Một số can thiệp cộng đồng trên thế giới

nhận thức), các yếu tố khách quan (truyền thông đại chúng, bạn bè, phong tục tập quán, truyền thống, dư luận xã hội, gia đình, nhà trường, các tổ chức đoàn thể, dịch vụ chăm sóc SKSS, cán bộ y tế, tờ rơi... ) [83].

Nghiên cứu của Nguyễn Thị Lê Thảo và cs (2008) cho thấy một số yếu tố dẫn đến hành vi QHTD trước hôn nhân ở nữ công nhân quận Bình Tân, Hồ Chí Minh như: có kiến thức thấp về SKSS, chưa tiếp cận được các dịch vụ SKSS, đặc biệt là thái độ xem chuyện QHTD trước hôn nhân là bình thường;

yếu tố khách quan như sống chung trước hôn nhân, chỉ có hai người nơi vắng vẻ, hoàn cảnh xa gia đình nên ít được sự quan tâm và chia sẻ từ người thân, thái độ phản đối gay gắt của người xung quanh dẫn đến việc che dấu hành vi tình dục, tự đưa ra quyết định thiếu chín chắn [84].

1.4. Một số can thiệp cộng đồng tới kiến thức, thái độ, thực hành về

* Chương trình “Youth to Youth for a healthy lifestyle” tại Malawi

Tổ chức các chương trình tư vấn KHHGĐ tại cộng đồng qua các cộng tác viên- là những VTN&TN được đào tạo để tư vấn về các BPTT, tập trung vào việc cung cấp các thông tin về SKSS, thuốc tránh thai, BCS và hướng dẫn cho các khách hàng đến với các trung tâm sức khỏe để nhận các biện pháp và dịch vụ khác; tạo ra các dịch vụ chăm sóc SKSS thân thiện với VTN&TN.

Dự án đã sử dụng thẻ “condom card”- là tấm thẻ nhỏ bỏ túi để VTN mang đi bất cứ đâu, một mặt đưa ra các thông điệp nhắc nhở rằng sử dụng 100% BCS sẽ bảo vệ bạn khỏi HIV, mặt còn lại đưa ra thông điệp “không quan hệ là cách tốt nhất bảo vệ bản thân”. Sau 1 năm đánh giá cho thấy VTN có xu hướng tăng sử dụng BCS và thẻ bao cao su rất phổ biến với VTN [86].

Hình 1.7. Thẻ bao cao su (Comdom card) (Dự án “Youth to youth for a healthy lifestyle”)

* Chương trình Save the Children tại Mozambique:

Triển khai chương trình phòng chống HIV dành cho VTN từ 2004 tại Gaza bằng cách tập huấn cho VTN về kỹ năng sống để phòng chống HIV thông qua nhiều phương pháp dành cho nhóm khó tiếp cận.

Chương trình đã không đạt được mục tiêu là đào tạo những đồng đẳng viên ở nhiều nhóm tuổi khác nhau vì thiếu những học viên ở nhóm tuổi trẻ hơn (những người có ít kinh nghiệm sống hơn những học viên lớn) [87].

* Can thiệp cộng đồng tại Camaroon, Rwanda và Madagascar:

+ Tại Camaroon: đây là chương trình “100% Jeune” phát triển chiến dịch truyền thông đa phương tiện và mạng lưới bán bao cao su thân thiện nhằm vào nhóm thanh niên đã có quan hệ tình dục [88].

+ Tại Rwanda: trung tâm Dushishoze (trung tâm thanh niên đa mục đích) đã cung cấp dịch vụ tư vấn, xét nghiệm HIV và các bệnh STDs, tránh thai khẩn cấp, thử thai và dịch vụ tư vấn SKSS... [89].

+ Tại Madagascar: mạng lưới TOP Reseau cung cấp dịch vụ xét nghiệm và điều trị các bệnh STDs và một số dịch vụ SKSS khác [90].

+ Sau chương trình, các nhà nghiên cứu đã rút ra các bài học: sử dụng giáo dục viên đồng đẳng như người bạn thân thiện của VTN&TN; tìm hiểu quan niệm và nhu cầu của đối tượng đích trước khi thiết kế thông điệp và các hoạt động; để giúp VTN & TN thay đổi hành vi thì cần để họ tiếp xúc lặp lại với nhiều kênh truyền thông khác nhau... [88], [89], [90].

