Thực hành tiếng Việt trang 34
* Mạch lạc và liên kết
Câu 1 (trang 34 sgk Ngữ văn lớp 7 Tập 2 - Kết nối tri thức với cuộc sống):
Hãy phân tích tính mạch lạc của đoạn văn sau:
Sáu giờ, trời hửng sáng. Cùng với những tia sáng đầu tiên của bình minh, ánh điện của con cá thiết kình cũng phụt tắt. Tới bảy giờ, trời gần sáng rõ. Nhưng sương mù dày đặc đang trải ra ở chân trời, và dùng ống nhòm loại tốt nhất cũng chẳng thấy rõ vật gì. Có thể hình dung được chúng tôi thất vọng và giận dữ đến mức nào!
Trả lời:
Có thể thấy nội dung chính của đoạn văn nói về hoàn cảnh của đoàn thám hiểm và tâm trạng của họ khi không thể quan sát được con cá. Các câu trên được sắp xếp theo trình tự thời gian khá hợp lí. Từ lúc 6 giờ, trời hửng sáng, khi con cá thiết kình phụt tắt đến 7 giờ, trời hửng sáng. Tuy nhiên, sương mù lúc này dày đặc nên không thể quan sát vật gì. Điều này đã làm cả đoàn người thất vọng và giận dữ. Đoạn văn cũng có những từ ngữ liên kết: “Tới”, “Nhưng”, “Có thể hình dung”. Tất cả các điều trên khiến cho đoạn văn mạch lạc.
Câu 2 (trang 34 sgk Ngữ văn lớp 7 Tập 2 - Kết nối tri thức với cuộc sống):
Hãy chỉ ra các phương tiện liên kết được sử dụng trong đoạn trích sau và nêu chức năng của chúng:
Cách chiếc tàu chiến một hải lí rưỡi, có một vật dài màu đen nổi lên khỏi mặt nước độ một mét. Đuôi nó quẫy mạnh làm nước biển sủi bọt. Chưa ai thấy đuôi cá quẫy sóng mạnh như vậy bao giờ! Con cá lượn hình vòng cung, để lại phía sau một vệt sáng lấp lánh. Chiếc tàu tiến lại gần. Tôi bắt đầu ngắm kĩ con cá. Báo cáo của tàu Hen-vo-chi-a và San-nông hơi cường điệu kích thước của nó. Theo tôi, con cá không dài quá tám mươi mét. Chiều ngang hơi khó xác định, nhưng tôi có cảm tưởng rằng nó cân đối một cách lạ lùng về cả ba chiều.
Trả lời:
- Phương tiện liên kết được sử dụng trong đoạn trích trên là:
+ Sự việc được kể lại theo trình tự thời gian
+ Từ ngữ lặp lại, đồng nghĩa: “đuôi”, “một vật dài màu đen – con cá”, “chiếc tàu”
+ Những từ ngữ nêu ra ý kiến về con cá: “Theo tôi”
- Chức năng của chúng khiến cho mạch liên kết đoạn văn mạch lạc, rõ ràng. Từ đó, làm nổi bật sự xuất hiện của con cá thiết kình và những suy luận của nhà khoa học.
Câu 3 (trang 34 sgk Ngữ văn lớp 7 Tập 2 - Kết nối tri thức với cuộc sống):
Theo em, có thể sắp xếp các câu trong đoạn văn dưới đây theo một trật tự khác được không? Vì sao?
(1) Nhưng con cá cũng bơi với tốc độ y như vậy! (2) Trong suốt một giờ, chiếc | tàu chiến không tiến gần thêm được một
sải! (3) Thật là nhục nhã cho một trong những chiếc tàu chạy nhanh nhất của hạm đội Mỹ! (4) Anh em thuỷ thủ tức giận điên người. (5) Họ nguyền rủa quái vật, nhưng nó vẫn phớt lờ.
Trả lời:
- Theo em, không thể sắp xếp các câu trong đoạn văn dưới dây theo một trật tự khác được. Vì những sự việc trong mỗi câu văn đang được xếp theo trình tự thời gian hợp lí.
Câu 4 (trang 35 sgk Ngữ văn lớp 7 Tập 2 - Kết nối tri thức với cuộc sống):
Viết đoạn văn (khoảng 5 -7 câu) kể lại một tình huống trong cuộc chạm trán trên đại dương. Thuyết minh ngắn gọn về mạch lạc và liên kết của đoạn văn.
Trả lời:
Sau khi quan sát con quái vật ở phần ngoài, tất cả đoàn đã phải kinh ngạc vì thấy hai lỗ mũi nó vọt lên hai cột nước cao tới bốn mươi mét. Cả đoàn đã hình dung được đôi chút về cách thở của con cá thiết kình này. Sau đó, cả đoàn ai nấy cũng đều sẵn sàng cho giờ chiến đấu. Đoàn ép sát con cá rồi lại cách xa nó ra, cuộc đuổi bắt kéo dài hơn bốn mươi lăm phút. Tốc độ của con cá giống y hệt với tốc độ tàu
chạy. Điều đó khiến cho anh em thuỷ thủ tức giận điên người, nguyền rủa con quái vật.
- Thuyết minh ngắn gọn về mạch lạc và liên kết của đoạn văn:
Nội dung chính của đoạn văn nói về cuộc săn đuổi con quái vật, cả đoạn được sắp xếp theo trình tự thời gian, không gian từ xa tới gần, rồi lại từ gần tới xa. Điều này thể hiện tốc độ kinh hoàng của con cá. Bên cạnh đó, đoạn văn còn sử dụng những từ ngữ lặp lại, đồng nghĩa như “cả đoàn”, “con quái vật – con cá thiết kình”, “anh em thuỷ thủ”, … Từ đó tạo sự liên kết và mạch lạc của đoạn văn.
