Bài 2: Vị trí địa lí, phạm vi lãnh thổ
Câu hỏi trang 13 sgk Địa lí 12: Dựa vào bản đồ Các nước Đông Nam Á và bản đồ Địa lí tự nhiên Việt Nam, hãy cho biết nước ta tiếp giáp với các nước nào trên đất liền và trên biển.
Trả lời:
- Trên đất liền nước ta tiếp giáp với 3 quốc gia là: Trung Quốc, Lào, Cam-pu-chia.
- Trên biển nước ta tiếp giáp với 8 quốc gia là: Trung Quốc, Cam-pu-chia, Thái Lan, Ma-lai-xi-a, Bru-nây, Phi-lip-pin, Xin-ga-po, In-đô-nê-xi-a.
Hình 2.1. Lược đồ Việt Nam trong khu vực Đông Nam Á.
Câu hỏi trang 13 sgk Địa lí 12: Dựa vào kiến thức đã học, hãy cho biết phạm vi lãnh thổ của mỗi nước thường bao gồm những bộ phận nào.
Trả lời:
Phạm vi lãnh thổ của mỗi nước bao gồm 3 bộ phận: vùng đất, vùng biển và vùng trời.
Hình 2.2 Các bộ phận vùng biển nước ta
Câu hỏi trang 14 sgk Địa lí 12: Hãy kể tên một số cửa khẩu quốc tế quan trọng trên đường biên giới của nước ta với các nước Trung Quốc, Lào, Campuchia.
Trả lời:
Một số của khẩu quốc tế quan trọng trên đường biên giới của nước ta:
- Với Trung Quốc: cửa khẩu Móng Cái, Hữu Nghị, Đồng Đăng, Lào Cai, Thanh Thủy...
- Với Lào: cửa khẩu Tây Trang, Nậm Cắn, Cầu Treo, Lao Bảo, Bờ Y, Chaa Lo...
- Với Campuchia: cửa khẩu Lệ Thanh, Xa Mát, Mộc Bài, Vĩnh Xương,...
Hình 2.3.Cửa khẩu quốc tế Lào Cai
Câu hỏi trang 16 sgk Địa lí 12: Vì sao nước ta không có khí hậu nhiệt đới khô hạn như các nước có cùng vĩ độ?
Trả lời:
Nước ta có khí hậu nhiệt đới ẩm gió mùa với nền nhiệt cao độ ẩm lớn (80%), mưa nhiều (1500-2000mm/năm). Nước ta không có khí hậu khô hạn như một số nước có cùng vĩ độ là do:
- Nước ta nằm trong khu vực ảnh hưởng cùa chế độ gió Mậu dịch (Tín phong) và gió mùa châu Á, khu vực gió mùa điển hình nhất trên thế giới, nên khí hậu có 2 mùa rõ rệt.
-Ba mặt tiếp giáp với vùng biển rộng đã làm tăng độ ẩm của các khối khi qua biển, mang lại cho nước ta lượng mưa và dộ ẩm lớn, làm cho khí hậu nước ta mang nhiều đặc tính của khí hậu hải dương nên điều hòa hơn các quốc gia có cùng vĩ độ.
- Nguyên nhân khác:
+ Lãnh thổ kéo dài và hẹp ngang nên ảnh hưởng của biển vào sâu trong đất liền;
+ Địa hình thấp, hướng nghiêng địa hình,….
Hình 2.4. Các kiểu khí hậu trên thế giới
Câu 1 trang 17 sgk Địa lí 12: Hãy xác định vị trí địa lý và phạm vi lãnh thổ của nước ta trên bản đồ Các nước Đông Nam Á.
Trả lời:
Trên bản đồ Các nước Đông Nam Á xác định vị trí và phạm vi lãnh thổ nước ta với những đặc điểm sau:
1. Vị trí địa lí
- Nằm ở rìa phía đông của bán đảo Đông Dương, ở gần trung tâm của khu vực Đông Nam Á.
