Phân Phân lo lo ạ ạ i i mô mô phân phân sinh sinh

Chương II

MÔ TH Ự C V Ậ T

TrTrầầnn ThThịị ThanhThanh HươngHương KhoaKhoa khoakhoa hhọọcc

Đ Đ ị ị nh nh ngh ngh ĩ ĩ a a Mô Mô , , Mô Mô phân phân sinh sinh

„„ MôMô llàà ttậậpp hhợợpp ccáácc ttếế bbààoo ccóó ccấấuu ttạạoo vvàà chchứứcc phphậậnn tươngtương đđốốii gigiốốngng nhaunhau..

„„ TTấấtt ccảả ccáácc loloạạii mômô đđềềuu ccóó ngunguồồnn ggốốcc ttừừ mômô phânphân sinhsinh

„„ MôMô phânphân sinhsinh llàà loloạạii mômô ggồồmm nhnhữữngng ttếế bbààoo thưthườờngng xuyênxuyên ththựựcc hihiệệnn ssựự phânphân chiachia đđểể hhììnhnh ththàànhnh nênnên nhnhữữngng ttếế bbààoo mmớớii, , nhnhữữngng ttếế bbààoo nnààyy ssẽẽ chuyênchuyên hhóóaa đđểể ttạạoo nênnên ccáácc loloạạii mômô khkháácc nhaunhau

Phân Phân lo lo ạ ạ i i mô mô phân phân sinh sinh

CănCăn ccứứ vvààoo ngunguồồnn ggốốcc phpháátt sinhsinh ngưngườờii tata chiachia mômô phânphân sinhsinh rara llààmm 2 2 loloạạii::

„„ MôMô phânphân sinhsinh sơsơ ccấấpp

„„ MôMô phânphân sinhsinh ththứứ ccấấpp

Mô Mô phân phân sinh sinh sơ sơ c c ấ ấ p p

„„ VVịị trtríí: : nnằằmm ởở đđầầuu ttậậnn ccùùngng ccủủaa thânthân, , ccàànhnh, , rrễễ hay hay ggốốcc ccủủaa mmỗỗii llóóngng

„„ VaiVai tròtrò: : ttạạoo rara ccáácc mômô vvĩĩnhnh viviễễnn khkháácc, , ccáácc cơcơ quanquan nhưnhư rrễễ, , thânthân, , lláá, , hoahoa……

Phân Phân lo lo ạ ạ i i mô mô phân phân sinh sinh sơ sơ c c ấ ấ p p

T T ù ù y y thu thu ộ ộ c c v v à à o o v v ị ị tr tr í í , , c c ó ó th th ể ể chia chia mô mô phân phân sinh sinh ra ra l l à à m m 2 2 lo lo ạ ạ i i : :

¾¾ MôMô phânphân sinhsinh ngngọọnn

¾¾ MôMô phânphân sinhsinh llóóngng

Phân Phân lo lo ạ ạ i i mô mô phân phân sinh sinh sơ sơ c c ấ ấ p p

„„ MôMô phânphân sinhsinh ngọngọnn: : nnằằmm ởở ngngọọnn chồchồii, , đđầầuu rễrễ, , thườthườngng xuyênxuyên phânphân chiachia đđểể tạtạoo nênnên nhnhữữngng loạloạii mômô phânphân sinhsinh phânphân hhóóa: a: ttầầngng sinhsinh bbì, ì, ttầầngng trưtrướớcc phphátát sinhsinh vvàà khốkhốii mômô phânphân sinhsinh cơcơ bbảảnn

Phân Phân lo lo ạ ạ i i mô mô phân phân sinh sinh sơ sơ c c ấ ấ p p

S S ự ự phân phân chia chia c c á á c c t t ế ế b b à à o o mô mô phân phân sinh sinh

Phân Phân lo lo ạ ạ i i mô mô phân phân sinh sinh sơ sơ c c ấ ấ p p

„„ MôMô phânphân sinhsinh llóóngng ggặặpp ởở nhữnhữngng câycây thuthuộộcc hhọọ llúúaa ((PoaceaePoaceae), ), nnằằmm ởở đđầầuu ggốốcc ccủủaa llóóngng

Phân Phân lo lo ạ ạ i i mô mô phân phân sinh sinh th th ứ ứ c c ấ ấ p p

CCóó ngunguồồnn ggốốcc ttừừ mômô phânphân sinhsinh sơsơ ccấấpp, , chchỉỉ ccóó ởở ngngàànhnh hhạạtt trtrầầnn vvàà llớớpp 2 2 lláá mmầầmm ccủủaa ngngàànhnh hhạạtt kkíínn

Bao Bao g g ồ ồ m m : :

„„ TTầầngng sinhsinh bbầầnn ((ttầầngng phpháátt sinhsinh vvỏỏ))

