Bài 32: Vùng Đông Nam Bộ (tiếp theo) Câu hỏi giữa bài (các câu hỏi trong bài học)
Câu hỏi trang 117 sgk Địa lí lớp 9: Căn cứ vào bảng 32.1, nhận xét tỉ trọng công nghiệp - xây dựng trong cơ cấu kinh tế của vùng Đông Nam Bộ và của cả nước.
Lời giải:
- Công nghiệp - xây dựng của Đông Nam Bộ chiếm tỉ trọng cao nhất với 59,3 % (năm 2002) trong cơ cấu kinh tế của vùng.
- Trong cơ cấu kinh tế cả nước, công nghiệp - xây dựng chiếm tỉ trọng cao bằng dịch vụ với 38,5% năm 2002.
-> Tỉ trọng công nghiệp - xây dựng của Đông Nam Bộ cao hơn nhiều so với cả nước.
Đông Nam Bộ có nhiều điểm du lịch nổi tiếng và hấp dẫn
Câu hỏi trang 117 sgk Địa lí lớp 9: Dựa vào hình 32.2, hãy nhận xét sự phân bố sản xuất công nghiệp ở Đông Nam Bộ.
Lời giải:
Sự phân bố sản xuất công nghiệp ở Đông Nam Bộ
- Sản xuất công nghiệp ở Đông Nam Bộ tập trung chủ yếu ở khu vực phía Nam lãnh thổ.
- Ba trung tâm công nghiệp lớn nhất là: Thành phố Hồ Chí Minh, Biên Hòa, Vũng Tàu.
+ Thành phố Hồ Chí Minh là trung tâm công nghiệp có quy mô rất lớn, cơ cấu ngành đa dạng nhất.
+ Biên Hòa và Vũng Tàu là hai trung tâm công nghiệp có quy mô lớn, cơ cấu ngành khá đa dạng, Vũng Tàu là trung tâm công nghiệp khai thác dầu khí.
+ Các trung tâm công nghiệp còn lại có quy mô vừa hoặc nhỏ, quan trọng nhất là Thủ Dầu Một.
Thành phố Biên Hòa, Đồng Nai
Câu hỏi trang 119 sgk Địa lí lớp 9: Dựa vào bảng 32.2, nhận xét tình hình phân bố cây công nghiệp lâu năm ở Đông Nam Bộ. Vì sao cây cao su được trồng nhiều nhất ở vùng này?
Lời giải:
* Tình hình phân bố cây công nghiệp lâu năm ở Đông Nam Bộ
- Cây công nghiệp lâu năm phân bố ở hầu hết các tỉnh thuộc vùng Đông Nam Bộ, trong đó tập trung nhiều nhất ở 3 tỉnh: Bình Dương, Bình Phước và Đồng Nai.
- Các cây công nghiệp lâu năm: cao su, cà phê, hồ tiêu, điều.
+ Cao su là cây trồng quan trọng và chiếm diện tích lớn nhất. Phân bố chủ yếu ở Bình Dương, Bình Phước, Đồng Nai.
+ Cây điều phân bố chủ yếu ở các tỉnh Bình Phước, Đồng Nai, Bình Dương.
+ Cà phê trồng nhiều ở Đồng Nai, Bình Phước, Bà Rịa - Vũng Tàu.
+ Hồ tiêu trồng nhiều ở Bình Phước, Bà Rịa- Vũng Tàu, Đồng Nai.
Cây điều trồng ở tinht Bình Phước
* Điều kiện để Đông Nam Bộ có diện tích cây cao su lớn nhất - Điều kiện tự nhiên
+ Địa hình và đất: có diện tích lớn đất ba dan, đất xám phân bố tập trung thành vùng lớn trên địa hình thoải.
+ Khí hậu nóng ẩm quanh năm, thời tiết ít biến động, ít gió mạnh thích hợp với điều kiện sinh thái của cây cao su.
+ Nguồn nước: thủy lợi đã được cải thiện, nổi bật là hồ Dầu Tiếng (hồ thủy lợi lớn nhất nước ta).
Một góc hồ Dầu Tiếng - Hồ nằm trên địa phận Tây Ninh, Bình Phước và Bình Dương - Điều kiện kinh tế - xã hội
+ Nguồn lao động dồi dào, nhiều kinh nghiệm trồng, chăm sóc và khai thác mủ cao su.
+ Có nhiều cơ sở chế biến sản phẩm cây cao su ở Biên Hoà, Thành phố Hồ Chí Minh.
+ Cây cao su mang lại hiệu quả kinh tế cao, thị trường tiêu thụ rộng lớn và ổn định.
+ Có chính sách khuyến khích phát triển của Nhà nước.
Câu hỏi trang 120 sgk Địa lí lớp 9: Quan sát hình 32.2, xác định vị trí hồ Dầu Tiếng, hồ thủy điện Trị An. Nêu vai trò của hai hồ chứa này đối với sự phát triển nông nghiệp của vùng Đông Nam Bộ.
Lời giải:
* Các hồ chứa nước
- Hồ Dầu Tiếng nằm ở thượng nguồn sông Sài Gòn, thuộc tỉnh Tây Ninh.
- Hồ Trị An nằm trên hệ thống sông Đồng Nai, thuộc tỉnh Đồng Nai.
* Vai trò của hai hồ chứa này đối với sự phát triển nông nghiệp - Hồ Dầu Tiếng
+ Là hồ thủy lợi xây dựng trên sông Sài Gòn, thuộc địa phận tỉnh Tây Ninh rộng 270 km2, chứa 1,5 tỉ m3 nước, lớn nhất ở nước ta hiện nay.
