ra/ổ (con) NS NS NS ***
Số con còn sống/ổ (con) NS NS NS ***
Số con để nuôi/ổ (con) NS NS NS ***
Số con cai sữa/ổ (con) NS * NS ***
Khối lượng sơ sinh/ổ (kg) NS * NS ***
Khối lượng sơ sinh/con (kg) * NS NS ***
Khối lượng cai sữa/ổ (kg) NS * NS **
Khối lượng cai sữa/con (kg) *** *** NS *** ***
Số lứa đẻ/nái/năm NS NS NS NS -
Ghi chú: NS: P>0,05; *: P<0,05; **: P<0,01; ***: P<0,001
B¶ng 2. N¨ng suÊt sinh s¶n cña lîn n¸i F1(Landrace x Yorkshire) phèi gièng víi ®ùc Landrace, Duroc vμ (PiÐtrain x Duroc)
L x (LxY) D x (L xY) (P x D) x (L xY) Chỉ tiêu
n LSM ± SE n LSM ± SE n LSM ± SE
Số con đẻ ra/ổ (con) 51 11,17 ± 0,28 56 11,25 ± 0,25 62 11,45 ± 0,27
Số con còn sống/ổ (con) 51 10,63 ± 0,26 56 10,70 ± 0,23 62 10,88 ± 0,24
Số con để nuôi/ổ (con) 51 10,45 ± 0,24 56 10,54 ± 0,21 62 10,66 ± 0,23
Số con cai sữa/ổ (con) 51 10,06 ± 0,19 56 10,05 ± 0,17 62 10,15 ± 0,18 Khối lượng sơ sinh/ổ (kg) 51 14,88 ± 0,41 56 14,98 ± 0,37 62 15,65 ± 0,39 Khối lượng sơ sinh/con (kg) 549 1,37a ± 0,01 599 1,39ab± 0,01 708 1,41b ± 0,01 Khối lượng cai sữa/ổ (kg) 51 55,46 ± 1,59 56 57,02 ± 1,41 62 58,45 ± 1,51 Khối lượng cai sữa/con (kg) 522 5,45a ± 0,05 566 5,76b± 0,06 629 5,79c ± 0,05 Thời gian cai sữa (ngày) 51 22,69 ± 0,26 56 22,53 ± 0,23 62 22,67 ± 0,253
Số lứa đẻ/nái/năm 51 2,31 ± 0,02 56 2,32 ± 0,02 62 2,31 ± 0,02
* Ghi chú: Các giá trị trong cùng một hàng không mang chữ cái giống nhau thì sai khác có ý nghĩa thống kê KÕt qu¶ nghiªn cøu vÒ n¨ng suÊt sinh
s¶n cña lîn n¸i F1(Landrace x Yorkshire) phèi gièng víi ®ùc Landrace, Duroc vμ (PiÐtrain x Duroc) thÓ hiÖn ë b¶ng 2 cho thÊy, sè con ®Î ra, sè con ®Î ra cßn sèng/æ cña lîn n¸i F1(Landrace x Yorkshire) phèi gièng víi ®ùc Landrace, Duroc vμ (PiÐtrain x Duroc) ®Òu cao vμ kh«ng cã sù sai kh¸c thèng kª (P>0,05). Sè con ®Ó nu«i cña lîn n¸i F1(Landrace x Yorkshire) phèi gièng víi ®ùc (PiÐtrain x Duroc) cao h¬n so víi phèi gièng víi ®ùc Landrace vμ Duroc nh−ng kh«ng cã sù sai kh¸c thèng kª (P>0,05). Sè con cai s÷a/æ ®¹t t−¬ng øng: 10,06; 10,05 vμ 10,15 con vμ kh«ng cã sai kh¸c thèng kª vÒ chØ tiªu nμy gi÷a c¸c tæ hîp lai (P>0,05).