„„ TưTượợngng ttầầngng libelibe ggỗỗ ((ttầầngng phpháátt sinhsinh trtrụụ))

Phân Phân lo lo ạ ạ i i mô mô phân phân sinh sinh th th ứ ứ c c ấ ấ p p

„„ TTầầngng sinhsinh bbầầnn ((ttầầngng phpháátt sinhsinh vvỏỏ)) ttạạoo nênnên mômô bbìì ththứứ ccấấpp. . HoHoạạtt đđộộngng chocho rara bênbên ngongoààii llàà bbầầnn, , bênbên trongtrong llàà nhunhu bbìì ((đđốốii vvớớii rrễễ) ) hay hay llụụcc bbìì ((đđốốii vvớớii thânthân))

TầTầngng sinhsinh bầbầnn BầBầnn

NhuNhu bbìì ((LụLụcc bbìì))

Phân Phân lo lo ạ ạ i i mô mô phân phân sinh sinh th th ứ ứ c c ấ ấ p p

„„ TưTượợngng ttầầngng libelibe ggỗỗ ((ttầầngng phpháátt sinhsinh trtrụụ)) ttạạoo nênnên mômô ddẫẫnn ththứứ ccấấpp. . HoHoạạtt đđộộngng chocho rara bênbên ngongoààii llàà libelibe 2, 2, bênbên

trong

trong llàà ggỗỗ 22 ^G1

…….….

…...…..

L₁

G₂

……..…

…...…..

L₂ L₁

G₁

G₃

……..…

…...…..

L₃ L₂

G₂ L₁

G₁

Phân hóa hướng tâm

Phân hóa ly tâm

„„ ĐĐặặcc trưngtrưng củcủaa nhnhữữngng ttếế bbààoo nnààyy llàà xxếếpp xuyênxuyên tâmtâm

Vòng Vòng g g ỗ ỗ h h à à ng ng năm năm

„„ VòngVòng ggỗỗ hhààngng nămnăm llàà ggỗỗ 2 do 2 do tưtượợngng ttầầngng libelibe ggỗỗ hohoạạtt đđộộngng theotheo mmùùaa

L₂ ^nhạt

L₂

sậm nhạt nhạt

L₂

sậm

Vòng Vòng g g ỗ ỗ h h à à ng ng năm năm

VòngVòng ggỗỗ hhààngng nămnăm chocho bibiếếtt ssốố tutuổổii ccủủaa câycây, , đôiđôi khikhi còncòn bibiếếtt khkhíí hhậậuu ởở ththờờii điđiểểmm đđóó nhưnhư ththếế nnààoo..

C C Á Á C LO C LO Ạ Ạ I MÔ SƠ C I MÔ SƠ C Ấ Ấ P P

CCóó ngunguồồnn ggốốcc ttừừ mômô phânphân sinhsinh sơsơ ccấấpp, , baobao ggồồmm::

„„ MôMô cơcơ bbảảnn

„„ MôMô bbìì

„„ MôMô titiếếtt

„„ MôMô cơcơ

„„ MôMô ddẫẫnn

MÔ CƠ B

MÔ CƠ B Ả Ả N N

„„ ChiChiếếmm ththểể ttííchch llớớnn nhnhấấtt ởở trongtrong câycây, , ccấấuu ttạạoo bbởởii nhnhữữngng ttếế bbààoo sốsốngng, , mmààngng mmỏỏngng bbằằngng chchấấtt

cellulose

cellulose nhưngnhưng ccũũngng ccóó khikhi ddààyy lênlên hhóóaa ggỗỗ. .

„„ MôMô cơcơ bbảảnn ccóó 3 3 vaivai tròtrò chchíínhnh::

¾¾ HHấấpp thụthụ ththứứcc ănăn đểđể nuôinuôi câycây

¾¾ ĐĐồồngng hhóóaa

¾¾ DDựự trữtrữ thứthứcc ănăn

Phân Phân lo lo ạ ạ i i mô mô cơ cơ b b ả ả n n

„„ TTùùyy thuthuộộcc vvààoo chchứứcc năngnăng ccủủaa chchúúngng ngưngườờii tata phânphân llààmm 3 3 loloạạii::

99 MôMô hhấấpp thuthu ((ttầầngng lônglông hhúútt))

99 MôMô đđồồngng hhóóaa ((llụụcc mômô))

99 MôMô ddựự trtrữữ ((nhunhu mômô))

Mô Mô h h ấ ấ p p thu thu

„„ VVịị trtríí:: ChChỉỉ ccóó ởở rrễễ câycây

„„ CCấấuu ttạạoo:: 1 1 llớớpp ttếế bbààoo ssốốngng, , mmààngng mmỏỏngng bbằằngng cellulose

cellulose ggọọii llàà ttầầngng lônglông hhúútt, , ththỉỉnhnh thothoảảngng ccóó mmộộtt vvààii ttếế bbààoo ccủủaa ttầầngng lônglông hhúútt kkééoo ddààii rara ggọọii llàà lônglông hhúútt..

„„ VaiVai tròtrò:: hhấấpp ththụụ nhnhựựaa nguyênnguyên ((ggồồmm nưnướớcc vvàà ccáácc mumuốốii hòahòa tan). tan).

Mô Mô h h ấ ấ p p thu thu

LôngLông húhútt

TTếế bàbàoo biểbiểuu bìbì

Mô Mô đ đ ồ ồ ng ng h h ó ó a a

„„ VVịị trtríí:: ccóó ởở phphầầnn xanhxanh ccủủaa câycây nhưnhư thânthân, , ccàànhnh non,

non, nhinhiềềuu nhnhấấtt ởở lláá, , đôiđôi khikhi ccóó ởở rrễễ ((rrễễ khkhíí sinhsinh))

„„ CCấấuu ttạạoo:: nhnhữữngng ttếế bbààoo sốsốngng chchứứaa nhinhiềềuu llụụcc llạạpp ggọọii llàà llụụcc mômô

„„ VaiVai tròtrò:: ththựựcc hihiệệnn ququáá trtrììnhnh quangquang hhợợpp

C C á á c c lo lo ạ ạ i i mô mô đ đ ồ ồ ng ng h h ó ó a a ( ( l l ụ ụ c c mô mô ) )

G G ồ ồ m m c c ó ó 2 2 lo lo ạ ạ i i : :

„„ LLụụcc mômô ddậậuu

„„ LLụụcc mômô khuykhuyếếtt

C C á á c c lo lo ạ ạ i i mô mô đ đ ồ ồ ng ng h h ó ó a a ( ( l l ụ ụ c c mô mô ) )

„„ ĐĐốốii vvớớii lláá câycây 2 2 lláá mmầầmm::

99 LụLụcc mômô ddậậuu:: ởở ssáátt dưdướớii biểbiểuu bbìì trêntrên ccủủaa lláá câycây 2 2 lálá mầmầm, m, cấcấuu tạtạoo bbởởii nhữnhữngng ttếế bbàoào ssốốngng hhìnhình trtrụụ ddààii, , xxếếpp thẳthẳngng ggóócc vớvớii mặmặtt lláá, , chchứứaa 80% 80% thểthể ttííchch llàà llụụcc llạạpp. .

99 LụLụcc mômô khuykhuyếết:t: nnằằmm ởở giữgiữaa lụlụcc mômô ddậậuu vvàà bibiểểuu bbìì dướdướii củcủaa lláá câycây 2 2 lláá mầmầmm, , cấcấuu tạtạoo ggồồmm nhữnhữngng tếtế bbàoào khôngkhông cócó hhììnhnh dạdạngng nhnhấấtt đđịịnhnh, , ssắắpp xxếếpp hởhở nhaunhau chừchừaa rara nhnhữữngng khokhoảảngng khuykhuyếếtt. .

„„ ĐĐốốii vvớớii lláá câycây 1 1 lláá mmầầmm:: bênbên trongtrong chchỉỉ chchứứaa 1 1 loloạạii llụụcc mômô khuykhuyếếtt susuốốtt bbềề ddààyy ccủủaa lláá

Các loại mô đồng hóa (lục mô)

LLáá câycây 2 2 lláá mmầầmm vvàà lláá câycây 1 1 lláá mmầầmm

BiểBiểuu bìbì GânGân LụLụcc mômô

dậdậuu LụLụcc mômô

khuykhuyếtết

KhoảKhoảngng giangian bàbàoo

TiểTiểuu khkhổngổng

TếTế bàbàoo khkhíí khôngkhông BiBiểuểu bìbì trêntrên

BiBiểuểu bìbì dướdướii

LụLụcc mômô khuyếkhuyếtt BiểBiểuu bìbì

Mô Mô d d ự ự tr tr ữ ữ ( ( nhu nhu mô mô ) )

„„ VVịị trtríí:: ccóó mmặặtt ởở khkhắắpp nơinơi trongtrong câycây, , nhinhiềềuu nhnhấấtt ởở ccáácc cơcơ quanquan ddựự trtrữữ ccủủaa câycây ((ququảả, , ccủủ, , hhạạtt))

„„ CCấấuu ttạạoo:: đađa sốsố ccấấuu ttạạoo bbởởii nhnhữữngng ttếế bbààoo ssốốngng, , chchỉỉ mmộộtt ssốố íítt llàà ttếế bbààoo chchếếtt

„„ VaiVai tròtrò:: chchứứaa ccáácc chchấấtt ddựự trtrữữ

C C á á c c lo lo ạ ạ i i mô mô d d ự ự tr tr ữ ữ ( ( nhu nhu mô mô ) )

GGồồmm 2 2 loloạạii::

