Trường: THCS Yên Thọ Tổ: Khoa học Xã hội
Họ và tên giáo viên:
Nguyễn Thị Tuyết Mai TIẾT 146 - 147: NHỮNG NGÔI SAO XA XÔI
(Lê Minh Khuê) I. Mục tiêu:
1. Về kiến thức:
a. Đọc- hiểu:
- Giúp học sinh cảm nhận được vẻ đẹp tâm hồn trong sáng, tính cách dũng cảm, hồn nhiên và cuộc sống nhiều gian khổ, hi sinh nhưng vẫn lạc quan của cô gái TNXP.
- Thấy được nét đặc sắc trong miêu tả tâm lí nhân vật, lựa chọn ngôi kể, ngôn ngữ kể hấp dẫn.
b. Viết.
- Viết được đoạnvăn phân tích hình ảnh tiêu biểu trong tác phẩm - Viết bài văn bày tỏ suy nghĩ của mình về tác phẩm
c. Nói và nghe.
- Nêu nhận xét về nội dung và nghệ thuật của văn bản.
- Cảm nhận được phần trình bày của GV và bạn bè
- Biết tham gia thảo luận trong nhóm nhỏ về một vấn đề cần có giải pháp thống nhất, biết đặt câu hỏi và trả lời, biết nêu một vài đề xuất dựa trên các ý tưởng được trình bày trong quá trình thảo luận.
2. Về năng lực a.Năng lực chung:
- Năng lực tự chủ và tự học: Tìm kiếm thông tin, đọc sách giáo khoa, quan sát tranh ảnh để cảm nhận được vẻ đẹp tâm hồn trong sáng, tính cách dũng cảm, hồn nhiên và cuộc sống nhiều gian khổ, hi sinh nhưng vẫn lạc quan của cô gái TNXP.
Thấy được nét đặc sắc trong miêu tả tâm lí nhân vật, lựa chọn ngôi kể, ngôn ngữ kể hấp dẫn.
- Năng lực giao tiếp và hợp tác: Thảo luận nhóm để thực hiện phiếu học tập, hợp tác giải quyết vấn đề cảm nhận được vẻ đẹp tâm hồn trong sáng, tính cách dũng cảm, hồn nhiên và cuộc sống nhiều gian khổ, hi sinh nhưng vẫn lạc quan của cô gái TNXP.Thấy được nét đặc sắc trong miêu tả tâm lí nhân vật, lựa chọn ngôi kể, ngôn ngữ kể hấp dẫn.
- Năng lực giải quyết vấn đề và sáng tạo: Năng lực trình bày và trao đổi thông tin trước lớp.
b. Năng lực đặc thù:
- Đọc - hiểu một tác phẩm tự sự sáng tác trong thời kỳ kháng chiến chống Mỹ cứu nước
- Phđn tích tâc dụng của việc sử dụng ngôi kể thứ nhất xưng “tôi”.
- Cảm nhận vẻ đẹp hình tượng nhđn vật trong tâc phẩm.
3.Về phẩm chất:
- Yíu nước: Yíu gia đình, quí hương.
- Nhđn âi: Giâo dục cho học sinh lòng cảm mến kính phục trđn trọng, yíu quý hình ảnh những cô gâi thanh niín xung phong vă tinh thần coi thường khó khăn, gian khổ, niềm lạc quan vui tươi, yíu đời, hiín ngang, dũng cảm, sôi nổi trong băi thơ.
- Chăm chỉ: Chịu khó học tập bộ môn
- Trâch nhiệm: Biết ơn những thanh niín xung phong- những người đê góp phần giănh thắng lợi trong công cuộc giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước.
II. Thiết bị dạy học vă học liệu.
- Học liệu: Ngữ liệu/Sâch giâo khoa, phiếu học tập.
- Thiết bị: Mây tính, mây chiếu.
III. Tiến trình dạy học.
1. Hoạt động 1: Mở đầu
a) Mục tiíu: Tạo tđm thế vă định hướng chú ý cho học sinh; tạo vấn đề văo chủ đề b) Nội dung hoạt động:
- HS trả lời cđu hỏi.
c) Sản phẩm học tập:
- Cđu trả lời/chia sẻ của HS bằng ngôn ngữ d) Tổ chứchoạt động:
Bước 1: giao nhiệm vụ
* GV cho cả lớp nghe trích đoạn băi hât “Cô gâi mở đường” (nhạc vă lời Xuđn Giao, 1966 )
? Cảm xúc của em khi xem những hình ảnh vă nghe giai điệu của băi hât?
Bước 2: HS trả lời
Bước 3: HS nhận xĩt về phần trả lời Dự kiến cđu trả lời :
- Em rất tự hăo về thế hệ trẻ trong chiến tranh, đó lă những con người vui nhộn , dũng cảm, có tinh thần trâch nhiệm với dđn tộc, đất nước.
Bước 4: GV nhận xĩt, từ đó gv dẫn dắt vằ băi: Lời hât vang lín với đm điệu nhanh, đm hưởng lời ca hăo hùng về thế hệ trẻ trong cuộc khâng chiến chống Mĩ cứu nước. Họ lă những chăng trai lâi xe, những cô gâi thanh niín xung phong trín tuyến đường Trường Sơn mâu lửa. Họ đê góp phần lăm nín những chiến thắng hăo hùng của dđn tộc. Vă nhă văn Lí Minh Khuí đê viết về họ như thế năo?
Chúng ta cùng đi tìm hiểu băi hôm nay - văn bản ''Những ngôi sao xa xôi'' 2. Hoạt động 2: Hình thănh kiến thức mới
a) Mục tiíu:
- Ở tiết 1, giúp HS nắm được nét lớn về tác giả, tác phẩm, tóm tắt được cốt truyện, bước đầu cảm nhận về c/sống của các nữ t/niên xung phong.
- Hs hiểu được hoàn cảnh sống và chiến đấu của các cô gái TNXP vô cùng khắc nghiệt. Qua đó thấy được những phẩm chất chung của họ.
b) Nội dung hoạt động:
- Tìm hiểu chung về tác giả và văn bản - Đọc và tìm hiểu khái quát về văn bản
- Đọc và phân tích giá trị nghệ thuật và nội dung của bài thơ.
c) Sản phẩm học tập:
- Những nét khái quát về tác giả và văn bản.
- Những giá trị nghệ thuật và nội dung của bài thơ.
d) Tổ chức thực hiện:
* Chuyển giao nhiệm vụ học tập:
- GV phát phiếu học tập, hướng dẫn HS tìm hiểu thông tin.
* Thực hiện nhiệm vụ:
- Học sinh đọc ngữ liệu văn bản.
- HS hoạt động cá nhân, cặp đôi, nhóm, thảo luận, thống nhất kết quả ghi vào phiếu bài tập.
- GV quan sát, hỗ trợ HS.
* Báo cáo kết quả:
- HS trình bày kết quả (cá nhân/đại diện nhóm).
* Đánh giá nhận xét:
- HS khác khác theo dõi, đánh giá, nhận xét, bổ sung.
- GV quan sát, hỗ trợ, tư vấn; nhận xét, đánh giá kết quả làm việc của HS, chốt kiến thức, chuyển giao nhiệm vụ mới.
