Bài giảng điện tử dạy online môn Vật lí lớp 8 (Tiết 23)

(1)

ChươngII:

NHIỆT HỌC

(2)

ChươngII: NHIỆT HỌC

Tiết 23:

CẤU TẠO CHẤT

A. Các chất được cấu tạo như thế nào.

(3)

Rượu Nước

V_rượu = 50cm³ V_nước = 50cm³ V_rượu + V_nước= 100cm³

Tại sao thể tích hỗn hợp

lại nhỏ hơn 100cm³?

100

60 40 20 80

0

100

60 40 20 80

0

Đổ 50cm³ rượu vào 50cm³ nước ta sẽ thu được hổn hợp nước rượu có thể tích bằng bao nhiêu?

100

60 40 20 80

0

95cm³

(4)

Tiết 23: CẤU TẠO CHẤT?

Vào thời điểm nào người ta đã nghĩ rằng mọi vật không liền một khối?

2.Vậy đến khi nào mới chứng minh được các chất được cấu tạo từ các hạt riêng biệt?

I. Các chất có được cấu tạo từ các hạt riêng biệt không?

Vậy tại sao các vật lại trông có vẻ như liền một khối?

1. Cách đây trên hai nghìn năm, người ta đã nghĩ rằng vật chất không liền một khối mà được cấu tạo từ các hạt riêng biệt rất nhỏ, mắt thường không thể nhìn thấy được. Tuy nhiên người ta không làm cách nào chứng minh được ý nghĩ của mình là đúng.

2. Mãi đến đầu thế kỉ XX con người mới chứng minh được các chất đều được cấu tạo từ các hạt riêng biệt.

3. Những hạt riêng biệt đó được gọi là gì? 3. Những hạt riêng biệt này được gọi là nguyên tử. Các nguyên tử kết hợp lại gọi là phân tử.

(5)

I. Các chất có được cấu tạo từ các hạt riêng biệt không?

Vậy tại sao các vật lại trông có vẻ như liền một khối?

Vì các nguyên tử, phân tử có cấu tạo từ các hạt vô cùng nhỏ bé

mà mắt thường không thể nhìn thấy được, nên các chất

nhìn có vẻ như liền một khối!

Tiết 23: CÁC CHẤT ĐƯỢC CẤU TẠO NHƯ THẾ NÀO?

(6)

I. Các chất có được cấu tạo từ các hạt riêng biệt không?

Nguyên tử Sắt Nguyên tử Silic

Kính hiển vi hiện đại

(7)

* Nếu tưởng tượng mỗi vật đều lớn gấp một triệu lần, nghĩa là một con muỗi trở thành một con vật khổng lồ dài tới 10km thì kích thước mỗi phân tử vẫn chưa lớn bằng một dấu chấm (.).

2

* Khối lượng của trái đất lớn hơn khối lượng của quả cam bao nhiêu lần thì khối lượng của quả cam lớn hơn khối lượng của phân tử hiđrô bấy nhiêu lần.

m_{trái đất} = 5,9.10²⁴kg m_{quả cam} ≈ 0,15kg.

m_{trái đất}≈ 39.10²⁴m_{quả cam} m_{quả cam} ≈ 39.10²⁴m_H

* Nếu xếp một triệu phân tử nước nối liền nhau thành một hàng thì cũng chưa dài đến 2cm.

(8)

Nguyên tử và phân tử đều vô cùng nhỏ bé!

H H

6.10²⁴Kg

0,3Kg

Phân tử Hidrô

I. CÁC CHẤT CÓ ĐƯỢC CẤU TẠO TỪ NHỮNG HẠT RIÊNG BIỆT KHÔNG?

(9)

H H

1000.000

10 Km

1000.000

Dấu chấm(.)

Nguyên tử và phân tử đều vô cùng nhỏ bé!

(10)

Kính hiển vi hiện đại

Ảnh chụp các nguyên tử Silic qua kính hiển vi hiện đại

NGUYÊN TỬ SILIC

(11)

III. Vận dụng

NGUYÊN TỬ SILIC

(12)

Nguyên tử đồng

(13)

Phân tử nước

(14)

Phân tử muối ăn

(15)

- Các chất được cấu tạo từ các hạt riêng biệt gọi là nguyên tử - Các nguyên tử hợp lại gọi là phân tử.

