Ngày soạn .../09/2019 Ngày giảng:.../09/2019
TIẾT 4 Bài 3: QUÁ TRÌNH PHÁT TRIỂN CỦA PHONG TRÀO GIẢI PHÓNG
DÂN TỘC VÀ SỰ TAN RÃ CỦA HỆ THỐNG THUỘC ĐỊA I. Mục tiêu bài học:
1.Kiến thức: Giúp học sinh
- Hiểu, phân tích được quá trình phát triển của phong trào giải phóng dân tộc và sự tan rã của hệ thống thuộc địa ở châu Á, châu Phi, Mĩ la tinh: Những diễn biến chủ yếu, những thắng lợi to lớn và khó khăn trong công cuộc xây dựng đất nước của những nước này.
2. Kĩ năng
- Kĩ năng bài học: Tư duy, khái quát, tổng hợp phân tích sự kiện, -Kỹ năng sống: giao tiếp, tư duy, hợp tác, giao việc.
3. Thái độ
- Thấy rõ cuộc đấu tranh anh dũng và gian khổ của nhân dân các nước Á, Phi , Mĩ la tinh và sự nghiệp giải phóng dân tộc của các nước đó.
- Tăng cường tình đoàn kết hữu nghị với các nước Á, Phi, Mĩ la tinh
- Nâng cao lòng tự hào dân tộc mà nhân dân ta đã giành được những thắng lợi to lớn trong công cuộc đấu tranh giải phóng dân tộc.
4. Năng lực hướng tới
- Năng lực tư duy, năng lực quan sát, năng lực nhận xét II. Chuẩn bị
- GV: SGK, SGV, giáo án, bản đồ thế giới, tư liệu tham khảo.
- HS: SGK, đọc nghiên cứu bài trước, yêu cầu trả lời các câu hỏi trong sgk và tìm đọc thêm tài liệu tham khảo.
III . Phương pháp/KT
- PP: Gợi mở, phân tích, tổng hợp, nêu vấn đề, sử dụng đồ dùng trực quan, đàm thoại...
- KTdạy học: đặt câu hỏi, động não, chia nhóm IV.
Tiến trình dạy học – giáo dục 1. ổn định tổ chức: (1’)
2. Kiểm tra bài cũ :(5’)
Câu hỏi: Cuộc khủng hoảng và tan rã của Liên bang Xô viết đã diễn ra như thế nào?
Đáp án, biểu điểm:
1. Nguyên nhân (3đ):1973, khủng hoảng dầu mỏ, y/c Liên Xô phải cải cách kinh tế, chính trị, xã hội.
2. Diễn biến (4đ) -Nội dung cải tổ:
+ Kinh tế: Đưa ra nhiều phương án phát triển nhưng không thực hiện được.
+ Chính trị: Thực hiện chế độ tổng thống; đa nguyên về ctrị; xoá bỏ chế độ một Đảng “dân chủ” và “công khai” mọi mặt.
=> Xa rời chủ nghĩa Mác, từ bỏ Đảng Cộng Sản, phá vỡ CNXH =>Đất nước rối loạn, kinh tế khủng hoảng.
3. Kết quả (3đ).
3.Bài mới: Giới thiệu bài:(1’)
Sau chiến tranh thế giới thứ hai, ở châu Âu có nhiều biến đổi với một loạt các nước XHCN ra đời. Còn khu vực châu Á, châu Phi, châu Mĩ la tinh thì sao, có gì biến đổi không? Phong trào giải phóng dân tộc diễn ra như thế nào? Hệ thống thuộc địa tan rã ra sao? chúng ta tìm hiểu nội dung bài học.
Hoạt động của thầy và trò Nội dung
Hoạt động 1: (13’): cá nhân/ học theo tình huống - Mục tiêu :HS nắm được một số nét chính về quá trình giành độc lập dân tộc ở các nước Á, Phi, Mĩ La Tinh từ năm 1945 đến giữa thập niên 60 của thế kỷ xx.
