Ngày soạn:
Ngày giảng: Tiết 21
ĐẶC ĐIỂM BÊN NGOÀI CỦA LÁ
I. Mục tiêu
1. Kiến thức: - Nêu được các đặc điểm bên ngoài của lá gồm: cuống bẹ lá, phiến lá.
- Phân biệt các loại lá đơn và lá kép, các kiểu xếp lá trên cành, các loại gân trên phiến lá.
2. Kỹ năng: -Thu thập các dạng và kiểu phân bố lá
- KN sống: Kn tìm kiếm và sử lí thông tin về đặc điểm bên ngoài của lá các kiểu xếp lá trên thân và cành. Kn hợp tác nắng nghe tích cực tự tin khi trình bày ý kiến trước lớp.
3.Thái độ: - Giáo dục hs chăm sóc cây xanh ở trường, nhà.
4. Năng lực cần hướng đến
- Năng lực quan sát, đưa ra các tiên đoán, tìm mối liên hệ, hình thành các giải thuyết khoa học.
*.Tích hợp giáo dục đạo đức học sinh.
- Sự thống nhất về cấu tạo và chức năng của từng bộ phận, giữa các bộ phận của cây , giữa thực vật với các điều kiện sống của môi trường-> Có trách nhiệm bảo vệ thực vật, bảo vệ môi trường, yêu thiên nhiên, yêu chuộng hòa bình
- Trách nhiệm:
+ Tìm hiểu cơ sở khoa học của quá trình sinh trưởng, phát triển của thực, động vật;
Các yếu tố ảnh hưởng đến sự sinh trưởng, phát triển của sinh vật.
II. Chuẩn bị của giáo viên và học sinh - Gv: Chuẩn bị H: 19.1 19.5(sgk).
- Hs: Mang mẫu vật các loại lá.
III. Phương pháp và kĩ thuật dạy học:
1.Phương pháp:
- Trình bày một phút,Trực quan, nhóm,Vấn đáp, tìm tòi.
2.Kĩ thuật dạy học:
- Kĩ thuật hỏi và trả lời, trình bày 1 phút, kĩ thuật khăn trải bàn, kĩ thuật động não.
IV. Tiến trình giờ dạy – Giáo dục:
1/ Ổn định lớp: 1p
2/ Kiểm tra bài cũ:( 5p )
- GV kiểm tra 1 số kiến thức cũ có liên quan đến bài mới như:
+ Cơ quan sinh dưỡng của cây gồm những bộ phận nào?
- HS: cơ quan sinh dưỡng của cây gồm: rễ, thân, lá.
- GV: Cấu tạo ngoài của thân cây gồm những bộ phận nào?
- HS: Thân cây gồm: thân chính, cành, chồi ngọn và chồi nách.
3/ Giảng bài mới:
Vào bài: Như chúng ta đã biết, lá là cơ quan sinh dưỡng của cây. Vậy, lá có đặc điểm gì? Để trả lời câu hỏi này ta cùng tìm hiểu qua bài 19: đặc điểm bên ngoài của lá.
Hoat động 1: Quan sát để nhận dạng đặc điểm bên ngoài của lá.17’
Mục tiêu: HS biết được đặc điểm của phiến lá, gân lá vàthế nào là lá đơn lá kép.
Phương pháp: trực quan, vấn đáp.
Hình thức tổ chức: nhóm, lớp.
Kĩ thuật dạy học: kĩ thuật hỏi và trả lời, trình bày 1 phút, kĩ thuật khăn trải bàn.
Hoạt động của giáo viên và học sinh Nội dung bài học -Gv: Treo tranh 19.1(tranh câm)- Yêu cầu hs
lên bảng:
H: Hãy x.đ các bộ phận của lá?
-Hs: Xác định: Cuống lá, phiến lá, gân lá.
a . -Gv: Dẫn dắt vào phần phiến lá
-Gv: Yêu cầu hs quan sát hình 19.2, kết hợp mầu vật thảo luận:
H: Nhận xét: Hình dạng, kích thước, màu sắc, diện tích của phiến lá so với cuống lá?
Hs: Hình dạng đều có bảng dẹt, kích thước khác nhau, màu xanh, diện tích của phiến lá lớn hơn cuống lá.
H: Phiến lá to có chức năng gì ? Điều đó có ý nghĩa như thế nào với cây ?
Hs: Có c.năng thu nhận nhiều ánh sáng, có ý nghĩa tổng hợp được chất hữu cơ để nuôi cây.
-Gv: Nhận xét, bổ sung: Cho hs thấy được câu trả lời của câu hỏi đầu bài: Phiến lá thu nhận ánh sáng, có ý nghĩa tổng hợp chất hữu cơ cho cây.
-Gv: Lưu ý cho hs có 1 số lá có màu đỏ, tím...Do sắc tố quy định (vẫn có diệp lục).
b. -Gv: Yêu cầu hs tìm hiểu t.tin và quan sát mặt dưới của lá. Hoạt đông theo nhóm (Mẫu vật: lá gai, lá dâu, lá rẽ quạt, lá lúa, lá địa liền, lá lục bình).
- Hs: quan sát theo nhóm.
-Gv: Sau khi hs quan sát cho hs trả lời:
H: Hãy so sánh gân lá của 6 loại gân lá trên ?
Giống nhau.
H: Có mấy kiểu gân lá ? gồm kiểu nào ?
3 kiểu.
1. Đặc điểm bên ngoai của lá.
a. Phiến lá.
Phiến lá có màu lục, dạng bản dẹt, là phần rộng nhất của lá. Giúp lá hứng được nhiều ánh sáng.
b. Gân lá.
