Ngày soạn: 02/ 10/ 2020 Tiết 5
TIA
I. Mục tiêu
1. Kiến thức: Biết các khái niệm tia, hai tia đối nhau, hai tia trùng nhau.
2. Kĩ năng: Biết vẽ một tia. Nhận biết được một tia trong hình vẽ.
3. Định hướng phát triển phẩm chất: Sự nhạy bén, linh hoạt trong tư duy, kiên trì.
4. Định hướng phát triển năng lực: Tự học, giải quyết vấn đề, sáng tạo, giao tiếp, hợp tác, sử dụng ngôn ngữ, tư duy logic
II. Phương pháp, kỹ thuật, hình thức, thiết bị dạy học
- Phương pháp, kỹ thuật dạy học: Phát hiện và giải quyết vấn đề, vấn đáp gợi mở, đàm thoại, hợp tác nhóm nhỏ.
- Hình thức tổ chức:Cá nhân, luyện tập và thực hành - Tương tự - Thiết bị dạy học: Thước kẻ, máy chiếu, máy tính xách tay.
III. Chuẩn bị của GV và HS
1. Giáo viên: SGK máy tính xách tay, thước thẳng.
2. Học sinh: SGK, Bảng nhóm, thước thẳng.
IV. Tiến trình dạy học - Giáo dục : 1. Ổn định tổ chức: (1 phút)
2. HĐ1: Khởi động: (5 phút)
Mục tiêu: Giúp học sinh nhớ lại các kiến thức về vẽ hình theo cách diễn đạt.
Phương pháp: Thực hành
Hình thức tổ chức: Hoạt động cá nhân
HS1:Vẽ hình theo cách diễn đạt sau : Điểm O thuộc đường thẳng xy ( O xy ) Đáp án:
HS lên bảng vẽ hình
3. HĐ 2:Hình thành kiến thức mới
HĐ 2.1. Tia - Thời gian: 12 phút
- Mục tiêu: + HS biết khái niệm tia.
+ HS biết cách vẽ một tia.
- Hình thức dạy học: Dạy học theo phân hóa, dạy theo tình huống.
- Phương pháp: Phương pháp phát hiện và giải quyết vấn đề, vấn đáp.
HOẠT ĐỘNG CỦA GV VÀ HS GHI BẢNG
GV: Vẽ đường thẳng xy. Lấy điểm O thuộc đường thẳng.
1. Tia Ví dụ 1:
Dùng phấn màu tô phần đường thẳng Ox.
HS: Thực hiện vào vở
GV: - Nếu ta cắt đường thẳng xy tại điểm O ta xẽ được hai nửa đường thẳng: Ox và Oy.
Khi đó nguời ta nói: Ox và Oy là các tia.
? Vậy tia là gì ?.
HS: Chú ý và trả lời.
GV: Nhận xét và khẳng định :
Hình gồm điểm O và một phần đường thẳng bị chia ra bởi điểm O được gọi là tia gốc O (Một nửa đường thẳng gốc O)
Chú ý: Khi đọc hay viết một tia thì ta phải đọc gốc trước.
Ví dụ: Ox, Oy, Oz,…
HS: Chú ý nghe giảng và ghi bài.
GV: - Vẽ một tia có gốc là điểm A.
- Hãy chỉ ra các tia ở hình vẽ sau:
HS: Thực hiện.
HS: Đọc hình 27 (SGK-111) GV: Nêu lưu ý khi viết tia
Hai tia Ox và Oy còn gọi là nửa đường thẳng Ox, Oy.
Ta 1 vạch thẳng để biểu diễn 1 tia, gốc tia được vẽ rõ.
- Tia Ox bị giới hạn bởi điểm O, không bị giới hạn về phía x.
? Tia Ax bị giới hạn bởi điểm nào? không bị giới hạn về phía nào?
HS: Bị giới hạn bởi điểm A không bị giới hạn về phía x
Ta nói:
Ox và Oy là các tia.
Vậy: Hình gồm điểm O và một phần đường thẳng bị chia ra bởi điểm O được gọi là tia gốc O ( Một nửa đường thẳng gốc O)
- Tia Ox còn gọi là nửa đường thẳng Ox.
- Tia Oy hay còn gọi là nửa đường thẳng Oy.
* Chú ý :
Khi đọc (hay viết) tên một tia gốc phải đọc (hay viết) tên gốc trước.
Ví dụ: Ox, Oy, Oz,…
Ví dụ 2:
Các tia: Ax, Ay,Ox, Oy, Bx, By.
HĐ 2.2. Hai tia đối nhau - Thời gian: 10 phút
- Mục tiêu: + HS biết khái niệm hai tia đối nhau.
+ HS biết cách chỉ ra hai tia đối nhau trên hình vẽ.
- Hình thức dạy học: Dạy học theo phân hóa, dạy theo tình huống.
- Phương pháp: Vấn đáp gợi mở, phát hiện và giải quyết vấn đề.
y
A B y
A B
HOẠT ĐỘNG CỦA GV VÀ HS GHI BẢNG
HS: Đọc SGK về 2 tia đối nhau và trả lời câu hỏi
? Hai tia đối nhau phải có điều kiện gì?
HS: Hai tia đối nhau có chung gốc và tạo thành 1 đường thẳng.
GV: Nhận xét :
Mỗi điểm trên đường thẳng là gốc chung củ
hai tia đối nhau
HS: Chú ý nghe giảng và ghi bài.
? Để vẽ 2 tia chung gốc ta làm thế nào?
