Bài 39: Phát triển tổng hợp kinh tế biển và bảo vệ tài nguyên môi trường biển - đảo (tiếp theo)
Câu hỏi giữa bài (các câu hỏi trong bài học)
Câu hỏi trang 140 sgk Địa lí lớp 9: Kể tên một số khoáng sản chính ở vùng biển nước ta mà em biết.
Lời giải:
Một số khoáng sản chính ở vùng biển nước ta:
- Dầu khí ở thềm lục địa phía nam.
- Muối chủ yếu ở duyên hải Nam Trung Bộ (Cà Ná, Sa Huỳnh).
- Cát trắng, titan: Khánh Hòa, Quảng Ninh.
Cát trắng ở Quảng Ninh - Nguyên liệu quan trọng trong sản xuất thủy tinh và pha lê Câu hỏi trang 140 sgk Địa lí lớp 9: Tại sao nghề làm muối phát triển mạnh ở ven biển Nam Trung Bộ?
Lời giải:
Nghề làm muối phát triển mạnh ở ven biển Nam Trung Bộ vì:
- Vùng có khí hậu nhiệt đới nắng nóng, nhiệt độ cao quanh năm.
- Ít cửa sông, chủ yếu các con sông ngắn nhỏ, nước ven biển có độ mặn cao hơn.
- Địa hình ven biển thuận lợi để hình thành các cánh đồng muối.
- Người dân có nhiều kinh nghiệm sản xuất muối.
Cánh đồng muối Cà Ná, Ninh Thuận
Câu hỏi trang 142 sgk Địa lí lớp 9: Dựa vào kiến thức đã học, trình bày tiềm năng và sự phát triển của hoạt động khai thác dầu khí ở nước ta.
Lời giải:
* Tiềm năng dầu khí
- Dầu khí là tài nguyên khoáng sản quan trọng nhất ở thềm lục địa phía Nam.
- Nước ta có 8 bể trầm tích: sông Hồng, Hoàng Sa, Phú Khánh, Cửu Long, Nam Côn Sơn, Tư Chinh- Vũng Mây, Trường Sa, Thổ Chu -Mã Lai; trong đó hai bể trầm tích lớn nhất là Nam Côn Sơn và Cửu Long.
* Hoạt động khai thác dầu khí
- Dầu khí là ngành kinh tế biển mũi nhọn, chiếm vị trí quan trọng hàng đầu trong sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước.
- Những thùng dầu đầu tiên được khai thác vào năm 1986, từ đó sản lượng dầu tăng liện tục hàng năm.
- Công nghiệp hóa dầu đang được hình thành, có các nhà máy lọc hóa dầu như Dung Quất, Vân Phong… đã góp phần nâng cao giá trị và đa dạng hóa các sản phẩm từ dầu mỏ: sản xuất chất dẻo, sợi tổng hợp, cao su tổng hợp, hóa chất…
- Công nghiệp chế biến khí bước đầu phục vụ cho phát điện, sản xuất phân đạm sau đó chuyển sang chế biến khí công nghệ cao, xuất khẩu khí tự nhiên và khí hóa lỏng.
- Các mỏ dầu đang được khai thác là: Bạch Hổ, Rạng Đông, Đại Hùng, Rồng, Hồng Ngọc; các mỏ khí: Lan Tây, Lan Đỏ, Tiền Hải.
Nhà máy lọc dầu Dung Quất, Quảng Ngãi - Nhà máy lọc dầu đầu tiên ở nước ta Câu hỏi trang 142 sgk Địa lí lớp 9: Tìm trên hình 39.2 một số cảng biển và tuyến giao thông đường biển ở nước ta.
Lời giải:
- Cảng biển: Hải Phòng, Cái Lân, Vũng Áng, Đà Nẵng, Cam Ranh, Vũng Tàu, TP. Hồ Chí Minh, Rạch Giá…
- Tuyến giao thông biển + Hải Phòng - Hồng Công.
+ Hải Phòng - Tokyo.
