Bài 10: Thiên nhiên nhiệt đới ẩm gió mùa (tiếp theo)
Câu hỏi trang 45 sgk Địa Lí 12: Vì sao địa hình đồi núi nước ta bị xâm thực mạnh?
Trả lời
Địa hình đồi núi nước ta bị xâm thực mạnh do: Khí hậu nhiệt đới ẩm gió mùa với đặc trưng nhiệt độ cao, biên độ nhiệt lớn, độ ẩm lớn, mưa nhiều tập trung theo mùa đẩy nhanh các quá trình phong hóa, bóc mòn nhất là ở những dốc mất lớp phủ thực vật.
Hình 10.1. Hình ảnh địa hình bị xâm thực.
Câu hỏi trang 45 sgk Địa Lí 12: Nêu ảnh hưởng của địa hình xâm thực, bồi tụ mạnh đến việc sử dụng đất ở nước ta.
Trả lời
Ảnh hưởng của đại hình xâm thực, bồi tụ mạnh đến việc sử dụng đất ở nước ta:
+ Tích cực: Diện tích đồng bằng châu thổ rộng lớn, hằng năm được bồi đắp phù sa thuận lợi cho phát triển nông nghiệp nhất là trồng cây lúa nước.
+ Tiêu cực: đất bị bào mòn rửa rôi, bị ôxi hóa, bạc màu nhiều nơi chỉ còn trơ sỏi đá khó khan cho sử dụng.
Hình 10.2. Quá trình bồi tích ở Đồng bằng sông Cửu Long
Câu hỏi trang 46 sgk Địa Lí 12: Vì sao sông ngòi nước ta có đặc điểm nêu trên?
Trả lời
Sông ngòi nước ta có những đặc điểm mạng lưới dày đặc, nhiều nước, giàu phù sa, chế độ nước theo mùa do
- Khí hậu mưa nhiều mư tập trung theo mùa trên địa hình đồi núi chiếm phần lớn diện tích và bị cắt xẻ mạnh, sườn dốc lớn nên mạng lưới sông ngòi dày đặc, nhiều nước, giàu phù sa.
- Chế độ nước theo mùa do nguồn cung cấp nước chủ yếu cho sông ngòi nước ta là nước mưa trong khi đó chế độ mưa của nước ta phân mùa vì vậy mùa lũ trùng với mùa mưa và mùa cạn trùng với màu khô của khí hậu.
- Chế độ mưa thất thường làm chế độ dòng chảy cũng thất thường.
Hình 10.3. Bản đồ sông ngòi Việt Nam.
Câu hỏi trang 46 sgk Địa Lí 12: Đất feralit có đặc tính gì và ảnh hưởng như thế nào đến việc sử dụng đất trong trồng trọt?
Trả lời
- Đặc tính của đất feralit:
+ Đất chua, nghèo mùn, nghèo chất dinh dưỡng.
+ Đất có màu đỏ vàng do có nhiều hợp chất sắt, nhôm. Các hợp chất nầy thường tích tụ thành kết von hoặc đá ong nằm cách mặt đất khá sâu (0,5-1m). Khi đá ong bị mất lớp che phủ và lộ ra ngoài sẽ khô cứng lại.
- Ảnh hưởng của đất feralit đến việc sử dụng đất trong trồng trọt:
+ Thích hợp cho việc phát triển một số loại cây công nghiệp, đặc biệt là cây công nghiệp lâu năm và một số loại cây ăn quả, phát triển đồng cỏ để chăn nuôi và trồng rừng.
+ Do đất feralit chua và nghèo chất dinh dưỡng nên trong quá trình trồng trọt phải luôn chú ý cải tạo đất.
+ Phần lớn đất feralit phân bố ở địa hình cao nên rất dễ bị xói mòn, vì vậy trong quá trình sản xuất cần có biện pháp thích hợp để bảo vệ đất.
Hình 10.4. Đất feralit trên đá badan ở vùng Tây Nguyên
Câu 1 trang 47 sgk Địa Lí 12: Hãy nêu biểu hiện của thiên nhiên nhiệt đới ẩm gió mùa qua các thành phần địa hình, sông ngòi ở nước ta.
Trả lời:
Biểu hiện của thiên nhiên nhiệt đới ẩm gió mùa qua các thành phần
* Địa hình
- Xâm thực mạnh ở miền đồi núi:
+ trên các sườn đất dốc, mất lớp phủ thực vật, bè mặt địa hình bị cắt xẻ, đất bị xói mòn, rửa trôi, nhiều nơi trơ sỏi đá, hiện tượng đá lở, đất trượt.