HS: Vẽ 1 đường thẳng bất kì, lấy 1 điểm thuộc đường thẳng.
GV: Nêu nhận xét SGK/112 GV: Yêu cầu học sinh làm ?1
Trên đường thẳng xy lấy hai điểm A và B.
a, Tại sao hai tia Ax và By không phải là hai tia đối nhau.
b, Có những tia nào đối nhau ?.
HS: Một học sinh lên bảng.
GV: Chốt lại và chính xác kết quả
? Quan sát hình vẽ và cho biết 2 tia Ax và AB có phải là 2 tia đối nhau không?
? Hai tia Ax và AB không đối nhau vì không tạo thành 1 đường thẳng
GV giới thiệu phần 3
2. Hai tia đối nhau Ví dụ 3.
Hai tia Ox và Oy chung gốc O và cùng nằm trên một đường thẳng xy.
Khi đó ta nói:
Hai tia Ox và tia Oy là hai tia đối nhau.
* Nhận xét: Mỗi điểm trên đường thẳng là hai tia đối nhau.
?1
a, Hai tia Ax và By không phải là hai tia đối nhau vì: hai tia này không chung gốc.
b, Các tia đối nhau:
Ax và Ay; Bx và By
HĐ 2.3. Hai tia trùng nhau - Thời gian: 8 phút
- Mục tiêu: + HS biết khái niệm hai tia đối nhau.
+ HS biết cách chỉ ra hai tia đối nhau trên hình vẽ.
- Hình thức dạy học: Dạy học theo phân hóa, dạy theo tình huống.
- Phương pháp: phát hiện và giải quyết vấn đề, thảo luận nhóm.
HOẠT ĐỘNG CỦA GV VÀ HS GHI BẢNG
? Quan sát và chỉ ra những tia trong hình vẽ sau, có nhận xét gì về chúng ?
HS: Ax và AB, By. Hai tia Ax và AB là một.
3. Hai tia trùng nhau.
Ví dụ 4.
Hai tia Ay và AB có cùng chung gốc
GV : Ta nói hai tia Ax và tia AB là hai tia trùng nhau.
? Điều kiện hai tia trùng nhau là gì ?.
HS : Hai tia có cùng chung gốc GV : Đưa ra chú ý :
Hai tia không trùng nhau gọi là hai tia phân biệt.
- Yêu cầu học sinh làm ?2.
Chia lớp thành 4 nhóm, các nhóm trình bày vào PHT của nhóm
Tổ trưởng phân công nhiệm vụ cho các thành viên trong nhóm
* HS : Nhóm trưởng phân công 1/3 nhóm thực hiện ý a
1/3 nhóm thực hiện ý b 1/3 nhóm thực hiện ý c
Thảo luận chung các ý a, b, c
Tổ trưởng tổng hợp, thư ký ghi PHT
HScác nhóm báo cáo kết quả trên bảng bằng PHT
Nhận xét chéo kết quả giữa các nhóm Chốt lại và chính xác kết quả .
A
nên ta nói: Hai tia Ay và AB là hai tia trùng nhau.
* Chú ý:
Hai tia không trùng nhau gọi là hai tia phân biệt.
?2 .
a, Hai tia Ox và OA có trùng nhau ,còn tia OB trùng với tia Oy.
b, Hai tia Ox và Ax không trùng nhau .
Vì: Hai tia này không chung gốc c, Hai tia chung gốc Ox và Oy không đối nhau.
Vì: Hai tia này không cùng nằm trên một đường thẳng.
HĐ 3- 4: Áp dụng:
- Thời gian: 7 phút
- Mục tiêu: + Hs biết áp dụng kiến thức trong bài vẽ hình theo yêu cầu.
+ Nhận biết trường hợp 2 tia đối nhau, trùng nhau, pbiệt trong hình vẽ?
- Hình thức dạy học: Cá nhân, dạy theo tình huống.
- Phương pháp: Giải quyết vấn đề, cá nhân, thảo luận nhóm.
- GV yêu cầu HS vẽ 2 tia chung gốc Ox và Oy . Có bao bao nhiêu trường hợp hình vẽ?
+ Nhận biết trường hợp 2 tia đối nhau, trùng nhau, phân biệt trong hình vẽ?
Đáp án
+ Có 3 trường hợp vẽ hình + Ha (2 tia Ox, Oy đối nhau)
+ Ha, Hb (2 tia Ox và Oy phân biệt)
+ Hc (2 tia Ox, Oy trùng nhau H a) H b) H c) BT 22 (112-SGK). Treo bảng phụ.
HS: Lên bảng điền vào dấu … a) … tia gốc O.
b) … 2 tia đối nhau.
M N
P Q c) … AB và AC đối nhau.
… và tia CB … … trùng nhau.
Bài 23 (112-SGK)
a) Các tia MN, MP, MQ trùng nhau.
NP và NQ là 2 tia trùng nhau.
b) Trong các tia MN, NM, MP không có 2 tia nào đối nhau.
c) Tia PN và tia PQ đối nhau.
Lưu ý: Tia MN và NM không là 2 tia đối nhau, không là 2 tia trùng nhau.
HĐ5. Hướng dẫn về nhà:( 2 phút)
- Học thuộc định nghĩa - tia gốc O; 2 tia đối nhau, 2 tia trùng nhau.
- BTVN: 23; 24 (113 - SGK) + 26; 27; 28 (99 - SBT).
- CBBS: LUYỆN TẬP V. Rút kinh nghiệm:
