Gi¸o viªn thùc hiÖn:
L ¬ng ThÞ LÖ Oanh
Gi¸o viªn thùc hiÖn:
L ¬ng ThÞ LÖ Oanh
Kiểm tra bài cũ
Thế nào là thành phần biệt lập của câu?
Có những thành phần biệt lập nào đã học?
Nêu khái niệm các thành phần đó?
Tieát 103 Tieát 103
( TiÕp theo)
Tieỏt 103
Tieỏt 103 Các thành phần biệt lập ( Tiếp theo)
I- Thành phần gọi - đáp. 1. Ví dụ:
1.- Này, bác có biết mấy hôm nay súng nó bắn ở
đâu mà nghe rát thế không?
2.- Các ông, các bà ở đâu ta lên đấy ạ?
Ông Hai đặt bát n ớc xuống chõng hỏi. Một ng ời đàn
bà mau miệng trả lời:
- Th a ông, chúng cháu ở Gia Lâm lên đấy ạ.
Này Th a ông
Th a ông Này
2.Nhận xét:
-Từ ngữ dùng để gọi:
- Từ ngữ dùng để đáp:
thành phần biệt lập
-Từ ngữ đ ợc dùng để tạo lập cuộc thoại:
- Từ ngữ đ ợc dùng để duy trì cuộc thoại:
-Thành phần biệt lập.
- Đ ợcdùng để tạo lập hoặc
để duy trì quan hệ giao tiếp.
Các thành phần biệt lập ( Tiếp theo)
• BT1: Tìm thành phần gọi - đáp trong đoạn trích và cho biết từ nào đ ợc dùng để gọi, từ nào đ ợc dùng để
đáp. Quan hệ giữa ng ời gọi và ng ời đáp là quan hệ gì
(trên- d ới hay ngang hàng, thân hay sơ)?
-
Này, bảo bác ấy có trốn đi đâu thì trốn. Chứ cứ nằm đấy,chốc nữa họ vào thúc s u, không có, họ lại đánh trói thì khổ. Ng ời cứ ốm rề rề nh thế, nếu lại phải một trận đòn, nuôi mấy tháng cho hoàn hồn.
-
Vâng, cháu cũng đã nghĩ nh cụ. Nh ng để cháo nguội, cháu cho nhà cháu ăn lấy vài húp cái
đã.Nhịn suông từ sáng hôm qua tới giờ còn gì.
(Ngô Tất Tố, Tắt đèn)
Tieỏt 103 Tieỏt 103
*Tạo lập cuộc thoại (Nội dung tuỳ chọn)
- HS1: lời thoại có thành phần gọi - đáp dùng để tạo lập cuộc thoại với HS 2
- HS2: lơì thoại có thành phần gọi - đáp dùng để duy trì cuộc thoại với HS 1.
Các thành phần biệt lập ( Tiếp theo)
I- Thành phần gọi - đáp II- Thành phần phụ chú 1. Ví dụ:
- Bổ sung, giải thích thêm một số chi tiết cho nội dung chính của câu.
a. Lúc đi, đứa con gái đầu lòng của anh- và cũng là đứa con duy nhất của anh, ch a đầy một tuổi.
b. Lão không hiểu tôi, tôi nghĩ vậy, và tôi càng buồn lắm.
c. Cô bé nhà bên (có ai ngờ) Cũng vào du kích
Hôm gặp tôi vẫn c ời khúc khích
Mắt đen tròn (th ơng th ơng quá đi thôi).
Nhận xét:
- Bổ sung, giải thích thêm một số chi tiết cho nội dung chính của câu.
- Nêu thái độ, tâm trạng,… kèm theo lời nói của ng ời nói, của nhân vật.
- Nêu xuất xứ của lời nói, văn bản,…
Tieỏt 103 Tieỏt 103
2.Nhận xét:
Các thành phần biệt lập ( Tiếp theo)
I- Thành phần gọi - đáp.
-Thành phần biệt lập đ ợc dùng để tạo lập hoặc để duy trì quan hệ giao tiếp.
II- Thành phần phụ chú - Bổ sung, giải thích thêm một số chi tiết cho nội dung chính của câu.
• Xác định thành phần phụ chú trong những ví dụ sau:
1.Chúng tôi, mọi ng ời - kể cả anh, đều t ởng con bé sẽ đứng yên đó thôi.
( Nguyễn Quang Sáng, Chiếc l ợc ngà)
2. V ờn nhà ông có rất nhiều loại cây ăn quả: na, ổi, xoài,
Tieỏt 103 Tieỏt 103
Các thành phần biệt lập ( Tiếp theo)
I- Thành phần gọi - đáp.
-Thành phần biệt lập đ ợc dùng để tạo lập hoặc để duy trì quan hệ giao tiếp.
II- Thành phần phụ chú - Bổ sung, giải thích thêm một số chi tiết cho nội dung chính của câu.
- TPPC th ờng đ ợc đặt giữa hai dấu gạch ngang, hai dấu phẩy, hai dấu ngoặc đơn hoặc giữa một dấu gạch ngang với một dấu phẩy, sau dấu hai chấm
III- Luyện tập
a.Lúc đi, đứa con gái đầu lòng của anh- và cũng là đứa con duy nhất của anh, ch a đầy một tuổi.
(Nguyễn Quang Sáng, Chiếc l ợc ngà) b. Lão không hiểu tôi, tôi nghĩ vậy, và tôi càng buồn
lắm.
(Nam Cao, Lão Hạc) c. Cô bé nhà bên (có ai ngờ)
Cũng vào du kích
Hôm gặp tôi vẫn c ời khúc khích
Mắt đen tròn (th ơng th ơng quá đi thôi).