Hoạt động của GV và HS Nội dung cần đạt Gọi HS đọc chú thích (Sgk)
GV chiếu chân dung nhà thơ
- HS quan sát chân dung tác giả, hình ảnh sách…
- HS đọc thông tin về tác giả, văn bản.
- GV phát phiếu bài tập số 1, yêu cầu HS làm việc nhóm để điền thông tin vào phiếu bài tập.
- Sau khi HS thực hiện xong từng nhiệm vụ, GV nhận xét và chốt lại.
Phiếu bài tập số 1:
Văn bản : Những ngôi sao xa xôi Tác giả
Hoàn cảnh ra đời:
Thể loại
I, Giới thiệu chung 1. Tác giả:
- Lê Minh Khuê - sinh 1949, quê: Tĩnh Gia - Thanh Hóa.
- Thuộc thế hệ những nhà văn thời kì chống Mĩ.
- Là thanh niên xung phong trên đường Trường Sơn.
2, Văn bản
- Truyện “Những ngôi sao xa xôi” viết 1971 , là 1 trong những truyện
Phương thức biể đạt
Mạch truyện Cốt truyện Ngôi kể Nhân vật
Những thông tin về tác giả và văn bản giúp cho em như thế nào về việc đọc văn bản?
ngắn đầu tay của Lê Minh Khuê.Truyện ra đời trong lúc cuộc kháng chiến chống Mĩ đang diễn ra ác liệt.
-Thể loại: Truyện ngắn.
-PTBĐ: Tự sự + m/tả nội tâm.
- Nhân vật: 3 cô gái TNXP, N/vật chính:
Phương Định
- Ngôi kể: Ngôi thứ nhất - Cốt truyện: đơn giản - Mạch truyện: theo dòng ý nghĩ, tâm trạng n/
vật, đan xen giữa h/tại và quá khứ->Làm hiện lên vẻ đẹp trong sáng và hồn nhiên của những cô gái TNXP.
* Dự kiến sản phẩm:
- Lê Minh Khuê, sinh năm 1949, quê Thanh Hoá.
- Trong kháng chiến chống Mĩ, ra nhập t/niên x/phong và bắt đầu viết văn từ 1970.
- Là cây bút nữ chuyên viết truyện ngắn. Trong c/tranh viết về c/sống chiến đấu của t/trẻ TSơn. Sau 1975 viết về đ/
sống, XH và con người trên t/thần đổi mới.
- Đề tài:
+ Trước 1975: Viết về cuộc sống, chiến đấu của TNXP, bộ đội trên đường Trường Sơn.
+ Sau 1975: Viết về những chuyển biến đời sống xã hội và con người trên tinh thần đổi mới.
- Sở trường: Viết truyện ngắn với ngòi bút miêu tả tâm lí tinh tế, đặc sắc.
- Tác phẩm chính: Cao điểm mùa hạ (1978); Đoàn kết (1980); Bi kịch nhỏ (1993); Một mình qua đường (tập truyện - 2006).
Truyện “Những ngôi sao xa xôi” ở trong những tác phẩm đầu tay cuả tác giả, viết năm 1971, lúc cuộc kháng chiến chống Mĩ của dân tộc đang diễn ra ác liệt.
Gv chiếu vi deo về nhà văn, Sau đó nhấn mạnh:
Lê Minh Khuê, nữ nhà văn gốc Thanh Hóa thuộc thế hệ những nhà văn bắt đầu sáng tác trong thời kỳ kháng chiến chống đế quốc Mỹ. Các tác phẩm của Lê Minh Khuê ra đời đầu những năm 70 của thế kỷ XX đều viết về cuộc sống chiến đấu của thanh niên xung phong và bộ đội trên tuyến đường Trường Sơn khói lửa. Bà còn là một trong những cây bút truyện ngắn hàng đầu thành danh với những tác phẩm về đề tài hậu chiến.
Sự nghiệp văn chương của Lê Minh Khuê gắn với những thành công, thành tựu về truyện ngắn. Cho đến nay bà đã sở hữu 12 tập truyện ngắn, mỗi tập đánh dấu một bước đi vững chắc trong nghề văn.
Đi qua cuộc chiến tranh chống Mỹ, nhà văn Lê Minh Khuê dường như đã biết chọn cho mình cách sống cân bằng, không ồn ào, không bon chen và thư thái. Có lẽ vì thế mà những truyện ngắn của bà, từ “Những ngôi sao xa xôi”, “Cao điểm mùa hạ” hay “Nhiệt đới gió mùa”... lại gần gũi, chân thực và ám ảnh người đọc. Lê Minh Khuê thuộc số ít các nhà văn đương đại Việt Nam có tác phẩm được chọn đưa vào chương trình sách giáo khoa môn Ngữ văn lớp 9 (truyện ngắn Những ngôi sao xa xôi). “Những ngôi sao xa xôi” kể về 3 nữ thanh niên xung phong gan dạ, trách nhiệm và yêu đời. Giữa núi rừng bạt ngàn, giữa trận chiến ác liệt, họ vẫn thấy mình tự do, đầy lý tưởng.
Đây là truyện ngắn đầy chất thơ miêu tả thành công vẻ đẹp tâm hồn đầy mơ mộng nhưng cũng vô cùng quả cảm, anh dũng của thế hệ trẻ Việt Nam trong kháng chiến chống Mỹ, cứu nước.
Để hiểu rõ hơn về văn bản, chúng ta cùng sang phần II
* GV hướng dẫn HS đọc: Giọng tâm tình, phân biệt lời kể và lời đối thoại ngắn gọn giữa các nhân vật
* GV đọc mẫu một đoạn: từ đầu => “những con quỷ mắt đen/
114
- Gọi HS đọc tiếp đến “trong hang”/114.
- Gọi HS tóm tắt từ “Bây giờ là buổi trưa”/114 => “cố gắng nhé”/117: Kể về việc Phương Định ngồi tựa vào thành vách đá hát rồi tự nhận xét, đánh giá về bản thân mình; và cảnh sau khi chị Thao và Nho đi lấp hố bom chỉ còn một mình Phương Định ở lại hang dưới chân cao điểm để trực điện thoại của đơn vị.
* Gọi HS đọc tiếp đến “Chị Thao bảo”/119.
* Gọi HS tóm tắt đoạn cuối của văn bản: Sau phút hiểm nguy, chị Thao và Phương Định lại nối nhau hát. Niềm vui của ba
II, Đọc - hiểu văn bản 1. Đọc và tìm hiểu chú thích
- HS đọc diễn cảm được văn bản
- Học sinh đọc hiểu được các chú thích
2. Bố cục
- Truyện chia làm 3 phần .
+ Phần 1: Hoàn cảnh sống chiến đấu.
người trước trận mưa đá đột ngột.
Gv kiểm tra một vài chú thích GV nhận xét, chiếu bố cục.
* Gọi HS tóm tắt toàn bộ văn bản.
- Từ đầu đến “điện thoại trong hang”
+ Phần 2: tiếp theo đến
“tự bịa ra nữa”
⇒ Một lần phá bom – Nho bị thương cả tổ chăm sóc Nho.
+ Phần 3:
⇒ Phần còn lại: Cảm xúc của Phương Định sau cơn mưa đá.
- Truyện kể về 3 nữ t/niên xung phong- 1tổ trinh sát- trên tuyến đường Trường Sơn: Định, Nho, chị Thao.
- Nhiệm vụ của họ là q/sát máy bay địch ném bom, đo k/lượng đất đá phải xan lấp, đánh dấu vị trí các trái bom chưa nổ.
Công việc nguy hiểm, nhưng họ vẫn có niềm vui hồn nhiên của tuổi trẻ, họ rất gắn bó yêu thương nhau trong tình đồng đội, mặc dù mỗi người có 1 cá tính.
- P.Định là n/vật chính, 1 cô gái giàu cảm xúc, hay mơ mộng, hồn nhiên, luôn nhớ về những kỉ niệm thời thiếu nữ với gia đình và TP yêu thương.
- 1 lần, máy bay Mĩ ném bom trúng vào cao điểm, có 4 quả bom nổ chậm, 3 người phân công nhau đi phá bom nổ chậm.
Nho bị thương, 2 người đến cứu và đưa Nho về chăm sóc, Nho dần bình phục.
- Một cơn mưa đá đến đột ngột. P.Định thích thú. Chị Thao lúi húi xúc đá, Định mang mấy viên đá vào cho Nho.
Gv: Văn bản được phân phối dạy trong hai tiết, vậy ở tiết 1 này cô trò chúng ta sẽ đi tìm hiểu phần 1, Hoàn cảnh sống và chiến đấu của các cô gái thanh niên xung phong
HS theo dõi vào đoạn truyện “ Từ đầu....trong hang”
Thảo luận nhóm (10p)
Sau thời gian thảo luận lần 1 (5’), các nhóm đổi chéo thảo luận lần 2 (3’), nếu có bổ sung thì bổ sung bằng màu mực khác.
Bước 1: Giao nhiệm vụ
Nhóm 1: Hoàn cảnh sống của ba nữ thanh niên xung phong
Nơi ở Công việc
...
...
...
...
3, Phân tích
a, Hoàn cảnh sống và chiến đấu của các cô gái thanh niên xung phong
-> Nhận xét?
Nhóm 2: Ba nữ thanh niên xung phong trong công việc.
Trong công việc ...
...
...
..
-> Nhận xét?
Nhóm 3: Ba nữ thanh niên xung phong trong cuộc sống đời thường
Đối với đồng đội? Sở thích?
……….
………
...;...
...
-> Nhận xét?
Bước 2: HS các nhóm trả lời
Bước 3: HS các nhóm nhận xét về phần trả lời
Bước 4: GV nhận xét, chốt bảng, hỏi khắc sâu, bình giá.
Dự kiến sản phẩm:
Nhóm 1: Hoàn cảnh sống:
Nơi ở Công việc
Trong một hang dưới chân một cao điểm, giữa một vùng trọng điểm; con đường trước hang bị đánh lở loét, hai bên đường không có lá xanh....
Khi có bom nổ thì chạy lên đo khối lượng đất lấp vào hố bom, đếm bom chưa nổ nếu cần thì phá bom, một công việc không đơn giản, bị bom vùi luôn.
->Khó khăn, nguy hiểm, ác liệt, căng thẳng, luôn đe doạ sự sống con người.
? Em hiểu “ trọng điểm” có nghĩa là gì?
- Điểm, nơi được xác định là có vai trò quan trọng so với
- Hoàn cảnh sống:
Khó khăn, nguy hiểm, ác liệt, căng thẳng, luôn đe doạ sự sống con người.
những điểm, nơi khác.
Gv: Như vậy các cô gái của chúng ta sống trong một nơi có nhiều bom đạn dội xuống, có thể đe dọa đến tính mạng bất cứ lúc nào. Thế nhưng đối với công việc thì họ ra sao, mời sản phẩm nhóm 2:
Nhóm 2: Trong công việc.
Trong công việc - Chạy trên cao điểm cả
ban ngày, đất bốc khói, không khí bàng hoàng;
luôn đối mặt với thần chết, thần kinh căng như chão, tim đập bất chấp
nhịp điệu, ch
n chạy mà vẫn biết xung quanh có nhiều quả bom chưa nổ.
- Mỗi khi phát hiện được những quả bom chưa nổ, họ phân công nhau phá bằng hết.
.=>Dũng cảm, kiên cường, có tinh thần đồng đội và trách nhiệm cao.
GV cho hs xem vi deo phim những các cô gái phá bom
? Nhận xét của em sau khi xem video này?
- Vi deo đã phản ánh sự dũng cảm của các cô gái mở đường, Gv bình chuyển ý: Dũng cảm, kiên cường, có tinh thần đồng đội và trách nhiệm cao.Phải chăng đó là những phẩm chất cao đẹp của người lính cụ Hồ. Trong chiến đấu là vậy, còn trong cuộc sống đời thường của các cô gái ra sao? Mời sản phẩm nhóm 3:
- Trong công việc
Dũng cảm, kiên cường, có tinh thần đồng đội và trách nhiệm cao.
Nhóm 3: Ba nữ thanh niên xung phong trong cuộc sống đời thường
Đối với đồng đội? Sở thích?
-Đối với đồng đội: quan tâm, chăm sóc tận tình...
-Thích hát, thích vui đùa, thích cái đẹp và làm đẹp, dễ xúc động, hay mơ mộng....
+Nho thích thêu thùa, thích tắm suối, thích ăn kẹo.
+Chị Thao chăm chép bài hát, thích tỉa lông mày...
+Phương Định thích ngắm mình trong gương, ngồi bó gối mơ mộng và hát....
=>Hồn nhiên, tươi trẻ, giàu ước mơ...
- Trong cuộc sống đời thường: Hồn nhiên, tươi trẻ, giàu ước mơ...
* GV cho hs xem tranh
. Qua đó, em cảm nhận thêm về điều gì về tuổi trẻ Việt Nam thời đánh Mỹ ? Theo em động lực nào đã thúc đẩy họ có thể sống , chiến đầu được như vậy ?
=> Vẻ đẹp của các nhân vật tiêu biểu cho chủ nghĩa anh hùng cách mạng Việt Nam thời chống Mĩ cứu nước .
-> Niềm tin chiến thắng vì độc lập giải phóng đất nước
* GV chốt bình ...Xe vẫn chạy .... trái tim .... Những cô gái thanh niên xung phong trên tuyến đường TS là những cô gái có tuổi đời còn rất trẻ. Vì nhiệm vụ giải phóng miền Nam, họ đã không tiếc tuổi xuân chiến đấu, cống hiến cho đất nước. Họ phải làm việc dưới mưa bom bão đạn, phải phá bom thông đường để những đoàn quân tiến vào giải phóng miền Nam. Họ mang lý tưởng chiến đấu để thống nhất Tổ Quốc nên đều giàu tinh thần trách nhiệm, coi thường gian khổ. Đó là những phẩm chất vừa cao đẹp vừa bình dị, hồn nhiên lạc quan của thé hệ trẻ VN trong chiến tranh chống Mĩ. Tuy nhiên dù trong một tập thể nhỏ nhưng mỗi nhân vật có nét tính cách riêng . Đó là những cá tính gì, cô trò chúng ta sẽ tìm hiểu tiếp ở tiết sau của bài.
Gv chiếu hình ảnh con đường Trường Sơn, nhấn mạnh vào con đường TS- con đường huyết mạch nối giữa tiền tuyến với hậu phương.
Tích hợp kiến thức lịch sử 7
Ta mở đường Trường Sơn nhằm mục đích gì?
Mục đích mở đường Trường Sơn là để chi viện lương thực, vũ khí, sức người… cho chiến trường miền Nam.
Ngày 19/5/1959, Trung ương Đảng quyết định mở đường Trường Sơn.
Đường Trường Sơn có ý nghĩa như thế nào đối với cuộc kháng chiến chống Mĩ, cứu nước của dân tộc ta?
Trong cuộc kháng chiến chống Mĩ, đường Trường Sơn là tuyến giao thông quân sự chính chi viện sức người, vũ khí, lương thực, của cải…cho chiến trường, góp phần to lớn vào thắng lợi của cách mạng miền Nam.
Đường Trường Sơn là biểu tượng cho ý chí quyết thắng của dân tộc Việt Nam trong kháng chiến chống Mĩ.
Hs xem phim Trường Sơn Huyền thoại, sẽ góp phần cho các em hiểu rõ hơn về thế hệ cha anh đã làm nên lịch sử.
Gv chiếu cho Hs xem ảnh
? Hình ảnh trên làm em nghĩ gì về môi trường, về chiến tranh và thái độ của em như thế nào về những vấn đề trên?
- Môi trường đã bị chiến tranh tàn phá khốc liệt, không còn sự sống.
- Chiến tranh đã hủy hoại bao sự sống muôn loài, đặc biệt là chất độc da cam mà đế quốc Mĩ đã giải xuống trên đất nước ta vẫn còn deo dắt đến ngày nay.
3. Hoạt động 3: Luyện tập
a) Mục tiêu: Học sinh vận dụng kiến thức đã học vào giải bài tập b) Nội dung hoạt động:
- HS luyện đọc kĩ một đoạn trích trong văn bản và thực hiện các nhiệm vụ/trả lời các câu hỏi, bài tập để rèn kĩ năng đọc hiểu văn bản.
c) Sản phẩm học tập:
- Câu trả lời của các câu hỏi, bài tập.
d) Tổ chức thực hiện:
* Chuyển giao nhiệm vụ:
- GV phát phiếu bài tập.
* Thực hiện nhiệm vụ:
- HS suy nghĩ, hình thành và triển khai ý tưởng, tư duy độc lập…
* Báo cáo kết quả:
- GV gọi bất kì cá nhân nào trình bày kết quả.
* Kết luận, đánh giá:
- HS, GV đánh giá, nhận xét.
Hoạt động của GV và HS Nội dung cần đạt
GV yêu cầu HS làm phiếu học tập sau:
Phiếu học tập:
Chúng tôi có ba người. Ba cô gái. Chúng tôi ở trong một hang dưới chân cao điểm.
Con đường qua trước hang,
Gợi ý:
Câu 1: Đoạn trích thuộc tác phầm “Những ngôi sao xa xôi”, tác giả Lê Minh Khuê.
Câu 2:
- “Chúng tôi” gồm những nhân vật : Phương Định, Nho và Thao. Họ làm nhiệm vụ trinh sát mặt đường ở một trọng điểm trên tuyến đường Trường
kéo lên đồi, đi đến đâu đó, xa
! Đường bị đánh lở loét, màu đất đỏ, trắng lẫn lộn. Hai bên đường không có lá xanh.
Chỉ có những thân cây bị tước khô cháy. Những cây nhiễu rễ nằm lăn lóc. Những tảng đá to. Một vài cái thùng xăng hoặc thành ô tô méo mó, han gỉ nằm trong đất…”
Đọc đoạn văn trên và thực hiện các yêu cầu sau :
Câu 1: Đoạn trích trên được trích trong tác phẩm nào ? Tác giả ?
Câu 2: “Chúng tôi” ở đoạn trích trên là những nhân vật nào ? Họ làm những công việc gì? Nêu những nét đẹp chung trong tính cách của những nhân vật ấy.
Câu 3: Xét theo cấu tạo, câu văn “ Ba cô gái” thuộc kiểu câu gì?
Câu 4: Trong đoạn văn tác giả sử dụng biện pháp tu từ gì? Nêu tác dụng của biện pháp tu từ đó?
Câu 5: Em có nhân xét gì về hoàn cảnh sống của ba cô gái trong đoạn trích?
Sơn. Công việc của họ là quan sát địch ném bom, đo khối lượng đất lấp vào hố bom, đếm bom chưa nổ và nếu cần thì phá bom.
- Những nét đẹp chung trong tính cách của những nhân vật này: sự hồn nhiên, trong sáng, dũng cảm, lạc quan.
Câu 3: Xét theo cấu tạo, câu văn “ Ba cô gái”
thuộc kiểu câu đặc biệt.
Câu 4: Trong đoạn văn tác giả sử dụng biện pháp tu từ liệt kê: “ những thân cây bị tước khô cháy”,”những cây nhiễu rễ nằm lăn lóc”, “những tảng đá to”, “một vài cái thùng xăng hoặc thành ô
tô méo mó, han gỉ nằm trong đất…”
Phép liệt kê đã làm rõ khung cảnh hoang tàn nơi tuyến đường Trường Sơn, qua đó cho thấy sự khốc liệt của chiến tranh.
Câu 5: Hoàn cảnh sống của ba cô gái :
- Ba cô gái ở trong một cái hang dưới chân cao điểm, giữamột vùng trọng điểm trên tuyến đường Trường Sơn, nơi tập trung nhiều nhất bomđạn, sự nguy hiểm và ác liệt, từng ngày từng giờ phải đối mặt với bom rơi, đạnnổ. Có biết bao thương tích vì bom đạn giặc: “Đường bị đánh lở loét, màu đấtđỏ, trắng lẫn lộn. Hai bên đường không có lá xanh.
Chỉ có những thân cây bịtước khô cháy. Những cây nhiều rễ nằm lăn lóc. Những tảng đá to. Một vài cái thùng xăng hoặc thành ô tô méo mó, han gỉ nằm trong đất”. Đó là hiện thực đầymùi chiến tranh, không có màu xanh của sự sống, chỉ thấy thần chết luôn rình rập.=> Hoàn cảnh sống của họ rất gian khổ, khắc nghiệt, đầy nguy hiểm.
4. Hoạt động 4: Vận dụng a) Mục tiêu:
- Mục tiêu: Giúp HS khắc sâu kiến thức đã học.
b) Nội dung:
- HS vận dụng kiến thức đã học để làm bài tập.
c) Sản phẩm học tập:
- Đoạn văn.
d) Tổ chức thực hiện:
* Giao nhiệm vụ học tập:
- GV nêu yêu cầu bài tập.
* Thực hiện nhiệm vụ:
- HS suy nghĩ, hình thành và triển khai ý tưởng, tư duy độc lập…
* Báo cáo kết quả:
- GV gọi bất kì cá nhân nào trình bày kết quả.
* Kết luận, đánh giá:
Hoạt động của GV và HS Nội dung cần đạt
Phát biểu cảm nghĩ của em về tuổi trẻ Việt Nam trong cuộc kháng chiến chống Mỹ cứu nước ? Hãy viết đoạn văn khoảng 7- 10 câu có sử dụng thành phần phụ chú?
Hướng dẫn viết:
Về Hình thức: Khoảng 7-10 câu, có sử dụng thành phần phụ chú, gạch chân thành phần đó.