- Về tiếp giáp:
+Trên đất liền giáp Trung Quốc, Lào, Cam-pu-chia;
+ Trên biển giáp Ma-lai-xi-a, Bry-nây, Phi-lip-pin, Trung Quốc, Cam-pu-chia, Thái Lan, Xin-ga-po, In-đô-nê-xi-a.
- Nằm trong hệ tọa độ địa lí:
*Phần trên đất liền:
+Điểm cực Bắc ở vĩ độ 23o23'B tại xã Lũng Cú, huyện Đồng Văn, tỉnh Hà Giang.
+Điểm cực Nam ỏ vĩ độ 8o34'B tại xã Đất Mũi, huyên Ngọc Hiển, tỉnh Cà Mau.
+Điểm cực Tây ở kinh độ 102o10'Đ tại xã Sín Thầu, huyện Mường Nhé, tỉnh Điện Biên.
+ Điểm cực Đông ở kinh độ 109o24'Đ tại xã Vạn Thạnh, huyện Vạn Ninh, tỉnh Khánh Hòa.
*Trên vùng biển, hệ toạ độ địa lý của nước ta kéo dài tới khoảng vĩ độ 6o50'B và từ khoảng kinh độ 101oĐ đến trên 117o20'Đ tại Biển Đông.
- Đại bộ phận nước ta nằm trọng trong khu vục giờ (múi giờ) thứ 7, tính từ khu vục giờ gốc (giờ GMT).
2. Phạm vi lãnh thổ
- Bao gồm vùng đất, vùng biển và vùng trời.
- Vùng đất (toàn bộ đất liền và các hải đảo) có diện tích khoảng 331.212km2. - Vùng biển bao gồm: nội thủy, lãnh hải, vùng tiếp giáp lãnh hải, vùng đặc quyền về kinh tế và thềm lục địa.
- Vùng trời là khoảng không gian bao trùng lên trên lãnh thổ nước ta.
Hình 2.5. Vị trí địa lý Việt Nam
Câu 2 trang 17 sgk Địa lí 12: Nêu ý nghĩa của vị trí địa lý Việt Nam.
Trả lời:
* Ý nghĩa tự nhiên
+ Quy định đặc điểm cơ bản của thiên nhiên Việt Nam là mang tính chất nhiệt đới ẩm gió mùa.
+ Nằm trong vành đai sinh khoáng nên nước ta giàu có tài nguyên khoáng sản.
+Nằm trên đường di cư của nhiều loại động thịc vật nên thành phần động thực vật của nước ta rất đa dạng.
+ Vị trí và hình dạng lãnh thổ tạo nên sự phân hóa đa dạng theo chiều Bắc – Nam, Đông – Tây, theo độ cao.
+Khó khăn: Nằm trong vùng có nhiều thiên tai như bão, lũ lụt, hạn hán, biến đổi khí hậu ...
*Ý nghĩa kinh tế, văn hóa – xã hội và quốc phòng - Về kinh tế:
Vị trí thuận lợi cho giao lưu kinh tế, mở của hội nhập với nền kinh tế trong khu vực và trên thế giới:
+ Nằm trên ngã tư đường hàng hải, đường hàng không quốc tế, thuận lợi cho xây dựng các hải cảng, sân bay, các tuyến đường bộ, đường sắt xuyên Á.
+ Là của ngõ thông ra biển của Lào, Đông Bắc Thái Lan và Campuchia, Tây Nam Trung Quốc.
+ Vùng biển rộng lớn thuận lợi cho phát triển tổng hợp kinh tế biển.
- Về văn hóa – xã hội: Vị trí liền kề cùng với nét tương đồng về văn hóa – xã hội thuận lợi cho nước ta chung sống hòa bình, hợp tác hữu nghị và cùng phát triển với các nước láng giềng và các nước trong khu vực.
- Về chính trị và quốc phòng
+ là khu vực quan sự đặc biệt của vùng Đông Nam Á.
+ Vùng biển rộng, nhiều tiềm năng có vai trò quan trọng trong xây dựng và bảo vệ Tổ quốc.
Hình 2.6. Vị trí địa lí thuận lợi cho nước ta hợp tác hữu nghị và cùng phát triển với các nước láng giềng và các nước trong khu vực