+ TP. Hồ Chí Minh - Vlađivôxtôc.
+ Hải Phòng - TP. Hồ Chí Minh.
+ Đà Nẵng - Quy Nhơn.
Cảng Hải Phòng, Hải Phòng - Một trong những cảng trung chuyển lớn nhất nước ta Câu hỏi trang 142 sgk Địa lí lớp 9: Việc phát triển giao thông vận tải biển có ý nghĩa to lớn như thế nào đối vớ ngành ngoại thương ở nước ta?
Lời giải:
Ý nghĩa việc phát triển giao thông vận tải biển đối với ngành ngoại thương ở nước ta:
- Thúc đẩy hoạt động giao lưu, buôn bán với các quốc gia được dễ dàng hơn thông qua tuyến đường biển quốc tế.
- Vận tải biển có ưu điểm trong vận chuyển hàng hóa nặng, cồng kềnh trên những tuyến đường dài xuyên lục địa.
- Góp phần mở rộng thị trường xuất nhập khẩu, thay đổi và chuyển dịch cơ cấu hàng hóa giữa nước ta với các quốc gia trong khu vực, trên thế giới.
Các chuyến tàu lưu thông quốc tế ở nước ta ngày càng nhiều
Câu hỏi trang 143 sgk Địa lí lớp 9: Nêu một số nguyên nhân dẫn tới sự giảm sút tài nguyên và ô nhiễm môi trường biển - đảo ở nước ta. Sự giảm sút tài nguyên và ô nhiễm môi trường biển - đảo sẽ dẫn đến những hậu quả gì?
Lời giải:
* Nguyên nhân của sự giảm sút tài nguyên và ô nhiễm môi trường biển - đảo - Khai thác nguồn lợi thủy sản vượt quá mức độ phục hồi, nhất là thủy sản ven bờ.
- Khai thác bằng cách thức mang tính hủy diệt như sử dụng chất độc, chất nổ, điện...
- Chưa bảo vệ tốt các diện tích rừng ngập mặn ven biển và các tài nguyên sinh vật khác (các loài lưỡng cư, chim biển, các rạn san hô...) của vùng biển - đảo.
- Các chất thải từ sinh hoạt, sản xuất công nghiệp của các khu dân cư, đô thị, các khu công nghiệp, các khu du lịch ở ven biển và trên các đảo.
- Hoạt động khai thác khoáng sản biển, nhất là khai thác dầu khí.
- Nạn tràn dầu từ các phương tiện vận tải biển.
Nam Bộ có diện tích rừng ngập mặn đứng thứ 2 trên thế giới
* Hậu quả do sự giảm sút tài nguyên và ô nhiễm môi trường biển - đảo - Làm suy giảm tính đa dạng sinh vật của nước ta, cạn kiệt tài nguyên.
- Ảnh hưởng xấu tới việc phát triển tổng hợp kinh tế biển theo hướng bền vững.
- Gây khó khăn cho việc nâng cao chất lượng cuộc sống dân cư vùng biển - đảo.
Nhiều vùng ven biển - đảo ở nước ta bị ô nhiễm nghiêm trọng
Câu hỏi trang 143 sgk Địa lí lớp 9: Chúng ta cần thực hiện những biện pháp cụ thể gì để bảo vệ tài nguyên và môi trường biển.
Lời giải:
Các biện pháp:
- Điều tra, đánh giá tiềm năng sinh vật tại các vùng biển sâu. Đầu tư để chuyển hướng khai thác hải sản từ vùng biển ven bờ sang vùng nước sâu xa bờ.
- Bảo vệ rừng ngập mặn hiện có, đồng thời đẩy mạnh các chương trình trồng rừng ngập mặn.
- Bảo vệ rạn san hô ngầm ven biển và cấm khai thác san hô dưới mọi hình thức.
- Bảo vệ và phát triển nguồn lợi thủy sản; Phòng chống ô nhiễm biển bởi các yếu tố hóa học, đặc biệt là dầu mỏ.
