NÓI VỚI CON
Y Ph ¬ng
Tiết:122
NÓI VỚI CON
Y Ph ¬ng
I. TÌM HIỂU CHUNG 1) Tác giả
Tên thật: Hứa Vĩnh Sước, sinh ngày 24.12.1948, Quª: Lăng Hiếu - Trùng Khánh - Cao Bằng.
* Tác phẩm đã xuất bản:
- Người Hoa núi (kịch bản sân khấu, 1982);
-Tiếng hát tháng giêng (thơ, 1986);
- Lửa hồng một góc (thơ, in chung, 1987);
* Y Phương nhập ngũ năm 1968, phục vụ trong quân đội đến 1981 chuyển về công tác tại Sở Văn hóa
Thông tin Cao Bằng. Hiện nay ông giữ chức trách Chủ tịch Hội Văn học Nghệ thuật Cao Bằng.
*
2) Đọc và tìm hiểu chú thích
* Đọc
* Chú thích
Người đồng mình: người vùng mình, người miền mình.
Đây có thể hiểu cụ thể là những người cùng sinh sống trên một miền đất, cùng quê hương cùng một dân tộc.
Cái lờ
3) Tỡm hiểu chung về văn bản
P1: Từ đầu -> “đẹp nhất trên đời”
ND: Nói với con về tình cảm cội nguồn P2: Tiếp theo -> phong tục.
ND: Sức sống bền bỉ của quê h ơng.
P3: Còn lại.
ND: Lời dặn dò của ng ời cha - Thể thơ: Tự do
- Ph ơng thức: Biểu cảm - Bố cục
-> Bố cục lô gic, chặt chẽ
II. PHÂN TÍCH
1). Nói với con về tình cảm cội nguồn
Chân phải b ớc tới cha Chân trái b ớc tới mẹ Một b ớc chạm tiếng nói Hai b ớc tới tiếng c ời
NT: Điệp từ, điệp lại cấu trúc câu, hình
ảnh mộc mạc, cách diễn đạt chất phác
- Hình ảnh cụ thể, cách diễn đạt d ờng nh vô lý song lại tạo ra sự độc đáo, đặc sắc trong t duy và cách diễn đạt ng ời miền núi
=> Tạo không khí gia đình đầm ấm, quấn quýt.
Cha mẹ mãi nhớ về ngày c ới
Ngày đầu tiên đẹp nhất trên đời
- Cha mẹ mãi th ơng yêu nhau -> Cuộc sống gia đình thật hạnh phúc.
=> Tạo một không gian gia đình đầm ấm với đứa trẻ lẫm chẫm tập đi, tập nói
,
đang lớn lên từng ngày trong tình yêu th ơng, trong sự nâng đón và mong chờ của cha mẹ.“Ng ời đồng mình yêu lắm con ơi”
-> Cách nói mộc mạc mang tính địa ph ơng của ng ời dân tộc .
=>Tình cảm quê h ơng hiện lên sâu sắc qua cách gọi yêu
th ơng, phải là ng ời có tình yêu sâu đậm với quê h ơng mới cất lên tiếng gọi thiết tha nh thế.
Đan lờ cài nan hoa Vách nhà ken câu hát
Nt: ẩn dụ chuyển đổi cảm giác, các động từ: cài, ken
=> Cuộc sống lao động cần cù, t ơi vui, trong không gian ấm nồng, với những điệu hát then hát l ợn, ngoài ra còn thể hiện sự gắn bó, quấn quýt trong lao động, làm ăn của đồng bào quê h ơng.
-> Con dần khôn lớn, tr ởng thành trong cuộc sống lao động, trong nghĩa tình sâu nặng của quê h ơng.
Rừng cho hoa
Con đ ờng cho những tấm lòng
-> Rừng núi quê h ơng thật thơ mộng và nghĩa tình. Vẻ đẹp của thiên nhiên không chỉ là ở màu sắc, cái ta nhìn thấy mà còn là cả
“tấm lòng”: đó là sự che chở, nuôi d ỡng con ng ời cả về tâm hồn, lối sống.