Về nội dung:
- Câu 1: Giới thiệu - Các câu khai triển:
+ Các cô là đại diện cho tuổi trẻ Việt Nam trong giai đoạn gian khổ và hào hùng của dân tộc.
+ Tuổi trẻ Việt Nam thời ấy chiến đấu dũng cảm, sẵn sàng hi sinh để bảo vệ nền độc lập, tự do của Tổ quốc. + Trong khó khăn, gian khổ, họ vẫn sống lạc quan, hồn nhiên, yêu đời ngay cả khi đối mặt với cái chết.
+ Giữa họ có một tình đồng đội gắn bó, tình đồng chí cao quý
- Câu kết đoạn
Hs viết bài, hs đọc và nhận xét, gv nhận xét, sửa chữa.
Phát biểu cảm nghĩ của em về tuổi trẻ Việt Nam trong cuộc kháng chiến chống Mỹ cứu nước ? Hãy viết đoạn văn khoảng 7- 10 câu có sử dụng thành phần phụ chú?
Đoạn văn tham khảo:
Truyện ngắn “ Những ngôi sao xa xôi” của tác giả Lê Minh Khuê- một nhà văn trẻ trong nền văn học đương đại- kể về ba cô gái thanh niên xung phong trên tuyến đường Trương Sơn thời chống Mĩ. Các cô là đại diện cho tuổi trẻ Việt Nam trong giai đoạn gian khổ và hào hùng của dân tộc. Tuổi trẻ Việt Nam thời ấy chiến đấu dũng cảm, sẵn sàng hi sinh để bảo vệ nền độc lập, tự do của Tổ quốc. Trong khó khăn, gian khổ, họ vẫn sống lạc quan, hồn nhiên, yêu đời ngay cả khi đối mặt với cái chết. Giữa họ có một tình đồng đội gắn bó, tình đồng chí cao quý. Em có thể hình dung điều này một phần qua truyện “ Những ngôi sao xa xôi”. Thế hệ các em tự hào về thế hệ cha anh, về phẩm chất truyền thống tốt đẹp của con người Việt Nam.
TIẾT 148 – 149 - 150: NHỮNG NGÔI SAO XA XÔI (Lê Minh Khuê)
I. Mục tiêu:
1. Về kiến thức:
a. Đọc- hiểu:
- Giúp học sinh cảm nhận được vẻ đẹp tâm hồn trong sáng, tính cách dũng cảm, hồn nhiên và cuộc sống nhiều gian khổ, hi sinh nhưng vẫn lạc quan của cô gái TNXP.
- Thấy được nét đặc sắc trong miêu tả tâm lí nhân vật, lựa chọn ngôi kể, ngôn ngữ kể hấp dẫn.
b. Viết.
- Viết được đoạnvăn phân tích hình ảnh tiêu biểu trong tác phẩm - Viết bài văn bày tỏ suy nghĩ của mình về tác phẩm
c. Nói và nghe.
- Nêu nhận xét về nội dung và nghệ thuật của văn bản.
- Cảm nhận được phần trình bày của GV và bạn bè
- Biết tham gia thảo luận trong nhóm nhỏ về một vấn đề cần có giải pháp thống nhất, biết đặt câu hỏi và trả lời, biết nêu một vài đề xuất dựa trên các ý tưởng được trình bày trong quá trình thảo luận.
2. Về năng lực a.Năng lực chung:
- Năng lực tự chủ và tự học - Năng lực giao tiếp và hợp tác
- Năng lực giải quyết vấn đề và sáng tạo b. Năng lực đặc thù:
- Đọc - hiểu một tác phẩm tự sự sáng tác trong thời kỳ kháng chiến chống Mỹ cứu nước
- Phân tích tác dụng của việc sử dụng ngôi kể thứ nhất xưng “tôi”.
- Cảm nhận vẻ đẹp hình tượng nhân vật trong tác phẩm.
3.Về phẩm chất:
- Yêu nước: Yêu gia đình, quê hương.
- Nhân ái: Giáo dục cho học sinh lòng cảm mến kính phục trân trọng, yêu quý hình ảnh những cô gái thanh niên xung phong và tinh thần coi thường khó khăn, gian khổ, niềm lạc quan vui tươi, yêu đời, hiên ngang, dũng cảm, sôi nổi trong bài thơ.
- Chăm chỉ: Chịu khó học tập bộ môn
- Trách nhiệm: Biết ơn những thanh niên xung phong- những người đã góp phần giành thắng lợi trong công cuộc giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước.
II. Thiết bị dạy học và học liệu.
- Học liệu: Ngữ liệu/Sách giáo khoa, phiếu học tập.
- Thiết bị: Máy tính, máy chiếu.
III. Tiến trình dạy học.
1. Hoạt động 1: Mở đầu
a) Mục tiêu: Tạo tâm thế và định hướng chú ý cho học sinh; tạo vấn đề vào chủ đề b) Nội dung hoạt động:
- HS trả lời câu hỏi.
c) Sản phẩm học tập:
- Câu trả lời/chia sẻ của HS bằng ngôn ngữ d) Tổ chứchoạt động:
Bước 1: giao nhiệm vụ
1- GV chuyển giao nhiệm vụ:
- HS đóng kịch tái hiện lại hoàn cảnh sống và chiến đấu đầy hi sinh gian khổ của các nữ TNXP.
=>Điều gì đã giúp các cô vượt lên hoàn cảnh sống và chiến đấu đầy khó khăn ấy?
2. HS thực hiện nhiệm vụ
- HS nghe câu hỏi, trả lời miệng.
Dự kiến sản phẩm:
- HS đóng vai một phóng viên ở chiến trường và 1 học sinh đóng vai nữ TNXP.
-> Niềm tin chiến thắng vì độc lập giải phóng đất nước 3.Báo cáo kết quả
4 . Đánh giá kết quả
- Học sinh nhận xét, bổ sung, đánh giá - Giáo viên nhận xét, đánh giá
GV: Đúng vậy các em ạ. Truyện đã ca ngợi những nữ thanh niên xung phong trên tuyến đường Trường Sơn thời đánh Mĩ với biết bao những khó khăn gian khổ ...., như ai đó đã từng nói: „ Trường Sơn nay nắng mai mưa, Ai chưa đến đó như chưa biết mình“. Vậy vẻ đẹp của các nữ TNXP được nhà văn Lê Minh Khuê miêu tả ntn thì tiết học ngày hôm nay cô trò chúng ta cùng đi tìm hiểu tiết 2 của văn bản này.
2. Hoạt động 2: Hình thành kiến thức mới
a) Mục tiêu: Hs hiểu được hoàn cảnh sống và chiến đấu của các cô gái TNXP vô cùng khắc nghiệt. Qua đó thấy được những phẩm chất, vẻ đẹp chung và riêng của họ.
b) Nội dung hoạt động:
- Tìm hiểu và phân tích vẻ đẹp của từng nhận vật.
- Đọc và phân tích giá trị nghệ thuật và nội dung của bài thơ.
- Tổng kết về văn bản c) Sản phẩm học tập:
- Vẻ đẹp của các nhân vật.
- Những giá trị nghệ thuật và nội dung của bài thơ.
d) Tổ chức thực hiện:
* Chuyển giao nhiệm vụ học tập:
- GV phát phiếu học tập, hướng dẫn HS tìm hiểu thông tin.
* Thực hiện nhiệm vụ:
- Học sinh đọc ngữ liệu văn bản.
- HS hoạt động cá nhân, cặp đôi, nhóm, thảo luận, thống nhất kết quả ghi vào phiếu bài tập.
- GV quan sát, hỗ trợ HS.
* Báo cáo kết quả:
- HS trình bày kết quả (cá nhân/đại diện nhóm).
* Đánh giá nhận xét:
- HS khác khác theo dõi, đánh giá, nhận xét, bổ sung.
- GV quan sát, hỗ trợ, tư vấn; nhận xét, đánh giá kết quả làm việc của HS, chốt kiến thức, chuyển giao nhiệm vụ mới.
Hoạt động của GV và HS Nội dung cần đạt I, Giới thiệu chung II, Đọc - hiểu văn bản
a, Hoàn cảnh sống và chiến đấu của các cô gái thanh niên xung phong b, Nhân vật Phương Định
Gọi 1 học sinh tóm tắt lại truyện
Qua phần chuẩn bị ở nhà , các nhóm hãy thảo luận về những nét tiêu biểu của nhân vật PĐ
Thảo luận nhóm (10p)
Sau thời gian thảo luận lần 1 (5’), các nhóm đổi chéo thảo luận lần 2 (3’), nếu có bổ sung thì bổ sung bằng màu mực khác.
Bước 1: Giao nhiệm vụ Nhóm 1: Ngoại hình
? Phương Định tự quan sát và đánh giá về mình như thế nào?
Qua việc tự quan sát và nhận xét đánh giá về mình như vậy, em thấy Phương Định là người như thế nào?
Nhóm 2: Phương Định trong một lần phá bom.
Khi đi phá Ngồi bên Khi chờ Nhận xét
bom? quả bom? bom nổ? cách miêu tả tâm lí nhân vật?
...
...
...
...
...
...
...
...
...
-> Phẩm chất?
Nhóm 3: Phương Định với đồng đội.
Với chị Thao? Với Nho?
………
……….
………
…………
…….
-> Phẩm chất?
Nhóm 4 : Phương Định trong trận mưa đá.
Khi mưa Mưa tạnh
……….
………
……….
………
=>Phẩm chất?
Bước 2: HS các nhóm trả lời
Bước 3: HS các nhóm nhận xét về phần trả lời
Bước 4: GV nhận xét, chốt bảng, hỏi khắc sâu, bình giá.
Dự kiến sản phẩm:
Nhóm 1: Phương Định tự đánh giá về mình
- Tôi mê hát, cứ thuộc một điệu nhạc nào đó rồi bịa ra lời mà hát, tôi thích nhiều bài, thích ngồi bó gối mơ màng...
+ Tôi là con gái Hà Nội, tôi là một cô gái khá; hai bím tóc dày, mềm; cái cổ cao kiêu hãnh như đài hoa loa kèn; đôi mắt có cái nhìn xa xăm....
+Thích ngắm mắt trong gương: dài, màu nâu, hay nheo lại như chói nắng.
+Biết mình được nhiều người, nhất là các anh lính trẻ để ý và có thiện cảm nhưng tỏ ra không vồn vã, săn sóc, thường đứng ra xa, khoanh tay trước ngực, nhìn đi nơi khác, môi mím chặt khi bọn con gái xúm nhau lại đối đáp với một anh bộ đội nói giỏi nào đó.
+Suy nghĩ: những người đẹp nhất, thông minh, can
- Phương Định tự đánh giá về mình: nhạy cảm, có vẻ đẹp nội tâm phong phú..
đảm và cao thượng nhất là những người mặc quân phục có ngôi sao trên mũ.
-Tự đánh giá về mình:
+ Là một cô gái Hà Nội xinh đẹp; trẻ trung, hồn nhiên,
+ Là cô gái nhạy cảm, kín đáo, nữ tính và rất biết cách làm duyên cho mình. -> nhạy cảm, có vẻ đẹp nội tâm phong phú..
Nhóm 2: Phương Định trong một lần phá bom.
Khi đi phá bom?
Ngồi bên quả bom?
Khi chờ bom nổ?
Nhận xét cách miêu tả tâm lí nhân vật?
Tôi Tôi đến gần quả bom....
cứ đàng hoàng mà bước
tớiđến gần quả bom....
cứ đàng hoàng mà bước tới
kề sát với cái chết im lìm và bất ngờ: Thỉnh thoảng lưỡi xẻng chạm vào quả bom....
một dấu hiệu chẳng lành” =>
Sợ hãi thoáng qua
….trấn tĩnh
….đường hoàng mà bước tớ
Tôi có nghĩ đến cái chết.... còn cái chính là... thì khá phiền”.
-> Tâm trạng hồi hộp, căng thẳng của Phương Định khi chờ bom nổ.
Miêu tả rất cụ thể tinh tế đến từng cảm giác, ý nghĩ dù chỉ thoáng qua trong giây lát trong một khung cảnh và không khí chứa đầy sự căng thẳng. =>
Tâm lí nhân vật được miêu tả tỉ mỉ , chính
xác ,cụ thể, tinh tế.
-> Dũng cảm và tự trọng, có trách nhiệm với công việc, luôn lạc quan.
- Trong một lần phá bom:
Dũng cảm và tự trọng, có trách nhiệm với công việc, luôn lạc quan.
- HS theo dõi đoạn phim: các cô gái phá bom
? Cảm nhận của em về các cô gái trong đoạn phim
vừa xem?
- Là những cô gái dũng cảm, gan dạ có lòng yêu TQ Gv: Tâm lí Định khi phá bom được tả rất tỉ mỉ, chi tiết đến từng cảm giác, ý nghĩ, dù chỉ thoáng qua trong giây lát, mặc dù đây là công việc đã rất quen thuộc nhưng mỗi lần bắt đầulà Định lại có cảm giác như thế:
hồi hộp, lo lắng, căng thẳng, vẫn nghĩ đến cái chết mặc dù mờ nhạt, không cụ thể...từng cử động nhỏ được tả lại: : từ chỗ đến gần dào quanh quả bom, nghe cảm giác quả bom nóng dần lên, căng thẳng chờ đợi tiếng nổ...kề bên cái chết im lìm, đáng sợ bất ngờ, từng cảm giác của cô gái trở nên sắc nhọn hơn. Đó là diễn biến tâm lí rất chân thực mà phải là người trong cuộc mới có thể tả được như vậy.
Với công việc thì cô luôn dũng cảm và tự trọng, có trách nhiệm với công việc, luôn lạc quan. Còn đối với đồng đội thì sao? Mời kết quả thảo luận của nhóm 3 Nhóm 3: Phương Định với đồng đội.
Với chị Thao?
Với Nho?
- Chị Thao vấp ngã ->đỡ dậy.
- Cùng chị Thao cứu Nho, chăm sóc Nho bị thương...
- Lo lắng, chăm sóc tận tình ho Nho và cảm thấy đau đớn như chính mình bị thương; chỉ muốn bế Nho ở trên tay
->Gắn bó, thương yêu, quan tâm, săn sóc tận tình.
