Tiết 105, 106. Thuế máu

(1)

(2)

(3)

Kiểm tra bài cũ? Kiểm tra bài cũ?

Nội dung chủ yếu của bản án chế độ thực dân Nội dung chủ yếu của bản án chế độ thực dân Pháp là gì?

Pháp là gì?

Chọn ph ơng án trả lời đúng nhất.

A A .Tố cáo và lên án những tội ác tày trời của thực .Tố cáo và lên án những tội ác tày trời của thực dân pháp trên lĩnh vực chính trị ,kinh tế ,văn hoá, dân pháp trên lĩnh vực chính trị ,kinh tế ,văn hoá, B B .Thể hiện tình cảnh tủi nhục,khốn khổ của những .Thể hiện tình cảnh tủi nhục,khốn khổ của những ng ời dân thuộc địa trên thế giới.

ng ời dân thuộc địa trên thế giới.

C C .B ớc đầu vạch ra đ ờng lối đấu tranh cách mạng .B ớc đầu vạch ra đ ờng lối đấu tranh cách mạng

đúng đắn tự giải phóng giành độc lập.

D D D .GồmýA,B,C. .GồmýA,B,C.

D .GồmýA,B,C. .GồmýA,B,C.

(4)

Đoạn trích “Thuế máu’’rút trong ch ơng I “Bản án chế độ

Đoạn trích “Thuế máu’’rút trong ch ơng I “Bản án chế độ thực dân pháp’’ với nhan đề “Thuế máu” rất độc đáo ,có giá

thực dân pháp’’ với nhan đề “Thuế máu” rất độc đáo ,có giá

trị tố cáo tội ác của bọn thực dân một cách đanh thép các tiêu trị tố cáo tội ác của bọn thực dân một cách đanh thép các tiêu

đề nh :

1.Chiến tranh và “ng ời bản xứ”

2. Chế độ lính tình nguyện.

3. Kết quả của sự hy sinh.

Đã làm nổi rõ cái thứ “Thuế máu”Vô cùng kì lạ và vô nhân

đạo. Những ng ời A-nam-mit, những nô lệ da đen phải làm

I. Đọc – Tìm hiểu chú thích I. Đọc – Tìm hiểu chú thích

II. Tìm hiểu và phân tích văn bản II. Tìm hiểu và phân tích văn bản

Phần 1 Phần 1 . Chiến tranh và ng ời bản xứ. . Chiến tranh và ng ời bản xứ.

Phần 2

Phần 2 . . Chế độ lính tình nguyện. Chế độ lính tình nguyện.

Đoạn trích phần 2 đ ợc hình thành 3 luận cứ

Đoạn trích phần 2 đ ợc hình thành 3 luận cứ 1. Những vụ nhũng lạm trong việc bắt lính.

1. Những vụ nhũng lạm trong việc bắt lính.

2. Phản ứng của những ng ời bị bắt lính.

(Trích Bản án chể độ thực dân Pháp )

(5)

+ + Từ Từ “Đây ! Chế độ lính tình nguyện” “Đây ! Chế độ lính tình nguyện” đếnđến ““…… hoặc xì tiền ra.” hoặc xì tiền ra.”

(luận cứ 1) (luận cứ 1) + Tiếp đến

+ Tiếp đến “ “ …… mủ bệnh lậu” mủ bệnh lậu” (luận cứ 2)(luận cứ 2) + Tiếp đến

+ Tiếp đến “ “ …… không ngần ngại” không ngần ngại” (luận cứ 3)(luận cứ 3) Phần 2

Phần 2. Chế độ lính tình nguyện.. Chế độ lính tình nguyện.

3. Luận điệu của chính quyền thực dân.

Em hãy tóm tắt các thủ đoạn xoay sở từ việc bắt lính tình Em hãy tóm tắt các thủ đoạn xoay sở từ việc bắt lính tình

nguyện ? nguyện ?

“Thoạt tiên tóm ng ời nghèo khoẻ, sau đó đến con nhà giàu, nếu không “Thoạt tiên tóm ng ời nghèo khoẻ, sau đó đến con nhà giàu, nếu không muốn đi lính thì phải xì tiền ra”

muốn đi lính thì phải xì tiền ra”

- Mỗi luận cứ trên nằm trong đoạn nào của văn bản ? - Mỗi luận cứ trên nằm trong đoạn nào của văn bản ?

(6)

-Là cơ hội làm giầu của bọn quan chức trên tính mệnh của ng ời -Là cơ hội làm giầu của bọn quan chức trên tính mệnh của ng ời bản xứ.

bản xứ.

Tại sao tác giả gọi đó là những vụ nhũng lạm hết sức trắng trợn?

-Từ đó cho chúng ta thấy thực trạng lính tình nguyện lúc bấy giờ -Từ đó cho chúng ta thấy thực trạng lính tình nguyện lúc bấy giờ

nh thế nào ? nh thế nào ?

- Ăn tiền công khai từ việc kiểm quân, Tự do làm tiền không còn - Ăn tiền công khai từ việc kiểm quân, Tự do làm tiền không còn luật lệ.

luật lệ.

(7)

- Tiêu đề đã gợi lên sự thật về bản chất bịp bợm lừa dối của thực dân - Tiêu đề đã gợi lên sự thật về bản chất bịp bợm lừa dối của thực dân Pháp.

Pháp.

- Thủ đoạn tiến hành lùng bắt và c ỡng bức ng ời ta phải đi.

- Sẵn sàng trói xích nhốt nh súc vật đàn áp dã man nếu nh có chống - Sẵn sàng trói xích nhốt nh súc vật đàn áp dã man nếu nh có chống

đối.đối.

Phần 2

(8)

Phần 2

• Chú ý vào luận cứ 2 cho biết phản ứng của ng ời bị bắt lính tình nguyện có gì khác th ờng?

Tìm mọi cơ hội để chốn thoát tự làm cho mình nhiễm phải những Tìm mọi cơ hội để chốn thoát tự làm cho mình nhiễm phải những bệnh nặng nhất thông th ờng là bệnh đau mắt, chảy mủ sát vào mắt bệnh nặng nhất thông th ờng là bệnh đau mắt, chảy mủ sát vào mắt nhiều thứ chất độc

nhiều thứ chất độc

(9)

“ Các bạn đã tấp nập đầu quân, các bạn không ngần ngại rời bỏ quê h “ Các bạn đã tấp nập đầu quân, các bạn không ngần ngại rời bỏ quê h

ơng xiết bao trìu mến, để ng ời thì hiến x ơng máu của mình nh lính khố

đỏ, kẻ thì hiến dâng cánh tay lao động của mình nh lính thợ”

-Chú ý vào luận cứ 2 cho biết phản ứng của ng ời bị bắt lính tình -Chú ý vào luận cứ 2 cho biết phản ứng của ng ời bị bắt lính tình nguyện có gì khác th ờng?

nguyện có gì khác th ờng?

-Từ đó cho thấy thực trạng nào của chế độ lính tình nguyện?

Không dựa trên sự tình nguyện, gây thêm nhiều bệnh tật nguy hiểm Không dựa trên sự tình nguyện, gây thêm nhiều bệnh tật nguy hiểm -Từ đoạn trích trình bày luận cứ 3 em cho biết Phủ toàn quyền

-Từ đoạn trích trình bày luận cứ 3 em cho biết Phủ toàn quyền

Đông d ơng đã tuyên bố điều gì?

Tìm mọi cơ hội để chốn thoát tự làm cho mình nhiễm phải những bệnh Tìm mọi cơ hội để chốn thoát tự làm cho mình nhiễm phải những bệnh nặng nhất thông th ờng là bệnh đau mắt, chảy mủ sát vào mắt nhiều thứ nặng nhất thông th ờng là bệnh đau mắt, chảy mủ sát vào mắt nhiều thứ chất độc

chất độc

(10)

_ Tốp thì bị xích tay, những vụ bạo động ở Sài gòn , Biên _ Tốp thì bị xích tay, những vụ bạo động ở Sài gòn , Biên Hoà Hoà

Trong thực tế, những sự thực nào về lính tình nguyện đ Trong thực tế, những sự thực nào về lính tình nguyện đ ợc phơi bày?

