CỤM DANH TỪ

(1)

(2)

Tiết 44

Tiếng việt

(3)

Thánh Gióng đã nhổ …………tre bên đường để đánh giặc

CỤM

(4)

Từ “tên” trong âm Hán Việt được gọi là gì?

DANH

(5)

Tên gọi của món ăn trên là gì?

TỪ

Củ …………

(6)

CỤM DANH TỪ

(7)

Tiết 44:

Tiếng việt

(8)

CỤM DANH TỪ

I. Bài học 1. Cụm danh từ là gì?

Tiết 44:

(9)

Ngày xư a, có hai vợ chồng ông lão đánh cá

ở với nhau trong một túp lều nát trên bờ biển.

DT DT

DT

Các từ ngữ in đậm màu

đỏ trong câu trên bổ sung ý nghĩa cho những từ nào?

Những từ được bổ sung ý nghĩa : ngày, vợ chồng,

túp lều thuộc từ loại gì?

một số từ ngữ phụ thuộc

VÍ DỤ 1

ị^{Cụm danh}

từ

Danh từ

+

(10)

CỤM DANH TỪ

- Cụm danh từ là một loại tổ hợp từ do danh từ với một số từ ngữ phụ thuộc nó tạo thành.

Tiết 44:

(11)

VD2: So sánh các cách nói sau rồi rút ra nhận xét

Danh từ Cụm danh từ Bổ sung ý nghĩa cho danh từ

Túp lều Một túp lều Về số lượng

Một túp lều nát

Một túp lều nát trên bờ biển

Về số lượng, tính chất

Về số lượng, tính chất, địa điểm

Cấu tạo của cụm danh từ phức tạp hơn cấu tạo của danh từ .

Nghĩa của cụm danh từ đầy đủ hơn nghĩa của danh từ .

(12)

NHÌN HÌNH ĐOÁN CHỮ

Một học sinh giỏi Hai con trâu ấy

(13)

VD2: So sánh các cách nói sau rồi rút ra nhận xét

Danh từ Cụm danh từ Bổ sung ý nghĩa cho danh từ

Túp lều Một túp lều Về số lượng

Một túp lều nát

Một túp lều nát trên bờ biển

Về số lượng, tính chất

Về số lượng, tính chất, địa điểm

Cấu tạo của cụm danh từ phức tạp hơn cấu tạo của danh từ .

Nghĩa của cụm danh từ đầy đủ hơn nghĩa của danh từ .

(14)

CỤM DANH TỪ

- Cụm danh từ có ý nghĩa đầy đủ hơn và có cấu tạo phức tạp hơn một mình danh từ, nhưng hoạt

- Cụm danh từ là một loại tổ hợp từ do danh từ với một số từ ngữ phụ thuộc nó tạo thành.

động trong câu giống như một danh từ.

Tiết 44:

(15)

CỤM DANH TỪ

2. Cấu tạo của cụm danh từ

Tiết 44:

(16)

CỤM DANH TỪ

Tiết 44:

(17)

Vớ dụ 3:

Vua sai ban cho làng ấy ba thúng gạo nếp với ba con trâu đực, ra lệnh phải nuôi làm sao cho ba con trâu ấy đẻ thành chín con, hẹn năm sau

phải đem nộp đủ, nếu không thì cả làng phải tội.

Vớ dụ 3:

Vua sai ban cho làng ấy ba thúng gạo nếp với ba con trâu đực, ra lệnh phải nuôi làm sao cho ba con trâu ấy đẻ thành chín con, hẹn năm sau phải đem nộp đủ, nếu không thì cả làng phải tội.

(18)

làng ba ba làng

thúng con con con

năm cả

gạo nếp trâu đực trâu chín sau

ấy

ấy ; ; ;

;

; ba

Phần tr ước Phần trung tâm Phần sau

t₂ t₁ T₁ T₂ s₁ s₂

? Hãy cho biết cấu tạo đầy đủ của một cụm danh từ gồm mấy phần ? Đó là những phần nào ?

Bổ sung ý nghĩa về số và l

ượng

Danh từ chỉ

đơn vị

Danh từ chỉ sự vật

Chỉ đặc điểm, tớnh chất của sự vật

Xác định vị trí của sự vật

(19)

Cấu tạo đầy đủ của một cụm danh từ gồm 3 phần:

Phần trước Phần trung tõm Phần sau

t₂ t₁ T₁ T₂ s₁ s₂

Tổng

lượng Số và

lượng Danh từ

chỉ đơn vị Danh từ

chỉ sự vật Đặc điểm tớnh

chất Vị trớ

toàn thể tất cả

toàn bộ…

Mọi, cỏc, mỗi, hai,

ba, …

này, ấy, kia, nọ

…

Tất cả những em học sinh chăm ngoan ấy

(20)

CỤM DANH TỪ

Cấu tạo đầy đủ của cụm danh từ gồm ba phần:

Phần trước: bổ sung cho danh từ các ý nghĩa về số và lượng.

- Phần trung tâm: luôn là danh từ.

- Phần sau: nêu lên đặc điểm của sự vật mà danh từ biểu thị hoặc xác định vị trí của sự vật ấy trong không gian hay thời gian.

- Phần trung tâm:

luôn là danh từ.

Tiết 44:

(21)

- Phần trước: b sung cho danh t các ý nghĩa ổ ừ về số lượng.

- Phần trung tâm: luốn là danh t .ừ

- Phần sau: nều lền đ c đi m c a s v t mà ặ ể ủ ự ậ

danh t bi u th ho c xác đ nh v trí c a s v t ừ ể ị ặ ị ị ủ ự ậ ấy trong khống gian hay th i gian.ờ

(22)

• Phần trước: bổ sung cho danh từ các ý nghĩa về số và lượng.

