KIỂM TRA BÀI CŨ
Đọc diễn cảm khổ thơ đầu trong bài
thơ “Viếng Lăng Bác” của Viễn
Phương. Cho biết cảm xúc của tác giả
khi đến thăm lăng Bác?
- Phong cách thơ tha thiết, nhỏ nhẹ, sâu lắng. Viết về con người, cuộc sống ở nơng thơn, đặc biệt về mùa thu.
- Nguyễn Hữu Thỉnh (1942), quê Vĩnh Phúc.
- Trưởng thành trong kháng chiến chống Mĩ. 1963 vào quân đội và sáng tác thơ.
I. ĐỌC HI U Ể CHÚ THÍCH:
a. Tác giả:
TIẾT 124: VĂN BẢN: SANG THU - Hữu Thỉnh -
1. Đọc:
2. Chú thích:
SANG THU Bỗng nhận ra hương ổi Phả vào trong giĩ se
Sương chùng chình qua ngõ Hình như thu đã về
Sơng được lúc dềnh dàng Chim bắt đầu vội vã
Cĩ đám mây mùa hạ Vắt nửa mình sang thu Vẫn cịn bao nhiêu nắng Đã vơi dần cơn mưa
Sấm cũng bớt bất ngờ
Trên hàng cây đứng tuổi.
Đề tài
Trong chiến tranh Sau chiến tranh
Phong cách thơ Hữu Thỉnh: Thiết tha, sâu lắng, giàu suy t ởng.
Viết về ng ời lính
Hiện thực sôi
động của chiến tranh
Con ng ời, cuộc sống ở
nông thôn
Mùa thu
. Một số tập thơ nổi tiếng:
- Phong cỏch thơ tha thiết, nhỏ nhẹ, sõu lắng.
Viết về con người, cuộc sống ở nụng thụn, đặc biệt về mựa thu.
- Nguyễn Hữu Thỉnh (1942), quờ Vĩnh Phỳc.
- Trưởng thành trong khỏng chiến chống Mĩ.
1963 vào quõn đội và sỏng tỏc thơ.
I. ĐỌC HI U Ể CHÚ THÍCH:
a. Taực giaỷ:
TIEÁT 124: SANG THU - Hữu Thỉnh -
1. Đọc:
2. Chỳ thớch:
b. Văn bản:
- Bài thơ được sỏng tỏc năm1977.
- Hoàn cảnh sáng tác:
+ Đất n ớc vừa hoà bình.
+ Thời điểm giao mựa hạ- thu ở vựng nụng thụn đồng bằng Bắc Bộ.
c. Từ khú( SGK)
3. Bố cục
-Thể thơ: ngũ ngụn. PTBĐ: Miờu tả - biểu cảm Phần1: Tín hiệu sang thu ( khổ 1).
Phần2: Cảnh đất trời sang thu (khổ2).
Phần3: Những biến đổi âm thầm
trong lòng cảnh vật v suy à ngẫm của nhà thơ(khổ 3).
I. ĐỌC HI U Ể CHÚ THÍCH:
a. Tác giả:
TIẾT 124: SANG THU - Hữu Thỉnh -
1. Đọc:
2. Chú thích:
b. Văn bản:
3. Bố cục
I. ĐỌC HI U Ể VĂN BẢN:
1. Tín hiệu sang thu:
1. Tín hiệu sang thu :
Tiết 121 SANG THU
- Hữu Thỉnh-
TIEÁT 124: SANG THU - Hữu Thỉnh -
Bỗng nhận ra hương ổi Phả vào trong gió se
Sương chùng chình qua ngõ Hình như thu đã về
- Hình ảnh: Hương ổi – phả, gió-se, sương – chùng chình,…
- Nghệ thuật: nhân hóa, từ láy,… giàu sức gợi tả.
I. ĐỌC HI U Ể CHÚ THÍCH:
II. ĐỌC HI U Ể VĂN BẢN:
Thiên nhiên chuyển biến nhẹ nhàng.
-Từ ngữ: bỗng, hình như:
-> diễn tả tâm trạng ngỡ ngàng, bâng khuâng, mơ hồ trước tín hiệu sang thu.
