2 A.YÊU CẦU CHUNG
- Giám khảo phải nắm được nội dung trình bày trong bài làm của học sinh để đánh giá chính xác, tránh đếm ý cho điểm. Vận dụng linh hoạt Hướng dẫn chấm, sử dụng nhiều mức điểm một cách hợp lí, khuyến khích những bài viết có cảm xúc, sáng tạo.
- Học sinh có thể làm bài theo nhiều cách nhưng nếu đáp ứng những yêu cầu cơ bản của đề, diễn đạt tốt vẫn cho đủ điểm.
- Điểm toàn bài thi cho lẻ đến 0,5 điểm.
B. YÊU CẦU CỤ THỂ
Câu Yêu cầu cần đạt Điểm
Câu 1 Trường THPT Chuyên Thái Nguyên, tỉnh Thái Nguyên
“Chúng ta hãy cố gắng để chỉ chết một lần thôi.”
(Cantauzene)
Anh/chị suy nghĩ như thế nào về ý kiến trên?
8,0
I. Yêu cầu về kĩ năng: cần xác định đây là đề nghị luận về một tư tưởng đạo lý. Học sinh có thể lựa chọn kiểu bài và vận dụng những thao tác lập luận phù hợp, nhuần nhuyễn, huy động được các dẫn chứng trong đời sống để làm sáng tỏ nội dung đề yêu cầu. Diễn đạt lưu loát, trình bày khoa học, không mắc lỗi chính tả, dùng từ, đặt câu....
II. Yêu cầu về kiến thức: Học sinh có nhiều cách trình bày khác nhau, song cần làm rõ những nội dung cơ bản sau.
1. Giải thích
- Theo nghĩa thông thường, chết là trạng thái cơ thể con người dừng lại mọi hoạt động. Đã sinh ra trong cõi đời, không ai thoát khỏi cái chết, đó chính là cái “chết một lần” mà không người nào tránh được.
- Bên cạnh cái chết thể xác ấy, còn có những cái chết về tinh thần, về thanh danh, chết khi còn đang sống (khi con người không có lý tưởng, ước mơ, chán nản, buông xuôi trước hoàn cảnh khó khăn, khi tâm hồn vô cảm, khi đồng loại chối bỏ xa lánh vì có những việc làm trái lương tâm…)
-> Câu nói khuyên chúng ta luôn nỗ lực cố gắng để không rơi vào những cái chết về tinh thần.
2. Bình luận, chứng minh: Câu nói trên là một ý kiến đúng đắn, tích cực, một lời khuyên bổ ích và là phương châm sống cần ghi nhớ đối với chúng ta.
1,5
4,5 TRẠI HÈ HÙNG VƯƠNG LẦN THỨ XIII
TUYÊN QUANG 2017
HƯỚNG DẪN CHẤM ĐỀ THI OLYMPIC MÔN NGỮ VĂN, LỚP 10
Ngày thi: 29 tháng 7 năm 2017
Thời gian làm bài:180 phút (không kể thời gian giao đề) (Hướng dẫn chấm có 03 trang)
ĐỀ CHÍNH THỨC
3 - Sự cố gắng để “chỉ chết một lần thôi” là điều cần thiết đối với tất cả mọi
người. Mỗi cá nhân chỉ một lần được sống nên cần phấn đấu, rèn luyện để cuộc đời có ý nghĩa, khi nhắm mắt xuôi tay có thể mỉm cười thanh thản (Dẫn chứng – Phân tích)
- Chết khi còn đang sống là điều đáng sợ và đáng tiếc, cuộc đời con người uổng phí, bị xã hội cười chê khinh bỉ (Dẫn chứng – Phân tích) 3. Bài học nhận thức, hành động.
- Mỗi người cần biết trân trọng cuộc sống hiện tại của mình, cố gắng tạo dựng một cuộc đời có ích, có ý nghĩa. Muốn “chỉ chết một lần” thì phải không ngừng tu dưỡng rèn luyện, mở rộng trái tim để cho và nhận, yêu thương, có bản lĩnh vững vàng trước những chông gai thử thách của cuộc đời…
- Liên hệ với xã hội hiện nay, phê phán những kẻ “chết trong khi còn đang sống”, sống vô cảm, buông thả, làm những điều trái lương tâm, vô đạo đức…
- Suy nghĩ của bản thân (HS viết bằng sự trải nghiệm, giàu cảm xúc)
2,0
Câu 2 Trường THPT Chuyên Bắc Giang, tỉnh Bắc Giang 12,0 GS Trần Đình Sử cho rằng: “Hình tượng nghệ thuật là tiêu điểm sáng
tạo của nhà văn, làm cho văn bản ngôn từ trở thành tác phẩm nghệ thuật”.
(Trích: Trần Đình Sử tuyển tập, tập 2 (2005), NXB Giáo dục, trang 262) Hiểu ý kiến trên như thế nào? Hãy làm sáng tỏ qua một tác phẩm văn học lớp 10 mà anh/chị tâm đắc.
I.Yêu cầu về kĩ năng
- Học sinh biết cách làm bài nghị luận về một ý kiến bàn về văn học, trên cơ sở vận dụng được kiến thức lí luận, kiến thức đọc hiểu tác phẩm và những thao tác lập luận cần thiết.
- Bố cục bài viết rõ ràng, khoa học, lập luận chặt chẽ, thuyết phục, hành văn trong sáng, giàu cảm xúc, hình ảnh. Không mắc lỗi diễn đạt, lỗi chính tả, trình bày...
II.Yêu cầu về kiến thức. Học sinh có thể giải quyết vấn đề theo nhiều hướng nhưng cần đảm bảo các ý cơ bản sau:
1. Giải thích
* Cắt nghĩa
- Hình tượng nghệ thuật: sản phẩm của phương thức chiếm lĩnh, thể hiện và tái tạo hiện thực theo quy luật của tưởng tượng, hư cấu nghệ thuật.
- Tiêu điểm sáng tạo: nơi tập trung cao độ dụng công nghệ thuật và ý đồ sáng tạo của nhà văn.
=> Ý kiến đặt ra vấn đề: tầm quan trọng của hình tượng nghệ thuật trong việc tạo nên tác phẩm văn học.
* Lí giải vì sao?
- Đặc trưng của văn học:
+ Văn học phản ánh thế giới thông qua hình tượng nghệ thuật. Nói cách khác, hình tượng nghệ thuật chính là các khách thể của đời sống được nghệ sĩ tái hiện bằng tưởng tượng sáng tạo trong những tác phẩm nghệ thuật.
1,5
2,5
4 + Chất liệu của văn học là ngôn từ, nhưng là ngôn từ mang tính nghệ
thuật. Văn bản ngôn từ chỉ trở thành tác phẩm khi nó xây dựng được hình tượng nghệ thuật cụ thể, sinh động.
- Đặc trưng của hình tượng:
+ Không phải là sự sao chép y nguyên cuộc sống mà là sự tái hiện có chọn lọc, sáng tạo, thông qua trí tưởng tượng và tài năng của người nghệ sĩ. Vì thế, hình tượng nghệ thuật vừa có giá trị cụ thể lại vừa có khả năng khái quát và mang tính đa nghĩa.
+ Hình tượng nghệ thuật là một phương tiện giao tiếp đặc biệt, là một thế giới “biết nói” thông qua chi tiết, cảnh vật, con người...., nhà văn truyền cho người đọc cách nhìn, cách nghĩ về cuộc đời, con người, gợi lên một cách hiểu, một quan niệm về cuộc sống.
=> Hình tượng nghệ thuật có vai trò đặc biệt quan trọng trong việc tạo nên ý nghĩa, giá trị văn bản. Làm cho văn bản ngôn từ trở thành thành tác phẩm nghệ thuật thực sự.
2. Chứng minh:
- HS có thể tùy ý lựa chọn một tác phẩm tâm đắc như: Thuật hoài – Phạm Ngũ Lão, Cảm hoài – Đặng Dung, Bạch Đằng giang phú – Trương Hán Siêu, Cảnh ngày hè – Nguyễn Trãi, Đọc Tiểu Thanh Kí – Nguyễn Du....
- Dù chọn tác phẩm nào, HS cũng cần làm rõ những ý sau:
+ Hình tượng nghệ thuật được xây dựng trong tác phẩm là hình tượng nào?
+ Tác giả đã xây dựng hình tượng nghệ thuật ấy như thế nào? Bằng cách nào?
+ Ý nghĩa của hình tượng nghệ thuật?
6,0
3. Bàn luận, mở rộng, nâng cao: Ý kiến trên hoàn toàn đúng đặt ra yêu cầu đối với người sáng tác và độc giả.
- Người sáng tác: phải có khả năng quan sát, tưởng tượng, sáng tạo để xây dựng hình tượng song cũng đồng thời phải có tư tưởng, tình cảm, cảm xúc sâu sắc để làm cho hình tượng có chiều sâu.
- Nhà văn, nhà thơ dụng công xây dựng hình tượng nghệ thuật nhưng độc giả cũng phải bồi đắp tâm hồn, năng lực đọc của mình để cảm nhận và hiểu hình tượng, có như vậy văn bản ngôn từ mới thực sự có giá trị như một tác phẩm văn học.
2.0