- PP: Nêu vấn đề, gợi mở, vấn đáp, phân tích - KT: Đặt câu hỏi, trình bày 1 phút
- Y/c Hs chú ý mục I, Sgk và theo dõi bản đồ thế giới ? Bằng những kiến thức lịch sử đã học em hãy nhắc lại các nước Á, Phi, Mĩ la tinh có đặc điểm gì chung?
- Đông dân, lao động dồi dào, lãnh thổ rộng lớn, tài nguyên thiên nhiên phong phú. Trước chiến tranh thế giới thứ 2, hầu hết các nước khu vực này đều trở thành thuộc địa hoặc nửa thuộc địa của các nước đế quốc Anh, Pháp, Mĩ, Nhật, Hà Lan, Bồ Đào Nha…
Sau chiến tranh thế giới thứ 2 hầu hết các nước ở khu vực này đều giành độc lập và bắt tay vào công cuộc xây dựng đất nước.
? Phong trào giải phóng dân tộc ở các nước Á, Phi, Mĩ- la tinh từ 1945 ->giữa những năm 60 của thế kỉ XX diễn ra ntn?
- Khẳng định: Như vậy nơi khởi đầu trong phong trào giải phóng dân tộc là khu vực Đông Nam Á (In-đô-nê-xi-a, Lào, Việt Nam)
GV : Chiếu bản đồ thế giới, xác định những quốc gia ca phong trào giải phóng dân tộc
? Từ khu vực Đông Nam Á phong trào đấu tranh đã lan nhanh sang những khu vực nào?
- Nam Á và Bắc Phi. Đó là những nước như Ấn Độ (1946-1950); Ai Cập (1952); An-giê-ri(1954-1962) Năm 1960, 17 nước châu Phi tuyên bố độc lập ->
Năm đó được gọi là “Năm châu Phi”
- HS : xác định vị trí các quốc gia trên bản đồ - Nhấn mạnh: Như vậy …(sgk)
Y/c Hs chú ý mục II
I. Giai đoạn từ năm 1945 đến giữa những năm 60 của thế kỉ XX
- Đông Nam A: In-đô- nê-xi-a, Lào, Việt Nam lần lượt tuyên bố độc lập
- Bắc Phi và Nam Á:
Nhiều nước liên tiếp giành được độc lập (Ấn Độ; Ai Cập ; An-giê- ri…)
- 1960, 17 nước Châu Phi tuyên bố độc lập ->
“năm châu phi”
- Mĩ la tinh: 1/1/1959 cách mạng Cu ba giành thắng lợi.
=>Hệ thống thuộc địa cơ bản bị sụp đổ
II. Giai đoạn từ giữa những năm 60 đến giữa những năm 70 của thế kỷ XX
- Nét nổi bật: Phong trào đấu tranh giành độc lập của 3 nước:
+ Ăng- gô-la + Mô-dăm-bích + Ghi-nê-bít-xao - Lật đổ ách thống trị
Hoạt động 2: (5’): cá nhân
-Mục tiêu:HS nắm được giai đoạn từ giữa những năm 60 đến giữa những năm 70 của thế kỉ XX
- PP: Nêu vấn đề, thuyết trình, gợi mở - KT: Động não, đặt câu hỏi
?Nêu những nét nổi bật của phong trào giải phóng dân tộc trong giai đoạn này?
- Dựa sgk trả lời
- Nhấn mạnh: Sự tan rã …(sgk)
? Thắng lợi của nhân dân 3 nước trên có ý nghĩa ntn?
- Đã góp phần quan trọng trong việc cổ vũ tinh thần nhân dân các nước thuộc địa, đặc biệt là nhân dân Châu Phi trong cuộc đấu tranh giành độc lập dân tộc, bảo vệ chủ quyền của mình
HĐ 3 : (15’): cả lớp/ nhóm
-Mục tiêu:HS biết được những nét chính về phong trào độc lập của các nước Á, Phi, Mĩ La Tinh từ giữa những năm 70 đến giữa những năm 90 của thế kỉ xx.
- PP: Nêu và giải quyết vấn đề, thuyết trình, phân tích, thảo luận
- KT: Động não, đặt câu hỏi, nhóm
? Từ cuối những năm 70, Chủ nghĩa thực dân chỉ còn tồn tại dưới hình thức nào?