ợc phơi bày?

(11)

ở đây diễn ra sự đối lập giữa sự thật với lời nói. Trong khi làm những điều trên, chính quyền thực dân vẫn rêu rao về lòng tự nguyện của ng ời dân thuộc địa, lời tuyên bố của Phủ toàn quyền Đông D ơng chỉ càng bộc lộ sự trơ

chẽn, nhan đề “chế độ lính tình nguyện” Thực chất là chế

độ c ỡng bách, bắt lính một cách tàn bạo, dã man đã đ ợc

thể hiện bằng những dẫn chứng và những luận cứ rất cụ

thể bằng giọng điệu phẫn nộ, lên án mà vẫn rất trào phúng

hài ớc, một cách đau xót, sự đối lập thể hiện giữa những

lời lẽ tâng bốc, phỉnh nịnh hết lời mà hoàn toàn giả dối

trong bản bố cáo của toàn quyền Đông D ơng

(12)

-Tôn trọng sự thật, khách quan, mỉa mai châm -Tôn trọng sự thật, khách quan, mỉa mai châm biếm.

biếm.

Em hiểu gì về thái độ của tác giả khi nói về chế độ Em hiểu gì về thái độ của tác giả khi nói về chế độ

lính tình nguyện?

(13)

Phần 2

Phần 2 . Chế độ lính tình nguyện. . Chế độ lính tình nguyện.

- Tiêu đề đã gợi lên sự thật về bản chất bịp bợm lừa dối của thực - Tiêu đề đã gợi lên sự thật về bản chất bịp bợm lừa dối của thực dân Pháp.

dân Pháp.

- Thủ đoạn tiến hành lùng bắt và c ỡng bức ng ời ta phải đi.

- Sẵn sàng trói xích nhốt nh súc vật đàn áp dã man nếu nh có - Sẵn sàng trói xích nhốt nh súc vật đàn áp dã man nếu nh có chống đối.

chống đối.

-Các dẫn chứng sinh động mang nội dung tố cáo vạch trần thủ -Các dẫn chứng sinh động mang nội dung tố cáo vạch trần thủ

đoạn lừa gạt của bọn thực dân.

Thue mau

(14)

• Phần 2 Phần 2 . Chế độ lính tình nguyện. . Chế độ lính tình nguyện.

Phần 3

Phần 3 . Kết quả của sự hi sinh. . Kết quả của sự hi sinh.

Đoạn văn nào trình bày luận cứ này?

Đoạn từ

Đoạn từ “Để ghi nhớ công lao ng ời lính An nam “Để ghi nhớ công lao ng ời lính An nam … … ” ”

đến đến “ “ … … chính nghĩa và công lý cả.” chính nghĩa và công lý cả.”

(15)

-Chẳng phải ng ời ta đã lột hết tất cả của cải của họ, từ hiếc đồng hồ bộ -Chẳng phải ng ời ta đã lột hết tất cả của cải của họ, từ hiếc đồng hồ bộ quần áo mới toanh mà họ bỏ tiền túi ra mua, đến các vật kỉ niệm, đủ quần áo mới toanh mà họ bỏ tiền túi ra mua, đến các vật kỉ niệm, đủ thứ..v.v… tr ớc khi đ a họ đến Mác – xây xuống tàu về n ớc đó sao?

thứ..v.v… tr ớc khi đ a họ đến Mác – xây xuống tàu về n ớc đó sao?

-Chẳng phải ng ời ta đã giao họ cho bọn súc sinh kiểm soát và đánh đập -Chẳng phải ng ời ta đã giao họ cho bọn súc sinh kiểm soát và đánh đập họ vô cớ đó sao?

họ vô cớ đó sao?