* Can thiệp tại Botswana:

Chương trình đã thực hiện các buổi giáo dục đồng đẳng trong trường học và ở nơi công cộng; tổ chức các buổi biểu diễn: kịch địa phương, nhảy, âm nhạc với các thông điệp “luôn vui vẻ, luôn mạnh khỏe và có những lời khuyên tốt”. Điểm yếu của các hoạt động là nhấn mạnh đến giải pháp hơn là vấn đề; không mang thông điệp cũng như các thông tin liên quan đến chương trình can thiệp vì không muốn khu vực đối chứng bị ảnh hưởng [91].

* Can thiệp tại Zimbabwe:

Đây là một chương trình đa phương tiện nhằm thúc đẩy trách nhiệm tình dục trong giới trẻ ở Zimbabwe, đồng thời tăng cường khả năng tiếp cận với các dịch vụ sức khỏe sinh sản của họ. Tiếp cận đa phương tiện làm tăng phạm vi và tác động của các chương trình hướng đến những người trẻ tuổi.

Xây dựng cộng đồng hỗ trợ cho sự thay đổi hành vi cũng là cần thiết, để đảm bảo những người trẻ tuổi tìm sự hỗ trợ cho hành động của mình và có quyền truy cập vào các chương trình [92].

1.4.1.2. Một số can thiệp cộng đồng tại châu Á

* Can thiệp của RHIYA (Sáng kiến sức khỏe sinh sản cho thanh niên) tại châu Á Chương trình tổ chức các hoạt động để tạo môi trường thuận lợi cho thông tin và các dịch vụ SKSS hướng đến thanh niên, với các sản phẩm: sách hướng dẫn nâng cao kỹ năng vận động; sách “Thông tin cho VTN&TN về các quyền liên quan đến tình dục và SKSS... Bài học từ chương trình là các Góc thân thiện của thanh niên nên tập trung vào các hoạt động cộng đồng nhằm tăng lượng VTN&TN đến để nhận thông tin, tư vấn và các dịch vụ khác [93].

* Chương trình 100% bao cao su:

Chương trình thành lập vào năm 1989, triển khai ở Thái Lan, Campuchia, Philippines, Việt Nam, Trung Quốc, Myanmar, Mông Cổ và Lào.

Nguyên tắc chính là thúc đẩy thực hành "Không bao cao su - không có quan hệ tình dục" trong tất cả các loại hình mại dâm thông qua hợp tác giữa chính quyền địa phương, chủ doanh nghiệp mại dâm và gái mại dâm. Tại Thái Lan, chương trình đã tăng việc sử dụng bao cao su trong mại dâm từ 14% vào đầu năm 1989 lên trên 90% kể từ năm 1992 [94].

* Một số chương trình can thiệp khác tại châu Á:

+ Chương trình KAISHAR tại Bangladesh: tăng cường tiếp cận của VTN với dịch vụ và thông tin SKSS thông qua việc kết hợp với dịch vụ của các tổ chức chính phủ, phi chính phủ và cộng đồng; sử dụng chiến lược giáo dục đồng đẳng để nâng cao nhận thức của VTN về SKSS [95].

+ Chương trình TeenBayan tại Philippines: chương trình can thiệp trên những VTN 13-18 tuổi, trọng tâm là hỗ trợ cho những người cung cấp dịch vụ y tế nhằm đạt được những tiêu chuẩn chất lượng của một cơ sở y tế thân thiện với VTN nhằm thu hút và có nhiều khách hàng là VTN [96].

+ Can thiệp cộng đồng tại Uzbekistan phối hợp với các trường học và phòng khám: can thiệp đã tổ chức các hoạt động để nâng cao nhận thức về nhu cầu thông tin và các dịch vụ thân thiện; tăng cường kiến thức và kỹ năng cho những người cung cấp dịch vụ y tế và giáo dục... [97].

1.4.1.3. Một số can thiệp cộng đồng tại châu Mỹ

* Can thiệp cộng đồng tại Paraguay:

Kết hợp truyền thông với các trường học: chương trình đã tăng cường kiến thức về các vấn đề SKSS cho VTN; thúc đẩy tình dục an toàn; tăng cường các thông tin về SKSS VTN trên các phương tiện truyền thông...

Bài học từ chương trình là bổ sung thêm các thông tin khác ngoài vấn đề tình dục vào các tài liệu truyền thông và các hoạt động can thiệp; sử dụng ngôn ngữ phù hợp với thanh niên sẽ giảm bớt rào cản về truyền thông [98].

* Chương trình giáo dục đồng đẳng trong trường học tại Colombia:

Chương trình giáo dục về phòng chống HIV. Chương trình đã có tác động tích cực trên kiến thức và thái độ của VTN về HIV/AIDS [99].