(16)

II. Giữa các phân tử có khoảng cách không?

1. Thí nghiệm mô hình

- Một bình chia độ đựng 50cm³ cát.

- Một bình chia độ đựng 50cm³ ngô.

- Đổ 50cm³ cát vào 50cm³ ngô rồi lắc nhẹ.

100

60 40 20 80

0 100

60 40 20 80

0

100

60 40 20 80

0

Cát Ngô

(17)

II. Giữa các hạt có khoảng cách không?

* Vì giữa các hạt ngô có khoảng cách nên khi đổ cát vào ngô, các hạt cát đã xen vào những khoảng cách này làm cho thể tích của hỗn hợp nhỏ hơn tổng thể tích của cát và ngô.

C1: Hãy lấy 50cm³cát đổ vào vào 50cm³ ngô rồi lắc nhẹ xem có được 100cm³ hỗn hợp ngô và cát không? Hãy giải thích tại sao?

C1: * Thể tích hỗn hợp nhỏ hơn 100cm³. Tiết 23: CẤU TẠO CHẤT?

(18)

1. Thí nghiệm mô hình.

2. Giữa các nguyên tử, phân tử có khoảng cách.

C2: Từ thí nghiệm mô hình, vận dụng để giải thích sự hụt thể tích trong thí nghiệm trộn rượu với nước?

C2: Giữa các phân tử nước cũng như các phân tử rượu đều có khoảng cách. Khi trộn rượu với nước, các phân tử rượu đã xen kẽ vào khoảng cách giữa các phân tử nước và ngược lại. Vì thế mà thể tích hổn hợp rượu -nước giảm.

Kết luận: Giữa các phân tử, nguyên tử có khoảng cách.Vậy giữa các phân tử, nguyên tử có khoảng cách không?

(19)

2. Giữa các nguyên tử, phân tử có khoảng cách



Khoảng cách giữa các phân tử ở ba thể

Thể rắn Thể lỏng Thể khí

(20)

- Giữa các nguyên tử, phân tử có khoảng cách.

III. Vận dụng.

- Các chất được cấu tạo từ các hạt riêng biệt gọi là nguyên tử - Các nguyên tử hợp lại gọi là phân tử.

Kết luận

A. Các chất được cấu tạo như thế nào.

(21)

III. Vận dụng

C3: Tại sao khi thả một cục đường vào một cốc nước rồi khuấy lên, đường

tan và nước có vị ngọt?



C3: Vì khi khuấy lên, các phân tử đường xen vào khoảng cách giữa các phân tử nước cũng như các phân tử nước xen vào khoảng cách giữa các phân tử đường làm cho nước thấy vị ngọt.

(22)

Quả bóng cao su

Quả bóng bay

C4: Vì thành quả bóng được cấu tạo từ các phân tử cao su, giữa chúng có khoảng cách. Các phân tử không khí ở trong bóng có thể chui qua các khoảng cách này mà ra ngoài làm cho bóng xẹp dần.

Tại sao quả bóng cao su hay quả bóng bay bơm căng, dù có buộc thật chặt cũng cứ ngày một xẹp dần?

Trả lời Câu C₄

(23)

C5: Cá muốn sống được phải có không khí, nhưng ta vẫn thấy cá vẫn sống

được trong nước?

C5: Vì giữa các phân tử nước có khoảng cách nên các phân tử không khí xen vào khoảng cách giữa các phân tử nước, nhờ đó cá có thể sống được.

(24)

N G U Y Ê N T Ử 1

M Ô H Ì N H

I

R Ê N G B I Ệ T

H

T EÂ T Í C H

I Í

K N H H I Ể N V

H H

K O Ả N G C Á C

T Ấ

C U T Ạ O C H Ấ

2 3 4 5

6 7 8

H

P Â N T Ử

Bài h c hôm nay nghiên c u vấn đê gì ? ọ ứ

D ng c dùng đ quan sát cấu t o c a các chất là gì ? M t nhóm các nguyên t kêt h p l i t o thành? ụKhi tr n hô%n h p gi a rộ ụộ ểợ ữ ửượu vào nạợ ạ ạướủ c đ i lạ ượng nào b ị thiêu h t ?ụ

Các chất đ H t chất nh nhất trong t nhiên g i là gì? Thí nghi m tr n hô%n h p ngô và cát g i là gì? Gi a các nguyên t , phấn t có đ c đi m gìạữ ượệc cấu t o t nh ng h t nh thê nào ? ỏ ộạ ửừ ợữ ựửạ ặưọ ọể

8 10 10 6 7 9 10 6

Chìa khoá

N H I Ệ T H Ọ C

(25)

I. Thí nghiêm Braonơ Hãy đọc thông tin mở đầu

trong SGK , minh họa này cho ta biết gì?

