VÒ CUéC XUNG §éT S¾C TéC - T¤N GI¸O ë NIGERIA HIÖN NAY

Thêi sù t«n gi¸o

VÒ CUéC XUNG §éT S¾C TéC - T¤N GI¸O ë NIGERIA HIÖN NAY

rong nh÷ng ngμy th¸ng ®Çu n¨m 2010, b¸o chÝ ®Ò cËp nhiÒu tíi nh÷ng cuéc th¶m s¸t ®Ém m¸u gi÷a mét bªn lμ nh÷ng ng−êi theo Islam gi¸o thuéc hai bé téc Hausa vμ Fulani víi bªn kia lμ nh÷ng ng−êi theo Kit« gi¸o thuéc bé téc Berom. LÞch sö quan hÖ vμ xung ®ét s¾c téc - t«n gi¸o ë ®Êt n−íc Ch©u Phi nμy

®· diÔn ra trong nhiÒu thÕ kØ nay nh−ng vÉn ch−a cã håi kÕt, thËm chÝ ngμy cμng diÔn ra nghiªm träng h¬n⁽¹⁾ .

Nigeria lμ mét n−íc céng hßa liªn bang,

®a d©n téc, ®a t«n gi¸o. Theo con sè thèng kª n¨m 2000, Céng hßa Liªn bang Nigeria cã sè d©n lμ 123,3 triÖu ng−êi víi kho¶ng 500 s¾c téc, trong ®ã ng−êi Hausa chiÕm 21,3%, ng−êi Yoruba chiÕm 21,3%, ng−êi Ibo chiÕm 18%, ng−êi Fulani chiÕm 11,2%,v.v… tÝn ®å Islam gi¸o chiÕm 43%, tÝn ®å Kit« gi¸o (bao gåm c¶ C«ng gi¸o vμ Tin Lμnh) chiÕm 35% d©n sè Nigeria⁽²⁾.

Xung ®ét s¾c téc - t«n gi¸o th−êng xuyªn næ ra däc theo khu vùc Vμnh ®ai Gi÷a ë miÒn Trung Nigeria. §©y lμ mét d¶i ®Êt n»m gi÷a miÒn B¾c Islam gi¸o vμ miÒn Nam Kit« gi¸o. Nh÷ng ng−êi d©n thuéc c¸c d©n téc thiÓu sè nh− Berom, Tangale, Tarok,v.v… lμ nh÷ng c− d©n ®Þa ph−¬ng theo Kit« gi¸o. Cßn nh÷ng ng−êi d©n theo Islam gi¸o ®Õn ®Þnh c− t¹i ®©y

NguyÔn V¨n Dòng^(*)

tõ miÒn B¾c Nigeria, chñ yÕu lμ c¸c téc ng−êi Hausa vμ Fulani. Nh÷ng ng−êi nμy kh«ng nh÷ng kh«ng muèn héi nhËp vμo v¨n hãa cña ng−êi d©n ®Þa ph−¬ng, mμ cßn yªu cÇu ¸p dông luËt Shariat t¹i c¸c bang cña Vμnh ®ai Gi÷a. Sè d©n cña nh÷ng téc ng−êi tõ miÒn B¾c ®Õn ®Þnh c−

ë khu vùc nμy ngμy mét ®«ng. Hä lËp c¸c lμng m¹c riªng, xa n¬i c− tró cña c¸c s¾c téc ®Þa ph−¬ng vμ chñ yÕu lμm nghÒ ch¨n nu«i. Cßn c− d©n ®Þa ph−¬ng chñ yÕu lμm n«ng nghiÖp. Ng−êi d©n ®Þa ph−¬ng theo Kit« gi¸o lo ng¹i ®Õn mét lóc nμo ®ã sÏ trë thμnh thiÓu sè ë chÝnh trªn quª h−¬ng b¶n qu¸n cña m×nh vμ khi ®· mÊt thÕ v−ît tréi vÒ d©n sè vμ chÝnh trÞ th× cã nghÜa lμ hä sÏ mÊt quyÒn kiÓm so¸t ®Êt