-Chẳng phảI ng ời ta đã cho họ ăn nh cho lợn ăn và xếp họ nh xếp lợn d ới -Chẳng phảI ng ời ta đã cho họ ăn nh cho lợn ăn và xếp họ nh xếp lợn d ới hầm tàu ẩm ớt, không gi ờng nằm, không ánh sáng, thiếu không khí đó hầm tàu ẩm ớt, không gi ờng nằm, không ánh sáng, thiếu không khí đó sao?sao?

-Chẳng phải họ đã đ ợc một quan cai trị biết ơn đón chào nồng nhiệt bằng -Chẳng phải họ đã đ ợc một quan cai trị biết ơn đón chào nồng nhiệt bằng một bài diễn văn yêu n ớc: “Các anh đã bảo vệ tổ quốc, thế là tốt. Bây giờ một bài diễn văn yêu n ớc: “Các anh đã bảo vệ tổ quốc, thế là tốt. Bây giờ chúng tôi không cần đến các anh nữa, cút đi!” đó sao?

chúng tôi không cần đến các anh nữa, cút đi!” đó sao?

Phần 3

Phần 3 . Kết quả của sự hi sinh. . Kết quả của sự hi sinh.

Đoạn văn nào trình bày luận cứ này?

Đoạn từ

Đoạn từ “Để ghi nhớ công lao ng ời lính An nam “Để ghi nhớ công lao ng ời lính An nam……” ” đếnđến “ “……chính chính nghĩa và công lý cả.”

nghĩa và công lý cả.”

Từ đoạn văn đó em hãy chỉ ra các câu nghi vấn?

(16)

-Các câu nghi vấn này dùng để hỏi hay để khẳng định bộc lộ tình cảm, cảm xúc của ng ời viết?

Để khẳng định sự thật, đồng thời bộc lộ tình cảm, cảm xúc Để khẳng định sự thật, đồng thời bộc lộ tình cảm, cảm xúc của ng ời viết.

của ng ời viết.

-Kết quả sự hi sinh của ng ời dân thuộc địa trong các cuộc -Kết quả sự hi sinh của ng ời dân thuộc địa trong các cuộc chiến tranh nh thế nào ?

chiến tranh nh thế nào ?

Trở lại giống nh ng ời hèn hạ, ban đầu khi bị bóc lột trắng Trở lại giống nh ng ời hèn hạ, ban đầu khi bị bóc lột trắng trợn hết thuế máu.

trợn hết thuế máu.

-Em nhận xét về cách đối sử của chính quyền thực

dân khi bóc lột hết thuế máu của dân thuộc địa?

(17)

Trong những chính sách hậu chiến của thực dân Pháp, chính sách nào là độc ác, phi nhân tính nhất ?

Hình thức bên ngoài Lời nói và hành động thực chất

- Im lặng nh có phép lạ

- Để ghi nhớ công lao

- Đ a về n ớc bằng tàu thuỷ.

-Biết ơn đón chào bằng diễn văn yêu n ớc

- Th ơng binh và vợ con tử sĩ cấp ph ơng tiện sinh sống làm ăn

-Chiến sỹ bảo vệ tự do giống ng ời bẩn thỉu.

-Lột hết của cải, kiểm soát đánh

đập vô cớ, cho ăn nh cho lơn ăn, xếp suống hầmcầu, chật bẩn thiếu không khí…

-Bây giờ không cần nữa cút đi!

- Cấp môn bài bán lẻ thuốc phiện.

(18)

(19)

Phần 3

Phần 3 . Kết quả của sự hi sinh. . Kết quả của sự hi sinh.

Phần 2

Phần 2 . Chế độ lính tình nguyện. . Chế độ lính tình nguyện.

-Bộ mặt tráo trở, tàn nhẫn của chính quyền thực dân -Bộ mặt tráo trở, tàn nhẫn của chính quyền thực dân và nỗi nhục của ng ời dân bản xứ sau khi bị đẩy vào và nỗi nhục của ng ời dân bản xứ sau khi bị đẩy vào cuộc chiến tranh phi nghĩa.

cuộc chiến tranh phi nghĩa.