Minh họa này cho ta biết một

trong những tính chất quan trọng nhất của

nguyên tử, phân tử.

Tiết 23: CẤU TẠO CHẤT?

(26)

I. Thí nghiêm Braonơ Đọc nội dung thí nghiệm Bơ-Rao trong SGK và cho biết hiện tượng xảy ra?

Hãy giải thích sự chuyển động của các hạt phấn hoa bằng cách dùng sự tương tự giữa chuyển động của các hạt phấn hoa và của quả bóng ?

HẠT PHẤN

HOA

Sự va chạm của các phân tử nước vào hạt phấn hoa

C1 : Quả bĩng tương tự với hạt nào trong thí nghiệm của Bơ-rao ?

Quả bĩng tương tự hạt phấn hoa.

C2 : Các học sinh tương tự với những hạt nào trong thí nghiệm của Bơ-rao ?

Các học sinh tương tự với các phân tử nước.

II. Các nguyên tử-Phân tử chuyển động khơng ngừng

(27)

I. Thí nghiêm Braonơ

Đọc nội dung thí nghiệm Bơ-Rao trong SGK và cho biết hiện tượng xảy ra?

Sự va chạm của các phân tử nước vào hạt phấn hoa

II. Các nguyên tử-Phân tử chuyển động không ngừng

* Các nguyên tử-Phân tử chuyển động không ngừng.

C3 : Tại sao các phân tử

nước có thể làm cho các hạt phấn hoa chuyển động ?

Nguyên nhân là do các phân tử nước không

đứng yên mà chuyển

động không ngừng. Trong khi chuyển động các phân tử nước va chạm vào các hạt phấn hoa từ nhiều

phía, các va chạm này

không cân bằng nhau làm cho các hạt phấn hoa

chuyển động hỗn độn không ngừng.

(28)

äc nĐ ội dung thí nghiệm B -Rao trong SGK ơ và cho biết hiện tượng xảy ra?

Nhiệt độ càng cao thì các nguyên tử, phân tử chuyển động càng nhanh

Đọc và tìm hiểu sự liên quan của sự chuyển động phân tử và nhiệt độ ?

III. Chuyển động phân tử và nhiệt độ:

Nhiệt độ càng cao thì các nguyên tử, phân tử chuyển động càng nhanh

Nhiệt độ càng cao thì các hạt( nguyên tử, phân tử) chuyển động càng nhanh.

Chuyển động này gọi là chuyển động nhiệt.

(29)

II. Các nguyên tử-Phân tử chuyển động không ngừng

Các nguyên tử-Phân tử chuyển động không ngừng.

III. Chuyển động phân tử và nhiệt độ:

Nhiệt độ càng cao thì các nguyên tử, phân tử chuyển động càng nhanh

IV. Vận dụng

I II III IV V

Trở lại Vật lý 8

C₄ Đổ nhẹ nước vào bình

đựng dung dịch đồng sunfat màu xanh

Hiện tượng phân tử các chất tự hoà lẫn vào nhau gọi là hiện tượng khuếch tán

(30)

IV. Vận dụng.

Hiện tượng phân tử các

chất tự hoà lẫn vào nhau gọi là hiện tượng khuếch tán

Hãy dùng những hiểu biết của mình để giải thích hiện tượng khuếch tán trên ?

Các phân tử nước và đồng sunfat đều chuyển động không ngừng về mọi phía, nên các phân tử đồng

sunfat có thể chuyển động lên trên, xen vào khoảng cách giữa các phân tử

nước và các phân tử nước có thể chuyển động xuống dưới, xen vào khoảng cách giữa các phân tử đồng

sunfat.

(31)

- Các nguyên tử-Phân tử chuyển động không ngừng.

- Nhiệt độ càng cao thì các nguyên tử, phân tử chuyển động càng nhanh

Kết luận

- Giữa các nguyên tử, phân tử có khoảng cách.

- Các chất được cấu tạo từ các hạt riêng biệt gọi là nguyên tử - Các nguyên tử hợp lại gọi là phân tử.

(32)