- Chế độ phân biệt chủng tộc (A-pác-thai) tập trung ở 3 nước miền Nam châu Phi (Rô-đê-di-a; Tây Nam Phi; Cộng hoà nam Phi)
? Em hiểu chế độ A-pác-thai là chế độ ntn?
-Hs : Thảo luận nhóm bàn ( 1 phút)
- Hs các nhóm phát biểu, nhận xét, bổ sung - Gv : Nhận xét, chốt ý
+ Là một chính sách của Đảng Quốc dân (National Pa rty) chính đảng của thiểu số người da trắng cầm quyền ở Nam Phi từ năm 1948, chủ trương phân biệt chủng tộc và đối xử rã man với người da đen ở Nam Phi và các dân tộc châu Á đến định cư, đặc biệt là người Ấn Độ. Nhà cầm quyền Nam Phi ban bố trên 70 đạo luật phân biệt, đối sử và tước bỏ quyền làm người của dân da đen và da màu, quyền bóc lột của người da trắng đối với người da đen được ghi vào hiến pháp. Các nước tiến bộ trên thế giới đã lên án gay gắt chính sách A-pác-thai. Nhiều văn kiện của Liên hợp quốc coi A-pác-thai là “một tội ác chống nhân loại” vi phạm luật pháp quốc tế và hiến chương Liên hợp quốc
của Bồ Đào Nha III.Giai đoạn từ giữa những năm 70 đến giữa những năm 90 của thế kỉ XX
- Chủ nghĩa thực dân tồn tại dưới hình thức chế độ A-pác-thai tập trung ở 3 nước phía nam châu Phi
- Từ 1980 -> 1993 nhân dân các nước châu Phi giành được chính quyền - Xây dựng và phát triển đất nước khắc phục đói nghèo
? Bọn cầm quyền da trắng thi hành chế độ A-pác- thai nhằm mục đích gì?
- Củng cố sự thống trị lâu dài của thực dân da trắng ở Nam Phi, đẩy nhân dân châu Phi vào cảnh tối tăm lạc hậu, phục vụ quyền lợi và làm giàu cho người da trắng.
? Cuộc đấu tranh của nhân dân châu Phi chống chế độ A-pác-thai diễn ra ntn?
- Nêu trong Sgk (Sau nhiều năm..tồn tại)
? Sau khi chế độ A-pác-thai bị xoá bỏ, hệ thống thuộc địa của Chủ nghĩa đế quốc bị sụp đổ hoàn toàn, nhiệm vụ của nhân dân các nước Á, Phi, Mĩ la tinh là gì?
- Dựa vào SGK trả lời
- Sơ kết: Từ những năm 90 của thế kỉ XX các nước Á, Phi, Mĩ la tinh đã đập tan hệ thống thuộc địa của CNĐQ, trở thành lập những nước độclập , làm thay đổi bộ mặt của các nước Á Phi, Mĩ- la- tinh
4. Củng cố: (2’)
- Nội dung:- Gv hệ thống lại toàn bộ nội dung bài học.
- HS lên bảng xác định lại các nước: In-đô-nê-xi-a, Lào, Nam phi, Dim-ba-bu-ê, Ghi-nê-bít-xao, Mô-dăm-bich,Ăng-gô-la, Cu-ba...trên bản đồ thế giới.
5. HDVN: (3’)
- Học bài: - Yêu cầu học sinh làm bài tập trong vở bài tập.
- Học và trả lời các câu hỏi SGK .
- Bài mới: Bài 5 các nước Đông Nam Á. Đọc và trả lời câu hỏi sgk
+ Những nét nổi bật của châu Á từ sau năm 1945 đến nay: chính trị, kinh tế, xã hội.
+ Tìm hiểu sự ra đời của nước cộng hòa nhân dân Trung Hoa, ý nghĩa lịch sử.
+ Công cuộc cải cách mở cửa của Trung Quốc từ năm 1978 đến nay?
+ Quan hệ giữa Việt Nam và Trung Quốc hiện nay như thế nào?
- Sưu tầm tài liệu có liên quan đến nội dung bài học.
V. Rút kinh nghiệm
...
...
...
...
...
