BÀI 12: NHẬT BẢN CUỐI THẾ KỶ XIX-ĐẦU THẾ KỶ XX I. CUỘC DUY TÂN MINH TRỊ.
1. Bối cảnh:
- Đến giữa thế kỉ XIX, chế độ phong kiến Nhật Bản lâm vào tình trạng khủng hoảng nghiêm trọng.
- Các nước tư bản phương Tây tìm cách “ mở cửa” Nhật Bản.
Bàn tay Perry của Mỹ vươn tới nước Nhật - Trước bối cảnh đó Nhật Bản có hai con đường lựa chọn:
+ Tiếp tục duy trì chế độ phong kiến mục nát để trở thành món mồi ngon cho thực dân phương Tây xâm lược.
+ Tiến hành canh tân để phát triển đất nước.
2. Nội dung
- Tháng 1/1868, Thiên hoàng Minh Trị đã tiến hành một loạt cải cách tiến bộ, trên nhiều lĩnh vực.
Thiên hoàng Minh Trị (Meiji)
- Về kinh tế: Thống nhất tiền tệ; Xóa bỏ độc quyền về ruộng đất của giai cấp phong kiến; Tăng cường kinh tế tư bản chủ nghĩa ở nông thôn; Xây dựng cơ sở hạ tầng.
- Về chính trị- xã hội: Bãi bỏ chế độ nông nô; Xác lập quyền thống trị của quý tộc tư sản hóa và đại tư sản; Ban hành Hiến pháp 1889, Thiết lập chế độ quân chủ lập hiến.
Lễ ban bố Hiến Pháp 1889
- Về giáo dục: Thi hành chế độ giáo dục bắt buộc, cử học sinh ưu tú du học ở phương Tây.
- Về quân sự: Được tổ chức và huấn luyện theo kiểu phương Tây, chế độ nghĩa vụ thay thế chế độ trưng binh. Công nghiệp đóng tàu, sản xuất vũ khí được chú trọng.
Nhật Hoàng quan sát cuộc tập trận của lực lượng Hải quân.
3. Kết quả.
- Tạo nên những biến đổi sâu rộng trên các lĩnh vực;
- Giúp Nhật Bản thoát khỏi nguy cơ trở thành nước thuộc địa, phát triển thành một nước tư bản công nghiệp mạnh nhất ở châu Á.
II. NHẬT BẢN CHUYỂN SANG CHỦ NGHĨA ĐẾ QUỐC.
- Cuối thế kỉ XIX - đầu thế kỉ XX Nhật chuyển sang giai đoạn Chủ nghĩa đế quốc.
Biểu hiện:
+ Xuất hiện các công ti độc quyền như Mít-xưi, Mít-su-bi-si... chi phối đời sống kinh tế, chính trị Nhật Bản.
Biểu tượng công ty Mitsubishi
+ Giới cầm quyền đã thi hành chính sách xâm lược và bành trướng.
Lược đồ đế quốc Nhật cuối thế kỉ XIX- đầu thế kỉ XX
