Bài 5: Thực hành phân tích và so sánh tháp dân số năm 1989 và năm 1999 Câu hỏi giữa bài (các câu hỏi trong bài học)
Câu hỏi trang 18 sgk Địa lí lớp 9: Quan sát tháp dân số năm 1989 và 1999
Hãy phân tích và so sánh hai tháp dân số về các mặt:
+ Hình dạng của tháp.
+ Cơ cấu dân số theo độ tuổi.
+ Ti lệ dân số phụ thuộc.
Lời giải:
* Về hình dạng của tháp
- Điểm giống nhau: Cả hai tháp tuổi năm 1989 và 1999 đều cho ta thấy được đây là tháp dân số trẻ với đặc điểm đáy rộng và đỉnh nhọn.
- Điểm khác nhau
+ Tháp dân số năm 1989: Đáy tháp mở rộng, thân và đỉnh nhọn.
+ Tháp dân số năm 1999: Đáy tháp hẹp, thân và đỉnh tháp có xu hướng to ra.
-> Đặc điểm hình dạng tháp cho biết tỉ lệ gia tăng tự nhiên nước ta đang có xu hướng giảm, số trẻ em sinh ra ít; số người trong độ tuổi lao động và ngoài độ tuổi lao động có xu hướng tăng lên.
* Về cơ cấu dân số theo độ tuổi và tỉ lệ phụ thuộc
Năm Các yếu tố
1989 1999
Hình dạng của tháp Đỉnh nhọn, đáy rộng. Đỉnh nhọn, đáy hẹp hơn.
Cơ cấu dân số theo tuổi
Nhóm tuổi Nam Nữ Nam Nữ
0-14 15- 59 60 trở lên
20,1 25,6 3,0
18,9 28,2 4,2
17,4 28,4 3,4
16,1 30,0 4,7
Tỉ số phụ thuộc 86 72,1
-> Cả hai tháp dân số đều có tỉ lệ dân số phụ thuộc lớn. Tuy nhiên năm 1999 tỉ lệ dân số phụ thuộc ít hơn so với năm 1989.
Tổng quan dân số Việt Nam năm 2019
Câu hỏi trang 18 sgk Địa lí lớp 9: Từ những phân tích và so sánh trên, nêu nhận xét về sự thay đổi của cơ cấu dân số theo độ tuổi ở nước ta. Giải thích nguyên nhân.
Lời giải:
* Nhận xét
- Cơ cấu dân số nước ta có sự thay đổi. Tỉ lệ số người trên độ tuổi lao động và trong độ tuổi lao động tăng; số người dưới độ tuổi lao động giảm.
- Thành phần người phụ thuộc đang có xu hướng giảm qua các năm.
* Giải thích
+ Nhờ chính sách dân số, kế hoạch hóa gia đình nên tỉ lệ sinh giảm.
+ Sự kinh tế phát triển, mức sống người dân ngày càng tăng cao, các chính sách phúc lợi đều được cải thiện nên tuổi thọ người dân càng được nâng lên.
Tuổi thọ của người dân Việt Nam ngày càng tăng lên
Câu hỏi trang 18 sgk Địa lí lớp 9: Cơ cấu dân số theo độ tuổi của nước ta có thuận lợi và khó khăn gì cho phát triển kinh tế - xã hội? Chúng ta cần phải có những biện pháp nào để từng bước khắc phục những khó khăn này?
Lời giải:
* Thuận lợi
- Dân số trẻ, lực lượng lao động đông đảo cho các ngành kinh tế.
- Thu hút nguồn vốn đầu tư từ nước ngoài.
- Thị trường tiêu thụ lớn mạnh trong nước, thúc đẩy sản xuất phát triển.
* Khó khăn
- Tỉ lệ dân số phụ thuộc vẫn còn cao (41,6%).
- Sức ép về vấn đề y tế, giáo dục, nhà ở,… cho công dân trong tương lai.
- Vấn đề giải quyết việc làm, thất nghiệp ngày càng gay gắt.
- Ô nhiễm môi trường, cạn kiệt tài nguyên.
Ô nhiễm không khí ở các đô thị lớn như Hà Nội, TP. Hồ Chí Minh
* Biện pháp
- Tiếp tục đẩy mạnh cuộc vận động kế hoạch hóa gia đình, giảm tỉ lệ gia tăng dân số.
- Phân bố lại dân cư và lao động trên phạm vi cả nước, đẩy mạnh chuyển dịch cơ cấu kinh tế nhằm tạo việc làm và thu nhập, cải thiện mức sống dân cư.
- Đẩy mạnh xã hội hóa giáo dục, đa dạng hóa các hình thức đào tạo, đẩy mạnh công tác hướng nghiệp, dạy nghề và giới thiệu việc làm.
- Tăng cường liên kết với các nước, đẩy mạnh xuất khẩu lao động,....
Đẩy mạnh giáo dục, đào tạo nghề và giảm gia tăng dân số tự nhiên