NguyÔn V¨n Th¾ng vμ §Æng Vò B×nh (2006) cho biÕt, lîn n¸i F1(Landrace x Yorkshire) phèi gièng víi ®ùc Duroc ®¹t sè con ®Î ra, sè con cßn sèng vμ sè con cai s÷a/æ t−¬ng øng lμ 11,05; 10,76 vμ 9,64 con. Theo Phïng ThÞ V©n vμ cs. (2002), lîn n¸i F1(Landrace x Yorkshire) phèi gièng víi ®ùc Duroc ë 3 løa ®Î ®Çu ®¹t sè con ®Î ra, sè con cßn sèng vμ sè con cai s÷a/æ t−¬ng øng lμ 10,00; 9,80 vμ 9,60 con. Nh− vËy, kÕt qu¶
trong nghiªn cøu nμy cao h¬n so víi c«ng bè cña c¸c t¸c gi¶ trªn.
Khèi l−îng s¬ sinh/æ cña tæ hîp lai (P x D) x (L xY) cao h¬n so víi hai tæ hîp lai cßn l¹i. Tuy nhiªn, kh«ng cã sù sai kh¸c thèng kª vÒ chØ tiªu nμy gi÷a c¸c tæ hîp lai (P>0,05). Khèi l−îng s¬ sinh/con cña tæ hîp lai (P x D) x F1(L x Y) t−¬ng ®−¬ng víi D x F1(L x Y) vμ kh«ng cã sù sai kh¸c (P>0,05) nh−ng cao h¬n so víi L x F1(L x Y) vμ cã sù sai kh¸c (P<0,05). KÕt qu¶ nghiªn cøu cho thÊy lai bèn gièng gi÷a lîn ®ùc lai (P x D) víi n¸i F1(L x Y) cã kh¶ n¨ng c¶i tiÕn khèi l−îng s¬ sinh/æ vμ n©ng cao khèi l−îng s¬ sinh/con so víi tæ hîp lai gi÷a ®ùc Landrace víi n¸i F1(L x Y).
Theo NguyÔn V¨n Th¾ng vμ §Æng Vò B×nh (2006), lîn n¸i F1(Landrace x Yorkshire) phèi gièng víi ®ùc Duroc ®¹t khèi l−îng s¬
sinh/æ lμ 14,47 kg, khèi l−îng s¬ sinh/con lμ 1,39 kg. Theo Phan Xu©n H¶o vμ cs. (2009), tæ hîp lai (P x D) x (L xY) ®¹t khèi l−îng s¬
sinh/æ lμ 17,14 kg vμ khèi l−îng s¬ sinh/con tíi 1,48 kg. Nh− vËy, khèi l−îng s¬ sinh/æ vμ khèi l−îng s¬ sinh/con cña lîn n¸i F1(Landrace x Yorkshire) phèi gièng víi ®ùc
Duroc vμ (PiÐtrain x Duroc) trong nghiªn cøu nμy t−¬ng ®−¬ng víi c«ng bè cña NguyÔn V¨n Th¾ng vμ §Æng Vò B×nh (2006), thÊp h¬n so víi kÕt qu¶ cña Phan Xu©n H¶o vμ cs.
(2009).
Khèi l−îng cai s÷a/æ cña ba tæ hîp lai
®¹t t−¬ng øng: 55,46; 57,02 vμ 58,45 kg, khèi l−îng cai s÷a/con t−¬ng øng lμ: 5,45; 5,76 vμ 5,79 kg. Kh«ng cã sù sai kh¸c thèng kª vÒ khèi l−îng cai s÷a/æ gi÷a c¸c tæ hîp lai nh−ng cã sù sai kh¸c vÒ khèi l−îng cai s÷a/con gi÷a tæ hîp lai (P x D) x (L xY) vμ D x (L xY) víi L x (L x Y). Thêi gian cai s÷a lîn con ë ba tæ hîp lai t−¬ng øng lμ: 22,69; 22,53;
22,67 ngμy vμ kh«ng cã sù sai kh¸c thèng kª (P>0,05).