¾¾ NhuNhu mômô đđạạoo:: nhnhữữngng tếtế bbààoo hhììnhnh tròntròn hay hay hhììnhnh bầbầuu ddụụcc xxếếpp chchừừaa rara nhữnhữngng khoảkhoảngng trtrốốngng

¾¾ NhuNhu mômô đđặặcc:: nhnhữữngng ttếế bbààoo hhììnhnh đađa gigiáácc xếxếpp ssáátt nhaunhau

NhuNhu mômô đđạạoo NhuNhu mômô đđặặcc

MÔ BÌ (MÔ CHE CH

MÔ BÌ (MÔ CHE CH Ở Ở ) )

„„ VVịị trtríí:: bao phbao phủủ mmặặt ngot ngoàài ci củủa ta tấất ct cảả ccáác cơ c cơ quan th

quan thựực vc vậật bt bậậc cao: thân, cc cao: thân, càành non, lnh non, láá, hoa , hoa ququảả

„„ CCấấu tu tạạo:o: mmộột lt lớớp tp tếế bbàào so sốống cng cóó hhìình nh đa giđa giáác c hay h

hay hìình chnh chữữ nhnhậật. Trong tt. Trong tếế bbàào bio biểểu bu bìì thưthườờng chng chỉỉ ccóó llạạp không mp không mààu, không bu, không bàào lo lớớn n ởở gigiữữa, nhân a, nhân ởở ssáát mt mààng, ng, íít khi cht khi chứứa la lụục lc lạạpp

„„ Vai trò:Vai trò: bbảảo vo vệệ ccáác mô c mô ởở bên trong chbên trong chốống lng lạại i nhnhữững tng táác nhân cơ hc nhân cơ họọc.c.

MÔ BÌ (MÔ CHE CH

MÔ BÌ (MÔ CHE CH Ở Ở ) )

AA: : TTếế bbààoo bibiểểuu bbìì

BB: : TTếế bbààoo khkhíí khkhổổngng

MÔ BÌ (MÔ CHE CH

MÔ BÌ (MÔ CHE CH Ở Ở ) )

TTếế bbààoo bibiểểuu bbìì ccóó chchứứaa ssắắcc ttốố

anthocyan anthocyan

C C á á c c s s ả ả n n ph ph ẩ ẩ m m c c ủ ủ a a bi bi ể ể u u b b ì ì

„„ LLớớpp cutincutin::

¾¾ BaoBao bbọọcc ởở mmặặtt ngongoààii, , llàà mmộộtt llớớpp khôngkhông mmààuu, ,

trong

trong susuốốtt, , khôngkhông ththấấmm nưnướớcc vvàà khkhíí, , ccóó vaivai tròtrò llààmm gigiảảmm ssựự thothoáátt hơihơi nưnướớcc chocho câycây..

¾¾ LLớớpp cutincutin ddààyy hay hay mmỏỏngng ttùùyy theotheo môimôi trưtrườờngng ssốốngng

C C á á c c s s ả ả n n ph ph ẩ ẩ m m c c ủ ủ a a bi bi ể ể u u b b ì ì

„„ LôngLông:: LLàà nhnhữữngng chchỗỗ llồồii rara ccủủaa ttếế bbààoo bibiểểuu bbìì, , ccóó hhììnhnh ddạạngng, , ccấấuu ttạạoo vvàà vaivai tròtrò khkháácc nhaunhau. . CCóó nhinhiềềuu hhììnhnh ddạạngng: : hhììnhnh ssợợii, , hhììnhnh vvảảyy, , hhììnhnh queque, , hhììnhnh kimkim, , hhììnhnh saosao, , đơnđơn bbààoo hay hay đađa bbààoo…… TTấấtt ccảả lônglông nnààyy thuthuộộcc 2 2 nhnhóómm::

99LôngLông bbààii titiếếtt ( ( nghiênnghiên cứcứuu ởở mômô tiếtiếtt))

99LôngLông bbảảoo vvệệ: : giữgiữ chocho bềbề mmặặtt ccủủaa cơcơ quanquan ththựựcc vvậậtt khkhỏỏii bbịị mmấấtt nưnướớcc

M M ộ ộ t t s s ố ố lo lo ạ ạ i i lông lông b b ả ả o o v v ệ ệ

LôngLông bảbảoo vệvệ đơnđơn bàbàoo

LôngLông bảbảoo vvệệ ởở câycây OliveOlive LôngLông bảbảoo vệvệ

đađa bbààoo

M M ộ ộ t t s s ố ố lo lo ạ ạ i i lông lông b b ả ả o o v v ệ ệ

„„ LôngLông còncòn ccóó ththểể hhóóaa ggỗỗ trtrởở nênnên ccứứngng rrắắnn, , bibiếếnn ththàànhnh gaigai nhưnhư ởở câycây hoahoa hhồồngng, , mâymây. . HoHoặặcc ccóó đđầầuu nhnhọọnn ssắắcc nhưnhư ởở bbẹẹ măngmăng, , mmííaa..