+ Vai trò: Đảm bảo nước tưới vào mùa khô cho hơn 170 nghìn ha đất nông nghiệp của tỉnh Tây Ninh và huyện Củ Chi (Thành phố Hồ Chí Minh), góp phần nâng cao hiệu quả sử dụng đất.
- Hồ Trị An
+ Hồ thủy điện xây dựng trên sông Đồng Nai (tỉnh Đồng Nai), vai trò chính là cung cấp nước cho nhà máy thủy điện Trị An.
+ Góp phần cung cấp nước cho sản xuất nông nghiệp của tỉnh Đồng Nai, điều tiết chế độ nước sông Đồng Nai, giảm bớt ngập úng vào mùa mưa, xâm nhập mặn vào mùa khô ở phía hạ lưu sông Đồng Nai, giúp cho sản xuất nông nghiệp được thuận lợi hơn.
Một góc hồ Trị An, Đồng Nai
Bài tập cuối bài
Bài 1 trang 120 sgk Địa lí lớp 9: Tình hình sản xuất công nghiệp ở Đông Nam Bộ thay đổi như thế nào từ sau khi đất nước thống nhất?
Lời giải:
* Trước khi đất nước thống nhất
- Chỉ có một số ngành sản xuất hàng tiêu dùng và chế biến lương thực, thực phẩm. Sản xuất phụ thuộc nước ngoài.
- Phân bố chủ yếu ở Sài Gòn - Chợ Lớn.
* Từ sau khi đất nước thống nhất
- Sản xuất công nghiệp có tốc độ tăng trưởng nhanh, chiếm tỉ trọng lớn nhất trong cơ cấu kinh tế của vùng (59,3% năm 2002), hiện nay chiếm hơn 1/2 giá trị sản xuất công nghiệp của cả nước.
- Cơ cấu ngành công nghiệp đa dạng và cân đối: bao gồm công nghiệp nặng, công nghiệp nhẹ và chế biến lương thực, thực phẩm. Đã hình thành và phát triển nhanh nhiều ngành công nghiệp hiện đại như: hóa dầu khí, điện tử, công nghệ thông tin, chế tạo máy, hóa dược...
- Phân bố công nghiệp ngày càng hợp lí hơn. Các trung tâm công nghiệp lớn của vùng là Thành phố Hồ Chí Minh, Biên Hoà, Vũng Tàu.
+ TP. Hồ Chí Minh chiếm khoảng 50% giá trị sản xuất công nghiệp của vùng.
+ Bà Rịa - Vũng Tàu là trung tâm công nghiệp khai thác dầu khí.
+ Thủ Dầu Một (Bình Dương) là trung tâm công nghiệp có sự phát triển mạnh mẽ trong các năm gần đây.
- Khó khăn: Cơ sở hạ tầng chưa đáp ứng được yêu cầu phát triển và chất lượng môi trường bị suy giảm.
Thành phố Hồ Chí Minh - Trung tâm công nghiệp phát triển năng động nhất cả nước Bài 2 trang 120 sgk Địa lí lớp 9: Nhờ những điều kiện thuận lợi nào mà Đông Nam Bộ trở thành vùng sản xuất cây công nghiệp lớn của cả nước?
Lời giải:
* Điều kiện tự nhiên
- Địa hình và đất: diện tích lớn đất badan, đất xám phân bố tập trung thành vùng lớn trên địa hình thoải thuận lợi để hình thành các vùng chuyên canh cây công nghiệp lớn.
- Khí hậu nóng ẩm quanh năm, nguồn nhiệt ẩm dồi dào.
- Nguồn nước: hệ thống sông Đồng Nai và nguồn nước ngầm cung cấp nước cho các vùng chuyên canh cây công nghiệp.
Một khúc sông Đồng Nai nhìn từ trên cao
* Điều kiện kinh tế - xã hội
- Nguồn lao động dồi dào, có nhiều kinh nghiệm trồng và chăm sóc cây công nghiệp.
- Cơ sở hạ tầng - cơ sở vật chất kĩ thuật:
+ Nhiều cơ sở chế biến, góp phần nâng cao giá trị nông sản, thúc đẩy sản xuất phát triển.
+ Hệ thống thủy lợi được đầu tư xây dựng, nổi bật là hồ Dầu Tiếng, hồ Trị An, cung cấp nước tưới cho các vùng chuyên canh cây công nghiệp.
- Thị trường tiêu thụ rộng lớn và ổn định (trong nước, nước ngoài).
- Có chính sách khuyến khích phát triển của Nhà nước.
Bài 3 trang 120 sgk Địa lí lớp 9: Dựa vào bảng số liệu:
Vẽ biểu đồ tròn thể hiện cơ cấu kinh tế của TP. Hồ Chí Minh và nêu nhận xét.
Lời giải:
* Vẽ biểu đồ
BIỂU ĐỒ THỂ HIỆN CƠ CẤU KINH TẾ TP. HỒ CHÍ MINH NĂM 2002 (%)
* Nhận xét
Cơ cấu kinh tế của TP Hồ Chí Minh:
- Khu vực dịch vụ chiếm tỉ trọng lớn nhất với 51,6%.
- Khu vực công nghiệp - xây dựng cũng chiếm tỉ trọng khá lớn 46,7%.
- Khu vực nông - lâm - ngư nghiệp chiếm tỉ trọng nhỏ nhất với 1,7%.
=> Cơ cấu GDP đã phản ánh trình độ phát triển kinh tế của TP. Hồ Chí Minh. Đây là trung tâm kinh tế lớn nhất nước ta.