®ai, nguån sèng chÝnh cña hä. Cßn ®èi víi nh÷ng ng−êi Islam gi¸o ®Õn tõ miÒn B¾c Nigeria, cμng ngμy hä cμng c«ng khai ý

®å n¾m quyÒn cai trÞ ë ®Þa ph−¬ng mμ hä

®Õn ®Þnh c−, thay ®æi trËt tù chÝnh trÞ - x· héi, giμnh quyÒn kiÓm so¸t ®Êt ®ai, thiÕt lËp chÝnh quyÒn Islam gi¸o, ®Èy lïi

*. TS., ViÖn Nghiªn cøu T«n gi¸o.

1. Xem: §ç Träng Quang. Quan hÖ gi÷a t«n gi¸o vµ s¾c téc ë Nigeria. T¹p chÝ Nghiªn cøu T«n gi¸o, sè 8 - 2007, tr 40 – tr 48.

2. Tõ ®iÓn b¸ch khoa ViÖt Nam, Hµ Néi, Nxb Tõ

®iÓn b¸ch khoa, tr 3, tr 278; vµ §ç Träng Quang, b®d., tr 46.

T

ng−êi Kit« gi¸o ®Þa ph−¬ng. Cuéc xung

®ét gi÷a ng−êi d©n ®Þa ph−¬ng víi nh÷ng ng−êi ®Õn ®Þnh c− ë khu vùc Vμnh ®ai Gi÷a, theo nhËn xÐt cña Tæng gi¸m môc Gi¸o phËn Abuja (thñ ®« Nigeria), John Onaiyekan, víi §μi ph¸t thanh Vatican,

“lμ cuéc xung ®ét kinh niªn gi÷a ng−êi ch¨n nu«i vμ n«ng d©n céng thªm viÖc ng−êi Fulani theo Islam gi¸o, cßn ng−êi Berom theo Kit« gi¸o”⁽³⁾.

B¸o chÝ ®−a tin vμo th¸ng Giªng n¨m 2010, t¹i thμnh phè Jos, thñ phñ bang Plateau ®· x¶y ra mét cuéc th¶m s¸t ®Ém m¸u gi÷a nh÷ng ng−êi theo Islam gi¸o vμ nh÷ng ng−êi theo Kit« gi¸o. Lén xén trong thμnh phè Jos b¾t ®Çu tõ ngμy 17 th¸ng Giªng vμ kÐo dμi trong 4 ngμy, mÆc dï qu©n ®éi ®· ®−îc ®iÒu ®éng tíi, nh−ng b¹o lùc ®· kh«ng ®−îc ng¨n chÆn kÞp thêi.

Hä b¾n vμ chÐm giÕt nhau b»ng sóng, b»ng dao, nhμ cöa, th¸nh ®−êng Islam gi¸o, nhμ thê Kit« gi¸o bÞ ®èt ph¸ tan hoang. Theo th«ng b¸o cña c¸c b¸c sÜ vμ nh÷ng ng−êi b¶o vÖ luËt ph¸p thuéc tæ chøc Human Rights Watch (Ng−êi b¶o vÖ nh©n quyÒn), cuéc th¶m s¸t 4 ngμy ë thμnh phè Jos lμm thiÖt m¹ng 492 ng−êi, trong ®ã phÇn lín lμ tÝn ®å Islam gi¸o.

Cßn theo sè liÖu cña c¶nh s¸t, cã 326 ng−êi chÕt vμ 313 ng−êi bÞ b¾t giam. B¸o This Day cña Nigeria cho biÕt vô th¶m s¸t nμy ®· lμm cho gÇn 40 ngh×n ng−êi cña thμnh phè Jos mÊt nhμ cöa⁽⁴⁾.

Cuéc xung ®ét s¾c téc - t«n gi¸o nμy

®· g©y ra mét th¶m häa nh©n ®¹o qu¸ lín.