C C á á c c s s ả ả n n ph ph ẩ ẩ m m c c ủ ủ a a bi bi ể ể u u b b ì ì

„„ KhKhíí khkhổổngng ( ( LLỗỗ khkhíí))

99 NNằằmm xenxen kẻkẻ vvớớii llớớpp bibiểểuu bbìì củcủaa ttấấtt ccảả ccáácc cơcơ quanquan, , trừtrừ rrễễ câycây..

99 ỞỞ câycây 2 2 lláá mầmầmm: : lláá thưthườờngng nằnằmm ngangngang nênnên khkhíí khổkhổngng nnằằmm ởở mmặặtt dưdướớii lálá..

99 ỞỞ câycây 1 1 lláá mmầầmm: : lláá mọmọcc thẳthẳngng, , khkhíí khkhổổngng ccóó ởở ccảả haihai mmặặtt

99 ỞỞ câycây lláá nnổổii trêntrên mmặặtt nướnướcc, , khkhíí khkhổổngng nnằằmm ởở mặmặtt trêntrên

Kh Kh í í kh kh ổ ổ ng ng

VáVáchch dàdàyy

TiểTiểuu khôngkhông

TTếế bàbàoo khíkhí khkhổổngng

TTếế bàbàoo khíkhí khkhổổngng

C C á á c c s s ả ả n n ph ph ẩ ẩ m m c c ủ ủ a a bi bi ể ể u u b b ì ì

„„ ThThủủyy khkhổổngng:: CCóó nhinhiệệmm vvụụ titiếếtt rara nưnướớcc ((nghiênnghiên ccứứuu ởở mômô titiếếtt))

„„ BiBiểểuu bbìì nhinhiềềuu llớớpp::

PhPhầầnn llớớnn bibiểểuu bbìì ggồồmm mmộộtt llớớpp ttếế bbààoo nhưngnhưng ởở mmộộtt ssốố câycây bibiểểuu bbìì ccóó ththểể ggồồmm ttừừ 2 2 đđếếnn nhinhiềềuu llớớpp đưđượợcc ggọọii llàà hhạạ bbìì, , khôngkhông chchứứaa llụụcc llạạpp, , ccóó nhinhiệệmm vvụụ ddựự trtrữữ nưnướớcc, , thưthườờngng ggặặpp ởở hhọọ DâuDâu ttằằmm ((MoraceaeMoraceae), ), hhọọ GaiGai ((UrtiraceaeUrtiraceae), ), hhọọ TrTrầầuu

không

không ((PiperaceaePiperaceae), ), hhọọ BôngBông ((MalvaceaeMalvaceae), ), hhọọ LanLan ((OrchidaceaeOrchidaceae))

C C á á c c s s ả ả n n ph ph ẩ ẩ m m c c ủ ủ a a bi bi ể ể u u b b ì ì

„„ BiBiểểuu bìbì nhiềnhiềuu lớlớpp ởở rrễễ HoaHoa lanlan (v(vùùngng mmàuàu trắtrắng)ng)

Velamen Velamen

MÔ TI

MÔ TI Ế Ế T T

„„ TTậậpp hhợợpp nhnhữữngng nhnhóómm ttếế bbààoo ccóó nhinhiệệmm vvụụ ttííchch llũũyy hay hay bbààii titiếếtt chchấấtt tiếtiếtt..

„„ ChChấấtt titiếếtt ccóó ththểể llàà ccáácc chchấấtt: : nưnướớcc, , mmậậtt, , tinhtinh ddầầuu, , tanintanin, , nhnhựựaa……

Phân Phân lo lo ạ ạ i i mô mô ti ti ế ế t t

„„ NhNhóómm mômô titiếếtt nnằằmm ởở bibiểểuu bbìì:: do do ttếế bbààoo bibiểểuu bbìì ttạạoo rara, , llàà nhnhữữngng bbộộ phphậậnn vvừừaa ttííchch llũũyy chchấấtt titiếếtt, , vvừừaa ccóó khkhảả năngnăng ththảảii chchúúngng rara. .

„„ NhNhóómm mômô titiếếtt nnằằmm bênbên trongtrong cơcơ quanquan:: đđóó llàà nhnhữữngng ttếế bbààoo chchứứaa chchấấtt titiếếtt nhưngnhưng khôngkhông ccóó khkhảả năngnăng ththảảii chchúúngng rara ngongoààii. .