2. Cảnh đất trời ngả dần sang thu:
1. Tớn hiệu sang thu:
Tiết 124: SANG THU
- Hữu Thỉnh-
Bỗng nhận ra hương ổi Phả vào trong giú se
Sương chựng chỡnh qua ngừ Hỡnh như thu đó về
- Hỡnh ảnh: Hương ổi – phả, giú-se, sương – chựng chỡnh,…
- Nghệ thuật: nhõn húa, từ lỏy,… giàu sức gợi tả.
I. ĐỌC HI U Ể CHÚ THÍCH:
II. ĐỌC HI U Ể VĂN BẢN:
Thiờn nhiờn chuyển biến nhẹ nhàng.
-Từ ngữ: bỗng, hỡnh như:
-> diễn tả tõm trạng ngỡ ngàng, bõng khuõng, xao xuyến trước tớn hiệu sang thu của thi sĩ.
2. Cảnh đất trời ngả dần sang thu:
Sụng được lỳc dềnh dàng Chim bắt đầu vội vó
Cú đỏm mõy mựa hạ Vắt nửa mỡnh sang thu
->dựng từ lỏy gợi hỡnh, nhõn húa, đối lập.
-Hỡnh ảnh: sụng - dềnh dàng, chim - vội vó, mõy – vắt nửa mỡnh,..
Thiờn nhiờn chuyển từ cuối hạ sang đầu thu nhẹ nhàng mà rừ rệt. Nhà thơ cú sự cảm nhận tinh tế và trớ tưởng tượng phong phỳ.
3. Biến chuyển õm thầm của tạo vật và suy ngẫm của nhà thơ khi sang thu:
Nét sáng tạo độc
đáo
Lấy không gian tả
thời gian
Lấy cái hữu hình ( đám mây), tả
cái vô hình ( ranh giới hai mùa)
1. Tín hiệu sang thu:
Tiết 124: SANG THU
- Hữu Thỉnh-
- Hình ảnh: Hương ổi – phả, gió-se, sương – chùng chình,…
- Nghệ thuật: nhân hóa, từ láy,… giàu sức gợi tả.
I. ĐỌC HI U Ể CHÚ THÍCH:
II. ĐỌC HI U Ể VĂN BẢN:
Thiên nhiên chuyển biến nhẹ nhàng.
-Từ ngữ: bỗng, hình như:
Diễn tả tâm trạng ngỡ ngàng, bâng khuâng, xao xuyến trước tín hiệu sang thu của thi sĩ.
2. Cảnh đất trời ngả dần sang thu:
->dùng từ láy gợi hình, nhân hóa, đối lập.
-Hình ảnh: sông - dềnh dàng, chim - vội vã, mây – vắt nửa mình,..
Thiên nhiên chuyển từ cuối hạ sang đầu thu nhẹ nhàng mà rõ rệt.
Vẫn còn bao nhiêu nắng Đã vơi dần cơn mưa Sấm cũng bớt bất ngờ Trên hàng cây đứng tuổi
- Nắng vẫn còn, mưa đã vơi dần, sấm cũng bớt,…
Thu đến vẫn còn những dư âm của mùa hạ.
? Có ý kiến cho rằng hai câu cuối vừa có nghĩa tả thực vừa có nghĩa ẩn dụ em có đồng ý không ? Hãy chỉ ra 2 lớp nghĩa đó?
-Sấm - bớt bất ngờ - Hàng cây - đứng tuổi
+ Nghĩa tả thực: Sang thu sấm ít hơn nhỏ hơn không còn làm cho hàng cây giật mình bất ngờ nữa
+ Nghĩa ẩn dụ: Khi con người từng trải thì vững vàng bình tĩnh hơn trước những tác động bất thường của ngoại cảnh cuộc đời
3. Biến chuyển âm thầm của tạo vật và suy ngẫm của nhà thơ khi sang thu:
“Với hình ảnh có giá trị tả thực về hiện tượng thiên nhiên này, tôi muốn gửi gắm suy ngẫm của mình : khi con người đã từng trải thì cũng vững vàng hơn trước những tác động bất thường của ngoại cảnh, của cuộc đời.
( Lời tâm sự của nhà thơ Hữu Thỉnh)
1. Tớn hiệu mựa thu về:
Tiết 124: SANG THU
- Hữu Thỉnh-
- Hỡnh ảnh: Hương ổi – phả, giú-se, sương – chựng chỡnh,…
- Nghệ thuật: nhõn húa, từ lỏy,… giàu sức gợi tả.