GV: Chỉ có ba chị em trong một mái nhà chiến đấu, PĐ yêu thương Thao, Nho như chính chị em ruột cuả mình. Khi đồng đội ở trên cao điểm, còn PĐ trong hang để trực điện đài cô đã gắt với đội trưởng; sốt ruột chạy ra ngoài một tý.Yêu thương chăm sóc chu đáo cho đồng đội như đứa em trong nhà: cô bóc kẹo cho Nho ăn; khi Nho bị thương thì lo lắng, chăm sóc tận tình cho Nho và cảm thấy đau đớn như chính mình bị thương; chỉ muốn bế Nho ở trên tay. Cô rất hiểu cảm xúc, tâm trạng chị Thao khi Nho bị thương và coi chị như người chị cả trong gia đình.Tình đồng đội thật thắm thiết biết bao!
- Với đồng đội: Gắn bó, thương yêu, quan tâm.
Vẻ đẹp của tâm hồn PĐ còn được thể hiện rõ hơn trong trận cươn mua đá, mời nhóm 4 báo cáo kết quả:
Nhóm 4 : PĐ trong trận mưa đá.
Khi mưa Mưa tạnh
Vui thích chạy ra chạy vào, niềm vui con trẻ lại nở tung ra, say sưa, tràn đầy.
Mưa tạnh: thẫn thờ, tiếc, gợi nhớ về mẹ, về ngôi nhà,về thành phố, ...
Cuối truyện, chỉ một trận mưa đá vụt đi qua cũng đánh thức Định rất nhiều kỷ niệm và nỗ
nhớ quê hương
gia đình, nhớ về tuổi thơ thanh bình.
=>Tinh nghịch, hồn nhiên, mơ mộng, yêu đời.
- Trước trận mưa đá:
Tinh nghịch, hồn nhiên, mơ mộng, yêu đời.
GV: Là cô gái Hà Nội xung phong vào chiến trường.
Những kỷ niệm về thời học sinh vô tư, hồn nhiên bên người mẹ ở một căn buồng nhỏ trên một đường phố lớn thời thanh bình luôn sống lại trong cô ngay giữa chiến trường dữ dội. Nó vừa là niềm khao khát vừa làm dịu mát tâm hồn trong hoàn cảnh căng thẳng khốc liệt của chiến trường. Vào chiến trường phải trải qua những thử thách nguy hiểm giáp mặt với cái chết nhưng Phương Định vẫn không mất đi sự hồn nhiên trong sáng và những mơ ước về tương lai. Chỉ một trận mưa đá vụt đi qua cũng đánh thức Định rất nhiều kỷ niệm và nỗi nhớ về gia đình, về thành phố, về tuổi thơ thanh bình. Có thể nói Phương Định đã để lại những ấn tượng sâu đậm nhất trong lòng người đọc.
LMK đã xây dựng thành công hình tượng nhân vật PĐ, một người thiếu nữ trẻ trung, mơ mộng giữa chiến tranh khốc liệt vẫn tràn đầy niềm tin yêu. Cô xứng đáng trở thành biểu tượng nữ anh hùng trong văn xuôi chống Mĩ.
Ngoài nhân vật chính trong truyện ta còn phải kể dến nhân vật Nho, Thao cũng góp phần làm nên thành công của truyện ngắn này. Chúng ta cùng đi tìm hiểu hai nhân vật này
Nhóm 1,2: Nhân vật Thao
Trong công việc Trong cuộc sống hằng ngày
………
………..
………
………
..
=> Phẩm chất?
Nhóm 3,4: Nhân vật Nho
Trong công việc Trong cuộc sống hằng ngày
………
………..
………
…………
…………..
=> Phẩm chất?
Dự kiến kết quả:
Nhóm 1,2: Nhân vật Thao
Trong công việc Trong cuộc sống hằng ngày
- Chị là tổ trưởng tổ trinh sát mặt đường
- Trong những khoảnh khắc người khác có thể “ thần kinh căng như chão, tom đập bất chấp cả nhịp điệu” nhưng chị bình tĩnh đến phát sợ
- Khi sắp phải băng mình lên trên cao điểm chi vẫn bóc bánh quy để ăn ngon lành.
- Trong mọi hoàn cảnh chị luôn có những mệnh lệnh đầy quyết quyết đoán: Khi có trận chiến, chị lệnh cho PĐ ở lại hang để trực điện đài còn chị và Nho thì lên mặt đường, lúc N
o bị thương dù
ất lo lắng. mặt tái đi, mắt
- Yêu ca hát: chi hay hát dù rằng giọng chị rất chua và sai nhạc, chị có ba quyển sổ dày để chép bài hát.
- Thích làm đẹp: lông mày của chị tỉa nhỏ như cái tăm, áo lót của chị thì cái nào cũng thêu chỉ màu.
- Sợ máu và sợ vắt: Chị cũng có nỗi sợ hãi rất nữ tính.
- Lo lắng quan tâm cho đồng đội nhưng rất kín đáo: khi nHo bị thương mặt thì tái nhợt, mắt thì mờ trắng như không còn sự sống, chị cuống quýt quanh quẩn bê
Nho
c, Nhân vật Thao
- Trong công việc: điềm tĩnh, quyết đoán và rất táo bạo
- Trong cuộc sống đời
mờ đi như không có sự sống nhưng chị không khóc.
=>
- Khi làm nhiệm vụ chị tỏ ra là người điềm tĩnh, quyết đoán và rất táo bạo.
-Trong cuộc sống hằng ngày chị hiện lên với một tâm hồn nhạy cảm, đầy nữ tính và giàu tình cảm.
thường: tâm hồn nhạy cảm, đầy nữ tính và giàu tình cảm.
Gv: Qua vẻ đẹp đầy nữ tính đã tạo nên chiều sâu tư tưởng cho nhân vật và đưa nhân vật trở nên gần gũi, sống động hơn như một nữ anh hùng trong cuộc sống đời thường.
Nhóm 3,4: Nhân vật Nho
Trong công việc Trong cuộc sống hằng ngày
- Cùng với các chị trong tổ trinh sát, dũng cảm đối mặt với bom đạn, khói lửa để hoàn tành công việc.
- Khi bị thương, dù áp lực của đạn bom khiến cô xanh tái đi và cảm thấy n
ư không thở đ
ợc nhưng cô không kêu rên một tiếng
- `Cô có cái cổ tròn với những nét vẻ xinh xắn, nhỏ nhắn, dễ thương như một que kem trắng bé nhỏ, khiến cho PĐ yêu thương muốn bế ở trên tay.
- Thích thêu thùa, thích tắm suối
- Hay vòi vĩnh làm nũng c
c chị và hay đòi ăn keọ
=> Cứng rắn, mạnh mẽ, can đảm song có những nét rất đáng yêu.
d, Nhân vật Nho
- Trong công việc: Cứng rắn, mạnh mẽ, can đảm, trách nhiệm.
- Trong cuộc sống đời thường: với những nét tính cách rất đáng yêu.
Gv : Dẫu ít tuổi nhất trong tổ trinh sát mặt đường, song Nho đã mang phẩm chất tốt đẹp và những cá tính riêng rất khó lẫn so với các chị.
HĐ cá nhân - KT trình bày 1 phút:
* GV yêu cầu HS làm việc cá nhân thực hiện yêu cầu sau: Em hãy khái quát nghệ thuật và nội dung chính của văn bản?