§©y kh«ng ph¶i lμ cuéc xung ®ét s¾c téc - t«n gi¸o ®Çu tiªn x¶y ra ë Nigeria trong thËp kØ qua. Riªng ë thμnh phè Jos tr−íc

®ã ®· x¶y ra hai cuéc ®ông ®é t−¬ng tù.

Nh− ®· nªu ë trªn, thμnh phè Jos lμ thñ phñ cña bang Plateau, n»m ë khu vùc Vμnh ®ai Gi÷a thuéc miÒn B¾c

“Nigeria Islam gi¸o”, trong khi ®ã d©n c−

cña thμnh phè ®¹i ®a sè lμ ng−êi Kit«

gi¸o. N¨m 2001, nh÷ng ng−êi Kit« gi¸o cña thμnh phè nμy tá th¸i ®é phÉn né tr−íc viÖc mét tÝn ®å Islam gi¸o, «ng Alkaji Muktar Mohammed, ®−îc bæ nhiÖm lμm ®iÒu phèi viªn ®Þa ph−¬ng cña ch−¬ng tr×nh liªn bang chèng ®ãi nghÌo.

VËy lμ xung ®ét x¶y ra vμ kÕt qu¶ lμm kho¶ng 900 ng−êi chÕt, c¶ tÝn ®å Islam gi¸o lÉn tÝn ®å Kit« gi¸o.

TiÕp ®ã, trong 2 ngμy th¸ng 11 n¨m 2008, còng t¹i thμnh phè Jos, mét cuéc xung ®ét n÷a ®· x¶y ra lμm gÇn 400 ng−êi chÕt. Nguyªn nh©n x¶y ra xung ®ét lμ kÕt qu¶ cuéc bÇu cö ®Þa ph−¬ng khi nh÷ng ng−êi Islam gi¸o vμ Kit« gi¸o ñng hé c¸c øng cö viªn kh¸c nhau cña hä.

Trong th¶m häa lÇn nμy (th¸ng Giªng n¨m 2010), ch−a ai d¸m x¸c ®Þnh cô thÓ ng−êi phÝa nμo khiªu khÝch tr−íc. Theo mét trong nh÷ng nguån tin, mét sè thanh niªn Islam gi¸o bÞ chäc tøc vμ næi giËn

®èt ch¸y mét nhμ thê Kit« gi¸o lμm chÕt 27 tÝn ®å Kit« gi¸o vμ sau ®ã cuéc th¶m s¸t ®· x¶y ra. Cßn theo mét nguån tin kh¸c ®−îc nhμ b¸o Mohammed Haruna c«ng bè trªn tê The Nation, th× lçi g©y ra cuéc xung ®ét l¹i lμ nh÷ng ng−êi Kit«

gi¸o. Theo tê b¸o nμy, nh÷ng tÝn ®å Kit«

gi¸o lμ ng−êi ®Þa ph−¬ng (indigenes)

®· tá th¸i ®é thï ®Þch ®èi víi ý ®Þnh cña mét ng−êi Islam gi¸o ®Õn ®Þnh c−

(settler), «ng Alhaji Kabir Muhammad, muèn dùng l¹i ng«i nhμ cña m×nh bÞ tμn ph¸ trong cuéc xung ®ét n¨m 2008. H×nh nh−, chÝnh v× ng«i nhμ nμy, chÝnh v×

ng−êi ®Þa ph−¬ng Kit« gi¸o kh«ng muèn sèng chung víi nh÷ng ng−êi Islam gi¸o 3. Thanhnien online. Nigeria sèng chung víi b¹o lùc.

Http:// www. Thanhnien.com.vn/news/3/18/2010.

4. Theo: Http:// religion.ng.ru/problems/2010-02- 03/6- machete.html

tíi ®Þnh c− nªn ®· x¶y ra tranh c·i vμ kÕt qu¶ dÉn ®Õn 4 ngμy th¶m s¸t ®Ém m¸u.