Sö dông lîn ®ùc Duroc phèi gièng víi n¸i F1(Landrace x Yorkshire) ®¹t khèi l−îng 50,30 kg ë 21 ngμy tuæi (Phïng ThÞ V©n vμ cs., 2002). Khèi l−îng cai s÷a/æ vμ khèi l−îng cai s÷a/con cña tæ hîp lai D x (L xY)
®¹t t−¬ng øng 69,71 vμ 7,20 kg víi thêi gian cai s÷a 28,85 ngμy tuæi (NguyÔn V¨n Th¾ng vμ §Æng Vò B×nh, 2006). KÕt qu¶ trong nghiªn cøu nμy còng nh− kÕt qu¶ nghiªn cøu cña c¸c t¸c gi¶ trªn cho thÊy, sö dông lîn n¸i lai F1(Landrace x Yorkshire) phèi víi ®ùc gièng kh¸c nhau ®Ó t¹o ra c¸c tæ hîp lai ba, bèn gièng cã t¸c dông n©ng cao c¸c chØ tiªu sinh s¶n, nhÊt lμ n©ng cao khèi l−îng cai s÷a lîn con.
KÕt qu¶ ë b¶ng 2 cho thÊy sè løa ®Î ë ba tæ hîp lai ®Òu cao vμ kh«ng cã sù sai kh¸c thèng kª (P>0,05). Theo Close vμ cs. (2000), nÕu cai s÷a lîn con ë 24 ngμy tuæi, sè løa
®Î/n¸i/n¨m ®¹t tõ 2,27 ®Õn 2,42 løa; cßn nÕu cai s÷a lîn con ë 28 ngμy tuæi, sè løa
®Î/n¸i/n¨m chØ ®¹t tõ 2,20 ®Õn 2,35 løa.
3.2. N¨ng suÊt sinh tr−ëng
Tuæi b¾t ®Çu nu«i ë 3 tæ hîp lai 61,24;
61,01; 61,20 ngμy tuæi víi khèi l−îng b¾t ®Çu nu«i t−¬ng øng lμ 21,75; 22,24; 22,15 kg (B¶ng 3). Kh«ng cã sù sai kh¸c thèng kª vÒ c¶ hai chØ tiªu nμy gi÷a c¸c tæ hîp lai (P>0,05).
Tuæi b¾t ®Çu vμ khèi l−îng b¾t ®Çu nu«i thÞt cña c¸c tæ hîp lîn lai trong nghiªn cøu nμy n»m trong ph¹m vi c«ng bè cña nhiÒu t¸c gi¶. Cô thÓ, khèi l−îng cña c¸c tæ hîp lai (P x D) x (L xY), PiÐtrain x (Lx Y) vμ Duroc x (L x Y) b¾t ®Çu ®−a vμo nu«i thÞt lÇn l−ît lμ 20,10; 19,80 vμ 21,00 kg ë 60 ngμy tuæi (NguyÔn ThÞ ViÔn vμ cs., 2007); khèi l−îng cña c¸c tæ hîp lai gi÷a ®ùc lai (PiÐtrain x Duroc) víi n¸i Yorkshire, Landrace vμ F1(Landrace x Yorkshire) t−¬ng øng lμ 20,19; 19,92 vμ 20,18 kg ë 61,29; 61,21 vμ 60,82 ngμy tuæi (Phan Xu©n H¶o vμ cs., 2009).
KÕt qu¶ nghiªn cøu cho thÊy, tèc ®é t¨ng träng cña tæ hîp lai L x (LxY), D x (L xY) vμ (Px D) x (L xY) ®¹t t−¬ng øng: 728,09;
723,47 vμ 735,33 g/con/ngμy (B¶ng 3). Nh−
vËy, tèc ®é t¨ng träng ë tæ hîp lai 4 gièng (P x D) x (L xY) cao h¬n so víi 2 tæ hîp lai L x (LxY) vμ D x (L xY). Tuy nhiªn, sù sai kh¸c vÒ t¨ng träng gi÷a c¸c tæ hîp lai ch−a cã ý nghÜa thèng kª (P>0,05).
KÕt qu¶ vÒ t¨ng träng cña tæ hîp lai 3 gièng Duroc x F1(L xY) trong nghiªn cøu nμy cao h¬n so víi th«ng b¸o Phïng ThÞ V©n vμ cs. (2002) lμ 655,90 g, Tr−¬ng H÷u Dòng vμ cs. (2003) lμ 664,50 g, NguyÔn V¨n Th¾ng vμ
§Æng Vò B×nh (2006) lμ 609,11 g; phï hîp víi c«ng bè Popovic (1997) lμ 722,00 g, thÊp h¬n so víi kÕt qu¶ cña Lª Thanh H¶i vμ cs.