+ vùng núi đá vôi hình thành địa hình cacxto.
- Bồi tụ mạnh ở đồng bằng: sự bồi tụ mở mnag nhanh chóng các đồng bằng hạ lưu sông. Rìa phía đông nam các ĐBSH và phía tây nam ĐBSCL hằng năm lấn ra biển từ vài chục đến hàng trăm mét.
-> xâm thực-bồi tụ là quá trình chính trong hình thành và biến đổi địa hình Việt Nam.
* Sông ngòi
- Mạng lưới sông ngòi dày đặc: 2360 con sông có độ dài trên 10km.
- Sông ngòi nhiều nước giàu phù sa: tổng lượng nước 839 tỉ m3/năm, tổng phù sa là: 200 triệu tấn/năm.
- Chế độ nước theo mùa: mùa lũ-mùa cạn.
Hình 10.5. Biều đồ phân bố dòng chảy trên lưu vực sông Hồng.
Câu 2 trang 47 sgk Địa Lí 12: Thiên nhiên nhiệt đới ăm gió mùa biểu hiện qua các thành phần đất, sinh vật và cảnh quan thiên nhiên như thế nào?
Trả lời:
Thiên nhiên nhiệt đới ăm gió mùa biểu hiện qua các thành phần đất, sinh vật và cảnh quan thiên nhiên
* Đất
- Nhiệt cao đẩy mạnh quá trình phong hóa diễn ra mạnh mẽ -> lớp đất dày
- Mưa lớn mưa tập trung theo mùa -> rửa trôi các các bazo dễ tan, tích tụ các oxit fe -> đất chua và có màu đỏ vàng
-> Đất feralit là đất chính ở vùng đồi núi nước ta.
* Sinh vật và cảnh quan thiên nhiên
- Hệ sinh thái rừng nguyên sinh đặc trưng là rừng nhiệt đới ẩm lá rộng thường xanh.
- Hiện nay, phổ biến là rừng thứ sinh biến dạng: rừng gió mùa thường xanh, rừng gió màu nửa rụng lá, rừng thưa khô, xa van, bụi gai hạn nhiệt đới.
- Sinh vật: thành phần các loài nhiệt đới chiếm ưu thế.
-> Hệ sinh thái rừng nhiệt đới ẩm gió mùa phát triển trên đất feralit là cảnh quan tiêu biểu cho nhiên nhiên nhiệt đới ẩm gió mùa ở nước ta.
Hình 10.6. Hệ sinh thái rừng nhiệt đới ẩm lá rộng thường xanh -Vườn Quốc Gia Chư Yang Sin.
Câu 3 trang 47 sgk Địa Lí 12: Hãy nêu ảnh hưởng của thiên nhiên nhiệt đới ẩm gió mùa đến hoạt động sản xuất và đời sống.
Trả lời:
Ảnh hưởng của thiên nhiên nhiệt đới ẩm gió màu đến hoạt động sản xuất và đời sống
a) Ảnh hưởng đến sản xuất nông nghiệp
- Thuận lợi: Phát triển nền nông nghiệp nhiệt đới (lúa nước), tăng vụ, đa dạng hóa cây trồng, vật nuôi.
- Khó khăn: tính thất thường, thiên tai, sau bệnh phát triển, thiếu nước vào màu khô ảnh hưởng đến sản xuất nông nghiệp.
b) Ảnh hưởng đến các hoạt động sản xuất khác và đời sống
- Thuận lợi: phát triển các ngành kinh tế nhưng lâm nghiệp, thủy sản, giao thông vận tải, du lịch, …. Và đẩy mạnh hoạt động khai thác, xây dựng vào mùa khô.
- Khó khăn:
+Các hoạt động GVTV, du lịch, công nghiệp khai thác… chịu ảnh hưởng trực tiếp của sự phân mùa khí hậu, chế độ nước của sông ngòi.
+Độ ẩm cao gây khó khăn cho bảo quản máy móc thiết bị, nông sản.
+Các thiên tai như bão, lũ lụt, hạn hán gay thiệt hại về người và tài sản.
+Hiện tượng thời tiết thất thường.
+Môi trường bị suy thoái.
Hình 10.7. thiên nhiên nhiệt đới ẩm gió mùa thuận lợi cho sản xuất nông nghiệp.