- Có 3 kiểu gân lá:
+ Gân hình mạng: Lá gai, lá dâu...
+ Gân hình song song: Lá lúa, lá
-Hs: Trả lời.
-Gv: Nhận xét, bổ sung trên tranh (mẫu vật) cho hs thấy 3 kiểu gân lá.
H: Hãy tìm 3 loại gân lá khác nhau ?( Kĩ thuật khăn trải bàn)
-Hs: Xác định trên mẫu vật thật.
-Gv: Cho hs nhận xét bổ sung...
c. Phân biệt lá đơn lá đơn và lá kép.
Gv: Treo tranh 19.4. Yêu cầu hs quan sát tìm hiểu:
H: Vì sao lá mồng tơi là lá đơn? lá hoa hồng là lá kép ?
H: Hãy lấy VD 1lá đơn, 1 lá kép ? -Hs: Trả lời.
-Gv: Cho hs nhận xét, bổ sung...
*.Tích hợp giáo dục đạo đức học sinh.
- Sự thống nhất về cấu tạo và chức năng của từng bộ phận, giữa các bộ phận của cây , giữa thực vật với các điều kiện sống của môi trường-> Có trách nhiệm bảo vệ thực vật, bảo vệ môi trường, yêu thiên nhiên, yêu chuộng hòa bình
-Trách nhiệm:
+ Tìm hiểu cơ sở khoa học của quá trình sinh trưởng, phát triển của thực, động vật; Các yếu tố ảnh hưởng đến sự sinh trưởng, phát triển của sinh vật.
ngô...
+ Gân hình cung: Lá lục bình...
c. Lá đơn lá đơn và lá kép.
- Lá đơn: Có cuống nằm ngay dưới chồi nách, mỗi cuống chỉ mang một phiến, cả cuống và phiến rụng cùng một lúc.
- Lá kép: Có cuống chính phân nhánh thành nhiều cuống con, mỗi cuống con mang lá chét. Chồi nách chỉ có một cuống chính. Lá chét rụng trước, cuống chính rụng sau.
Hoạt đông 2: Tìm hiểu các cách xếp lá trên thân và cành.12’
Mục tiêu: HS biết được các cách xếp lá trên thân và cành.
Phương pháp: trực quan, vấn đáp.
Hình thức tổ chức: nhóm, lớp.
Kĩ thuật dạy học: kĩ thuật hỏi và trả lời, trình bày 1 phút, kĩ thuật động não.
Hoạt động của giáo viên và học sinh Nội dung bài học -Gv: Cho hs quan sát H: 19.5 (gv giới
thiệu tranh). Yêu cầu hs làm b.t theo nhóm: (gv: treo bảng phụ).
-Hs: Hoạt động theo nhóm, hoàn thành b.t.
-Gv: Gọi đại diện nhóm lên bảng . Hs: Cử đại diện nhóm lên làm bài tập.
2. Các cách xếp lá trên thân và cành.
-Gv: Cho hs nhận xét, bổ sung, hoàn thành bảng chuẩn:
Stt Tên cây
Kiểu xếp lá trên cây số lá
mọc trên mấu thân
Kiểu xếp lá
1 Lá cây dâu
1 mọc cách
2 Lá cây dừa cạn
2 mọc đối
3 Lá cây dây huỳnh
3, 4, 5 mọc vòng
...
-Gv: Cho hs rút ra kết luận:
H: Em có nhận xét gì về cách bố trí của các lá trên cây?
Giúp cho lá nhận được nhiều ánh sáng.
H: Có mấy kiểu xếp lá trên thân, cành?
gồm những kiểu nào ? Có chức năng gì ?( kĩ thuật động não)
-Hs: Trả lời, bổ sung ...
-Gv: Nhận xét, bổ sung.
Lá xếp trên cây theo 3 kiểu:
+ Mọc cách.
+ Mọc đối.
+Mọc vòng.
Lá trên các mấu thân xếp so le nhau giúp lá thu nhận được nhiều ánh sáng.
4/Củng cố:( 5p )
Hs: Đọc phần ghi nhớ sgk.
- GV: trong các nhóm lá sau nhóm nào gồm toàn lá có gân song song?
a/ lá hành, lá nhã, lá bưởi.
b/ Lá rau muống, lá cải, lá lốt.
c/ Lá lúa, lá mồng tơi, lá bí đỏ.
d/ Lá tre, lá lúa, lá cỏ.
- HS: d
- GV: Trong các nhóm lá sau, nhóm nào gồm toàn lá đơn?
a/ Lá dâm bụt, lá phượng, lá dâu.
b/ Lá trúc đào, lá hoa hồng, lá lốt.
c/ Lá ổi, lá dâu, lá mít.
d/ Lá hoa hồng, láphượng, lá khế.
- HS: c
- GV: lá có đa dạng không? Đặc điểm nào chứng tỏ lá đa dạng?
- HS: lá rất đa dạng thể hiện ở các đặc điểm: phiến lá có nhiều hình dạng và kích thước rất khác nhau, có nhiều kiểu gân lá, có lá đơn, lá kép…
5/ Hướng dẫn HS học ở nhà và chuẩn bị bài sau:(5p) - Học bài.
- Trả lời câu hỏi SGK/tr64.
- Làm bài tập sau: sưu tầm 1 số lá đẹp, ép vào giữa những tờ báo cho đến khi héo, dùng băng keo dán lá vào 1 tờ bìa rồi phơi khô, ghi chú vào dưới lá các thông tin: tên lá, kiểu gân lá, lá đơn, lá kép, cách xếp lá trên thân và cành.
- Đọc phần: “Em có biết”.
- Nghiên cứu bào 20.