(2006) lμ 750,00 g, Liu Xiao Chun vμ cs.
(2000) lμ 826,30 g. Møc t¨ng träng cña tæ hîp lai 4 gièng (PiÐtrain x Duroc) x F1(L xY) trong nghiªn cøu nμy phï hîp víi c«ng bè cña Phan Xu©n H¶o vμ cs. (2009) lμ 749,05 g.
Tiªu tèn thøc ¨n/kg t¨ng träng thÊp nhÊt ë tæ hîp lai 4 gièng (P x D) x (L xY) lμ 2,48 kg, tiÕp ®Õn lμ tæ hîp lai 3 gièng D x (L xY) lμ 2,52 kg vμ cao nhÊt ë tæ hîp lai L x (LxY) lμ 2,57 kg. Cã sù sai kh¸c thèng kª vÒ chØ tiªu nμy gi÷a c¸c tæ hîp lai (P<0,05).
Tiªu tèn thøc ¨n ë tæ hîp lai 3 vμ 4 gièng thÊp h¬n L x (LxY) lμ phï hîp v× t¨ng träng cao h¬n.
B¶ng 3. T¨ng träng vμ tiªu tèn thøc ¨n cña c¸c tæ hîp lai
L x (LxY) D x (L xY) (P x D) x (L xY)
(n = 102) (n = 92) (n = 81) Chỉ tiêu
LSM ± SE LSM ± SE LSM ± SE
Tuổi bắt đầu nuôi (ngày) 61,24 ± 0,11 61,01 ± 0,12 61,20 ± 0,13 Khối lượng bắt đầu (kg) 21,75 ± 0,27 22,24 ± 0,29 22,15 ± 0,31 Tuổi kết thúc (ngày) 172,26 ± 0,37 171,64 ± 0,39 171,38 ± 0,42 Khối lượng kết thúc (kg) 101,59 ± 0,96 101,88 ± 0,96 103,15 ± 1,04 Thời gian nuôi thịt (ngày) 111,02 ± 0,33 110,64 ± 0,35 110,18 ± 0,38 Tăng trọng (g/con/ngày) 728,09 ± 6,35 723,47 ± 6,70 735,33 ± 7,28 TTTA/kg tăng trọng (kg/kg TT) 2,57a ± 0,01 2,52b± 0,01 2,48c ± 0,01
* Ghi chú: Các giá trị trong cùng một hàng không mang chữ cái giống nhau thì sai khác có ý nghĩa thống kê (P<0,05)
B¶ng 4. C¸c chØ tiªu n¨ng suÊt th©n thÞt vμ chÊt l−îng thÞt cña c¸c tæ hîp lai
L x (LxY) D x (L xY) (P x D) x (L xY)
(n = 8) (n = 8) (n = 8)
Chỉ tiêu
LSM ± SE LSM ± SE LSM ± SE
Khối lượng giết mổ (kg) 101,16 ± 3,11 97,32 ± 3,20 99,32 ± 3,30 Khối lượng thịt móc hàm (kg) 80,86 ± 2,67 77,65 ± 2,84 81,17 ± 2,84 Tỷ lệ thịt móc hàm (%) 79,99 ± 0,53 79,75 ± 0,35 81,59± 0,56 Khối lượng thịt xẻ (kg) 70,63 ± 2,27 67,93 ± 2,42 71,89 ± 2,42 Tỷ lệ thịt xẻ (%) 69,82a± 0,54 69,79a ± 0,58 72,28b ± 0,58
Dài thân thịt (cm) 92,86 ± 0,83 90,64 ± 0,88 90,33 ± 0,88
Dày mỡ lưng (mm) 24,95a± 1,31 20,64ab ± 1,39 19,12b ± 1,39 Tỷ lệ nạc (%) 55,56a± 1,36 56,60ab ± 1,36 60,93b ± 1,45 Diện tích cơ thăn (cm2) 49,91 ± 2,08 50,61 ± 2,21 56,59 ± 2,21
pH45 6,16 ± 0,11 5,96 ± 0,11 6,00 ± 0,11
pH24 5,49 ± 0,05 5,56 ± 0,06 5,46 ± 0,06
Tỷ lệ mất nước (%) 2,16 ± 0,37 2,54 ± 0,39 2,58 ± 0,39
L* (Lightness) 47,21 ± 0,65 48,71 ± 0,65 49,52 ± 0,65
a* (Redness) 5,94 ± 0,96 6,05 ± 1,02 6,17 ± 1,02
b * (Yellowness) 11,85a ± 0,89 15,68b ± 0,95 12,63a ± 0,96
* Ghi chú: Các giá trị trong cùng một hàng không mang chữ cái giống nhau thì sai khác có ý nghĩa thống kê (P<0,05)
3.3. N¨ng suÊt th©n thÞt vμ chÊt l−îng thÞt Khèi l−îng giÕt thÞt cña 3 tæ hîp lai gÇn nh− nhau (B¶ng 4): 101,16; 97,32 vμ 99,32 kg vμ kh«ng cã sù sai kh¸c (P>0,05). Kh«ng cã sù kh¸c nhau vÒ tû lÖ thÞt mãc hμm nh−ng tû lÖ thÞt xÎ cña tæ hîp lai (P x D) x (L x Y)
®¹t cao nhÊt vμ cã sù sai kh¸c thèng kª so víi 2 tæ hîp lai cßn l¹i (P<0,05).