Nh Nh ó ó m m mô mô ti ti ế ế t t n n ằ ằ m m ở ở bi bi ể ể u u b b ì ì

Bao Bao g g ồ ồ m m : :

„„ LôngLông titiếếtt

„„ VVảảyy titiếếtt

„„ TuyTuyếếnn titiếếtt

„„ ThThủủyy khkhổổngng

Nh Nh ó ó m m mô mô ti ti ế ế t t n n ằ ằ m m ở ở bi bi ể ể u u b b ì ì

„„ LôngLông titiếếtt:: đađa bbààoo, , ggồồmm mmộộtt chânchân đađa bbààoo vvàà đđầầuu mangmang ttếế bbààoo titiếếtt. . ChChấấtt titiếếtt đưđượợcc chchứứaa

trong

trong ttếế bbààoo titiếếtt

VVíí ddụụ: : LôngLông tiếtiếtt ởở câycây ThuThuốốcc lláá

Nh Nh ó ó m m mô mô ti ti ế ế t t n n ằ ằ m m ở ở bi bi ể ể u u b b ì ì

„„ VVảảyy titiếếtt:: đơnđơn bbààoo, , chânchân ngngắắnn, , đđầầuu llàà ttếế bbààoo titiếếtt xòexòe rara hhììnhnh vvảảyy. . VVíí ddụụ: : VVảảyy tiếtiếtt ởở lláá raurau ttầầnn

Chân đơn bào Chấttiết

Tế bào tiết

Nhu mô

Nh Nh ó ó m m mô mô ti ti ế ế t t n n ằ ằ m m ở ở bi bi ể ể u u b b ì ì

„„ TuyTuyếếnn titiếếtt:: llàà mmộộtt khkhốốii ttếế bbààoo hhììnhnh trtrụụ, , xxếếpp ssáátt nhaunhau, , nhônhô lênlên khkhỏỏii ttếế bbààoo bibiểểuu bbìì

„„ CCóó haihai loloạạii tuytuyếếnn titiếếtt::

99TuyếTuyếnn titiếếtt mậmậtt

99TuyếTuyếnn tiêutiêu hóhóaa

Nh Nh ó ó m m mô mô ti ti ế ế t t n n ằ ằ m m ở ở bi bi ể ể u u b b ì ì

99 TuyTuyếếnn titiếếtt mmậậtt:: titiếếtt rara mmậậtt đđểể hhấấpp ddẫẫnn côncôn trtrùùngng, , thưthườờngng ccóó ởở dưdướớii ccáánhnh hoahoa, , đđààii, , nhnhịị, , nhnhụụyy, , đđếế hoahoa……ỞỞ lláá, , tuytuyếếnn titiếếtt mmậậtt đưđượợcc ggặặpp ởở gângân lláá..

99 TuyTuyếếnn tiêutiêu hhóóaa:: titiếếtt rara ddịịchch tiêutiêu hhóóaa đđểể tiêutiêu hhóóaa protidprotid, , ggặặpp ởở trêntrên mmặặtt nhnhữữngng cơcơ quanquan bbắắtt mmồồii ccủủaa câycây trongtrong nhnhóómm câycây ănăn ththịịtt nhưnhư: : CâyCây bbắắtt ruruồồii ((DroseraDrosera), ), câycây nnắắpp bbììnhnh (Nepenthes)(Nepenthes)

Nepenthes alata Drosera burmannii

Nh Nh ó ó m m mô mô ti ti ế ế t t n n ằ ằ m m ở ở bi bi ể ể u u b b ì ì

Nh Nh ó ó m m mô mô ti ti ế ế t t n n ằ ằ m m ở ở bi bi ể ể u u b b ì ì

„„

Th Th ủ ủ y y kh kh ổ ổ ng ng : : L L à à cơ cơ quan quan ti ti ế ế t t nư nư ớ ớ c c c c ủ ủ a a cây cây , , thư thư ờ ờ ng ng c c ó ó ở ở m m é é p p l l á á , , đ đ ầ ầ u u răng răng l l á á . .

99 CCấấuu ttạạoo bbởởii 2 2 ttếế bbààoo chchếếtt, , khôngkhông ccóó llụụcc llạạpp, , titiểểuu khkhổổngng khôngkhông đđóóngng mmởở đưđượợcc. .

99 PhPhííaa dưdướớii titiểểuu khkhổổngng llàà mmộộtt nhnhóómm ttếế bbààoo titiếếtt ccóó mmààngng mmỏỏngng, , chchứứaa íítt llụụcc llạạpp, , titiếếpp gigiáápp vvớớii mmạạchch ddẫẫnn nưnướớcc..