• Phần trung tâm: luôn là danh từ.

• Phần sau: nêu lên đặc điểm của sự vật mà danh từ biểu thị hoặc xác định vị trí của sự vật ấy trong không gian hay thời gian.

(23)

- Phần trước: bổ sung cho danh từ các ý nghĩa về số và lượng.

- Phần trung tâm: luôn là danh từ.

- Phần sau: nêu lên đặc điểm của sự vật mà danh từ biểu thị hoặc xác định vị trí của sự vật ấy trong không gian hay thời gian.

(24)

Phần tr ước Phần trung tâm Phần sau

t₂ t₁ T₁ T₂ s₁ s₂

làng ba

ba ba

làng thúng

con con con

năm cả

gạo nếp

trâu trâu

đực

chín

sau

ấy . ấy

Em có nhận xét gì về cấu tạo của các cụm danh từ : làng ấy, chín con, năm sau, cả làng ?

- Cụm danh từ: Làng ấy , năm sau : chỉ có phần trung tâm và phần phụ sau.

- Cụm danh từ: Cả làng, chín con : chỉ có phần phụ trư ớc và phần trung tâm.

(25)

Lưu ý:

Cấu tạo của cụm danh từ có thể có đầy đủ cả ba phần, có thể vắng phần trước hoặc phần sau, nhưng phần trung tâm bao giờ cũng phải có.

(26)

CỤM DANH TỪ

II. Luyện tập

Tiết 44:

(27)

BÀI TẬP 1:

Tìm các cụm danh từ trong những câu sau:

a. Vua cha yêu thương Mị Nương hết mực, muốn kén cho con một người chồng thật xứng đáng.

(Theo Sơn Tinh, Thủy Tinh)

b. Gia tài chỉ có một lưỡi búa của cha để lại.

(Thạch Sanh)

c. Đại bàng nguyên là một con yêu tinh ở trên núi, có nhiều phép lạ.

(Thạch Sanh)

một người chồng thật xứng đáng.

một lưỡi búa của cha để lại

c. Đại bàng nguyên là một con yêu tinh ở trên núi, có nhiều phép lạ.

(28)

BÀI TẬP 2: Chép các cụm danh từ nói trên vào mô hình cụm danh từ:

- một người chồng thật xứng đáng - một lưỡi búa của cha để lại

- một con yêu tinh ở trên núi, có nhiều phép lạ

PHẦN TRƯỚC PHẦN TRUNG TÂM PHẦN SAU

t2 t1 T1 T2 S1 S2

một chồng

thật xứng

đáng

một lưỡi búa của

cha để lại

một con yêu tinh

ở trên núi, có

nhiều phép lạ người

(29)

BÀI TẬP 3: T×m c¸c phô ng÷ thÝch hîp ®iÒn vµo chç trèng trong phÇn trÝch sau:

Khi kÐo l ưới lªn, thÊy n»ng nÆng, Lª ThËn ch¾c mÈm ® ược mÎ c¸ to. Như ng khi thß tay vµo b¾t c¸, chµng chØ thÊy cã mét thanh s¾t. Chµng vøt lu«n thanh s¾t …………xuèng nư íc, råi l¹i th¶ lư íi ë mét chç kh¸c.

LÇn thø hai cÊt l ưới lªn còng thÊy nÆng tay, ThËn kh«ng ngê thanh s¾t …… …………. l¹i chui vµo lưới m×nh. Chµng l¹i nÐm nã xuèng s«ng. LÇn thø ba, vÉn thanh s¾t ………m¾c vµo l ưới.

(Sù tÝch Hå G ươm) C,

ò

võa råi Êy

(30)

T H N

Ừ M D

C Ụ

A

TRỊ CHƠI Ơ CHỮ

1 2 3 4 5 6 7 8

*

P H Ụ N G Ữ

C H Ủ N G Ữ

T R U N G T Â M

D A N H T Ừ

S Ố L Ư Ợ N G

S Ự V Ậ T

T Ự N H I Ê N

B A P H Ầ N

C Ụ M D A N H T Ừ

Cấu tạo đầy đủ nhất của cụm danh từ gồm cĩ mấy phần?Phần trước và phần sau của cụm danh từ được gọi là gì?

Cụm danh từ “quả na này” trong câu “Quả na này đang mở mắt.” được giữ chức vụ ngữ pháp gì? Trong cụm danh từ phần nào là quan trọng nhất?Cụm danh từ do từ loại nào đảm nhiệm chính?

Phần trước 1 (t1) thường bổ sung ý nghĩa cho danh từ về mặt nào?

Phần trung tâm 2 (T2) thường do danh từ nào đảm nhiệm?

Các từ “con, cái, chiếc, quyển” thuộc loại danh từ

chỉ đơn vị...? Đây là tên gọi của một tổ hợp từ do danh từ và một số từ ngữ phụ thuộc tạo thành?

(31)

Bài tập vận dụng:

K cho ngể ười thấn nghe m t cấu chuy n, trong ộ ệ đó nều lền sự việc làm thay đổi suy nghĩ/ nhận thức của em về một người bạn. Cấn s d ng các ử ụ c m danh t trong khi nói.ụ ừ

(32)

H íng dÉn vÒ nhµ

- Hoµn thµnh c¸c bµi tËp.

- Chu n b bµi : ẩ ị Chân, Tay, Tai, Mắt, Miệng.



(33)