Tû lÖ thÞt mãc hμm vμ tû lÖ thÞt xÎ cña c¸c tæ hîp lîn lai trong nghiªn cøu nμy n»m trong ph¹m vi c«ng bè cña nhiÒu t¸c gi¶
tr−íc ®©y. Cô thÓ, tû lÖ thÞt xÎ cña tæ hîp lai D x (L x Y) ®¹t 70,90 % ë lÇn thÝ nghiÖm thø nhÊt, 72,70% ë lÇn thÝ nghiÖm thø hai (Phïng ThÞ V©n vμ cs., 2002); 71,09% ë lÇn thÝ nghiÖm thø nhÊt, 72,83% ë lÇn thÝ nghiÖm thø hai (Tr−¬ng H÷u Dòng, 2004); tû lÖ thÞt mãc hμm vμ tû lÖ thÞt xÎ cña tæ hîp lai
3 gièng D x (L x Y) vμ P x (L x Y) t−¬ng øng lμ 78,10 vμ 79,53; 69,00 vμ 70,95 (NguyÔn V¨n Th¾ng vμ §Æng Vò B×nh, 2006); tæ hîp lai (P x D) x Y), (P x D) x L vμ (P x D) x (L x Y) ®¹t tû lÖ thÞt mãc hμm 79,57; 79,95 vμ 80,17 %, tû lÖ thÞt xÎ lμ 71,37; 71,55 vμ 71,60
% (Phan Xu©n H¶o vμ cs., 2009).
Dμy mì l−ng cã mèi t−¬ng quan ©m víi tû lÖ n¹c, r = - 0,65 (Sellier, 2006) vμ lμ chØ tiªu quan träng trong c«ng t¸c gièng. Dμy mì l−ng trung b×nh cña tæ hîp lai L x (L x Y) lμ cao nhÊt, kh«ng cã sù sai kh¸c so víi tæ hîp lai D x (L x Y) (P>0,05) nh−ng cã sù sai kh¸c so víi tæ hîp lai (P x D) x (L x Y) (P<0,05). KÕt qu¶
nghiªn cøu nμy phï hîp víi th«ng b¸o cña Phan Xu©n H¶o vμ cs. (2009).
Tû lÖ n¹c cña tæ hîp lai L x (L x Y) ®¹t 55,56%, tæ hîp lai D x (L x Y) ®¹t cao h¬n víi
56,60% vμ tæ hîp lai (P x D) x (L x Y) ®¹t cao nhÊt víi 60,93%. Tû lÖ n¹c cña tæ hîp lai (P x D) x (L x Y) cao h¬n, cã sù sai kh¸c thèng kª (P<0,05) so víi tæ hîp lai L x (L x Y) nh−ng kh«ng sai kh¸c thèng kª (P>0,05) so víi tæ hîp lai D x (L x Y).
