Ngày soạn: 05/10/2019
Ngày giảng: Tiết 13
CẤU TẠO NGOÀI CỦA THÂN
I. Mục tiêu 1. Kiến thức
- Nêu được vị trí, hình dạng; phân biệt cành, chồi ngọn với chồi nách.
- Phân biệt được 2 loại chồi nách: chồi lá và chồi hoa.
- Nhận biết, phân biệt được các loại thân: thân đứng, thân leo, thân bò.
2. Kĩ năng
- Rèn kĩ năng quan sát, so sánh, phân tích mẫu, tranh.
* Kĩ năng sống
- Kĩ năng tìm kiếm và xử lí thông tin khi tìm hiểu về cấu tạo ngoài của thân và các loại thân.
- Kĩ năng trình bày suy nghĩ / ý tưởng trong chia sẻ thông tin.
- Kĩ năng quản lí thời gian khi báo cáo.
3. Thái độ
- Giáo dục lòng yêu thiên nhiên, bảo vệ thiên nhiên.
4. Phát triển năng lực
- Năng lực quan sát, đưa ra các tiên đoán, tìm mối liên hệ, hình thành các giải thuyết khoa học.
5.Tích hợp giáo dục đạo đức.
- Sự thống nhất về cấu tạo và chức năng của từng bộ phận, giữa các bộ phận của cây , giữa thực vật với các điều kiện sống của môi trường-> Có trách nhiệm bảo vệ thực vật, bảo vệ môi trường, yêu thiên nhiên, yêu chuộng hòa bình
- Trách nhiệm:
+ Tìm hiểu cơ sở khoa học của quá trình sinh trưởng, phát triển của thực, động vật; Các yếu tố ảnh hưởng đến sự sinh trưởng, phát triển của sinh vật.
II. Chuẩn bị của giáo viên và học sinh
- GV: Máy chiếu (hình 13.1; 13.2; 13.3 SGk trang 43, 44.) Ngọn bí đỏ, ngồng cải.
Bảng phân loại thân cây.
- HS: Cành cây: râm bụt, hoa hồng, rau đay, ngọn bí đỏ, rau má, cây cỏ, kính lúp cầm tay, tranh 1 số loại cây.
III. Phương pháp
- Phương pháp: Quan sát so sánh, hoạt động nhóm, trực quan
- Kĩ thuật dạy học: kĩ thuật động não, kĩ thuật đặt câu hỏi và trả lời, kĩ thuật trình bày 1 phút.
IV. Tiến trình giờ dạy - Giáo dục 1. Ổn định tổ chức:
2. Kiểm tra bài cũ:
- Kể tên các loại rễ biến dạng và chức năng của chúng?
3. Bài mới: Thân là cơ quan sinh dưỡng của cây, có chức năng vận chuyển các chất trong cây và nâng đỡ tán lá.Vậy thân gồm những bộ phân nào? Có thể chia thân thành mấy loại? Để trả lời được những câu hỏi đó cô cùng các em nghiên cứu bài 13.
Hoạt động 1: Cấu tạo ngoài của thân Mục tiêu: HS xác định được thân gồm: chồi ngọn, chồi nách.
PP: Thảo luận nhóm, trực quan, vấn đáp.
* Hình thức tổ chức:
- dạy học theo tình huống.
* Kĩ thuật dạy học: kĩ thuật đặt câu hỏi, kĩ thuật hỏi và trả lời
Hoạt động của GV Hoạt động của HS
a. Xác định các bộ phận ngoài của thân, vị trí chồi ngọn, chồi nách.
- GV yêu cầu:
+ HS đặt mẫu trên bàn + Hoạt động cá nhân
+ Quan sát thân cành từ trên xuống trả lời câu hỏi SGK.
? Thân mang những bộ phận nào ?
? Những điểm giống nhau giữa thân và cành?
? Vị trí của chồi ngọn trên thân và cành?
? Vị trí của chồi nách?
? Chồi ngọn sẽ phát triển thành bộ phận nào của cây?
- GV kiểm tra bằng cách gọi HS trình bày trước lớp.
- GV yêu cầu HS quan sát hình 13.2 để trả lời câu hỏi.
? Tìm sự giống nhau và khác nhau về cấu tạo giữa chồi hoa và chồi lá?
- Đặt cây, cành lên bàn quan sát đối chiếu với hình 13.1 SGK trang 43 trả lời 5 câu hỏi SGK.
- Yêu cầu HS trả lời được: mang cành, lá...
- HS mang một cây và một cành ra để đối chiếu → giống nhau đều có chồi, lá...
- Nằm đầu thân.
- Nằm dọc thân và ở nách lá.
- Phát triển thành thân cây.
- HS mang cành của mình đã quan sát lên trước lớp chỉ các bộ phận của thân, HS khác bổ sung.
- HS tiếp tục trả lời câu hỏi, yêu cầu nêu được:
+ Thân, cành đều có những bộ phận
? Chồi hoa, chồi lá sẽ phát triển thành các bộ phận nào của cây?