Trªn thùc tÕ, rÊt khã cã thÓ x¸c ®Þnh chÝnh x¸c nguån gèc cña cuéc xung ®ét, v×

c¸c bªn ®Òu ®æ lçi cho nhau. Nh−ng qua nh÷ng g× ®· x¶y ra, ta thÊy râ mét ®iÒu:

Cuéc th¶m s¸t diÔn ra râ rμng kh«ng ph¶i tõ nguyªn nh©n t«n gi¸o. Th¶m kÞch x¶y ra kh«ng b¾t ®Çu tõ tranh c·i vÒ thÇn häc, kh«ng b¾t ®Çu tõ sù xóc ph¹m t×nh c¶m t«n gi¸o hay tõ nh÷ng bøc tranh biÕm häa trªn b¸o chÝ. ë ®©y, qua nh÷ng g× diÔn ra ta l¹i thÊy nã lμ mét cuéc xung ®ét s©u s¾c vÒ s¾c téc - chÝnh trÞ d−íi vá bäc t«n gi¸o.

Abuji Kabir Mato, gi¸o s− ®¹i häc cña thμnh phè Jos cho r»ng, nguyªn nh©n cña nh÷ng cuéc xung ®ét chÝnh lμ “sù kh¸c biÖt vÒ kinh tÕ, sù thÊt väng vÒ chÝnh trÞ vμ sù thê ¬ vÒ x· héi”⁽⁵⁾. Theo lêi vÞ gi¸o s− nμy, trong giai ®o¹n khñng kho¶ng kinh tÕ trÇm träng, ng−êi ta th−êng kh«ng nh×n vμo nguån gèc thùc sù vÊn ®Ò cña m×nh mμ l¹i hμnh ®éng ®Þnh h−íng vμo nh÷ng sù kh¸c biÖt râ rÖt nhÊt gi÷a c¸c nhãm ng−êi vμ trong tr−êng hîp nμy ë thμnh phè Jos, ®ã lμ nh÷ng kh¸c biÖt t«n gi¸o.

VËy ë thμnh phè Jos nμy, ®ã lμ nh÷ng nhãm ng−êi nμo vμ ai lμ ng−êi c¶m thÊy m×nh “bÞ chÌn Ðp”?

§èi víi bang Plateau, nh×n chung vÊn

®Ò ng−êi tõ n¬i kh¸c tíi, ng−êi ®Õn ®Þnh c− (settlers) lμ vÊn ®Ò thêi sù. §ã lμ bé téc Fulani lμm nghÒ ch¨n nu«i du môc vμ téc ng−êi Hausa. Ng−êi Hausa chiÕm ®a sè ë miÒn B¾c Nigeria. Hä ®Õn ®Þnh c− å ¹t ë bang Plateau vμo ®Çu thÕ kØ XX. Ng−êi Hausa lμ nh÷ng th−¬ng gia vμ doanh nh©n thμnh ®¹t. C¸c ®¹i diÖn cña téc ng−êi Hausa së h÷u nhiÒu má thiÕc ë bang Plateau vμ v× vËy viÖc di d©n cña hä

®Õn bang nμy ®−îc thùc d©n Anh ñng hé.

Theo Tunde Fagbenle, phãng viªn b¸o Nigeria Tribune, ng−êi Hausa ®· ¸p ®Æt

®−îc nh÷ng téc ng−êi ®Þa ph−¬ng (indigenes) nãi tiÕng Hausa, nh−ng ch−a Ðp buéc ®−îc hä theo Islam gi¸o, t«n gi¸o cña ng−êi Hausa.

Trong suèt nh÷ng n¨m 60 cña thÕ kØ XX, ë Nigeria ®· x¶y ra nh÷ng cuéc néi chiÕn kÐo dμi. Mét lo¹t cuéc ®¶o chÝnh liªn tôc x¶y ra. Th¸ng 9 n¨m 1963, Ahmudu Bello, Thñ t−íng ng−êi miÒn B¾c Nigeria tiÕn hμnh cuéc vËn ®éng Islam gi¸o hãa Nigeria.