Víi cïng ph−¬ng ph¸p x¸c ®Þnh, Phan Xu©n H¶o vμ cs. (2009) cho biÕt, tæ hîp lai (P x D) x Y), (P x D) x L vμ (P x D) x (L x Y) ®¹t tû lÖ n¹c t−¬ng øng lμ: 56,21; 56,88 vμ 56,51%. Nh− vËy, kÕt qu¶ nghiªn cøu nμy vÒ chØ tiªu tû lÖ n¹c ë tæ hîp lai (P x D) x (L x Y) cao h¬n so víi c«ng bè cña Phan Xu©n H¶o vμ cs. (2009).
DiÖn tÝch c¬ th¨n cña 3 tæ hîp lai ®¹t t−¬ng øng: 49,91; 50,61; 56,59 cm2, tæ hîp lai (P x D) x (L x Y) cã diÖn tÝch c¬ th¨n cao nhÊt, tæ hîp lai L x (L x Y) lμ thÊp nhÊt, tæ hîp D x (L x Y) ë vÞ trÝ trung gian. KÕt qu¶
vÒ diÖn tÝch c¬ th¨n trong nghiªn cøu nμy phï hîp víi c«ng bè cña NguyÔn V¨n Th¾ng vμ §Æng Vò B×nh (2006).
Gi¸ trÞ pH45 vμ pH24 ë c¬ th¨n cña 3 tæ hîp lai t−¬ng øng lμ: 6,16 vμ 5,49; 5,96 vμ 5,56; 6,00 vμ 5,46. Nh− vËy, gi¸ trÞ pH45 vμ pH24 ë c¬ th¨n cña 3 tæ hîp lai ®Òu n»m trong ph¹m vi nghiªn cøu cña nhiÒu th«ng b¸o tr−íc ®©y. Lyczynski vμ cs. (2000) cho biÕt, thÞt cña tæ hîp lai P x (L x Y) cã gi¸ trÞ pH45 thÊp h¬n so víi tæ hîp L x (L x Y) (6,19 so víi 6,66); Liu Xiao Chun vμ cs. (2000) th«ng b¸o, thÞt tæ hîp lai D x (L x Y) cã gi¸
trÞ pH45 lμ 6,30, trong khi ®ã gi¸ trÞ pH45 cña c¬ th¨n ë tæ hîp lai L x (L x Y) lμ 6,40; gi¸ trÞ pH45 vμ pH24 ë c¬ th¨n cña tæ hîp lai 2 gièng (L x Y) lμ 6,15 vμ 5,78 (Phan Xu©n H¶o, 2007), ë tæ hîp lai 3 gièng P x (L x Y lμ 6,15 vμ 5,90; D x (L x Y) lμ 6,55 vμ 5,98 (NguyÔn V¨n Th¾ng vμ §Æng Vò B×nh, 2006).
KÕt qu¶ nghiªn cøu cho thÊy, gi¸ trÞ L*
cña thÞt ë tæ hîp lai 2 gièng lμ thÊp nhÊt (47,21), cao nhÊt ë tæ hîp lai 4 gièng (49,52), tæ hîp lai 3 gièng ë vÞ trÝ trung gian (48,71).
Tuy nhiªn, kh«ng cã sù sai kh¸c thèng kª vÒ gi¸ trÞ L* gi÷a c¸c tæ hîp lai (P>0,05). Gi¸ trÞ
a* cña thÞt ë c¸c tæ hîp lai gÇn nh− nhau vμ kh«ng cã sù sai kh¸c thèng kª (P>0,05). Gi¸
trÞ b* cña tæ hîp lai 3 gièng D x (L x Y) cao h¬n so víi tæ hîp lai 2, bèn gièng vμ cã sù sai kh¸c (P<0,05). Tû lÖ mÊt n−íc cña thÞt sau 24 giê b¶o qu¶n ë 3 tæ hîp lai t−¬ng øng lμ:
2,16; 2,54 vμ 2,58%, kh«ng cã sù sai kh¸c vÒ chØ tiªu nμy gi÷a c¸c tæ hîp lai (P>0,05). KÕt qu¶ vÒ tû lÖ mÊt n−íc cña thÞt trong nghiªn cøu nμy cã thÓ so s¸nh víi c¸c th«ng b¸o kh¸c: thÞt cña tæ hîp lai D x (L x Y) lμ 3,78%, P x (L x Y) lμ 3,53% (NguyÔn V¨n Th¾ng vμ
§Æng Vò B×nh, 2006), (P x D) x Y) lμ 2,86 %, (P x D) x L lμ 2,97 vμ (P x D) x (L x Y) lμ 2,73% (Phan Xu©n H¶o vμ cs., 2009).