-Trở lại giống nh ng ời hèn hạ ban đầu.

(20)

4. Tổng kết 4. Tổng kết

Hoạt động nhóm.

Nhóm 1 Nhóm 1 Em hãy Em hãy

nhận xét về nhận xét về

trình tự bố trình tự bố

cục các cục các

phần trong phần trong

Nhóm 2 Nhóm 2 Em hãy Em hãy tóm tắt tóm tắt nội dung nội dung của đoạn của đoạn

Nhóm 3

Nhóm 3 Nghệ thuật Nghệ thuật châm biếm đả

châm biếm đả

kích sắc xảo

tài tình của tác

giả thể hiện

chủ yếu qua

(21)

Nhóm 1

Đoạn trích ch ơng

“thuế máu” đ ợc bố cục theo trình tự thời gian, tr ớc, trong và sau khi sảy ra cuộc chiến tranh thế giới thứ nhất .

- Với cách sắp xếp hợp lí đã bộc lộ bộ mặt gỉa nhân giả

nghĩa trơ trẽn bản chất tàn bạo của chính quyền thực dân Pháp.

•Nhóm 2

•Xung quanh việc bóc lột “Thuế máu”

đoạn trích đã phơi bày một cách toàn diện bản chất của thực dân Pháp.- Thân phận thảm th

ơng của ng ời dân thuộc địa thành vật hy sinh để phục vụ cho lợi ích của

mình trong các cuộc chiến tranh tàn khốc.

Nhóm 3

Xây dựng hệ thống hình

ảnh sinh động biểu cảm sức mạnh tố cáo.

- Hình ảnh có tính xác thực không thể chối cãi đ ợc.

- Hình ảnh mang tính chất châm biếm trào phúng sắc sảo và xót xa.

-Ngôn từ mang mầu sắc trào phúng châm biếm

“con yêu”

“ bạn hiền” “chiến sỹ công lí bảo vệ tự do”

-Giọng điệu diễu cợt mỉa mai “ấy thê mà” “đùng một cái”

-Câu hỏi tu từ, điệp từ.

(22)

4 Tæng kÕt:

A. Néi dung : B. NghÖ thuËt:

* Ghi nhí : SGK trang 92

(23)

- Yếu tố kể nêu trong câu chuyện bằng - Yếu tố kể nêu trong câu chuyện bằng

chứng rõ ràng tác giả dẫn dắt xây dựng các chứng rõ ràng tác giả dẫn dắt xây dựng các

hình ảnh mang tính biểu cảm cao hình ảnh mang tính biểu cảm cao . .

Em cho biết trong đoạn trích có sử dụng ph ơng Em cho biết trong đoạn trích có sử dụng ph ơng thức biểu đạt nào?

thức biểu đạt nào?

-Tự sự và biểu cảm.

Nhận xét về yếu tố biểu cảm trong tác phẩm?

(24)

Trong đoạn trích “Thuế máu” Nguyễn ái Quốc đã

sử dụng kết hợp các ph ơng thức biểu đạt nào?

A.Nghị luận + tự sự + thuyết minh A .Nghị luận + tự sự + thuyết minh

B B . Nghị luận + tự sự +miêu tả + biểu cảm . Nghị luận + tự sự +miêu tả + biểu cảm C. C. Nghị luận + biểu cảm + miêu tả Nghị luận + biểu cảm + miêu tả

D D . Nghị luận + tự sự + miêu tả . Nghị luận + tự sự + miêu tả

III. Luyện tập

(25)

VÒ nhµ VÒ nhµ

* * §äc tõng phÇn v¨n b¶n chÝnh x¸c §äc tõng phÇn v¨n b¶n chÝnh x¸c

* Häc néi dung vµ nghÖ thuËt cña

* Häc néi dung vµ nghÖ thuËt cña ®o¹n trÝch.

®o¹n trÝch.

* Häc bµi vµ so¹n bµi héi tho¹i

(26)