Nh−ng cuéc vËn ®éng nμy kh«ng thu ®−îc kÕt qu¶ nh− mong muèn mμ ng−îc l¹i nã cßn lμm s©u s¾c thªm m©u thuÉn gi÷a c¸c téc ng−êi thiÓu sè víi téc ng−êi Hausa – Fulani. N¨m 1966, Ahmudu Bello bÞ giÕt trong mét cuéc ®¶o chÝnh qu©n sù vμ sù kiÖn nμy trë thμnh tin mõng cho c¸c khu vùc d©n téc thiÓu sè. Tuy nhiªn, c¸c tÇng líp trªn cña Islam gi¸o vÉn tiÕp tôc l·nh ®¹o c¸c bang miÒn B¾c Nigeria vμ chØ tíi n¨m 1999, khi quyÒn lùc chÝnh trÞ ë Nigeria chuyÓn xuèng miÒn Nam cña nh÷ng ng−êi Kit« gi¸o, th× n−íc nμy míi trë l¹i chÕ ®é d©n chñ sau 15 n¨m giíi qu©n sù n¾m quyÒn. §Ó ®¸p l¹i viÖc mét ng−êi Kit« gi¸o

®−îc bÇu lμm Tæng thèng Nigeria, NghÞ viÖn cña 12 bang miÒn B¾c ®· th«ng qua nh÷ng ®¹o luËt míi nh»m tiÕp tôc Islam gi¸o hãa n−íc nμy vμ vËn ®éng ¸p dông luËt Shariat. HËu qu¶ cña hμnh ®éng nμy

®· dÉn ®Õn sù ®èi ®Çu vμ sù ngê vùc lÉn nhau gi÷a c¸c céng ®ång s¾c téc - t«n gi¸o.

VÒ mÆt kinh tÕ, còng vμo nh÷ng n¨m 60, thÕ kØ XX, t¹i Nigeria ®· ph¸t hiÖn ra dÇu löa, cßn c¸c má thiÕc lóc ®ã ®· kh«ng cßn mang l¹i nhiÒu lîi nhuËn n÷a cho n−íc nμy. Nh÷ng ng−êi Hausa n¨ng ®éng, th¸o v¸t ®· nhanh chãng chuyÓn sang 5. Http: // religion.ng.ru/problems/2010-02-03/6- machete. html.

lÜnh vùc kinh doanh kh¸c. NÕu nh− tr−íc

®ã gi÷a nh÷ng ng−êi Hausa Islam gi¸o víi nh÷ng téc ng−êi ®Þa ph−¬ng tån t¹i mét “sù ph©n c«ng lao ®éng” th× giê ®©y hä buéc ph¶i trë thμnh ®èi thñ c¹nh tranh cña nhau. ChÝnh v× vËy mμ m©u thuÉn gia t¨ng. Ng−êi Hausa cho r»ng ng−êi ®Þa ph−¬ng, thÝ dô nh− bé téc Berom, ®ang ghen tÞ víi sù thμnh ®¹t vμ tμi kinh doanh cña hä. Cßn ng−êi Berom l¹i phñ nhËn ®iÒu nμy vμ cho r»ng ng−êi Hausa lîi dông sù ñng hé vÒ mÆt chÝnh trÞ cña miÒn B¾c vμ muèn Ðp buéc ng−êi

®Þa ph−¬ng theo nh÷ng luËt lÖ Islam gi¸o cña hä, trong ®ã cã luËt Shariat.

HËn thï ®−îc tÝch tô l¹i ngμy mét nhiÒu.

Mét mÆt, ng−êi ®Þa ph−¬ng thÓ hiÖn sù kh«ng hμi lßng cña hä ®èi víi sù bμnh tr−íng kinh tÕ cña ng−êi ®Õn ®Þnh c−, mÆt kh¸c, nh÷ng ng−êi ®Õn ®Þnh c− l¹i tá râ sù kh«ng hμi lßng cña hä ®èi víi sù mÊt c©n

®èi gi÷a ¶nh h−ëng kinh tÕ vμ ¶nh h−ëng chÝnh trÞ cña liªn minh c¸c bé téc Hausa - Fulani t¹i bang Plateau. Vμ thÕ lμ nh÷ng cuéc xung ®ét ®· næ ra trong ®Çu thiªn niªn kØ thø ba nμy. Nhμ ch¸y, m¸u ®æ, cßn Islam gi¸o vμ Kit« gi¸o ®· trë thμnh dÊu hiÖu, ¸m hiÖu ®Ó nh÷ng ng−êi d©n nhËn biÕt ®©u lμ “ng−êi cña m×nh” vμ ®©u lμ

“ng−êi cña hä” trong nh÷ng cuéc th¶m s¸t lÉn nhau mét c¸ch tμn b¹o.

Nh−ng thμnh phè Jos kh«ng ph¶i lμ n¬i duy nhÊt cña bang Plateau x¶y ra nh÷ng cuéc xung ®ét gi÷a nh÷ng ng−êi Islam gi¸o vμ nh÷ng ng−êi Kit« gi¸o. B¸o chÝ Nigeria cho tíi nay vÉn cßn nh¾c tíi vô th¶m s¸t ghª ng−êi t¹i thÞ trÊn Ielva. Ngμy 2 th¸ng 5 n¨m 2004, c¸c tÝn ®å Kit« gi¸o thuéc bé téc Tarok ®· bao v©y thÞ trÊn Ielva, n¬i chñ yÕu lμ ng−êi Islam gi¸o thuéc bé téc Fulani sinh sèng. Vô tμn s¸t nμy

®· lμm cho 660 ng−êi Islam gi¸o bÞ thiÖt

m¹ng. Nh÷ng ng−êi Tarok ®· tÊn c«ng c¶

nh÷ng bÖnh nh©n t¹i mét bÖnh viÖn cña

®Þa ph−¬ng. Hä ®· ®èt 12 gi¸o ®−êng Islam gi¸o cïng 300 ng«i nhμ, Ðp buéc c¸c thiÕu n÷ ng−êi ®Þa ph−¬ng uèng r−îu, ¨n thÞt lîn råi c−ìng hiÕp vμ giÕt chÕt hä⁽⁶⁾.

Hai n¨m tr−íc ®ã, nh÷ng tÝn ®å Islam gi¸o ®· ®èt nhμ thê t¹i thÞ trÊn Ielva. §Ó tr¶ thï, c¸c tÝn ®å Kit« gi¸o ®· tÊn c«ng c¸c c¬ së s¶n xuÊt cña nh÷ng ng−êi thuéc bé téc Hausa trªn toμn l·nh thæ cña bang Plateau. TiÒn do nhμ thê thu cho ho¹t

®éng truyÒn gi¸o ®· ®−îc dïng vμo viÖc mua vò khÝ cho c¸c vô xung ®ét.

Theo nhËn xÐt cña hai nhμ khoa häc ë ®¹i häc Cambridge lμ Rojer Blench vμ Mallam Dendo, cuéc xung ®ét gi÷a bé téc Fulani lμm nghÒ ch¨n nu«i víi nh÷ng c− d©n lμm n«ng nghiÖp ë bang Plateau lóc ®Çu chØ thuÇn tóy mang tÝnh chÊt sinh ho¹t h»ng ngμy⁽⁷⁾. Sù ph¸t triÓn n«ng nghiÖp ë bang Plateau dÉn tíi viÖc nh÷ng chñ trang tr¹i ®Þa ph−¬ng ph¶i khai khÈn nh÷ng d¶i ®Êt däc theo c¸c triÒn s«ng, n¬i mμ tr−íc ®ã ng−êi Fulani ch¨n th¶ c¸c ®μn gia sóc cña m×nh. ë c¸c vïng n«ng nghiÖp, nh÷ng m©u thuÉn nh−

vËy nÕu ®−îc gi¶i quyÕt ngay tõ ®Çu th× nã sÏ ®−îc kh¾c phôc rÊt nhanh vμ kh«ng ®Ó l¹i hËu qu¶ nghiªm träng. Nh−ng ë ®©y, sù bÊt b×nh ngÊm ngÇm ®−îc tÝch tô l¹i vμ dÉn ®Õn nh÷ng vô lén xén ë c¸c thμnh phè còng nh−

ë c¸c vïng th«n quª, tõ ®ã dÉn tíi viÖc dïng dao bóa ®Ó gi¶i quyÕt m©u thuÉn.