4. KÕT LUËN Vμ §Ò NGHÞ
N¨ng suÊt sinh s¶n, n¨ng suÊt thÞt cña tæ hîp lai 3 vμ 4 gièng cao h¬n so víi tæ hîp lai 2 gièng. Tæ hîp lai 3 gièng (D x (L x Y) vμ 4 gièng (P x D x (L x Y) ®¹t khèi l−îng cai s÷a/con cao h¬n so víi tæ hîp lai 2 gièng (L x (L x Y). Tæ hîp lai 3 vμ 4 gièng cã tèc ®é t¨ng träng cao h¬n nh−ng tiªu tèn thøc ¨n l¹i thÊp h¬n so víi tæ hîp lai 2 gièng.
Tû lÖ thÞt mãc hμm, tû lÖ thÞt xÎ vμ tû lÖ n¹c cña tæ hîp lai (P x D x (L x Y) cao h¬n so víi tæ hîp lai (L x (L x Y) vμ (D x (L x Y).
ChÊt l−îng thÞt cña c¸c tæ hîp lai trong nghiªn cøu nμy ®Òu ®¹t tiªu chuÈn b×nh th−êng ë c¸c chØ tiªu nghiªn cøu.
§Ò nghÞ sö dông lîn ®ùc lai (PiÐtrain x Duroc) phèi gièng víi n¸i lai (Landrace x Yorkshire) ®Ó ®¹t n¨ng suÊt cao trong thùc tÕ s¶n xuÊt.
TμI LIÖU THAM KH¶O
§Æng Vò B×nh, NguyÔn V¨n T−êng, §oμn V¨n So¹n, NguyÔn ThÞ Kim Dung (2005).
Kh¶ n¨ng s¶n xuÊt cña mét sè c«ng thøc lai cña ®μn lîn nu«i t¹i xÝ nghiÖp ch¨n nu«i §ång HiÖp-H¶i Phßng, T¹p chÝ Khoa häc kü thuËt N«ng nghiÖp. Tr−êng §¹i häc N«ng nghiÖp Hμ Néi, sè 4/2005, tr.31-35.
Branscheid W, Komender P, Oster A, Sack E, Und Fewson D (1987). Undersuchungen zur
objektive ermittlung der muskelfleischanteils von schweinehaelften,
Zuchtungskunde 59 (3), 135-200.
Clinquart A (2004). Instruction pour la mesure de la couleur de la viande de porc par spectrocolorimetrie, DÐpartement des Sciences des Denrees Alientaires, FacultÐ de MÐdecine VÐterinaire, UniversitÐ de LiÌge, 1-7.
Close WH, DJA Cole (2000). Nutrition of sows and boars, Nottingham University Press.
Côc Ch¨n nu«i (2009). B¸o c¸o sè liÖu thèng kª, Hμ Néi.
Tr−¬ng H÷u Dòng, Phïng ThÞ V©n, NguyÔn Kh¸nh Qu¾c (2003). Kh¶o s¸t kh¶ n¨ng sinh tr−ëng, cho thÞt cña hai tæ hîp lîn lai F1(LY) vμ F1(YL), T¹p chÝ N«ng nghiÖp vμ Ph¸t triÓn n«ng th«n, sè 3, 282-283.
Tr−¬ng H÷u Dòng (2004). Nghiªn cøu kh¶
n¨ng s¶n xuÊt cña c¸c tæ hîp lai gi÷a ba gièng lîn ngo¹i Landrace, Yorkshire vμ Duroc cã tû lÖ n¹c cao ë miÒn B¾c ViÖt Nam. LuËn ¸n tiÕn sÜ N«ng nghiÖp.
Lª Thanh H¶i, NguyÔn V¨n §ång, NguyÔn Ngäc Phôc, Ph¹m Duy PhÈm (2006). N¨ng suÊt sinh tr−ëng vμ kh¶ n¨ng cho thÞt cña lîn lai 3 gièng ngo¹i Landrace, Yorkshire vμ Duroc, T¹p chÝ KHKT Ch¨n nu«i, (4), 51-52.