Nh Nh ó ó m m mô mô ti ti ế ế t t n n ằ ằ m m bên bên trong trong cơ cơ quan quan

BaoBao ggồồmm::

„„ TTếế bbààoo titiếếtt

„„ TTúúii titiếếtt

„„ ỐỐngng titiếếtt

„„ ỐỐngng nhnhựựaa mmũũ

Nh Nh ó ó m m mô mô ti ti ế ế t t n n ằ ằ m m bên bên trong trong cơ cơ quan quan

„„ TTếế bbààoo titiếếtt:: nnằằmm riêngriêng llẽẽ, , rãirãi rráácc trongtrong câycây chchứứaa chchấấtt tiếtiếtt do do ttếế bbààoo đđóó titiếếtt rara.. .. ChChấấtt titiếếtt ccóó ththểể llàà tinhtinh ddầầuu, , tanintanin, , chchấấtt nhnhầầyy……

VVíí ddụụ: : TTếế bbààoo titiếếtt tanintanin ởở thânthân câycây hoahoa hhồồngng

TếTế bàbàoo tiếtiếtt

TếTế bàbàoo nhunhu mômô đặđặcc

Nh Nh ó ó m m mô mô ti ti ế ế t t n n ằ ằ m m bên bên trong trong cơ cơ quan quan

„„ TTúúii titiếếtt:: llàà nhnhữữngng khoangkhoang hhììnhnh ccầầuu do do ccáácc ttếế bbààoo titiếếtt hhợợpp llạạii vvớớii nhaunhau ttạạoo ththàànhnh. . TTúúii titiếếtt chchứứaa tinhtinh ddầầuu, , nhnhựựaa……

VVíí ddụụ: : TTúúii titiếếtt ởở vvỏỏ camcam

Nh Nh ó ó m m mô mô ti ti ế ế t t n n ằ ằ m m bên bên trong trong cơ cơ quan quan

„„ ỐỐngng titiếếtt:: llàà nhnhữữngng ốốngng ddààii, , vvááchch ggồồmm 2 2 llớớpp ttếế bbààoo, , llớớpp trongtrong llàà ttếế bbààoo titiếếtt, , llớớpp ngongoààii llàà ttếế bbààoo nângnâng đđỡỡ. . ChChấấtt titiếếtt ccóó ththểể llàà tinhtinh ddầầuu ((raurau mmùùii, , ththìì llàà……), ), nhnhựựaa ((thôngthông), ), chchấấtt nhnhầầyy ((lláá llốốtt))

VVíí ddụụ: : ỐỐngng titiếếtt ởở thânthân câycây lláá llốốtt

Nh Nh ó ó m m mô mô ti ti ế ế t t n n ằ ằ m m bên bên trong trong cơ cơ quan quan

„„ ỐỐngng nhnhựựaa mmủủ:: LLàà nhnhữữngng ốốngng ddààii hhẹẹpp, , phânphân nhnháánhnh nhinhiềềuu, , bênbên trongtrong ccóó chchứứaa chchấấtt nhnhựựaa mmủủ thưthườờngng ccóó mmààuu trtrắắngng ssữữaa..

CCóó 2 2 loloạạii ốốngng nhnhựựaa mmủủ::

99 ỐỐngng nhnhựựaa mủmủ đơnđơn bàbàoo

99 ỐỐngng nhnhựựaa mủmủ đađa bbààoo

Nh Nh ó ó m m mô mô ti ti ế ế t t n n ằ ằ m m bên bên trong trong cơ cơ quan quan

99 ỐỐngng nhựnhựaa mmủủ đơnđơn bbààoo:: phpháátt sinhsinh từtừ mộmộtt tếtế bbààoo to to ddàài, i, chứchứaa nhinhiềềuu nhân, nhân, cócó cácácc hhạạtt tinhtinh bbộộtt hhìnhình cầcầu, u, hhììnhnh queque, , xươngxương, , mmààngng tếtế bbààoo ddààyy

ThưThườờngng ggặặpp ởở ccáácc câycây thuthuộộcc hhọọ ThThầầuu ddầầuu ((EuphorbiaceaeEuphorbiaceae), h), họọ GaiGai ((UrticaceaeUrticaceae))

99 ỐỐngng nhnhựựaa mủmủ đađa bbààoo:: hhììnhnh ththàànhnh từtừ nhinhiềềuu tếtế bbààoo hhììnhnh trtrụụ xxếếpp nnốốii titiếếpp nhaunhau ththàànhnh dãydãy, , nhnhữữngng vvááchch ngănngăn phânphân ccááchch ccáácc ttếế bbààoo bbịị hòahòa tan tan điđi vvàà tạtạoo ththàànhnh ốốngng thôngthông susuốốtt. .

ThườThườngng ggặặpp ởở cácácc đđạạii diệdiệnn thuthuộộcc hhọọ CúCúcc ((AsteraceaeAsteraceae), ), hhọọ hoahoa chuôngchuông ((CampanulaceaeCampanulaceae))

Nh Nh ó ó m m mô mô ti ti ế ế t t n n ằ ằ m m bên bên trong trong cơ cơ quan quan

MàMàngng ốốngng

HạHạtt tinhtinh bộbộtt ChấChấtt nhựnhựaa mũmũ

ỐỐngng nhnhựựaa mmũũ đơnđơn bbààoo ởở thânthân câycây

xương

xương rrồồngng

MÔ CƠ

MÔ CƠ (MÔ (MÔ NÂNG Đ NÂNG Đ Ỡ Ỡ ) )

„„ MôMô ththííchch nghinghi vvớớii chchứứcc năngnăng cơcơ hhọọcc gigiữữ chocho câycây đđứứngng vvữữngng, , chchốốngng llạạii nhnhữữngng ttáácc đđộộngng cơcơ hhọọcc nhưnhư ssứứcc bbẻẻ cong cong ccủủaa gigióó, , ssứứcc nnéénn ccủủaa ttáánn câycây. .