I. ĐỌC HI U Ể CHÚ THÍCH:
II. ĐỌC HI U Ể VĂN BẢN:
Thiờn nhiờn chuyển biến nhẹ nhàng.
-Từ ngữ: bỗng, hỡnh như:
=> diễn tả tõm trạng ngỡ ngàng, bõng khuõng, xao xuyến trước tớn hiệu sang thu của thi sĩ.
2. Cảnh đất trời ngả dần sang thu:
->dựng từ lỏy gợi hỡnh, nhõn húa, đối lập.
-Hỡnh ảnh: sụng - dềnh dàng, chim - vội vó, mõy – vắt nửa mỡnh,..
=> Thiờn nhiờn chuyển từ cuối hạ sang đầu thu nhẹ nhàng mà rừ rệt.
- Nắng vẫn cũn, mưa đó vơi dần, sấm cũng bớt,…
=>Thu đến nhưng vẫn cũn những dư õm của mựa hạ.
-Sấm - bớt bất ngờ - Hàng cõy - đứng tuổi
+ Nghĩa tả thực: Sang thu sấm ớt hơn nhỏ hơn khụng cũn làm cho hàng cõy giật mỡnh bất ngờ nữa
+ Nghĩa ẩn dụ: Khi con người từng trải thỡ vững vàng bỡnh tĩnh hơn trước những tỏc động bất thường của ngoại cảnh cuộc đời
=> Từ cảnh vật gợi suy ngẫm sâu xa, kín
đáo về cuộc đ i.ờ III. TỔNG KẾT :
1. Nghệ thuật:
- Hệ tHỡnh ảnh giàu sức biểu cảm, gợi suy tưởng.
- Nghệ thuật nhõn húa, ẩn dụ, đối lập tự nhiờn hợp lý.
- Từ lỏy gợi hỡnh.
- Cảm nhận tinh tế về thiờn nhiờn ở thời điểm giao mựa.
- Tỡnh yờu mựa thu, yờu quờ hương, đất nước.
- Suy ngẫm sõu lắng về con người, cuộc đời.
2. Nội dung:
IV. LUYỆN TẬP : 3. Biến chuyển õm thầm của tạo vật và suy ngẫm của
nhà thơ khi sang thu:
Hữu Thỉnh
I. Đọc, tìm hiểu chú thích
1. Tác giả.
2. Hoàn cảnh sáng tác
II. Đọc, hiểu văn bản
1. Cấu trúc văn bản 2. Nội dung văn bản
a. Khổ thơ đầu
- Dấu hiệu mùa thu gợi nên từ những hình ảnh gần gũi, gợi cảm mang nét đẹp đặc tr ng của mùa thu Bắc Bộ
Sươngưchùngưchình
Bayưchậmưnhẹưnhàng,ư
huyềnưhoặc
dùngưdằngưngậpưngừngưbịnưrịn Sươngưthấmưđẫmưhồnưngười
Ngõưnhỏ
Hìnhưảnhưthựcưquenưthuộc
Ngõưcửaưthờiưgianưthôngưgiữaưhaiư
mùaưthuưhạ (ưNhânưhoá)
- Cảm nhận tinh tế về
phút giao mùa
Hữu Thỉnh
I. Đọc, tìm hiểu chú thích
1. Tác giả.
2. Hoàn cảnh sáng tác
II. Đọc, hiểu văn bản
1. Cấu trúc văn bản 2. Nội dung văn bản
a. Khổ thơ đầu
hươngưổi:
gióưse
H ơng vị thân thuộc dân dã
Gợi vẻ đẹp của làng quê với những v ờn cây trái xum suê trĩu quả
Gợi cảm giác ngây ngất khó quên Làn gió nhẹ hơi lạnh và khô
Gợi nét đặc tr ng của mùa thu Bắc Bộ
Từư“phả”:ư Gợi mùi h ơng nh sánh lại nồng đ ợm tinh lọc trong gió chia đi khắp không gian
Dấu hiệu mùa thu gợi
nên từ những hình ảnh
gần gũi, gợi cảm mang
nét đẹp đặc tr ng của
mùa thu Bắc Bộ
Cảnh vật sang thu
C m ả xỳc thi sĩ
Điền những từ, cụm từ d ới đây vào ô trống để hoàn chỉnh sơ đồ:
-Đất trời trở mình
-Ngỡ ngàng -Ngẫm nghĩ
-Tín hiệu chớm thu -Ngây
ngất
-Những biến
đổi âm thầm
Đọc bài thơ,ng ời ta nhận ra rằng: từ nhan đề đến hình ảnh ở các khổ thơ đều gợi những suy ngẫm về đời ng ời. Em hãy chỉ ra những suy ngẫm đó?