Phan Xu©n H¶o (2007). §¸nh gi¸ sinh tr−ëng, n¨ng suÊt vμ chÊt l−îng thÞt ë lîn Landrace, Yorkshire vμ F1(Landrace x Yorkshire). T¹p chÝ Khoa häc kü thuËt n«ng nghiÖp. Tr−êng §¹i häc N«ng nghiÖp Hμ Néi, tËp V sè 1/2007, 31-35.
Phan Xu©n H¶o (2009). §¸nh gi¸ n¨ng suÊt vμ chÊt l−îng thÞt cña c¸c con lai gi÷a ®ùc lai PIDU (PiÐtrain x Duroc) vμ n¸i Landrace, Yorkshire hay F1(Landrace x Yorkshire). T¹p chÝ Khoa häc vμ Ph¸t triÓn. Tr−êng §¹i häc N«ng nghiÖp Hμ Néi, tËp VII sè 4/2009, 484-490.
Kuo C.C, C.Y. Chu (2003). Quality characteristica of Chinese sausages made from PSE pork, Meat Scienne 64, 441-449.
Liu Xiao Chun, Chen Bin, Shi Qishun (2000). Effect of Duroc, Large White and Landrace crosses on growth and meat production traits, Animal Breeding Abstracts, 68 (12), 7529.
Lyczynski A, Pospiech E, Urbaniak M, Bartkowiak, Rzosinska E, Szalata M, Medynski A (2000). Carcass value and meat quality of crossbreds pigs (Polish Large White x Polish Landrace) and PiÐtrain x (Polish Large White x Polish Landrace), Animal Breeding Abstracts, 68 (12), 7514.
Popovic L (1997). The effect of reciprocal crossbreeding on growth intensity, feed conversion efficiency, meatiness and pig meat quality, Animal Breeding Abstracts, 65 (12), 6881.
NguyÔn V¨n Th¾ng vμ §Æng Vò B×nh (2006).
N¨ng suÊt sinh s¶n, sinh tr−ëng vμ chÊt l−îng thÞt cña c¸c c«ng thøc lai gi÷a lîn n¸i F1(Landrace x Yorkshire) phèi gièng víi lîn ®ùc Duroc vμ PiÐtrain. T¹p chÝ KHKT N«ng nghiÖp. Tr−êng §¹i häc N«ng nghiÖp I, tËp IV sè 6/2007, 48-55.
Sellier P (2006). Genetic of meat and carcass traits, The genetic of the pig, Rothchild M.
F and Ruvinsky A, CAB Internationnal.
NguyÔn ThÞ ViÔn, Lª Thanh H¶i, NguyÔn V¨n §øc, Phïng ThÞ V©n, ChÕ Quang TuyÕn, NguyÔn V¨n §ång, Phan Bïi Ngäc Th¶o, TrÞnh C«ng Thμnh, §inh V¨n ChØnh, Phïng Th¨ng Long vμ c¸c cs. (2007).
Nghiªn cøu chän t¹o nhãm lîn cao s¶n vμ x¸c ®Þnh c¸c tæ hîp lai thÝch hîp trong hÖ thèng gièng, B¸o c¸o ®Ò tμi cÊp bé.
Phïng ThÞ V©n, Hoμng H−¬ng Trμ, TrÇn ThÞ Hång vμ cs. (2002). Nghiªn cøu kh¶ n¨ng sinh s¶n, cho thÞt cña lîn lai vμ ¶nh h−ëng cña hai chÕ ®é nu«i tíi kh¶ n¨ng cho thÞt cña lîn ngo¹i cã tû lÖ n¹c trªn 52%, Bé N«ng nghiÖp vμ Ph¸t triÓn n«ng th«n - Vô Khoa häc c«ng nghÖ vμ ChÊt l−îng s¶n phÈm, KÕt qu¶ nghiªn cøu KHCN trong n«ng nghiÖp vμ ph¸t triÓn n«ng th«n giai
®o¹n 1996-2000, Hμ Néi, 482-493.