„„ MôMô cơcơ đđặặcc bibiệệtt phpháátt tritriểểnn nhinhiềềuu ởở câycây ggỗỗ vvàà câycây mmọọcc ngongoààii ssáángng, , còncòn nhnhữữngng câycây ởở nưnướớcc hay hay trongtrong bbóóngng rrợợpp ththìì mômô cơcơ kkéémm phpháátt tritriểểnn hơnhơn

Phân Phân lo lo ạ ạ i i mô mô cơ cơ

„„ TTếế bbààoo mômô cơcơ đđềềuu ccóó vvááchch ddààyy nhưngnhưng ởở nhnhữữngng mmứứcc đđộộ khkháácc nhaunhau vvàà tutuỳỳ theotheo đđóó mômô cơcơ đưđượợcc chiachia llààmm 2 2 loloạạii::

99 HậHậuu mômô

99 CươngCương mômô

H H ậ ậ u u mô mô

„„ VVịị trtríí:: ngayngay dưdướớii bibiểểuu bbìì ccủủaa ccáácc cơcơ quanquan non non ccủủaa câycây nhưnhư thânthân, , ccàànhnh non, non, cucuốốngng lláá, , gângân lláá llààmm ththàànhnh mmộộtt vòngvòng đđứứtt ququảảnn hay hay liênliên ttụụcc..

„„ CCấấuu ttạạoo:: GồGồmm nhnhữữngng ttếế bbààoo ssốốngng, , thưthườờngng nhnhọọnn đđầầuu, , vvááchch bbằằngng cellulose cellulose vvàà chchỉỉ ddààyy lênlên ởở nhnhữữngng phphầầnn nhnhấấtt đđịịnhnh..

Phân Phân lo lo ạ ạ i i h h ậ ậ u u mô mô

„„ TuTuỳỳ theotheo ssựự ddààyy lênlên ccủủaa vvááchch, , ngưngườờii tata phânphân bibiệệtt: :

¾¾ HHậậuu mômô ggóócc

¾¾ HHậậuu mômô phiphiếếnn

¾¾ HHậậuu mômô xốxốpp

Phân Phân lo lo ạ ạ i i h h ậ ậ u u mô mô

HậHậuu mômô gógócc HậHậuu mômô phiếphiếnn HHậậuu mômô xxốốpp

Cương

Cương mô mô ( ( Mô Mô c c ứ ứ ng ng ) )

„„ VVịị trtríí:: ởở ttấấtt ccảả ccáácc cơcơ quanquan ccủủaa câycây 2 2 lláá mmầầmm vvàà llàà mômô cơcơ đđặặcc trưngtrưng ccủủaa câycây 1 1 lláá mmầầmm..

„„ CCấấuu ttạạoo:: nhnhữữngng ttếế bbààoo chchếếtt hhììnhnh thoithoi ddààii, , haihai đđầầuu nhnhọọnn, , sắsắpp xxếếpp ssáátt nhaunhau, , vvááchch ccóó vvỏỏ ddààyy llààmm chocho xoangxoang ttếế bbààoo bbịị thuthu hhẹẹpp llạạii chchỉỉ còncòn mmộộtt llỗỗ hay hay khekhe nhnhỏỏ khôngkhông chchứứaa nnộộii chchấấtt ssốốngng

Phân Phân lo lo ạ ạ i i cương cương mô mô

Tu Tu ỳ ỳ theo theo v v ị ị tr tr í í c c ủ ủ a a cương cương mô mô trong trong cây cây m m à à ngư ngư ờ ờ i i ta ta phân phân bi bi ệ ệ t t c c á á c c lo lo ạ ạ i i như như sau sau : :

99 SợSợii cươngcương mômô

99 TTếế bbààoo đđáá

Phân Phân lo lo ạ ạ i i cương cương mô mô

„„ SSợợii cươngcương mômô:: ttếế bbààoo ddààii, , hhẹẹpp, , hhììnhnh thoithoi, , nhnhọọnn haihai đđầầuu. . ThưThườờngng gặgặpp trongtrong câycây dướdướii ddạạngng nhnhữữngng bbóó

riêng

riêng bibiệệtt hay hay llààmm ththàànhnh vòngvòng liênliên tụtụcc trongtrong vvỏỏ vvàà trong

trong libelibe (phloem) hay t(phloem) hay tậậpp hợhợpp thà