- Nhan đề Sang thu : “ ” Thời điểm chuyển giao giữa thời tuổi trẻ với thời kì trung niên của đời ng ời.
- Khổ 1: Nhận ra tín hiệu thời tuổi trẻ qua đi, tuổi trung niên đang
đến gần.
- Khổ 2: Sự vận động của mỗi ng ời khi nhận ra thời tuổi trẻ đang dần qua.( Ng ời thì muốn níu kéo , làm chậm lại thời gian, ng ời thì vội
vàng trong cuộc m u sinh.)
- Khổ 3: Khi đã có tuổi, con ng ời vững vàng hơn trong cuộc đời.
Cảnh vật gợi những suy ngẫm sâu xa kín đáo về cuộc đời.Cảnh
vật sang thu và con ng ời cũng đang vào độ “sang thu”.
H ớng dẫn học ở nhà.
- Học thuộc bài thơ.
- Học thuộc bài thơ.
- Nắm vững những đặc sắc nghệ Nắm vững những đặc sắc nghệ thuật và nội dung của bài thơ.
thuật và nội dung của bài thơ.
- Viết một bài văn ngắn diễn tả cảm - Viết một bài văn ngắn diễn tả cảm
nhận của Hữu Thỉnh tr ớc sự biến nhận của Hữu Thỉnh tr ớc sự biến
chuyển của đất trời lúc sang thu.
chuyển của đất trời lúc sang thu.
- Tìm đọc những tác phẩm của nhà - Tìm đọc những tác phẩm của nhà
thơ Hữu Thỉnh.
thơ Hữu Thỉnh.
- Soạn bài mới
- Soạn bài mới : Trả bài viết số 5 : Trả bài viết số 5
7
8 ? ? ? ? ? ? ? ?
8 ? ? ? ? ? ? ? ?
7 ? ? ? ? ? ? ? 7
? ? ? ? ? ? ?
D E N H D A N G
N G O N G A N G
5 ? ? ? ? ? G I O S E
H O A B I N H
? ? ? ? ? ? ? B I E U C A M
10 C ? H U N G C H I N ? ? ? ? ? ? ? ? H ? C H O N G M I
2 1 3 4 5 6 7
Từ láy thể hiện cảm xúc của tác giả ở khổ thơ đầu
Tính hiệu thiên nhiên gợi tả cái lạnh của mùa thu
Cách miêu tả rất đặc biệt của tác giả về dòng sông
Thời điểm của đất nước khi tác giả sáng tác bài thơ
Nhà thơ là người trưởng thành trong cuộc kháng chiến nào?
Từ láy có tính chất gợi hình đầy sáng tạo của nhà thơ
Bài thơ là sự kết hợp giữa phương thức miêu tả và phương thức nào?
U M
G I A O
A
Bí ẩn Bài thơ thể hiện sự cảm nhận tinh tế
trước thiên nhiên của nhà thơ ở thời
điểm nào?
? V b n đ t duy, khái quát l i n i dung bài h c ẽ ả ồ ư ạ ộ ọ
“ Với hình ảnh có giá trị tả thực về hiện t ợng thiên nhiên này, tôi muốn gửi gắm suy ngẫm của mình : khi con ng ời đã
từng trải thì cũng vững vàng hơn tr ớc những tác động bất th ờng của ngoại cảnh, của cuộc đời.
( Lời tâm sự của nhà thơ Hữu Thỉnh)
IV. LUYỆN TẬP
Vì sao tác giả không đặt tên bài
thơ là Mùa thu, Chớm thu, Cảnh thu mà lại đặt là
Sang thu?
