Bài 4. Thực phẩm và dinh dưỡng
• Nội dung chính
- Giá trị dinh dưỡng của các nhóm thực phẩm - Nhu cầu dinh dưỡng của cơ thể
- Chế độ ăn uống khoa học
- Xây dựng bữa ăn dinh dưỡng hợp lí
1. Giá trị dinh dưỡng của các nhóm thực phẩm
Gồm 4 nhóm thực phẩm chính:
- Nhóm thực phẩm giàu chất đạm:
+ Xây dựng, tạo tế bào mới giúp cơ thể sinh trưởng và phát triển.
+ Cung cấp năng lượng cho cơ thể hoạt động.
- Nhóm thực phẩm giàu chất đường, bột: cung cấp năng lượng chủ yếu cho mọi hoạt động của cơ thể.
- Nhóm thực phẩm giàu chất béo:
+ Cung cấp năng lượng, bảo vệ cơ thể.
+ Chuyển hóa một số vitamin cần thiết.
- Nhóm thực phẩm giàu chất khoáng và vitamin: tăng sức đề kháng giúp cơ thể khỏe mạnh.
2. Nhu cầu dinh dưỡng của cơ thể
- Ăn thiếu chất dẫn đến:
+ Cơ thể suy dinh dưỡng, phát triển chậm hoặc ngững phát triển.
+ Sức đề kháng yếu, dễ nhiễm bệnh, trí tuệ kém phát triển.
- Ăn thừa chất dẫn đến:
+ Cơ thể béo phì, vận động khó khăn, chậm chạp.
+ Mắc một số bệnh: cao huyết áp, tim mạch, tiểu đường, … 3. Chế độ ăn uống khoa học
3.1. Xây dựng bữa ăn dinh dưỡng hợp lí
- Có sự phối hợp đủ 4 nhóm thực phẩm chính với tỉ lệ thích hợp.
- Ngoài cơm trắng, cần có: món canh, món xào hoặc luộc, món mặn.
3.2. Phân chia số bữa ăn hợp lí
- Cần ăn 3 bữa chính: bữa sáng, bữa trưa và bữa tối.
- Có thể thêm các bữa phụ giữa các vữa ăn chính.
- Trung bình thức ăn tiêu hóa hết sau 4 giờ.
- Ăn đúng bữa:
+ Phân chia bữa ăn hợp lí giúp thuận lợi cho tiêu hóa thức ăn và cung cấp năng lượng.
+ Bữa ăn quá gần hoặc quá xa nhau khiến dạ dầy hoạt động không điều độ, hại sức khỏe.
- Ăn đúng cách:
+ Nhai kĩ khi ăn
+ Không đọc sách, xem tivi hay làm việc khi ăn.
4. Xây dựng bữa ăn dinh dưỡng hợp lí 4.1. Các yếu tố của bữa ăn dinh dưỡng hợp lí
- Có đủ 4 nhóm thực phẩm chính
- Thực phẩm thuộc 4 nhóm chính có tỉ lệ thích hợp.
- Nên có đủ 3 loại món ăn chính: món canh, món xào hoặc luộc, món mặn.
4.2. Chi phí của bữa ăn
- Chi phí mõi loại thực phẩm = đơn giá x số lượng.
- Chi phí mỗi món ăn = chi phí thực phẩm thứ nhất + chi phí thực phẩm thứ hai +..
- Chi phí bữa ăn = chi phí món ăn thứ nhất + chi phí món ăn thứ hai + … 4.3. Các bước xây dựng bữa ăn dinh dưỡng hợp lí
* Xây dựng bữa ăn dinh dưỡng hợp lí:
- Lập danh sách món ăn.
- Chọn món ăn chính - Chọn món ăn kèm - Hoàn thiện bữa ăn
* Chi phí cho mỗi món ăn - Ước tính số lượng mỗi loại.
- Chi phí mỗi loại.
- Chi phí mỗi món ăn.