* Con sinh ra lớn lên trong là nhờ tình yêu th ơng đùm bọc của cha mẹ, gia đình, sự trở che của quê h ơng, của thiên nhiên núi rừng
2. Sức sống bền bỉ của quê h ơng.
“Ng ời đồng mình th ơng lắm con ơi”
NT: Điệp cấu trúc
-> Nhấn mạnh vào cách gọi yêu th ơng. Nếu tr ớc là yêu thì giờ
đây là th ơng. Một tình cảm sâu đậm dành cho ng ời đồng mình
“ Cao đo nỗi buồn.
Xa nuôi chí lớn”
- Lấy cao, xa, lấy khoảng cách không gian để đo tâm hồn của con ng ời.
- Đây là cách nói đặc tr ng mang đậm chất của ng ời dân tộc -> Con ng ời hiện ra sánh với núi rừng, hiên ngang lớn lao
“Sống trên đá không chê đá gập ghềnh.
Sống trong thung không chê thung nghèo đói”
NT: điệp từ, từ gợi tả, -> Sự gắn bó với quê h ơng cộng đồng, dù quê h ơng còn thiếu thốn
khó khăn nh ng con ng ời vẫn gắn bó chặt chẽ với quê h ơng không quay l ng phản bội quê h ơng
Sống nh sông nh suối.
Lên thác xuống ghềnh.
Không lo cực nhọc - NT: So sánh, Sử dụng thành ngữ
=> Sức sống thật mạnh mẽ mãnh liệt, không gì ngăn cản nổi,
đó là ý trí tự c ờng rất cao của ng ời đồng mình
- Mong muốn của ng ời cha : con phải có nghĩa tình chung thuỷ với quê h ơng, biết chấp nhận và v ợt qua gian nan thử thách bằng ý chí và bằng niềm tin của mình
“Ng ời đồng mình thô sơ da thịt Chẳng mấy ai nhỏ bé đâu con”
-NT: ẩn dụ, đối lập, mộc mạc giầu hình ảnh
=> Ng ời đồng mình dẫu bên ngoài có thể còn thô sơ, hoang dã nh ng lại chứa đựng một tâm hồn lớn lao, giầu ý chí
“Ng ời đồng mình biết tự đục đá kê cao quê h ơng Còn quê h ơng thì làm phong tục”
NT: ẩn dụ, Giọng điệu, giầu hình ảnh
-> Giọng điệu khi mạnh mẽ khi nhẹ nhàng, cách nói mộc mạc có sức khái quát. Chính con ng ời đã dựng xây quê h ơng, tôn thêm vẻ đẹp cho quê h ơng và quê h ơng cũng là điểm tựa tinh thần cho con ng ời
3) Lời dặn dò của ng ời cha
“Con ơi dẫu thô sơ da thịt Lên đ ờng.
Không bao giờ nhỏ bé đ ợc nghe con”
- Giọng điệu tha thiết ân tình thể hiện mong ớc của ng ời cha với ng ời con
- Lời dăn chất phác, chân thành, ra đi hãy xứng đáng với truyền thống quê h ơng
* Bài thơ
- Nêu lên tình cảm yêu th ơng, trìu mến, thiết tha và niềm tin t ởng của ng ời cha qua lời nói với con
- Điều lớn lao nhất mà ng ời cha muốn truyền cho con chính là tình cảm gia đình lòng tự hào về sức sống mạnh mẽ, bền bỉ, về truyền thống cao đẹp của quê h ơng và niềm tự tin khi b ớc vào
đời.
- Giọng điệu thơ tha thiết ân tình, sâu lắng. Cách diễn đạt bằng hình ảnh độc đáo mang đậm chất dân tộc.
- Nhiều biện pháp nghệ thuật nh ẩn dụ so sánh.
III. Tổng kết
1)Nghệ thuật
2) Nội dung
- Thể hiện tình cảm gia đình đầm ấm, ca ngợi truyền thống của quê h ơng, đồng thời thấy sức sống và vẻ đẹp tâm hồn của ng ời dân tộc miền núi
* H íng dÉn vÒ nhµ
- §äc thuéc bµi th¬ bµi th¬
- Lµm bµi tËp (SGK 74)
- ChuÈn bÞ : NghÜa t êng minh vµ hµm ý
