Tiết 118: Câu trần thuật đơn không có từ là
Bài tập :
Đọc đoạn văn sau và trả lời câu hỏi:
. Ông có sở tr ờng về tuỳ bút và bút kí. Tác phẩm của Nguyễn Tuân luôn thể hiện phong cách độc đáo ,tài hoa, sự hiểu biết phong phú nhiều mặt và vốn ngôn ngữ giàu có điêu luyện ”
a.Tìm câu trần thuật đơn trong đoạn trích trên.
b.Trong số các câu trần thuật đơn vừa tìm đ ợc kiểu câu nào em vừa đ ợc học. Hãy nêu đặc điểm của kiểu câu
Nguyễn Tuân là nhà văn nổi tiếng Nguyễn Tuân là nhà văn nổi tiếng
I. Đặc điểm của câu trần thuật đơn không có từ là
1. Ví dụ:
* Ví dụ 1: Xác định chủ ngữ, vị ngữ trong những câu sau:
a) Phú ông
b) Chúng tôi
mừng lắm.
C V
tụ hội ở góc sân
C V
Vị ngữ là: Một cụm tính từ
Vị ngữ là: Một cụm động từ* Nhận xét: Trong câu trần thuật đơn không có từ là: Vị ngữ th ờng do
động từ hoặc cụm động từ, tính từ hoặc cụm tính từ tạo thành.
I. Đặc điểm của câu trần thuật đơn không có từ là 1. Ví dụ:
Chọn những từ hoặc cụm từ phủ định: , ,ch a phải thích hợp để điền vào tr ớc vị ngữ của các câu:
không không phải, ch a
a) Phú ông
b) Chúng tôi
mừng lắm.
C V
tụ hội ở góc sân
C V
* Nhận xét: Khi kết hợp với các từ phủ định: không, ch a thì vị ngữ của câu biểu thị ý phủ định.
Ví dụ 2
*Ghi nhớ
Trong câu trần thuật đơn không có từ là : -Vị ngữ th ờng do động từ hoặc cụm động từ ,tính từ hoặc cụm tính từ tạo thành .
-Khi vị ngữ biểu thị ý phủ định ,nó kết hợp với các từ không, ch a .
Câu trần thuật đơn có từ là
- Giống: là câu trần thuật đơn - Khác:
+ Cấu trúc: CN + là + VN
+ Khi vị ngữ chỉ ý phủ định, nó kết hợp với cụm từ: không phải, ch a phải.
Câu trần thuật đơn không có từ là
- Giống: là câu trần thuật đơn - Khác:
+ Cấu trúc: CN + VN
+ Khi vị ngữ chỉ ý phủ định, nó kết hợp với từ: không, ch a
II. Câu miêu tả và câu tồn tại 1. Ví dụ:
• Ví dụ 1: Xác định chủ ngữ, vị ngữ trong những câu sau:
a. Đàng cuối bãi, hai cậu bé con tiến lại.
b. Đàng cuối bãi, tiến lại hai cậu bé con.
C V
V C
• Nhận xét:
- Chủ ngữ đứng tr ớc vị ngữ
- Câu dùng để miêu tả hành động trạng thái, đặc điểm,... của sự vật nêu ở chủ ngữ.
* Nhận xét:
- Chủ ngữ đứng sau vị ngữ.
- Câu dùng để thông báo về sự xuất hiện, tồn tại hoặc tiêu biến của sự vật.
Câu miêu tả
Câu tồn tại
II. 1. a. Đằng cuối bãi, hai cậu bé con tiến lại b.Đằng cuối bãi, tiến lại hai cậu bé con .
2. Chọn trong hai câu đã dẫn một câu thích hợp để điền vào
chỗ trống trong đoạn d ới đây. Giải thích vì sao em chọn câu này mà không chọn câu khác .
“ấ y là vào đầu mùa hè một năm kia . Buổi sáng , tôi đang đứng ngoài của gặm mấy nhánh cỏ non ăn điểm tâm .Bỗng
(………) tay cầm que ,tay xách cái ống bơ n ớc . Thấy bóng ng ời , tôi vội lẩn xuống cỏ , chui nhanh về hang ”.
.Đằng cuối bãi, tiến lại hai cậu bé con .
*Ghi nhớ
-Những câu dùng để miêu tả hành động ,trạng thái ,đặc
điểm … của sự vật nêu ở chủ ngữ đ ợc gọi là câu miêu tả . Trong câu miêu tả ,chủ ngữ đứng tr ớc vị ngữ .
-Những câu dùng để thông báo về sự xuất hiện ,tồn tại hoặc tiêu biến của sự vật đ ợc gọi là câu tồn tại. Một trong những cách tạo câu tồn tại là đảo chủ ngữ xuống sau vị ngữ.
Bµi tËp : H·y t×m c©u miªu t¶ vµ c©u tån t¹i trong c¸c c©u th¬ sau - Ngoµi thÒm r¬i chiÕc l¸ ®a
TiÕng r¬i rÊt máng nh lµ r¬i nghiªng.
-Em thÊy c¶ trêi sao .
Xuyªn qua tõng kÏ l¸.
Em thÊy c¬n m a rµo .
VN CN
CN VN
CN VN
VN CN
CN VN
C©u tån t¹i C©u tån t¹i
C©u miªu t¶
C©u miªu t¶
C©u miªu t¶
Bài tập 1: Xác định chủ ngữ ,vị ngữ trong những câu sau .Cho biết những câu nào là câu miêu tả , câu nào là câu tồn tại.
a. Bóng tre trùm lên âu yếm làng, bản,xóm thôn .D ới bóng tre của ngàn x a ,thấp thoáng mái đình , mái chùa cổ kính .D ới bóng tre xanh ,ta gìn giữ một nền văn hoá lâu đời.
(Thép Mới)
b.Bên hàng xóm tôi có cái hang của Dế Choắt. Dế Choắt là tên tôi đã
đặt cho nó một cách chế giễu và trịch th ợng thế .
(Tô Hoài)
c. D ới gốc tre, tua tủa những mầm măng. Măng trồi lên nhọn hoắt nh một mũi gai khổng lồ xuyên qua đất luỹ mà trỗi dậy .
(Ngô Văn Phú )
Câu hỏi:
Xác định chủ ngữ, vị ngữ trong những câu sau. Cho biết những câu nào là câu miêu tả
và những câu nào là câu tồn tại
a. Bóng tre trùm lên âu yếm làng, bản, xóm, thôn. D ới bóng tre của ngàn x a, thấp thoáng mái đình, mái chùa cổ kính. D ới bóng tre xanh, ta gìn giữ một nền văn hoá lâu đời.
- Bóng tre trùm lên âu yếm làng, bản, xóm, thôn.
C V
Là câu miêu tả.
- D ới bóng tre của ngàn x a, thấp thoáng mái đình, mái chùa cổ kính.
V C - D ới bóng tre xanh, ta gìn giữ một nền văn hoá lâu đời.
Là câu tồn tại
C V
Là câu miêu tả.
Câu hỏi:
Xác định chủ ngữ, vị ngữ trong những câu sau. Cho biết những câu nào là câu miêu tả và những câu nào là câu tồn tại
b) Bên hàng xóm tôi có cái hang của Dế Choắt. Dế Choắt là tên tôi đã đặt cho nó một cách chế giễu và trịch th ợng thế.
- Bên hàng xóm tôi có cái hang của Dế Choắt.
V C
Là câu tồn tại
- Dế Choắt là tên tôi đã đặt cho nó một cách chế giễu và trịch th ợng thế.
C V
là câu miêu tả
c) D ới gốc tre, tua tủa những mầm măng. Măng trồi lên nhọn hoắt nh một mũi gai khổng lồ xuyên qua đất lũy mà trỗi dậy.
Câu hỏi
Xác định chủ ngữ, vị ngữ trong những câu sau. Cho biết những câu nào là câu miêu tả và những câu nào là câu tồn tại
- D ới gốc tre, tua tủa những mầm măng.
V C
Là câu tồn tại
- Măng trồi lên nhọn hoắt nh một mũi gai khổng lồ xuyên qua đất lũy mà trỗi dậy.
C V
là câu miêu tả
Bài tập 2.
Viết một đoạn văn từ 5 đến 7 câu tả cảnh tr ờng em, trong đó sử dụng ít nhất một câu tồn tại.
VN CN
Tr ờng em nằm ở trung tâm xã. Ngôi tr ờng 3 tầng rất khang trang đẹp đẽ.
Các phòng học đ ợc quét vôi vàng trông nổi bật hơn so với uỷ ban nhân xã và tr ờng tiểu học. Trong các lớp học vang lên tiếng giảng bài của các thầy
cô giáo. Sân tr ờng đã đ ợc đổ bê tông sạch sẽ để chúng em vui chơi. Cây cối trồng rất nhiều, bên cạnh đó là những bồn hoa nhiều màu sắc. Tr ờng em
đẹp thế đấy! em rất yêu ngôi tr ờng này
* Bài tập: Hãy biến những câu miêu tả sau thành câu tồn tại - Ngoài v ờn những hàng cây xanh mát.
-> Ngoài v ờn xanh mát những hàng cây.
- Cuối v ờn, những chiếc lá khô rơi lác đác.
-> Cuối v ờn, rơi lác đác những chiếc lá khô.