( Giang Nam, Quê h ơng) d.Chúng tôi, mọi ng ời - kể cả anh, đều t ởng con bé sẽ
đứng yên đó thôi.
( Nguyễn Quang Sáng, Chiếc l ợc ngà)
đ. V ờn nhà ông có rất nhiều loại cây ăn quả: na, ổi, xoài,
…
Tieỏt 103 Tieỏt 103
Các thành phần biệt lập ( Tiếp theo)
1.Bài tập 2 (SGK)
Tìm thành phần gọi - đáp trong câu ca dao và cho biết lời gọi - đáp đó h ớng đến ai .
Bầu ơi th ơng lấy bí cùng,
Tuy rằng khác giống nh ng chung một giàn.
Bầu, bí : thành phần gọi- đáp có tính chất chung chung, không h ớng đến riêng một ai mà h ớng đến
tất cả con ng ời cùng tồn tại trong một cộng đồng xã
hội.
(baàu, bớ, giaứn-> aồn duù: chổ nhửừng ngửụứi trong cuứng moọt
nửụực, tuy là những con ng ời khác dòng họ nhửng cuứng daõn toọc, cuứng truyeàn thoỏng lũch sửỷ…)
Tieỏt 103 Tieỏt 103
Các thành phần biệt lập ( Tiếp theo)
Bài tập số 3, 4 (SGK)
Tìm thành phần phụ chú trong đoạn trích và cho biết chúng bổ sung cho điều gì và liên quan đến những từ ngữ
nào tr ớc đó?
b) Giáo dục tức là giải phóng. Nó mở ra cánh cửa dẫn đến hoà bình, công bằng và công lí. Những ng ời nắm giữ chìa khoá của cánh cửa này - các thầy, cô giáo, các bậc cha
mẹ, đặc biệt là những ng ời mẹ - gánh một trách nhiệm vô cùng quan trọng, bởi vì cái thế giới mà chúng ta để lại cho các thế hệ mai sau sẽ tuỳ thuộc vào những trẻ em mà chúng ta để lại cho thế giới ấy.
(Vũ Khoan, Chuẩn bị hành trang vào thế kỉ mới)
Tieỏt 103 Tieỏt 103
C¸c thµnh phÇn biƯt lËp ( TiÕp theo)
3. Bµi tËp sè 5 (SGK)
Tuổi trẻ phải hướng tới tương lai, tuổi trẻ Việt Nam
cũng thế! Tương lai – đó là những gì chưa có hôm nay.
Thanh niên muốn đạt được một tương lai tươi sáng thì phải nç lực ngay từ bây giờ, bằng việc chuẩn bị cho mình một hành trang tinh thần vững chắc- đó là tri thức, kĩ năng , thói quen…, để thanh niên có thể tự tin trước mạng thông tin toàn cầu, trước sự đòi hỏi của hội nhập kinh tế thế giới với tính kỉ luật và cường độ lao động cao. Muốn vây, thanh niên phải tiên phong trong học tập và học tập có hiệu quả, kịp thời vận dụng tri thức ấy vào sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước. Và cũng chỉ có như vậy, thanh niên mới xứng đáng là mùa xuân vĩnh cửu của nhân loại!
Tiết 103 Tiết 103
CÂU HỎI GHÉP ĐÔI
Mỗi thành phần biệt lập trong các câu văn sau đều có tác dụng đối với việc diễn đạt nội dung ý nghĩa của câu.
Hãy nối mỗi dòng của cột trái với một dòng của cột phải
sao cho phù hợp.
a. Bác ơi, cho cháu hỏi chợ Đông Ba ở đâu ? b. Vâng, cháu cũng đã nghĩ như cụ !
c. Chắc chắn tôi sẽ trở lại
1.Khẳng định thái độ tin cậy
2. Duy trì quan hệ giao tiếp
3. Tạo lập quan hệ
giao tiếp
1 2 3
4
p h ụ c h ú
g ọ i đ á p
c ả m t h á n
t ì n h t h á i
t h à n h p h ầ n b i ệ t l ậ p
Các thành phần biệt lập ( Tiếp theo)
Chao ôi! Mong nhớ! Ôi mong nhớ Một cánh chim thu lạc cuối ngàn.
(Chế Lan Viên)
Trên những chặng đ ờng dài 50, 60 km,
chúng ta chỉ gặp cây dừa: dừa xiêm thấp lè tè, dừa nếp lơ lửng giữa trời, dừa lửa lá đỏ,
…
Ngẫm ra thì tôi chỉ nói cho s ớng miệng tôi (Tô Hoài)
Ơi chiếc xe vận tải
Ta cầm lái đi đây
(Tố Hữu)
Tieỏt 103 Tieỏt 103
Các thành phần biệt lập ( Tiếp theo)
I- Thành phần gọi - đáp.
-Thành phần biệt lập đ ợc dùng để tạo lập hoặc để duy trì quan hệ giao tiếp.
II- Thành phần phụ chú - Bổ sung, giải thích thêm một số chi tiết cho nội dung chính của câu.
- TPPC th ờng đ ợc đặt giữa hai dấu gạch ngang, hai dấu phẩy, hai dấu ngoặc đơn hoặc giữa một dấu gạch ngang với một dấu phẩy, sau dấu hai chấm
Các thành phần biệt lập
Thành phần tình thái
Thành phần cảm thán
Thành phần gọi - đáp
Thành phần phụ chú
Tieỏt 103 Tieỏt 103
vÒ nhµ
-¤n l¹i c¸c thµnh phÇn biÖt lËp -Lµm bµi tËp 5
-ChuÈn bÞ bµi: Chã sãi vµ cõu trong th¬ ngô ng«n cña
LaPhongTen