Vô th¶m s¸t ®Çu th¸ng 3 n¨m 2010 võa qua t¹i c¸c lμng Dogo Nahawa, Zot vμ Ratsat gÇn thñ phñ Jos cña bang Plateau

®· lμm trÇm träng thªm nh÷ng cuéc xung

®ét s¾c téc - t«n gi¸o ®−îc xem lμ kh«ng 6. Theo: Http:// religion.ng.ru/problems/2010-02- 03/6 - machete.html

7. Theo: Http:// religion.ng.ru/problems/2010-02- 03/6 - machete.html

cã lèi tho¸t ë Nigeria. Hμng tr¨m ng−êi tiÕp tôc bÞ giÕt h¹i, kho¶ng 200 thanh niªn bÞ b¾t ®Ó thÈm vÊn do bÞ nghi ngê ®· tham gia vô th¶m s¸t nμy. Theo Ikechuk Wu Aduba, ng−êi l·nh ®¹o c¶nh s¸t ®Þa ph−¬ng, trong sè nh÷ng ng−êi bÞ b¾t, ngoμi mét sè kÎ giÕt thuª, sè cßn l¹i ®Òu t×nh nguyÖn tham gia c¸c vô b¹o lùc. Ng−êi nμy cho r»ng, hiÓm ho¹ vÉn cßn treo trªn ®Çu nh÷ng ng−êi cßn sèng sãt ë c¸c lμng nãi trªn, vßng xo¸y ®èt nhμ, giÕt ng−êi vμ tr¶ thï vÉn ch−a chÊm døt. Qu¶ ®óng nh− vËy! Theo nguån tin cña

§μi ph¸t thanh Nigeria ®−îc AFPdÉn l¹i, gÇn chôc ngμy sau ®ã, nh÷ng ng−êi ch¨n gia sóc theo Islam gi¸o ®· c¶i trang lμm qu©n nh©n tÊn c«ng vμo mét ng«i lμng cña ng−êi Kit« gi¸o thuéc bé téc Berom ë bang Plateau, gÇn n¬i x¶y ra vô th¶m s¸t ngμy 7 th¸ng 3 n¨m 2010. HËu qu¶ lμ Ýt nhÊt 13 ng−êi bÞ giÕt, phÇn lín lμ phô n÷ vμ trÎ em.

Giíi trÝ thøc vμ nhμ b¸o Nigeria còng cã chung nhËn ®Þnh nh− c¶nh s¸t bang Plateau. Hä ®Òu thèng nhÊt nhËn ®Þnh r»ng, nh÷ng cuéc th¶m s¸t t−¬ng tù cã thÓ lÆp l¹i bÊt k× lóc nμo, nh−ng kh«ng ai biÕt cÇn ph¶i lμm thÕ nμo ®Ó ng¨n chÆn ®−îc b¹o lùc x¶y ra. Cã ng−êi th× kªu gäi cÇn ph¶i kh¾c phôc sù ph©n biÖt gi÷a ng−êi ®Þa ph−¬ng víi ng−êi ®Õn ®Þnh c−, cã ng−êi th× l¹i cho r»ng cÇn ph¶i chia t¸ch bang Plateau thμnh hai vïng, vïng cña ng−êi Islam gi¸o vμ vïng cña ng−êi Kit« gi¸o.