Nước ta đang tăng cường trồng thêm nhiều vùng rừng ngập mặn ven biển
Bài tập cuối bài
Bài 1 trang 144 sgk Địa lí lớp 9: Phát triển tổng hợp kinh tế biển có ý nghĩa như thế nào đối với nền kinh tế và bảo vệ an ninh quốc phòng của đất nước?
Lời giải:
Phát triển tổng hợp kinh tế biển có ý nghĩa:
* Đối với nền kinh tế
- Hoạt động kinh tế biển rất đa dạng: đánh bắt, nuôi trồng và chế biến hải sản, khai thác khoáng sản biển - đảo, giao thông vận tải biển, du lịch biển - đảo. Chỉ có khai thác tổng hợp mới đem lại hiệu quả kinh tế cao và bảo vệ môi trường.
- Thúc đẩy sự phát triển các ngành kinh tế khác như công nghiệp, thương mại...
- Đẩy mạnh sự chuyển dịch cơ cấu kinh tế, cấu trúc lại cơ cấu kinh tế theo lãnh thổ.
- Tăng nguồn thu ngoại tệ để thực hiện công nghiệp hóa và hiện đại hóa đất nước: từ xuất khẩu thủy sản, khoáng sản, từ hoạt động du lịch, dịch vụ vận tải biển ....
- Thu hút đầu tư nước ngoài (thăm dò, khai thác và chế biến khoáng sản biển, xây dựng các khu du lịch ...), tăng tiềm lực phát triển kinh tế.
- Phát triển giao thông vận tải biển góp phần đẩy mạnh tiến trình hội nhập vào nền kinh tế thế giới và khu vực.
Một góc đảo Cô Tô, Quảng Ninh - Điểm du lịch thu hút nhiều du khách
* Đối với việc bảo vệ an ninh quốc phòng
- Khẳng định chủ quyền lãnh thổ biển - đảo của nước ta.
- Điều kiện bảo vệ an ninh quốc phòng biển - đảo tốt hơn.
Bài 2 trang 144 sgk Địa lí lớp 9: Chúng ta cần tiến hành những biện pháp gì để phát triển giao thông vận tải biển?
Lời giải:
Những biện pháp phát triển giao thông vận tải biển:
- Sắp xếp lại và phát triển đồng bộ hệ thống cảng biển, từng bước cải tạo, nâng cấp, hiện đại hóa các cảng biển hiện có, xây dựng các cảng mới.
- Phát triển đội tàu vận tải biển (các tàu chở công-ten-nơ, tàu chở dầu và các tàu chuyên dùng khác).
- Hình thành ba cụm cơ khí đóng tàu lớn ở Bắc Bộ, Nam Bộ và Trung Bộ.
- Phát triển toàn diện dịch vụ hàng hải (hệ thống hậu cần, hệ thống dịch vụ cảng).
- Nâng cao chất lượng đội ngũ kĩ sư, lái tàu thuộc ngành giao thông vận tải biển.
Cảng nước sâu Cam Ranh, Khánh Hòa
Bài 3 trang 144 sgk Địa lí lớp 9: Trình bày những phương hướng chính để bảo vệ tài nguyên và môi trường biển - đảo.
Lời giải:
Những phương hướng chính để bảo vệ tài nguyên và môi trường biển - đảo:
- Điều tra, đánh giá tiềm năng sinh vật tại các vùng biển sâu.
- Đẩy mạnh khai thác xa bờ và hạn chế khai thác thủy sản gần bờ.
- Bảo vệ và đẩy mạnh các chương trình trồng rừng ngập mặn.
- Bảo vệ rạn san hô ngầm ven biển và cấm khai thác san hô dưới mọi hình thức.
- Bảo vệ và phát triển nguồn lợi thủy sản.
- Phòng chống ô nhiễm biển bởi các yếu tố hóa học, đặc biệt là dầu mỏ.
Một cánh rừng ngập mặn giữa TP. Phan Thiết, Bình Thuận