4, Tổng kết:
a, Nghệ thuật
- Nghệ thuật miêu tả nhân vật, đặc biệt là ngòi bút phân tích tâm lí nhân vật.
- Ngôn ngữ trần thuật rất phù hợp với nhân vật
- Câu văn ngắn, nhịp điệu dồn dập gợi không khí ác liệt của chiến trường.
- Giọng điệu và ngôn ngữ tự nhiên gần khẩu ngữ.
b. Nội dung
Truyện đã khắc họa thành công những nữ thanh niên xung phong trong thời kì kháng chiến chống Mĩ cứu nước. Với những phẩm chất anh hùng, cách mạng, họ xứng đáng trở thành biểu tượng cho thế hệ vàng của tuổi trẻ VN thời chống Mĩ.
3. Hoạt động 3: Luyện tập
a) Mục tiêu: Học sinh vận dụng kiến thức đã học vào giải bài tập b) Nội dung hoạt động:
- HS luyện đọc kĩ một đoạn trích trong văn bản và thực hiện các nhiệm vụ/trả lời các câu hỏi, bài tập để rèn kĩ năng đọc hiểu văn bản.
c) Sản phẩm học tập:
- Câu trả lời của các câu hỏi, bài tập.
d) Tổ chức thực hiện:
* Chuyển giao nhiệm vụ:
- GV phát phiếu bài tập.
* Thực hiện nhiệm vụ:
- HS suy nghĩ, hình thành và triển khai ý tưởng, tư duy độc lập…
* Báo cáo kết quả:
- GV gọi bất kì cá nhân nào trình bày kết quả.
* Kết luận, đánh giá:
- HS, GV đánh giá, nhận xét.
Hoạt động của GV và HS Nội dung cần đạt
GV yêu cầu HS làm phiếu học tập sau:
Đọc đoạn văn và trả lời câu hỏi:
“ Tôi dùng xẻng nhỏ đào đất dưới quả bom. Đất rắn. Những hòn sỏi theo tay tôi bay ra hai bên. Thỉnh thoảng lưỡi xẻng chạm vào quả bom. Một tiếng động sắc đến gai người, cứa vào da thịt
Gợi ý Câu 1:
- Đoạn văn kể về tinh thần của nhân vật Phương Định khi khi phá bom nổ chậm.
- Cách đặt câu đặc biệt ở chỗ: có những câu ngắn, câu tách ra từ một câu hoàn chỉnh như : Đất rắn… Nhanh lên một
tôi. Tôi rùng mình và bỗng thấy tại sao mình làm quá chậm. Nhanh lên một tí!
Vỏ quả bom nóng. Một dấu hiệu chẳng lành. Hoặc là nóng từ bên trong quả bom. Hoặc là mặt trời nung nóng”
Câu 1: Điều gì đã được kể trong đoạn văn? Em có nhận xét gì về cách đặt câu trong đoạn văn và nêu tác dụng của cách đặt câu đó?
Câu 2: Văn bản được kể bằng lời kể của ai? Ngôi thứ mấy? Tác dụng của ngôi kể đó?
Câu 3: Phân tích hiệu quả của biện pháp tu từ được sử dụng trong đoạn văn?
Câu 4: Câu “Nhanh lên một tí!” thuộc kiểu câu gì xét theo cấu tạo? Xét theo mục đích nói, nó thuộc kiểu câu nào?
Câu 5: “Một dấu hiệu chẳng lành.” Xét theo cấu tạo thuộc kiểu câu gì?
Sau khi HS thực hiện xong nhiệm vụ, GV nhận xét và chốt lại.
tí!... Một dấu hiệu chẳng lành.
-> Tác dụng: Việc đặt các câu ngắn liên tiếp nhau, trong đó có các câu đặc biệt tạo nhịp điệu nhanh, dồn dập, thể hiện tính chất khẩn trương, gấp gáp, căng thẳng trong công việc phá bom của ba cô gái cũng như tâm trạng hồi hộp, căng thẳng của ba nhân vật.
Câu 2: Truyện kể theo ngôi thứ nhất, người kể là Phương Định, nhân vật chính trong tác phẩm. Điều đó rất thuận lợi trong việc biểu hiện thế giới tâm hồn, cảm xúc, suy nghĩ của nhân vật và phù hợp với nội dung tác phẩm, tăng tính chân thật cho câu chuyện.
Câu 3: Biên pháp tu từ trong đoạn văn là ẩn dụ chuyển đổi cảm giác “ Một tiếng động sắc đến gai người, cứa vào da thịt tôi”. Tiếng động vốn phải dùng tai để nghe, nhưng lại được Phương Định cảm nhận bằng xúc giác “ sắc đến gai người, cứa vào da thịt tôi”. Phép ẩn dụ đã gợi tả được sự nguy hiểm dến rợn người của những trái bom, của công việc mà Phương Định đang làm, đồng thời cho tháy giác quan nhạy bén của cô.
Câu 4: - Xét theo cấu tạo câu “Nhanh lên một tí!” thuộc kiểu câu rút gọn chủ ngữ. Xét theo mục đích nói, nó thuộc kiểu câu cầu khiến.
Câu 5: “Một dấu hiệu chẳng lành.” Xét theo cấu tạo thuộc kiểu câu đặc biệt.
4. Hoạt động 4: Vận dụng a) Mục tiêu:
- Mục tiêu: Giúp HS khắc sâu kiến thức đã học.
b) Nội dung:
- HS vận dụng kiến thức đã học để làm bài tập.
c) Sản phẩm học tập:
- Đoạn văn.
d) Tổ chức thực hiện:
* Giao nhiệm vụ học tập:
- GV nêu yêu cầu bài tập.
* Thực hiện nhiệm vụ:
- HS suy nghĩ, hình thành và triển khai ý tưởng, tư duy độc lập…
* Báo cáo kết quả:
- GV gọi bất kì cá nhân nào trình bày kết quả.
* Kết luận, đánh giá:
Hoạt động của GV và HS Nội dung cần đạt
Câu 6: Cảm nhận của em về tinh thần của nhân vật trong đoạn văn trên bằng một đoạn văn từ 3-5 câu?
- Chỉ ra vấn đề cần nghị luận .
- Xác định phương thức biểu đạt chính và các phương thức biểu đạt được kết hợp trong đoạn văn.
- Xác định các thao tác lập luận được sử dụng.
- Tìm ý và lập dàn ý cho đoạn văn.
- Viết câu văn mở đoạn các câu trong phần thân đoạn, câu kết đoạn.
- Chỉnh sửa bài viết.
Sau khi HS thực hiện xong từng nhiệm vụ, GV nhận xét và chốt lại.
Câu 6: Đoạn văn tham khảo:
Đoạn văn trên được trích trong văn bản “ Những ngôi sao xa xôi” của Lê Minh Khuê đã rất thành công trong việc thể hiện tinh thần của nhân vật khi phá bom(1). Khi thực hiện công việc phá bom có nghĩa là cận kề với cái chết làm cho cảm giác của nhân vật Phương Định cũng trở nên sắc nhọn hơn(2). Cô hồi hộp, lo lắng trong từng hành động(3).
Những hành động trong khi phá bom của PĐ cho thấy sự dũng cảm, quyết tâm phá bom mặc dù công việc ấy rất nguy hiểm đến tính mạng(4).