Nhμ b¸o Abdulmumuni Iynka Ajia l¹i cho r»ng, t©m lÝ sî h·i tr−íc nh÷ng ng−êi xa l¹ lμ mét bé phËn cña tr¹ng th¸i t©m thÇn cña ng−êi d©n miÒn B¾c Nigeria: “BÊt k×

ng−êi nμo kh«ng thuéc vÒ bé téc cña anh th×

ng−êi ®ã lu«n suy nghÜ t×m c¸ch tiªu diÖt anh”. Ajia ®· nªu ra mét sè tr−êng hîp khi nh÷ng tin ®ån b×nh th−êng ®· kÝch thÝch con ng−êi hμnh ®éng. ThÝ dô, t¹i bang Bauchi vμo n¨m 1993, ®ang ®ªm c¸c sinh

viªn ng−êi Kit« gi¸o nghe thÊy tin ng−êi Islam gi¸o chuÈn bÞ giÕt hä, thÕ lμ hä ch¹y véi ra khái kÝ tóc x¸; còng trong lóc ®ã, c¸c sinh viªn ng−êi Islam gi¸o ë trong kÝ tóc x¸

®· mÊt ngñ c¶ ®ªm ngåi chê sù th¶m s¸t tõ phÝa nh÷ng ng−êi Kit« gi¸o⁽⁸⁾.

Nh÷ng sù kiÖn ®ang diÔn ra hiÖn nay ë thμnh phè Jos cña Nigeria kh¼ng ®Þnh r»ng, ngän löa hËn thï bïng ch¸y hoμn toμn do nh÷ng tin ®ån ®iªn rå. Nh÷ng ng−êi Kit«

gi¸o kªu gäi kh«ng mua thùc phÈm cña nh÷ng ng−êi Islam gi¸o bëi v× nh÷ng ng−êi Islam gi¸o h×nh nh− ®· bá thuèc ®éc vμo nh÷ng thùc phÈm ®ã. Hay mét tin ®ån kh¸c.

Cã ai ®ã nãi víi nh÷ng ng−êi Islam gi¸o r»ng Thèng ®èc bang Plateau (lμ ng−êi Kit«

gi¸o) ®· ra lÖnh ®ãng ®−êng èng dÉn n−íc cña nh÷ng ng−êi thuéc bé téc Hausa. ThÕ lμ hËu qu¶ khñng khiÕp ®· x¶y ra. Hμng tr¨m ng−êi bÞ giÕt, hμng ngh×n ng−êi mÊt nhμ cöa.

Víi mét giäng cay ®¾ng, nhμ b¸o Abdulmumuni Iynka Ajia nhËn xÐt: “ Lôc ®Þa cña chóng t«i ®· tõng bÞ ng−êi Ch©u ¢u c−ìng bøc, nh−ng hiÖn nay chóng t«i l¹i tù c−ìng bøc chÝnh m×nh. §−îc ngôy trang bëi s¾c téc vμ nh÷ng t«n gi¸o ngo¹i nhËp, ng−êi d©n Ch©u Phi ®ang g©y ra cho m×nh mét nçi ®au ch−a tõng thÊy vμ ®ang tiªu diÖt chÝnh m×nh”⁽⁹⁾.

Vμ nh− chóng ta ®· thÊy, t×nh h×nh nãng báng kh«ng chØ ë bang Plateau. T¹i thñ ®«

Abuja cña n−íc nμy, cuéc tranh giμnh quyÒn lùc ®ang nãng lªn tõng ngμy gi÷a quyÒn Tæng thèng Goodluck Jonathan míi lªn n¾m quyÒn víi Tæng thèng Amaru Yar’Adua bÞ bÖnh nÆng kh«ng thÓ tiÕp tôc cai qu¶n ®Êt n−íc. §Êt n−íc Nigeria vÉn tiÕp tôc trong vßng xo¸y b¹o lùc d−íi vá bäc s¾c téc - t«n gi¸o, nh− chÝnh ng−êi Nigeria ®· nhËn xÐt./.

8. Theo: Http:// religion.ng.ru/problems/2010-02- 03/6 - machete.html

9. Theo: Http:// religion.ng.ru/problems/2010-02-

03/6 - machete.html