- GV dùng tranh 13.1 nhắc lại các bộ phận của thân, hay chỉ ngay trên mẫu để HS ghi nhớ.
b. Quan sát cấu tạo của chồi hoa và chồi lá - GV nhấn mạnh: chồi nách gồm 2 loại: chồi lá, chồi hoa.
Chồi hoa, chồi lá nằm ở kẽ lá.
- GV yêu cầu: HS hoạt động nhóm.
- GV cho HS quan sát chồi lá (bí ngô) chồi hoa (hoa hồng) , GV có thể tách vảy nhỏ cho HS quan sát.
- GV hỏi: Những vảy nhỏ tách ra được là bộ phận nào của chồi hoa và chồi lá?
- GV treo tranh hình 13.2 SGK trang 43.
- GV cho HS nhắc lại các bộ phận của thân.
giống nhau: đó là đều có mầm lá bao bọc.
khác nhau: Chồi lá có mô phân sinh ngọn còn chồi hoa có mầm hoa.
- Chồi hoa phát triển thành cành mang hoa.,chồi lá sẽ phát triển thành cành mang lá
- HS nghiên cứu mục thông tin SGk trang 43 ghi nhớ kiến thức về 2 loại chồi lá và chồi hoa.
- HS quan sát thao tác và mẫu của GV kết hợp hình 13.2 SGK trang 43, ghi nhớ kiến thức cấu tạo của chồi lá, chồi hoa.
- HS xác định được các vảy nhỏ mà GV đã tách là mầm lá.
- Đại diện nhóm trình bày, các nhóm khác nhận xét, bổ sung.
Tiểu kết: Thân cây gồm: Thân chính, cành, chồi ngọn và chồi nách.
+ Ngọn thân và cành có chồi ngọn, dọc thân và cành có chồi nách. Chồi nách gồm 2 loại; chồi hoa và chồi lá.
Hoạt động 2: Các loại thân
Mục tiêu: HS biết cách phân loại thân theo vị trí của thân trên mặt đất theo độ cứng mềm của thân.
PP: Thảo luận nhóm, trực quan, vấn đáp.
* Hình thức tổ chức:
- dạy học theo tình huống.
* Kĩ thuật dạy học: kĩ thuật đặt câu hỏi, kĩ thuật cặp đôi
Hoạt động của GV Hoạt động của HS
- Yêu cầu HS hoạt động chia sẻ cặp đôi
- GV treo tranh hình 13.3 SGK trang 44, - HS quan sát tranh, mẫu đối chiếu với
yêu cầu HS đặt mẫu tranh lên bàn, quan sát và chia nhóm.
- GV gợi ý một số vấn đề khi phân chia:
+ Vị trí của thân trên mặt đất.
+ Độ cứng mền của thân + Sự phân cành
+ Thân tự đứng hay phải leo, bám.
- GV gọi 1 HS lên điền tiếp vào bảng phụ đã chuẩn bị sẵn.
- GV chữa ở bảng phụ để HS theo dõi và sửa lỗi trong bảng của mình.
? Có mấy loại thân? cho VD?
tranh của GV để chia nhóm cây kết hợp với những gợi ý của GV rồi đọc thông tin SGK trang 44 để hoàn thành bảng trang 45 SGK.
- 1 HS lên điền vào bảng phụ. Các SH còn lại nhận xét, bổ sung.
- Có 3 loại thân: thân đứng, thân leo, thân bò.
Tiểu kết: Có 3 loại thân: thân đứng, thân leo, thân bò.
- Thân đứng có 3 loại:
+ Thân gỗ: cứng, cao, có cành + Thân cột: cứng, cao, không cành.
+ Thân cỏ: mềm, yếu, thấp.
- Thân leo: Leo bằng thân quấn và tua cuốn - Thân bò: Mềm, yếu, bò sát mặt đất
Kết luận chung: HS đọc kết luận SGK 4. Củng cố
- Làm bài tập trắc nghiệm:
BT1: Chọn từ thích hợp điền vào các chổ trống trong các câu sau:
Có 2 loại chồi nách: ……… phát triển thành cành mang lá, ……phát triển thành cành …….
Tuỳ theo cách mọc của thân mà chia làm 3 loại: Thân …….( thân ……., thân
……., thân ……..), thân ……….( thân ………, tua ……..) và thân ……..
Đáp án: - Chồi lá, chồi hoa, mang hoa hoặc hoa.
- Đứng, ( gỗ, cột, cỏ ), leo, ( quấn, cuốn ), bò.
BT2: Hãy khoanh tròn vào chữ cái đầu câu trả lời đúng.
a) Thân cây dừa, cây cau, cây cọ là thân cột
b) Thân cây bạch đàn, cây gỗ lim, cây cà phê là thân gỗ c) Thân cây lúa, cây cảI, cây ổi là thân cỏ
d) Thân cây đậu ván, cây bìm bìm, cây mướp là thân leo.
Đáp án: câu a, b, d.
5. Hướng dẫn học sinh học bài ở nhà và chuẩn bị bài sau - Học bài và trả lời câu hỏi SGK.
- Đọc trước và làm thí nghiệm rồi ghi lại kết quả ở bài 14./.
V. Rút kinh nghiệm:
